Τρίτη 25 Απριλίου 2023

Πανελλαδικό Μαθητικό Συνέδριο Τοπικής Ιστορίας με θεματικό άξονα: «Έλα να σου μιλήσω για τον τόπο μου»

Δ Ε Λ Τ Ι Ο   Τ Υ Π Ο Υ


Το Πειραματικό Γενικό Λύκειο του Πανεπιστημίου Πατρών, κατά τη διάρκεια της τρέχουσας σχολικής χρονιάς, συντόνισε Δίκτυο 82 σχολικών μονάδων της χώρας μας οι οποίες συνεργάζονται και συνυπάρχουν για την υλοποίηση Πανελλαδικού Μαθητικού Συνεδρίου Τοπικής Ιστορίας με θεματικό άξονα: «Έλα να σου μιλήσω για τον τόπο μου».
Οι σχολικές μονάδες αντιμετώπισαν πολυεδρικά το θέμα, εκπονώντας ερευνητικές εργασίες, έργα δημιουργικής γραφής, εικαστικά, δρώμενα, ψηφιακές αφηγήσεις, μουσικές παραγωγές, βιωματικά εργαστήρια, πάνω στις εξής υποενότητες της βασικής θεματικής:
  • Τοπική Ιστορία και εθιμικές τοπικές συνήθειες.
  • Μνημεία και αρχαιολογικοί χώροι.
  • Τοπική Λογοτεχνία - Συνδεδεμένοι με τον τόπο μου λογοτέχνες.
  • Τέχνες και Αρχιτεκτονική.
  • Τοπική ιδιομορφία: φυσικό και ανθρωπογενές περιβάλλον.
  • Οικονομική ζωή - Εμπορική δραστηριότητα.
  • Εξέχουσες μορφές του τόπου μου.
Το παραγόμενο αποτέλεσμα του Δικτύου, που ανέρχεται στις 146 εργασίες, τις οποίες εκπόνησαν 1150 συμμετέχοντες μαθητές με τους 287 επιβλέποντες καθηγητές τους, θα παρουσιαστεί στο ομώνυμο Πανελλαδικό Μαθητικό Υβριδικό Συνέδριο που θα διεξαχθεί στο σχολείο μας διαδικτυακά την Πέμπτη 27/04/23 και την Παρασκευή 28/04/23 και δια ζώσης το Σάββατο 29/04/23 για τις σχολικές μονάδες που θα μετακινηθούν στην πόλη μας για αυτό τον σκοπό.
Θεωρούμε πως η συμμετοχή σχολικών μονάδων στο Δίκτυο ενισχύει τους μεταξύ τους δεσμούς, εντείνει την εξωστρέφεια των σχολείων, αναδεικνύει δεξιότητες και ταλέντα των μαθητών, καλλιεργεί τον κριτικό και κοινωνικό εγγραμματισμό τους και αποτελεί αντίδοτο στην απομόνωση που οι υγειονομικές συνθήκες τα δύο τελευταία χρόνια επέβαλαν.
Τέλος, θεωρούμε πως το εν λόγω θέμα, παρά τις ταχύτητες που καθημερινά αναπτύσσουμε και την άνετη κυκλοφορία μας στη χώρα της πληροφορίας, παραμένει ιδεώδες για την κάλυψη των ανωτέρω παραμέτρων και την ουσιαστική μας επαφή με τη «γειτονική μας ετερότητα».

Εδώ ο ΣΥΝΔΕΣΜΟΣ Τόμου των Περιλήψεων:

«Η Τρίτη Ρώμη: Η Μόσχα και ο θρόνος της Ορθοδοξίας»

ΔΕΛΤΙΟ ΤΥΠΟΥ


Στρογγυλή Τράπεζα με θέμα το βιβλίο: «Η Τρίτη Ρώμη: Η Μόσχα και ο θρόνος της Ορθοδοξίας».
Τετάρτη 26 Απριλίου και ώρα 7:00 μ.μ.
Στην εκδήλωση θα συνομιλήσουν ο συγγραφέας του βιβλίου, Αλέξανδρος Μασσαβέτας, ο Μητροπολίτης Περιστερίου κ. Γρηγόριος (Παπαθωμάς), ο Βολιώτης δημοσιογράφος Θανάσης Σαμαράς και ο συγγραφέας & δημοσιογράφος Δημήτρης Τριανταφυλλίδης. Συντονιστής της συζήτησης θα είναι ο Παντελής Καλαϊτζίδης, Διευθυντής της Ακαδημίας Θεολογικών Σπουδών Βόλου.
Η εκδήλωση θα έχει υβριδική μορφή, με φυσική παρουσία στο Συνεδριακό Κέντρο Forum (Δεληγιώργη 9, Βόλος) και διαδικτυακά μέσω της πλατφόρμας Zoom στη διεύθυνση https://us06web.zoom.us/j/83933282239 .

Για περισσότερες πληροφορίες πατήστε εδώ.

Δευτέρα 24 Απριλίου 2023

Καλό Παράδεισο ΔΑΣΚΑΛΕ


In memoriam

Του ΜΙΛΤΙΑΔΗ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΥ· Άρχοντος Διδασκάλου του Ευαγγελίου της Μεγάλης του Χριστού Εκκλησίας. Καθηγητή στη Θεολογική Σχολή ΑΠΘ

Όλη η Σχολή συγκεντρώθηκε σήμερα, δάσκαλε, εδώ για να σε αποχαιρετήσουμε σε τούτη την αναστάσιμη εξόδιο ακολουθία. Εδώ είναι ο Κοσμήτορας της Σχολής, εδώ είναι ο Πρόεδρος του Τμήματος, εδώ είναι όλες οι συναδέλφισσες και όλοι οι συνάδελφοί σου μαζί με τους φίλους σου και τους συγγενείς σου. Από κανένα δεν βγαίνουν δυο λόγια εύκολα να πει, κανείς δεν θεωρεί ότι μπορεί να πει κάτι που θα περιέγραφε επάξια την προσωπικότητά σου, την επιστημοσύνη σου, το ήθος σου. Μου τηλεφώνησε χθες βράδυ ο Κοσμήτορας. «Δεν του πρέπει του δασκάλου μας να τον αποχαιρετήσουμε με κάποια τυπικά λογύδρια για την προσφορά του στον κλάδο», μου είπε. «Πες κάτι εσύ εκ μέρους όλων μας», μου είπε, «άλλωστε, πάντοτε στο γραφείο σου συναντιόμασταν και τον ακούγαμε».
Όμως ούτε κι απ᾽ αυτή τη θέση, εκπροσωπώντας τον Κοσμήτορα, θα μπορούσα να κάνω μια διεξοδική αναφορά στο έργο σου, δάσκαλε, ούτε μια αναλυτική απαρίθμηση των μελετών του, σαν να μπορούσε ποτέ να χωρέσει η βιωτή και το ήθος σου σε λόγια και σε αριθμούς. Άλλωστε, όσο πιο εκτεταμένος γίνεται ένας τέτοιος λόγος τόσο δυσκολότερα αναγνωρίζει κανείς στις λεπτομέρειές του το πρόσωπο που γνώρισε κι αγάπησε. Κι εγώ σε γνωρίζω, δάσκαλε, από το 1972. Μισό αιώνα και κάτι μήνες σε διαβάζω και σε ακούω αδιάλειπτα. Και όλα αυτά τα χρόνια μόνον έδινες, έδινες απλόχερα σε όποιον σε πλησίαζε. Σε είχα δάσκαλο ακόμα και όταν αξιώθηκα να με αποκαλέσεις «κύριε συνάδελφε». Γιατί δάσκαλος δεν είναι αυτός που μεταδίδει γνώσεις στους μαθητές του, από αυτές μου χάρισες άπειρες, αλλά αυτός που μεταδίδει ήθος. Θυμάμαι κάποτε σε κάποια συζήτησή μας που είπα κάτι που σου άρεσε και το σημείωσες. «Δημοσίευσέ το», μου είπες, «για να μπορώ να σε παραπέμψω». Έμεινα με το στόμα ανοιχτό. «Δάσκαλε», σου είπα, «ό,τι ξέρω το έμαθα από ᾽σένα, δικά σου είναι αυτά που λέω με άλλα λόγια, εσύ θα παραπέμψεις σ᾽ εμένα;» Κι όμως δεν δημοσίευσες ποτέ εκείνο το άρθρο που ετοίμαζες, γιατί δεν ήθελες να παραλείψεις την παραπομπή.
Δεν θα μιλήσω, λοιπόν, για τους ακαδημαϊκούς σου τίτλους, ούτε θα απαριθμήσω τις διεθνείς τιμητικές διακρίσεις, ούτε θα αναφερθώ στην επιστημονική σου παραγωγή που συνοδεύτηκε από πρωτοποριακή για την ελληνική βιβλιογραφία έρευνα. Άλλωστε, τα μελετήματά σου ακόμη κυκλοφορούν ευρύτατα και διαβάζονται από πολλούς ανθρώπους που θέλουν να προσεγγίσουν βαθύτερα την Αγία Γραφή. Αν θα έπρεπε όμως να υπογραμμίσω ένα χαρακτηριστικό στοιχείο του συγγραφικού σου έργου, αυτό θα ήταν η μέριμνά σου, ώστε η έρευνές σου στον κόσμο της Καινής Διαθήκης να μην είναι μια στείρα ακαδημαϊκή προσέγγιση, αποκομμένη από τη διακονία του πληρώματος της Εκκλησίας, αλλά να την υπηρετεί και να αφουγκράζεται τις ανάγκες της.
Από αυτή την αγάπη και το ενδιαφέρον σου για την Εκκλησία υποκινούμενος πάντοτε ανέλαβες από πολύ νωρίς πρωταγωνιστικό ρόλο στο μεταφραστικό έργο της Ελληνικής Βιβλικής Εταιρίας, συμμετέχοντας με άλλους συναδέλφους σου στην εκπόνηση της πλέον έγκυρης επιστημονικά και θεολογικά μετάφρασης της Καινής Διαθήκης στα νέα Ελληνικά. Και είναι η ίδια αγάπη και το ενδιαφέρον για την Εκκλησία και την λειτουργική της παράδοση που σε ώθησαν να εργαστείς με ιδιαίτερη φιλοτιμία για την ανάδειξη της αξίας του βυζαντινού κειμένου της Καινής Διαθήκης και τη συμπερίληψη του στην κριτική έκδοση των Nestle-Aland της Γερμανικής Βιβλικής Εταιρίας, της οποία υπήρξες μέλος της πενταμελούς εκδοτικής επιτροπής.
Ο θάνατος ενός αγαπημένου προσώπου είναι πάντοτε σκληρός. Όσο κι αν προσπαθήσει κανείς να τον απαλύνει, όσο κι αν εμπιστεύεται τη δύναμη του Θεού να νικάει τον θάνατο, δεν παύει να βιώνει τον θάνατο σαν τραγική απώλεια. Αν, ίσως, κάτι μπορεί να παρηγορήσει το πένθος μας, είναι η εμπιστοσύνη στα λόγια του Χριστού, ο οποίος στην τελευταία λίγο πριν από το πάθος προσευχή του προς τον Πατέρα του είπε: Εσύ έδωσες στον Υιό σου εξουσία πάνω σε όλους τους ανθρώπους· έτσι κι αυτός θα δώσει την αιώνια ζωή σε όλους αυτούς που του εμπιστεύτηκες.
Γνωρίζοντας πως ο κεκοιμημένος δάσκαλός μας ήταν αληθινό μέλος της Εκκλησίας, ας προσευχηθούμε ο Χριστός να τον υποδεχθεί και να τον διατηρήσει μέσα στο πλήρωμα της αγάπης του.

ΠΗΓΗ: ORTHODOXIA.info

Στη μνήμη του Ιωάννη Καραβιδόπουλου

Του Πρωτοπρεσβύτερου ΙΩΑΝΝΗ ΣΚΙΑΔΑΡΕΣΗ· Αναπληρωτή Καθηγητή στο Τμήμα Θεολογίας ΑΠΘ

Σεβαστέ μας Καθηγητά, αλησμόνητέ μας δάσκαλε Ιωάννη Καραβιδόπουλε, Χριστός Ανέστη!
Η μέρα αυτού του κόσμου έδυσε για σένα, ακριβέ μας δάσκαλε, τη στιγμή που σιγοανέτειλε ο νέος κόσμος, ο κόσμος της Αναστάσεως. Πάντως, συνέβη μέσα στο τριήμερο της εις Άδου Καθόδου του Κυρίου. Λίγες ώρες μετά τον σταυρό και την ταφή του. Γι’ αυτό και η ύπαρξή σου σε μας όλους που βρισκόμαστε εδώ, ανάμεσα στους οποίους η χορεία των Ιεραρχών, οι πολλοί ιερείς, ο Κοσμήτορας της Θεολογικής μας Σχολής κ. Χρυσόστομος Σταμούλης, ο Προέδρος του Τμήματός μας κ. Νικόλαος Μαγγιώρος (κατ’ ανάθεση του οποίου μιλάω), οι Καθηγήτριες, οι Καθηγητές του Τμήματός μας και του αδελφού Τμήματος και όσοι είναι εδώ από άλλες Σχολές και όσοι ήλθαν από το Πανεπιστήμιο της Αθήνας, σε όλους εμάς και σε όλους τους επώνυμους και ανώνυμους φίλους σου, που συναχθήκαμε για το κατευόδιό σου, το πρόσωπό σου φεγγοβολάει και λάμπει σαν ήλιος καλοκαιρινός.
Αλήθεια, μας βλέπεις πολλούς συναγμένους γύρω σου. Μας έφερε όλους κοντά σου η πικρή στιγμή της φυγής σου από τούτον τον κόσμο. Ο πόνος μας είναι βαθύς και οξύς. Γιατί όσο πιο μεγάλο είναι το πνευματικό βάρος του ταξιδιώτη, τόσο πιο θλιμμένο το πικρό κατευόδιο. Μας έφερε όμως και η ευγνωμοσύνη που τρέφουμε όλοι εμείς και χωρίς υπερβολή χιλιάδες άλλοι, απέναντί σου.
Μας συνέχει, λοιπόν, η πίκρα του αποχωρισμού μας. Mας κρατά όμως όρθιους η βεβαιότητα ότι τώρα ζεις πιο λαμπρά και πιο φωτεινά, στην ανέσπερη μέρα της βασιλείας. Μας κρατά όρθιους επίσης η ταπεινή περηφάνεια, που έχουμε, ότι τα έκανες, τα κανόνιζες στη διαδρομή της εδώ βιωτής σου, όλα μα όλα, όπως πρέπει, σε τέλειο βαθμό ∙ πρώτον στην πυρηνική σου οικογένεια (στη εκλεκτή σου σύζυγο, την αγαπητή και σεβαστή μας κ. Χριστίνα, που ομόρφαινε τη ζωή σου, στις ευγενικές κόρες σου την Κατερίνα και τη Γιούλα, στα εκλεκτά σου εγγόνια, στην αδελφή σου, στους δικούς σου γενικά), και έπειτα στην ευρύτερη, την πανεπιστημιακή οικογένεια και στις πάρα πολλές σου άλλες παρουσίες. Εκεί που ασταμάτητα ξοδευόσουν για να ανεβαίνουμε όλοι λίγο ψηλότερα. Για να βλέπουν τα μάτια μας λίγο καθαρότερα.
Ήσουν φτιαγμένος, δάσκαλε, από θεία υλικά. Πολύτιμα και σπάνια. Ο πλάστης στη δημιουργία τη δική σου έσμιξε πολλά: το υλικό της σύνεσης, και της συνέπειας. Το υλικό της αξιοπρέπειας και της αρχοντιάς. Το υλικό της χαράς, του γέλιου και του χιούμορ. Το υλικό της μεγαλοσύνης και της συγχωρητικότητας, προ πάντων του καλού λόγου για όλους και πάνω απ’ όλα το μεγαλείο της ταπείνωσης και της αγάπης. Έφυγες, λοιπόν, και αυτή την ώρα άκουσες, κάτι που ποθούν πολλοί να συμβεί και με τους ίδιους. Αντί για τα πένθιμα άσματα της Εξόδιας ακολουθίας, σου ψάλλαμε τον Αναστάσιμο κανόνα, όπως είπε και ο Άγιος Αρκαλοχωρίου.
Υπήρξες ένας από τους σημαντικότερους θεολόγους του καιρού μας, αλλά νομίζω και του μέλλοντος. Γιατί μπόλιασες με επιτυχία την πατερική σκέψη, την οποία κατείχες άριστα, στη νεότερη Ευρωπαϊκή. Δεν επαναπαύτηκες στις δάφνες του παρελθόντος, αλλά ζητούσες και περπάτημα σύγχρονο. Αυτή η συνετή μέθοδος αναγνωρίστηκε και ολοένα αναγνωρίζεται στον τόπο μας και όχι μόνο.
Γι’ αυτό θα δεσπόζει η επιστημονική σου σκέψη για πολλά χρόνια. Ήσουν ο ακριβής και ο εμπνευσμένος ερμηνευτής της Κ. Διαθήκης. Την ερμήνευσες άκρως επιστημονικά και ταυτόχρονα άκρως εκκλησιαστικά, για το λαό του Θεού, που περιμένει λόγο νηφάλιο και τεκμηριωμένο. Όπως έγραψε φίλος σου ποιητής, ο γιατρός Ανδρέας Λίτος, το ερμηνευτικό σου έργο: «ανοίγει οφθαλμούς στην απεραντοσύνη της θείας ερμηνείας».
Υπήρξες διδάσκαλος χιλιάδων μαθητών. Στο μακρό, πάνω από 40 χρόνια, πέρασμά σου από το πανεπιστήμιο δίδαξες φως και άφθαρτες αλήθειες. Με σαφήνεια. Με καθαρότητα. Με πρωτοτυπία.
Για μένα προσωπικά δεν ήσουν απλά ο γεννήτορας και χειραγωγός μου στην πορεία μου στον ωραίο χώρο της Κ. Διαθήκης. Δεν ήσουν μόνο ο άνθρωπος που άκουγε και μετείχε σε ό,τι καλό ή και δυσάρεστο ερχόταν σε μένα ή στην οικογένειά μου, ήσουν αυτός που σεβάστηκε την ιεροσύνη μου. Κι αυτό δεν ήταν από τα αυτονόητα. Αν επιτρέπεται εδώ να πω ότι κάποιες φορές που έψελνες, ή έκανες τον αναγνώστη ή ακόμη και ετοίμαζες το θυμιατό ή κρατούσες το κερί στις λειτουργίες μας, τότε καταλάβαινα πόσο μεγαλύτερος ήσουν από όσο άφηνες να γνωρίζουμε.
Σε εποχή καθίζησης των ηθικών αξιών θα μας μείνεις ένα πολύ φωτεινό παράδειγμα ήθους. Ήσουν ο άνθρωπος που περπατούσε εδώ, μα νοσταλγούσες μυστικά και αθόρυβα, τον κόσμο της Αναστάσεως. Ήσουν ο άνθρωπος της Εκκλησίας, που ζούσε τα μυστήριά της και τρεφόταν από αυτά, και ταυτόχρονα αυτός που νοσταλγούσε και έβλεπε την προοπτική της, ολοένα εγγίζουσα. Ήσουν, όπως με διαβεβαίωσε η σεβαστή μου κ. Χριστίνα, «άνθρωπος του Σταυρού και της Αναστάσεως». Γι’ αυτό και ο ουρανός θα δοξάσει το έργο σου, αλησμόνητε διδάσκαλε. Λαμπρή και μεγάλη γιορτή θα γίνει στη βασιλεία του Θεού.
Βαρύ, λοιπόν, το χρέος που μας κληρονόμησες, σεμνέ διδάσκαλε. Στους τόπους της αθανασίας και της γαλήνης, που ταξιδεύεις, θα βρεις αγαπημένους πολλούς: Τους καλούς σου γονείς. Την αδελφή σου. Τον καρδιακό σου φίλο Βασίλη Στογιάννο, όπως ανέφερε και ο Καθηγητής-Σεβασμιώτατος Αρκαλοχωρίου. Τον δάσκαλό σου και δάσκαλο όλων μας Σάββα Αγουρίδη, τον φίλο σου Ιωάννη Γαλάνη, που βιάστηκε να φύγει πριν από σένα, τον σεβαστό μας Γεώργιο Γαλίτη, που έγραψες και τη νεκρολογία του και άλλους πολλούς. Σωστή σύναξη Καινοδιαθηκολόγων στον ουρανό. Ίσως για μια νέα μετάφραση της Κ. Διαθήκης, στη γλώσσα των αγγέλων αυτή τη φορά…
Τα χώματα που σέμνυνες με το διάβα σου, άνοιξαν να σε δεχτούν. Θα δεχτούν την οικία του σκήνους σου. Η πνευματική σου όμως ύπαρξη, που οικοδόμησες με περισσή φροντίδα, πορεύεται ήδη προς τον κόσμο των δικαίων, ο οποίος θα γίνει πλουσιότερος με την παρουσία σου. Στην αιωνιότητα, λοιπόν, που ποθούσες είσαι βέβαιος, σεβαστέ μας δάσκαλε, από τριημέρου. Εμείς το μαθαίνουμε από τις αμυγδαλιές που άνθισαν λευκότερες, γιατί οι ρίζες τους τρέφονται ήδη από τους δικούς σου χυμούς.
Θα στερηθούμε οπωσδήποτε τη σωματική σου παρουσία. Πρώτα- πρώτα η αγαπητή μας οικογένειά σου. Έπειτα όλοι εμείς. Όμως, όπως είπαμε και άλλοτε, πάλι για σένα δάσκαλε, ταιριάζει στην περίπτωσή σου ο λόγος του ποιητή: «Βραδιάζει -ξημερώνει μένει λευκό το γιασεμί».
Και συ ήσουν γιασεμί πάλευκο!
Καλό σου ταξίδι, ολόλαμπρε ταξιδιώτη.

Νέα κούρσα χωρίς οδοδείκτες

Της ΤΑΣΟΥΛΑΣ ΚΑΡΑΪΣΚΑΚΗ

«Η τεχνητή νοημοσύνη είναι αριστερή συνωμοσία. Τα ρομπότ εκπαιδεύονται από αριστερούς (Δημοκρατικούς) μηχανικούς ώστε να λένε ψέματα και να παραποιούν κατά το δοκούν την Ιστορία», είπε ο Έλον Μασκ σε συνέντευξή του στον Τάκερ Κάρλσον, αμφιλεγόμενο παρουσιαστή του αδιόρθωτου Fox News, το οποίο, πριν ακόμη «κρυώσουν» τα 787,5 εκατ. δολάρια που κατέβαλε στην εταιρεία ηλεκτρονικής καταμέτρησης ψήφων Dominion για τα fake news περί νοθείας των εκλογικών αποτελεσμάτων το 2020, έριξε στο κοινό του νέα συνωμοσιολογική τροφή.
Οι επιστήμονες φρικιούν μπρος στις επερχόμενες επαληθεύσεις των κινδύνων από τη χωρίς ρυθμιστικό πλαίσιο ανάπτυξη της τεχνητής νοημοσύνης, χίλιοι εξ αυτών ζήτησαν εξάμηνη παύση της εκπαίδευσης μηχανών πιο ισχυρών από το GPT-4, και ο Έλον Μασκ εκμεταλλεύεται τον συναγερμό για το δικό του συμφέρον. Επωφελείται της καχυποψίας των ανθρώπων απέναντι στην απρόβλεπτη θεά που μεταμορφώνεται γοργά, της ανάγκης τους να μην απολέσουν τον έλεγχο των πραγμάτων, ώστε να φυτέψει τη δική του, βολική στην κούρσα του ανταγωνισμού, «αλήθεια». Διότι ο Έλον Μασκ, αφεντικό του Twitter, που μείωσε τον έλεγχο περιεχομένου με συνέπεια την αύξηση των ρατσιστικών, σεξιστικών, ομοφοβικών tweets, ιδρυτής της Tesla, της SpaceX, της Neuralink, που διερευνά την εμφύτευση μικροτσίπ στον ανθρώπινο εγκέφαλο, κ.ά. εταιρειών, αναπτύσσει ο ίδιος συστήματα τεχνητής νοημοσύνης και προϊόν ανταγωνιστικό του ChatGPT, το TruthGPT.
Και αντί να ασχοληθεί με την ηθική βάση μιας τεχνητής νοημοσύνης απαλλαγμένης από αλγοριθμικές προκαταλήψεις και στρατιές ρομπότ ψεύδους, με την υπεύθυνη διαχείριση συστημάτων που αυτονομούνται ξεπερνώντας τους ανθρώπους, σπέρνει υστερόβουλα τον πανικό με κορώνες περί της δυνατότητας της Τ.Ν., (όχι της δικής του, αλλά της OpenAI, της Microsoft και της Google) να αφανίσει τον ανθρώπινο πολιτισμό. Έτσι είναι οι επηρμένοι ακραίοι. Για να κυριαρχήσουν, χτίζουν ένα σύμπαν σύγχυσης και τρόμου που παραλύει τον νου και εγκλωβίζει κοινωνικές δυνάμεις στον ανορθολογισμό και στην τερατολογία. Όμως ο φόβος δεν αφήνει χώρο να εγκατασταθεί η νέα κανονικότητα με τις ευκαιρίες και τις απειλές της, να ωριμάσει η απόκριση στο ChatGPT, το Midjourney και το DALL-E (σύνθεση εικόνας εκ του μηδενός), το Synthesia (σύνθεση βίντεο), το Bard, το Bing, το Edge και τόσα άλλα.
Διότι η Τ.Ν., έχει εισχωρήσει στην καθημερινότητα των ανθρώπων. Επιστήμονες τη χρησιμοποιούν για να υλοποιήσουν έργα που αδυνατούσαν πριν να φανταστούν, να σχεδιάσουν με αλγορίθμους νέα μόρια ή να κατασκευάσουν υπερπροηγμένα υλικά και συσκευές. Για να καταρτίσουν προγράμματα που απαιτούν γνώσεις τις οποίες δεν έχουν, να ταξινομήσουν ασκαρδαμυκτί αρχεία, να εκπονήσουν άκοπα εργασίες, να συντάξουν εντός λεπτών νομικά έγγραφα, να συγγράψουν τάχιστα διπλωματικές και βιβλία, να διασκεδάζουν συνομιλώντας με ένα ρομπότ, που έχει για αυτούς τις πιο αναπάντεχες απαντήσεις.
Ναι, οι συναρπαστικές και μαζί τρομακτικές δυνατότητες της Τ.Ν., θα συγκρουστούν με τη συλλογική μας νοημοσύνη, και ο κόσμος μας θα αλλάξει όχι μόνο σε ό,τι αφορά την καθημερινή ύλη, αλλά και τη φιλοσοφία ζωής, τις ατραπούς σκέψης, την αναζήτηση απαντήσεων στα μεγάλα άφθαρτα υπαρξιακά ερωτήματα.
Όμως η τεχνητή νοημοσύνη δεν είναι πιο ζωντανή από τη ζωή, πιο βαθιά από το ανθρώπινο πνεύμα. Αδυνατεί, λένε, να παράγει ολότελα νέες ιδέες. Microsoft και Google ενσωματώνουν στις μηχανές αναζήτησης ξαδέλφια του ChatGPT, ώστε να μετατρέψουν το «γκουγκλάρισμα» σε συνομιλία με έναν παντογνώστη chatbot-θεό. Όμως, ακόμη, με βάση τις στατιστικές κανονικότητες και τα υπάρχοντα δεδομένα. Και έχει, η Τ.Ν, και αφανή σκοτεινά πρόσωπα. Δεν είναι μόνο τα deepfakes, τα ψεύτικα βίντεο ή οι πορνογραφικές εικόνες ανυποψίαστων υπαρκτών ανθρώπων, είναι και η υπόγεια μαζική χειραγώγηση. Μπορεί να υψώσει την εργασία στα ουράνια, αλλά και να οικοδομήσει νέες γραφειοκρατίες, όπως γύρω από τη διάκριση ανθρώπινων και επινοημένων έργων. Να εκτινάξει την παραγωγικότητα αλλά και τους ρύπους – εκπομπές 5 τόνων CO2 αναλογούν ετησίως σε έναν άνθρωπο, 284 τόνων στην εκπαίδευση ενός μεγάλου νευρωνικού δικτύου. Είναι πλάστης αλλά και δαίμονας χωρίς πλαίσιο και εποπτεία. Και θέλουν χρόνο οι κοινωνίες να προετοιμαστούν, οι θεσμοί να προσαρμοστούν. Μηχανές και άνθρωποι δεν συνοδοιπορούν. Στο μεταξύ, ακούμε μόνο το «προσοχή στο κενό». Δεν έπεσε ακόμη η άγκυρα στην ανθρώπινη ουσία.

Σάββατο 15 Απριλίου 2023

ΧΡΙΣΤΟΣ ΑΝΕΣΤΗ!!!


«Όταν κάποιος σας λέει “Χριστός Ανέστη” και εσείς απαντάτε “Αληθώς Ανέστη”, τότε επιλέγετε και για εσάς τον αναστάσιμο τρόπο της ζωής. Δεν είναι μία φράση, απλώς ένας κούφιος τυπικός διάλογος. Το “Αληθώς Ανέστη” περιέχει μέσα σε δύο λέξεις μόνον, όλο το νόημα του γεγονότος της Αναστάσεως και των καρπών που προέκυψαν από την Ανάσταση του Χριστού για ολόκληρο τον κόσμο. Κάποτε, πρέπει να μάθουμε στη ζωή μας να είμαστε συνειδητοί και τίμιοι με τον εαυτό μας. Να πιστεύουμε γνήσια και αληθινά, να βιώνουμε πραγματικά την Ανάσταση του Χριστού. Αν θέλουμε να είμαστε Χριστιανοί, να είμαστε χριστιανοί, όπως μας θέλει ο Χριστός και όχι όπως θέλουμε εμείς! Και τον αναστημένο Χριστό, μόνον στην Εκκλησία μπορούμε να τον συναντήσουμε και να το ζήσουμε».

+ Μητροπολίτης Σισανίου και Σιατίστης ΠΑΥΛΟΣ

Δευτέρα 3 Απριλίου 2023

ΠΡΟΕΟΡΤΙΑ ΤΟΥ ΠΑΣΧΑ ΜΕ ΕΝΑ ΡΩΜΑΛΕΟ ΘΕΟΛΟΓΙΚΟ ΚΑΙ ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΚΟ ΚΕΙΜΕΝΟ: Με αφορμή την τέλεση του μυστηρίου της εξομολόγησης και της μετάνοιας στα σχολεία

Γράφει ο ΑΘΑΝΑΣΙΟΣ Ι. ΚΑΛΑΜΑΤΑΣ

Συχνά – πυκνά, κατά την περίοδο της Μ. Σαρακοστής, από χείλη πολλών ιερέων, θεολόγων, θεοσεβούμενων και ουκ ολίγων χριστιανομαθημένων ακούγονται πολλά για τη σχέση του ανθρώπου με το Θεό, ιδιαίτερα βέβαια, εκείνη τη σχέση, την ανηφορική – κατά Νίκο Καζαντζάκη – που διαμέσου της νηστείας, της εξομολόγησης και της μετάνοιας οδηγεί στην αγκαλιά του Θεού. Τα περισσότερα απ’ αυτά που ακούγονται, λυπάμαι που το γράφω, ουδεμία σχέση έχουν με τη θεολογική και εκκλησιαστική πραγματικότητα, έτσι όπως αυτή ατόφια βγαίνει μέσα από τη βιβλική και πατερική παράδοση. Πρόκειται για εκείνον τον λανθάνοντα θεολογικό και εκκλησιαστικό λόγο, τον οποίο ο αξέχαστος δάσκαλός μου στη Θεολογική Σχολή ΑΠΘ Νίκος Ματσούκας, χαρακτήριζε ως τον κρότο που κάνουν όσοι επικαλούνται βιβλικά και πατερικά κείμενα· κι αυτόν τον κάνουν για να καλύψουν την αμηχανία και τις οποιεσδήποτε αγκυλώσεις τους. Τίποτε περισσότερο και τίποτε λιγότερο.
Έναντι αυτής της θεολογικής αφασίας, αποφάσισα να δημοσιεύσω αυτούσια δύο αποσπάσματα από ένα αυτοβιογραφικό κείμενο του αείμνηστου δασκάλου μου. Κείμενα που έχουν θεολογική και λογοτεχνική αξία. Όσοι με προσοχή τα διαβάσουν ίσως κατανοήσουν τι σημαίνει ανηφορική συνάντηση με τον Σταυρωθέντα και Αναστάντα Χριστό. Γράφει, λοιπόν, ο αξέχαστος δάσκαλός μου Νίκος Ματσούκας, στο βιβλίο του Γλυκόπικρες ρίζες, (1991), Θεσσαλονίκη: Βάνιας, σσ. 142-146: «Η πρώτη γνωριμία μου με τη θρησκεία ήταν ο φόβος. Θα ήμουν πέντε ή έξι χρονών, όταν πέρασα μια ολάκερη μαρτυρική εβδομάδα, έως ότου φτάσει η μέρα που θα μεταλάβαινα. Λίγο πριν απ’ τη Μεγάλη Εβδομάδα, η μητέρα μας είπε πως όλοι θα μεταλαβαίναμε τη Μεγάλη Πέμπτη. Ως τότε έπρεπε να νηστέψουμε, να μη φάμε διόλου κρέας, τυρί, γλυκά, γάλα κι ό,τι άλλο απαγορεύει η νηστεία. Την άλλη μέρα, χωρίς να σκεφτώ τι έκανα, μηχανικά κι από πείνα άνοιξα το φανάρι και πήρα μια φέτα ψωμί με τυρί, όπως το συνηθίζαμε. Αμέριμνος εκείνο το απόγευμα μασούσα το ψωμάκι μου, όταν με πρόσεξαν οι δικοί μου, αδέλφια και μάνα - δε θυμάμαι ακριβώς ποιοι ήταν - κι έμπηξαν κάτι κραυγές, που μπορούσαν να σε λαχταρίσουν μέχρι θανάτου. Άξαφνα, εκεί στην αυλή, βλέπω μπροστά μου τη μάνα απογοητευμένη και θυμωμένη, άλαλη και χτυπημένη, δείχνοντάς μου το τυρί με το δάχτυλο, κι εγώ τότε θυμήθηκα. Ένιωσα τα γόνατά μου να τσακίζονται, ενώ συνάμα κάποιου τη φωνή την έπιασα κυριολεκτικά αλαφιασμένος: “τη Μεγάλη Πέμπτη, στην εκκλησιά, ο παπάς θα σου κόψει τη γλώσσα”. Αμέσως περίλυπος παρέδωσα το υπόλοιπο ψωμοτύρι, κι άρχισα να βάζω κάποια τάξη στην μπερδεμένη πια σκέψη μου, για να δω τι είχα κάνει και τι θα πάθαινα ενδεχομένως.
Έμεινα λίγη ώρα συντριμμένος και βαθιά συλλογισμένος. Μετά πάσχιζα να βρω έναν τρόπο που θα διόρθωνε τα πράγματα. Εξέταζα όλες τις πιθανότητες. Στην αρχή πίστεψα πως ο παπάς μπορούσε να μου κόψει τη γλώσσα, αλλά οι δικοί μου δε θα τον άφηναν, δεν ήταν μπορετό να συνέβαινε ένα τέτοιο φοβερό πράγμα, κι οι δικοί μου, που με πρόσεχαν σαν τα μάτια τους μην πέσω και χτυπήσω λιγάκι, να μείνουν εντελώς αδιάφοροι ή να συμφωνήσουν. Έπειτα δεν απέκλεισα και το ενδεχόμενο οι δικοί μου να μη με πάνε στην εκκλησιά, αλλά να μ’ αφήσουν μόνο στο σπίτι. Όμως έπρεπε να μεταλάβω κι εγώ εξάπαντος. Θα με πήγαιναν λοιπόν, αλλά δε θα άφηναν τον παπά να κάνει τη φοβερή αυτή πράξη - αυτό ήταν πια σίγουρο. Άλλο ενδεχόμενο ήταν να μη βρισκόταν κανένας παπάς που θα ήθελε να κάνει αυτή την πράξη. Πολλά ενδεχόμενα, λοιπόν, αλλά και πλήθος τυραννικές αμφιβολίες. Από μερικές εμπειρίες μου, πίστευα πως η εκκλησία ήταν ένα πράγμα πέρα για πέρα διαφορετικό από ό,τι ο υπόλοιπος κόσμος. Θα μπορούσαν όλες αυτές οι υποθέσεις και τα ενδεχόμενα να μην ισχύουν στο χώρο της. Η εκκλησία για μένα ήταν πραγματικά ο οίκος του φοβερού Θεού, που περισσότερο απειλούσε τα παιδιά, παρά τους μεγάλους.
Ένα αλάθητο ένστικτό μου έλεγε πως μια τέτοια μεγάλη συμφορά δε θα άφηνε ασυγκίνητες τη μάνα μου και την αδελφή μου, κι αποφάσισα να τις πλησιάσω, για να δω τις αντιδράσεις τους. Αλλά καθώς τριγύριζα στα πόδια τους, δεν έβλεπα να με προσέχουν ιδιαίτερα, απεναντίας μάλιστα, ήταν πολύ αδιάφορες. Μήτε λυπημένες τις έβλεπα, μήτε πως μου δείχνουν έστω και μια μικρή συμπάθεια μπορούσα να διαπιστώσω. Είπα σε μια στιγμή να τις ρωτήσω, αλλά από φόβο έβαζα φρένο σε μια τέτοια απόφαση. Προτιμούσα την αμφιβολία, παρά τη φοβερή βεβαιότητα.
Το πρωινό της Μεγάλης Πέμπτης, μολονότι η κρίση μιας καλπάζουσας φοβίας είχε κορυφωθεί, αισθανόμουνα ανακούφιση. Επιτέλους θα ξεκαθαρίζονταν τα πράγματα! Έτσι, από ό,τι θυμάμαι, στην εκκλησιά μπήκα τρακαρισμένος, αλλά αποφασιστικός. Κι έπειτα, για πρώτη φορά, με κυρίεψε ένας σωτήριος και λαγαρός ορθολογισμός. Πολύ σωστά, ο παπάς θα μπορούσε να μου κόψει τη γλώσσα, αλλά πώς θα ήξερε την πράξη μου; Αδύνατο πέρα για πέρα. Απέκλεια τελείως το ενδεχόμενο οι δικοί μου να μαρτυρούσαν την αλήθεια. Πάντως, τρέμοντας ελαφρά, ζύγωσα την ωραία πύλη, έχοντας καρφωμένη τη ματιά μου σ’ έναν παπά γεροντάκι, που κρατούσε το Άγιο Ποτήρι με τρεμάμενα χέρια. Ο καημένος έσπασε τη μέση του μάλλον με κάποιον πόνο, και μου έδωσε τη μεταλαβιά με μια άπειρη θεϊκή γαλήνη. (Η μορφή του σεβάσμιου αυτού γέροντα αργότερα έγινε για μένα σύμβολο της γνήσιας θρησκευτικότητας.) Κι εγώ όμως έτρεμα, μολονότι ήμουν πια πεπεισμένος πως κανένας κίνδυνος δεν υπήρχε. Φεύγοντας απ’ την εκκλησιά, έδειχνα λυτρωμένος κι ευτυχισμένος πέρα για πέρα. (Ύστερα από χρόνια, όταν οι κατηχητές μου έλεγαν ότι ο άνθρωπος λυτρώνεται μέσα στην εκκλησία, αμφέβαλλα αν κι οι ίδιοι είχαν ζήσει ποτέ αυτό που είχα αισθανθεί τότε, βγαίνοντας απ’ την εκκλησιά βαθιά λυτρωμένος.)
Όλη την υπόλοιπη μέρα στο σπίτι, το μυαλό μου δεν μπορούσε να ξεκολλήσει από κείνη τη θεία κοινωνία κι απ’ την οργισμένη ματιά του Χριστού Παντοκράτορα, που τώρα, αργά - αργά έπαιρνε μια γλύκα κι ένα χαμόγελο απ’ τη γαληνεμένη εκείνη όψη του παπά, καθώς όλα αυτά τα έφερνα μπροστά μου με τη φαντασία. Δε χρειαζόμουνα πια τον ορθολογισμό για να γλυκάνω τα πράγματα. Μόνο μ’ έναν τέτοιο τρόπο μπορούσε να γλυκάνει η μορφή του Χριστού. Άλλοτε πίστευα πως ο Χριστός είναι περισσότερο θυμωμένος με τα παιδιά κι όχι με τους μεγάλους. Όμως ένα αλάθητο ένστικτο με έπειθε πως οι μεγάλοι στην εκκλησία δεν είχαν φόβο Θεού, δεν τον ένιωθαν καθόλου, ακόμη κι όσοι μας έλεγαν πως ο Θεός θα μας τιμωρούσε για κάθε παρακοή και κακή πράξη. Γι’ αυτό αργότερα, ως μαθητής γυμνασίου, που διάβαζα το Ευαγγέλιο, με συγκλόνισε βαθιά η ανακάλυψή μου πως ο Χριστός αγαπούσε μονάχα τα παιδιά, κι οι μεγάλοι όφειλαν να γίνουν κι αυτοί παιδιά, αν ήθελαν την αγάπη του Χριστού. Τούτη η ανακάλυψη δεν ήταν μικρό πράγμα, είχε συγκλονίσει για καλά μέσα μου την αυθεντία των μεγάλων. Η αρχή βέβαια έγινε με κείνη τη λυτρωτική μεταλαβιά, που με βοήθησε να αμφισβητώ τα λόγια των μεγάλων. Τελικά οι παπάδες δεν έκοβαν γλώσσες. (Αργότερα, όταν διάβαζα μεσαιωνική και βυζαντινή ιστορία, διαπίστωσα με πολύ ενδιαφέρον πως εξουσιαστές ποικίλης μορφής έκοβαν τις γλώσσες μερικών ανθρώπων, που δεν είχαν καμμιά παράβαση, μήτε ακόμη και τη δική μου)».

«Ένα μεγάλο χρονικό διάστημα στο κατηχητικό της πόλης μας, δέσποζε ένας ροδαλός, ξανθός και κοκκινογένης αρχιμανδρίτης. Μολονότι είχε ευφράδεια κι έκανε πύρινα κηρύγματα, δεν μπόρεσα εξ αρχής να τον συμπαθήσω. Το ένστικτό μου δεν έπεσε έξω. Μια μέρα, κι ενώ γύρω μου ήταν κι άλλοι, με πιάνει και με ρωτάει καταιγιστικά: “Αδυνατούλης είσαι, ε, πολύ αδυνατούλης, γιατί αυτό; Πες μου, τρώτε κρέας στο σπίτι;” Εγώ κοκκίνισα και δε μιλούσα. “Θα μου πεις… Εγώ είμαι παπούλης”, μου ξαναείπε, μάλλον με ύφος απειλητικό, που δε σήκωνε άλλο. Κι έτσι του απάντησα πως έτρωγα απ’ όλα. Κάνοντας να φύγω αμέσως, δεν κατάλαβα πως έπεσα πάνω του, αφού έπιανε για καλά την πόρτα, είχε κάνει άλμα και την έπιασε πιο γρήγορα από μένα! Θέλησε κάτι να μου πει επιπρόσθετα, ευτυχώς χωρίς παρουσία άλλων. “Πρόσεξε, παιδί μου, μήπως είναι καμμιά αμαρτία στη μέση;” Του είπα αμέσως “όχι”, κι έφυγα σα να με είχε δαγκάσει σκυλί.
Όλα του τα κηρύγματα ήταν χειμαρρώδη, πύρινα κι εντυπωσιακά. Όμως δε μου άρεσαν καθόλου. Θυμάμαι ένα κήρυγμά του για τη μέλλουσα κρίση. Η διήγηση αυτή - που για μένα είναι παραβολή - παρ’ όλο το δραματικό και φοβερό χαρακτήρα, ήταν κάτι το πολύτιμο. Με ενδιαφέρον κι αγωνία περίμενα ν’ ακούσω τι θα έλεγε. Είπε αμέσως πως ο Κύριος της δόξης θα βάλει δεξιά τους πιστούς κι αριστερά τους αμαρτωλούς, λέγοντας στους μεν και στους δε να δώσουν λόγο των πράξεών τους. Όμως δεν κατάλαβα πως λοξοδρόμησε αμέσως απ’ το νόημα της διήγησης (είχε μια τέτοια μαεστρία) κι άρχισε να μας λέει πως ο Χριστός θα κατακάψει όλους τους σαρκολάτρες κι ακόλαστους, πόρνους, μοιχούς κι οπαδούς του ελεύθερου έρωτα. Σα να έτριζε τα δόντια του και οι φλέβες του φούσκωναν, καθώς ο λαιμός του τεντωνόταν, λες και ήταν λαστιχένιος. Το πρόσωπό του κοκκίνιζε περισσότερο, κι είχα πιστέψει τότε πως τα γένια του θα έπαιρναν φωτιά.
Την ίδια μέρα το απόγευμα, πήρα να διαβάσω τη διήγηση για τη μέλλουσα κρίση, όπως είχα κάνει αμέτρητες φορές. Έπεσα σε βαθιά συλλογή. Πρόσεξα τη φορά αυτή πως η παραβολή κάνει λόγο για δικαίους και αδίκους. Συνάμα ξεχώρισα επιτέλους τι ήταν αυτό που με γοήτευε πάντα: ο Χριστός κάνει λόγο για μια αδελφότητα αγάπης, όπου οι άδικοι δεν είχαν κανένα μερίδιο, δε συμμετείχαν καν. Όλη η υπόθεση είναι το μοίρασμα του ψωμιού και της αγάπης. (Τότε δεν ήξερα πως η διήγηση αυτή στρεφόταν εναντίον των Φαρισαίων. Και ο αριστουργηματικά παραβολικός τόνος ξετυλίγει στα μάτια μας ένα ζωντανό και συγκλονιστικό δράμα)… Απορούσα λοιπόν με τους κατηχητές μου, και δεν καταλάβαινα τι εννοούσαν λέγοντας πως ο Θεός είναι αγάπη. Η ιδιότητα αυτή διώχνει κάθε άλλη αντίθετη. Φόβος και τιμωρία δε συμβιβάζονται με την αγάπη. Βέβαια, σκεφτόμουν, η Αγία Γραφή και τόσα άλλα ιερά κείμενα κάνουν λόγο για φόβο Θεού, για φοβερή όψη του Θεού και για τιμωρίες. Όμως όλα αυτά σωστά διατυπώνονται με τέτοιον τρόπο, επειδή έτσι τα βλέπει ο αλύτρωτος, ο φοβισμένος και ο ανέραστος άνθρωπος. Η αγάπη είναι ξέχειλη παντού. Κι όταν ο άνθρωπος μοιάζει με το Θεό, τότε ακριβώς νικάει - και οφείλει κατά τα ιερά κείμενα να το πράξει - όλα τα παραπάνω σκιάχτρα», (σσ. 162-165).


Η εικόνα με τον «Παιδικό Οδηγό Εξομολογήσεως» προέρχεται από τη ηλεκτρονική εφημερίδα stonisi.gr Πριν τέσσερα χρόνια, λίγες ημέρες προτού τα σχολεία κλείσουν για τις διακοπές του Πάσχα, είχε μοιραστεί σε μαθητές... Νομίζω πως τα σχόλια περιττεύουν.

Κυριακή 2 Απριλίου 2023

Για την Μαρία Αναγνωστοπούλου, τον Τάκη Συρέλλη και τον Ξενοφώντα Μαυραγάνη

Γράφει ο ΑΘΑΝΑΣΙΟΣ Ι. ΚΑΛΑΜΑΤΑΣ

Τρεις πνευματικοί άνθρωποι, τρεις προσωπικότητες των γραμμάτων της Λέσβου, τον τελευταίο καιρό έφυγαν από τη ζωή. Η Μαρία Αναγνωστοπούλου, λαογράφος και λογοτέχνιδα με εξαιρετικές μελέτες και άρθρα, ο Τάκης Συρέλλης, ποιητής κι εκδότης και ο Ξενοφών Μαυραγάνης, δικηγόρος, δημοσιογράφος και συγγραφέας.


Και με τις τρεις αυτές προσωπικότητες, απ’ όταν πάτησα το πόδι μου εδώ στη Μυτιλήνη, συνδέθηκα με φιλικές σχέσεις. Με τίμησαν με τη φιλία-τους, τους τίμησα και εγώ με τη δική-μου φιλία, άλλοτε διαβάζοντας τα γραπτά-τους, άλλοτε συζητώντας μαζί-τους ζητήματα που σχετίζονται με το πολιτισμό, την πολιτική, την εκκλησία, τη ζωή των Μυτιληνιών, κι άλλοτε παρουσιάζοντας τα βιβλία που έγραψαν. Τα τελευταία, τα βιβλία-τους, έχω τη γνώμη, ότι γράφτηκαν για να αφήσουν τα ίχνη-τους στις νεότερες γενιές. Ας μην ξεχνάμε, άλλωστε, πως τα βιβλία είναι οι κατεξοχήν φορείς του γραπτού πολιτισμού. Σ’ αυτά διασώζονται όλα τα πνευματικά επιτεύγματα των ανθρώπων από το σαράκι της λήθης.


Η Μαρία, ο Τάκης και ο Ξενοφών ήταν πνευματικοί άνθρωποι. Συζητώντας μαζί-τους ένιωθες πως σήκωναν στις πλάτες-τους το βαρύ χρέος του πνευματικού ανθρώπου, ενάντια στα σκιάχτρα που με τα πεπραγμένα της καθημερινής βιοτής-τους θολώνουν και ρυπαίνουν το μυαλό και τη καρδιά-μας. Σκιάχτρα που δεν έχουν το Θεό-τους. Αξίζει να διαβάζει κανείς τα βιβλία της Μαρίας, του Τάκη και του Ξενοφώντα. Κι όχι μόνο τα βιβλία-τους αλλά τα άρθρα και τις παρεμβάσεις-τους στη δημόσια πλατεία. Πρόκειται για γραπτά που θα μείνουν εσαεί για να διδάσκουν τους νέους κυρίως, να αντιστέκονται στα σκιάχτρα του εθνομηδενισμού, του ρατσισμού, της απανθρωπίας, της άρνησης της ιστορικής συνέχειας του λαού-μας μέσα από τη λαλιά, τα ήθη και τα έθιμά του, σκιάχτρα που συνεχώς διεκδικούν ρόλο να διαφεντεύουν ασύδοτα τις ψυχές-μας.


Ο θάνατος της Μαρίας, του Τάκη και του Ξενοφώντα, έφερε στο νου-μου αυτό που γράφει ο Φιλίπ Αριές στο ωραίο βιβλίο-του: Δοκίμια για το θάνατο στη Δύση, (Γλάρος: Αθήνα 1988): «Τεχνικά, δεχόμαστε ότι μπορεί να πεθαίνουμε, κάνουμε ασφάλειες ζωής για να γλυτώσουμε τους δικούς-μας απ’ τη μιζέρια. Αλλά, στην πραγματικότητα, στο βάθος του εαυτού-μας, δεν νιώθουμε θνητοί». Κι όμως ο θάνατος υπάρχει, με το ερώτημα από τον ίδιο τον Αριές να μας βασανίζει: «Υπάρχει μήπως μια μόνιμη σχέση ανάμεσα στην ιδέα που έχουμε για το θάνατο και σ’ αυτή που έχουμε για τον εαυτό-μας;»
Μαρία Αναγνωστοπούλου, Τάκη Συρέλλη, Ξενοφώντα Μαυραγάνη, αιώνια η μνήμη σας.

Σάββατο 1 Απριλίου 2023

1η Απριλίου: Οσία Μαρία η Αιγυπτία. Με τη ματιά του Ιστορικού

«Η Μαρία, όπως πολλοί άλλοι την εποχή εκείνη, ανακάλυψε τον Θεό μόνη-της – ή πάντως σχεδόν μόνη-της. Αναζήτησε τη λύτρωση στην έρημο, χωρίς συλλογικές προσευχές, χωρίς επαφή με ιερείς, χωρίς συμμετοχή στα θεία μυστήρια. Η επιλογή αυτή ήταν γνωστή και κανείς δεν μπορούσε να προσποιηθεί ότι την αγνοεί. Στο τέλος του βίου-της ωστόσο, η Μαρία εμφανίζεται αλλαγμένη, καθώς διακατέχεται από σφοδρή επιθυμία να μεταλάβει. Έτσι ανατρέπεται για δεύτερη φορά η ψυχική-της εξέλιξη. Πρώτη φορά το πάθος-της για ερωτική συνεύρεση και συναναστροφή μετατρέπεται σε αποστροφή για το ανθρώπινο σώμα και τον κόσμο, και δεύτερη φορά η αποστροφή μετατρέπεται σε (ερωτικό) πάθος για ένωση με το σώμα και το αίμα του Ιησού, μια ένωση την οποία μόνον ένας ιερωμένος μπορούσε να εξασφαλίσει».


ΔΗΜΗΤΡΗΣ Ι. ΚΥΡΤΑΤΑΣ. (1999). «Πόρνη και Αγία», στο: Απόκρυφες Ιστορίες. Μύθοι και θρύλοι από τον κόσμο των πρώτων Χριστιανών. Αθήνα: Άγρα, σ. 195.