Ο Αρχιεπίσκοπος Τιράνων και πάσης Αλβανίας Αναστάσιος για τον πόλεμο στην Ουκρανία

«Η χριστιανική συνείδηση καταδικάζει κάθε μορφή βιαιοπραγίας, παρακινώντας επίμονα τον καθένα στο μέτρο των δυνατοτήτων του να συνεισφέρει στην ειρήνευση και την καταλλαγή στην πολύπαθη Ουκρανία και όπου γης».

Αναστάσιος (Γιαννουλάτος) Αρχιεπίσκοπος Τιράνων και πάσης Αλβανίας.

Για τους διχτάτορες του 21ου αιώνα

«Η ζωή δεν μπαίνει σε προκαθορισμένα σχέδια. Και όταν μπαίνει (στα κοινωνικά συστήματα, λόγου χάρη), ο άνθρωπος χάνει την ελευθερία του. Τυπικά παραδείγματα ο κομμουνισμός, ο εθνικοσοσιαλισμός, ο φασισμός, οι τρεις ολοκληρωτισμοί του 20ού αιώνα, που εξασφάλιζαν στους ανθρώπους κατοικία, παιδεία, δουλειά, νοσοσκομείο, ηλεχτρισμό, σύνταξη, με αντάλλαγμα την ελευθερία τους ή να λεν αυτοί – οι διχτάτορες – στους ανθρώπους πώς να ζουν».

ΖΗΣΙΜΟΣ ΛΟΡΕΝΤΖΑΤΟΣ. (2009). Collectanea. Αθήνα: Δόμος, σ. 655 [1124].

Τα σύκα, σύκα και τη σκάφη, σκάφη

Γράφει ο ΘΕΟΔΩΡΟΣ Χ. ΝΤΡΙΝΙΑΣ

Δεν ξέρω σε ποια άλλη χώρα του λεγόμενου αναπτυγμένου κόσμου η χαιρεκακία για την τύχη της Ουκρανίας έχει φτάσει σε τέτοιο ύψος όσο στην Ελλάδα. Από το ΚΚΕ και τον αριστερισμό μέχρι τον «ψεκασμένο» πατριωτισμό (δεξιάς και αριστερής καταγωγής), άλλοι κρυφά και άλλοι φανερά, άλλοι υποκριτικά και άλλοι ευθέως, είτε καταλήγουν στο συμπέρασμα ότι «οι Ουκρανοί τα ‘θελαν και τα ‘παθαν» είτε ότι «ο μάγκας Πούτιν τους σάρωσε και αυτούς και τη Δύση». Χειρότεροι όλων οι περίφημοι «ισαποστάκηδες» και «ναιμεναλλάδες». Τους ακούμε βαθυστόχαστα να αποφαίνονται: «πόλεμος μεταξύ ιμπεριαλισμών», «τα ίδια έγιναν και στη Σερβία από τη Δύση», «η ελεγχόμενη από την ακροδεξιά Ουκρανία» και άλλα χαριτωμένα, για να μην πάρουν ξάστερη θέση υπέρ του αμυνόμενου. Για να τελειώνουμε με την υποκρισία.

Δεν έχουμε ιμπεριαλιστικό πόλεμο. Ούτε αμερικάνικη γάτα δεν πολεμάει στην Ουκρανία απέναντι στους Ρώσους. Το σύνολο σχεδόν των όπλων που χρησιμοποιεί ο ουκρανικός στρατός είναι σοβιετικής και μετασοβιετικής καταγωγής, με εξαίρεση κάποια αντιαρματικά και υψηλής τεχνολογίας εξαρτήματα επικοινωνιών που παραχωρήθηκαν από τη Δύση (τη Βρετανία κυρίως).

Δεν έχουμε πόλεμο δια αντιπροσώπων που είναι η κύρια μορφή των ένοπλων ψυχροπολεμικών συγκρούσεων. Έχουμε μια ιμπεριαλιστική / αυτοκρατορική δύναμη που επιτίθεται αυτοπροσώπως και ολοκληρωτικά σε ένα μη-φιλικό σε αυτήν, και αδύναμο, ανεξάρτητο κράτος.

Δεν έχουμε μια «δημοκρατία» που επιτίθεται σε μια «φασιστική» χώρα, αλλά μια ρεπλίκα του νεο-τσαρισμού που επιτίθεται σε μια ρεπλίκα αστικής δημοκρατίας, σαν τις πολλές που ανθούν στο μετασοβιετικό χώρο.

Δεν έχουμε την υπεράσπιση εθνικού χώρου εκ μέρους των Ρώσων, αλλά την ξεκάθαρη αναβίωση της μεγαλορώσικης επεκτατικής πολιτικής και των θεωριών του «ζωτικού χώρου».

Οι ιμπεριαλιστικές επεμβάσεις της Δύσης στη Σερβία, στο Ιράκ, στο Αφγανιστάν, με στόχο την απόσχιση εδαφών ή την εγκατάσταση κυβερνήσεων-μαριονέτα, με τίποτα δεν μας εμποδίζουν να καταγγέλλουμε τις ευθέως αντίστοιχες πρακτικές των Ρώσων. Τα «Βιετνάμ» δεν θα μας τυφλώσουν για να κάνουμε ότι δεν βλέπουμε τις «Τσεχοσλοβακίες», όπως έκαναν οι πατεράδες και οι μανάδες μας.

Η εγκληματική υπεροψία και απληστία των Δυτικών, μαζί με την ολέθρια ανικανότητα των ηγετών της Ε.Ε., που αρνήθηκαν στη Ρωσία τις δεκαετίες του ’90 και ’00 την ισότιμη συμμετοχή της σε ένα ισότιμο πανευρωπαϊκό σύστημα ασφάλειας, δεν μας κάνει τυφλούς ώστε να μην βλέπουμε ότι η υποχώρηση της αμερικάνικης πλανητικής ηγεμονίας συνοδεύεται από τη διαμόρφωση ενός δεσποτικού ευρασιατικού ανταγωνιστικού πόλου (Κίνα, Ρωσία, Τουρκία κ.ά.) εξίσου επικίνδυνου, και καταπιεστικού για τα συμφέροντα των μικρών λαών. Ή, μήπως, δεν καταλαβαίνουμε ότι τα οικονομικά έμπεδα της στρατιωτικής εισβολής έχουν οργανωθεί από την πανίσχυρη οικονομικά Κίνα, ώστε να αντέξει η, αδύναμη παραγωγικά και οικονομικά, Ρωσία της διεθνείς κυρώσεις;

Αν, λοιπόν, πράγματι η Ουκρανία είναι το πρώτο θύμα της ανταπάντησης του ευρασιατικού άξονα στην δυτική ηγεμονία, τότε οι «ίσες αποστάσεις» στην εισβολή και κατοχή ανεξάρτητης χώρας δεν είναι τίποτε άλλο παρά η σιωπηρή επιδοκιμασία του ενός από τους δύο ανταγωνιστικούς πόλους, του ευρασιατικού. Και ταυτόχρονα, με ειρωνικό τρόπο, η αναδρομική «δικαίωση» των εγκλημάτων του άλλου πόλου.

Όσο για τον «πατριωτικό» χώρο στην Ελλάδα, φαίνεται ότι η βλάβη που προκάλεσε στον πολιτικό του εγκέφαλο ο πρόσφατος εναγκαλισμός του με το αντιεμβολιαστικό κίνημα είναι ανήκεστος. Αφού, λοιπόν, καμαρώνουν των «αποφασιστικό» ηγέτη Πούτιν να ισοπεδώνει μια ανεξάρτητη χώρα, για να «διορθώσει τα ιστορικά λάθη του Λένιν» και να ικανοποιήσει τον αυτοκρατορικό ιδεασμό της ρωσικής ελίτ, ας ετοιμάζονται και για το φιλαράκι του, τον νεο-σουλτάνο Ερντογάν και τη νεο-οθωμανική ελίτ του, να διορθώσει τα «ιστορικά λάθη του Κεμάλ» στο Ανατολικό Αιγαίο και τη Θράκη. Ο ιστορικός αναθεωρητισμός, όταν ξεκινήσει την πολεμική του περίοδο, σπάνια είναι α λα καρτ.

Και μια από τις ελάχιστες δημόσιες ανακοινώσεις που λένε τα πράγματα με το όνομά τους: Ανακοίνωση Άρδην: Ενάντια στην ιμπεριαλιστική εισβολή χωρίς «ναι μεν αλλά»

ΠΗΓΗ: Ιστολόγιο Γνώμης και Πληροφόρησης

Χίτλερ και Πούτιν: 1938 και 2022

Του Paul Gavrilyuk[*]

Ο Χίτλερ εκφώνησε την ομιλία του στο γερμανικό Ράιχσταγκ στις 12 Σεπτεμβρίου 1938, λίγες εβδομάδες προτού τα γερμανικά τανκς περάσουν τα γερμανο-τσεχικά σύνορα εισβάλλοντας στην Τσεχοσλοβακία. Ο Πούτιν εκφώνησε την ομιλία του προς το ρωσικό έθνος στις 21 ​​Φεβρουαρίου 2022, ενώ έδινε εντολή να περάσουν τα ρωσικά τανκς τα σύνορα της Ρωσίας με την Ανατολική Ουκρανία.

Ως κύριο λόγο για την εισβολή, ο Χίτλερ ανέφερε τα διογκωμένα παράπονα της μειονότητας των τρισήμισυ εκατομμυρίων Γερμανών στην Τσεχοσλοβακία. Ο Πούτιν συχνά αναφέρει την υποτιθέμενη καταπίεση των Ρωσόφωνων στην Ουκρανία ως τον κύριο λόγο για την εισβολή το 2014 και ξανά τώρα, το 2022. Εγώ ο ίδιος είμαι ρωσόφωνος Ουκρανός. Γνωρίζω από προσωπική εμπειρία ότι ο ισχυρισμός του Πούτιν είναι ψέμα. Η Ουκρανία είναι μια δίγλωσση χώρα, όπου τα ρωσικά είναι σχεδόν εξίσου διαδεδομένα με τα ουκρανικά. Οι ρωσόφωνοι στην Ουκρανία έχουν ευρύτερα πολιτικά δικαιώματα από τους ομολόγους τους στη Ρωσία του Πούτιν.

Ο Χίτλερ, ενώ παραπονιόταν για τη υποτιθέμενη καταπίεση της Γερμανικής μειονότητας στην Τσεχοσλοβακία, ήδη είχε αρχίσει τον διωγμό των Εβραίων στη Γερμανία. Στην πραγματικότητα, τα πρώτα στρατόπεδα συγκέντρωσης είχαν εμφανιστεί ήδη από το 1933 και 400 διατάγματα και κανονισμοί είχαν δημοσιευτεί για τον περιορισμό των δημόσιων και ιδιωτικών δικαιωμάτων των Εβραίων. Καθώς ο Πούτιν διέδιδε ψέματα για την καταπίεση των Ρωσόφωνων στην Ουκρανία, άρχισε να καταπιέζει και να διώκει βάναυσα τους Τατάρους της Κριμαίας, αμέσως μετά την παράνομη προσάρτηση της Κριμαίας το 2014. Για τις διώξεις των Τατάρων υπάρχει πλήθος τεκμηρίων.

Στην ομιλία του, ο Χίτλερ αμφισβήτησε την ύπαρξη των Τσέχων ως έθνους, μιλώντας για «το λεγόμενο έθνος των Τσέχων» και κατηγορώντας τη Συνθήκη των Βερσαλλιών (1919) πως δημιούργησε «το ανώμαλο κράτος της Τσεχοσλοβακίας». Όμοια όπως ο Χίτλερ, ο Πούτιν ισχυρίζεται στην ομιλία του ότι «η Ουκρανία δεν είχε ποτέ τις παραδόσεις ενός πραγματικού κράτους» και πιστώνει τη δημιουργία ενός έθνους που υπήρχε αιώνες πριν από την δημιουργία της Μόσχας στην «μπολσεβικική, κομμουνιστική Ρωσία». Με άλλα λόγια, ο Χίτλερ αρνήθηκε από μόνος του την ιδιότητα του κράτους στην Τσεχοσλοβακία. Η στρατηγική του Πούτιν με την Ουκρανία είναι πολύ παρόμοια. Και οι δύο υποστηρίχθηκαν από τη συντριπτική πλειοψηφία του πληθυσμού της χώρας τους· αλλά και οι δύο έχουν και «χρήσιμους ηλίθιους» στο εξωτερικό, που είναι πρόθυμοι να πιστέψουν τις ανοησίες τους.

Ο κύριος καημός του Χίτλερ ήταν η ήττα και ο εξευτελισμός της Γερμανίας στον Α’ Παγκόσμιο Πόλεμο (1918). Η παρατεταμένη μνησικακία του Πούτιν προέρχεται από την ειρηνική διάλυση της Σοβιετικής Ένωσης το 1991, την οποία ατυχώς χαρακτήρισε ως «τη μεγαλύτερη γεωπολιτική καταστροφή του [εικοστού] αιώνα». Ο Πούτιν πιστεύει ότι κάποια εκδοχή της Ρωσικής Αυτοκρατορίας θα μπορούσε ακόμα να ανασυσταθεί και έτσι άμεσος στόχος του είναι η εισβολή στην Ουκρανία. Ωστόσο, υπάρχουν σοβαροί λόγοι να πιστεύουμε ότι δεν θα σταματήσει στην Ουκρανία.

Η ομιλία του Χίτλερ περιλάμβανε την ακόλουθη υπόσχεση: «Δήλωσα ότι τα σύνορα μεταξύ Γαλλίας και Γερμανίας είναι οριστικά». Στη συνέχεια ισχυριζόταν ότι «η Γερμανία δεν έχει συμφέροντα στη Δύση, και το δυτικό μας τείχος είναι για πάντα το σύνορο του Ράιχ στα δυτικά». Τώρα, ξέρουμε πού κατέληξε όλο αυτό. Πρέπει να σημειωθεί ότι ο Πούτιν δεν δίνει καμία διαβεβαίωση σχετικά με την ακεραιότητα των συνόρων των γειτονικών κρατών, ιδιαίτερα των χωρών της Βαλτικής και της Πολωνίας. Τα κατορθώματα του Πούτιν μέχρι σήμερα μιλούν από μόνα τους: παραβίασε τα σύνορα της Μολδαβίας στην Υπερδνειστερία (1992) και προσάρτησε δύο περιοχές της Γεωργίας (2008) και σχεδόν το ένα έβδομο της Ουκρανίας (2014, με οριστικοποίηση το 2022).

Το Σύμφωνο του Μονάχου της 30ης Σεπτεμβρίου 1938 ανάγκασε την Τσεχοσλοβακία να παραχωρήσει μεγάλο μέρος της επικράτειάς της και έδωσε στον Χίτλερ την άδεια να καταλάβει τις κυρίως γερμανόφωνες περιοχές της χώρας. Ωστόσο, αυτή η προσπάθεια των ευρωπαϊκών μεγάλων δυνάμεων να κατευνάσουν τον Φύρερ απλά τον ενθάρρυνε να γίνει πιο επιθετικός. Ομοίως, οι συμφωνίες του Μινσκ του 2015, οι οποίες ήταν συνολικά ασύμφορες για την Ουκρανία, επέτρεψαν στο Κρεμλίνο να χρησιμοποιήσει την διακοπείσα σύγκρουση ως όχημα αποσταθεροποίησης της Ουκρανίας. Επιτρέποντας στα ρωσικά τανκς να εισέλθουν ανοιχτά στο έδαφος της Ανατολικής Ουκρανίας, ο Πούτιν ακύρωσε οποιεσδήποτε παλαιότερες συμφωνίες για σεβασμό της εδαφικής κυριαρχίας της Ουκρανίας, συμπεριλαμβανομένων και εκείνων που έγιναν στο Μινσκ.

Ο Χίτλερ ενεργούσε ως δικτάτορας, ταύτισε τον εαυτό του με το γερμανικό έθνος και απαιτούσε θυσίες από τους Γερμανούς. Ο Πούτιν έχει γίνει ασυγκίνητος και θα μετατραπεί σε δικτάτορα με τη λογική του πολέμου που βρίσκει αντίθετο όλον τον υπόλοιπο κόσμο.

Στον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο, η Ουκρανία, η Λευκορωσία και η Πολωνία έγιναν οι «αιματοβαμμένες χώρες» που υπέστησαν τις περισσότερες κατά κεφαλήν απώλειες. Εάν ο Πούτιν προχωρήσει προς το Κίεβο, η φράση που αναμασά ο πρόεδρος Μπάιντεν, ότι το ΝΑΤΟ θα προστατεύει στρατιωτικά μόνο τους δικούς του συμμάχους, δεν αρκεί για να αναχαιτιστεί η σύγκρουση. Κανείς δεν μπορούσε να προβλέψει το 1938 ότι η προσάρτηση της Αυστρίας και η κατοχή της Τσεχοσλοβακίας θα οδηγούσαν σε έναν πόλεμο που θα στοίχιζε 75, ίσως και 80, εκατομμύρια ανθρώπινες ζωές. Ομοίως, η προσάρτηση της Κριμαίας από τον Πούτιν και η κατοχή της Ανατολικής Ουκρανίας θα μπορούσαν να οδηγήσουν στη μεγαλύτερη γεωπολιτική καταστροφή του αιώνα μας. Τα μαθήματα του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου, θα βοηθήσουν τον κόσμο να αντιληφθεί και να αποτρέψει αυτήν την καταστροφή;

[*] Ο Paul Gavrilyuk είναι καθηγητής στην έδρα Θεολογίας και Φιλοσοφίας στο Τμήμα Θεολογίας του Πανεπιστημίου του Αγίου Θωμά στο Σαιν Πωλ της Μινεσότα των ΗΠΑ. Επίσης, είναι ιδρυτής και πρόεδρος της Διεθνούς Ορθόδοξης Θεολογικής Ένωσης (IOTA). To εικαστικό ανήκει στον Ουκρανό σκιτσογράφο Olesky Kustovsky, γνωστό ως Kusto, και δημοσιεύτηκε στην ειδησιογραφικό ιστοσελίδα radiosvoboda.org.

ΠΗΓΗ: πολυμερώς και πολυτρόπως

Η Ουκρανία δέχεται ρωσική εισβολή...

«Στα μάγια και στα όνειρα, καμπάνα και καντήλα,
Πόλη, Βάρνα, Οδησσός, Κωστάντζα και Μπραΐλα
και σε χρόνο μυστικό σαν ηφαίστειο του Αίμου,
λεγεώνες του πολέμου».

ΔΙΟΝΥΣΗΣ ΣΑΒΒΟΠΟΥΛΟΣ

Η Δημιουργία του Κόσμου στα Θρησκευτικά και τη Φυσική

 

Χάρισμα στην Β΄ Λυκείου για την τόσο σημαντική συζήτηση, με αφορμή την έννοια της αθεΐας και τον Φ. Ντοστογιέβσκη

Ενάντια στην «υμνητική» και «αποδομητική» Ιστορία

«Κατά την ταπεινή μου εκτίμηση, η Ιστορία, κι αν τίποτε άλλο δεν μπορεί να μας διδάξει, τούτο πρέπει να μας καλλιεργεί: πολιτική συνείδηση. Πολιτική θα πει να είμαι πολίτης. Και πολίτης σημαίνει να είμαι οργανικό μέλος ενός σώματος που λέγεται Πόλις. Η Πόλις ήταν το αυστηρό προγονικό μας ιδανικό. Από αυτή απέρρευσαν και η πολιτική και ο πολιτισμός, ομοίως και η πολιτεία με την έννοια του καταστατικού χάρτη υποχρεώσεων και δικαιωμάτων. Αλίμονο, αν στην αρχαιότητα κάποιος που είχε το προνόμοιο να είναι πολίτης δε σήκωνε την ευθύνη του προνομίου αυτού. Έθετε σε κίνδυνο τα υποστηλώματα της κοινωνίας, πάνω στα οποία στηρίζονται τα δικαιώματα, που τα πλείστα έχουν κατακτηθεί με αίμα. Γι’ αυτό όσοι ασχολούμαστε με την Ιστορία, ποτέ δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι κάνουμε μάθημα ευθύνης».

ΣΑΡΑΝΤΟΣ ΚΑΡΓΑΚΟΣ. (2021). Νεότερη Ελληνική Ιστορία. Μεγάλες μορφές και μεγάλες στιγμές του ’21, τ. Β΄. Αθήνα: Ψυχογιός, σ. 260.

ΝΙΚΟΣ ΚΑΖΑΝΤΖΑΚΗΣ. 18 Φεβρουαρίου 1883 - 18 Φεβρουαρίου 2022: 139 χρόνια από τη γέννησή του

«Τέσσερα στάθηκαν τ’ αποφασιστικά σκαλοπάτια στο ανηφόρισμά μου, και το καθένα φέρνει ένα ιερό όνομα: Χριστός, Βούδας, Λένιν, Οδυσσέας. Αυτή την αιματερή πορεία μου, από τη μια από τις μεγάλες αυτές ψυχές στην άλλη, τώρα που ο ήλιος βασιλεύει, μάχουμαι στο Οδοιπορικό μου ετούτο να σημαδέψω· έναν άνθρωπο ν’ ανεβαίνει, με την ψυχή στο στόμα, το κακοτράχαλο βουνό της μοίρας του. Αλάκερη η ψυχή μου μια Κραυγή· κι όλο μου το Έργο, το σχόλιο στην Κραυγή αυτή.

»Μια λέξη πάντα, σε όλη μου τη ζωή, με τυραννούσε και με μαστίγωνε· η λέξη Ανήφορος· τον ανήφορο αυτόν θα ’θελα εδώ, με αλήθεια μαζί και φαντασία, να παραστήσω· και τις κόκκινες πατησιές που αφήκε το ανηφόρισμά μου».

ΝΙΚΟΥ ΚΑΖΑΝΤΖΑΚΗ. (1982). Αναφορά στον Γκρέκο. Αθήνα: Εκδόσεις Ελένης Ν. Καζαντζάκη, σ. 16.

«Και με τη λογική μου παλεύω να γίνω πρωτόγονο κτήνος»

Γράφει ο ΑΘΑΝΑΣΙΟΣ Ι. ΚΑΛΑΜΑΤΑΣ

Αναρωτιέμαι: γιατί η Εκκλησία αμύνεται; Νομίζει πως βρίσκεται σε δύσκολη θέση και απολογείται για την επίθεση που δέχεται από έναν αγιοκτόνο, για μια τηλεοπτική σειρά, η οποία καταγράφει τον βίο και τη διδασκαλία του Αγίου Παϊσίου Αγιορείτη; Μα ο συγκεκριμένος «συγγραφεύς», στον οποίο εδώ και δύο μέρες απαντούν ιεράρχες, δημοσιογράφοι, πολιτικοί και θεολόγοι είναι η... περίπτωση μηδενιστικής λογικής: αυτόκλητος «σωτήρας αποβλακωμένων», που στην κυριολεξία δεν έχουν τον Θεό τους. Τέτοιες προβληματικές περιπτώσεις έχουν ιδιαίτερη θέση στον τόπο μας. Το ερώτημα είναι γιατί τους παίρνουμε στα σοβαρά; Θα μου πείτε: ποιος θα δώσει απάντηση στον αντιχριστιανισμό τους; Έχω την ταπεινή γνώμη πως, για τέτοια φαινόμενα, ο Ντοστογιέβσκη μας έχει προειδοποιήσει από πολύ νωρίς. Ας τον διαβάσουμε. Προς το παρόν, την κατάσταση αυτή της αγιοκτονίας, της θεοκτονίας, του αντιχριστιανισμού ουκ ολίγων μηδενιστών, την απεικονίζει ένα στιχούργημα του Γάλλου Des Barreaux, αθέου και ηδονιστή του 17ου αιώνα: «και με τη λογική μου παλεύω να γίνω πρωτόγονο κτήνος», (το παράθεμα από το βιβλίο του αξέχαστου Δασκάλου μ α ς Νίκου Ματσούκα, Ο Σατανάς, Θεσσαλονίκη 1999, σσ. 130-131).

ΠΟΛΥΚΛΕΙΤΟΣ ΡΕΓΚΟΣ, «Ο Χριστός», 1948. ΠΗΓΗ: paletaart – Χρώμα & Φώς

Οι δύο εκδοχές της Ιστορίας

«Οι δύο από τις εκδοχές για ό,τι είναι δυνατόν να θεωρηθεί σήμερα ως “ιστορία” – εκδοχές τις οποίες απλώς σκιαγραφήσαμε και μόνον υπαινικτικά κρίναμε – παρουσιάζουν την ακόλουθη διαφορά, τούτην εδώ: η μία - η ελληνική - χριστιανική – είναι θεμελιωμένη στην παραδοχή του “αρρήτου” και στην εκ μέρους του ανθρώπου αναγνώριση του γεγονότος ότι η δια της λογικής πρόσβαση στην “ουσία” του “αρρήτου” είναι ένα εγχείρημα εξ ορισμού ατελέσφορο· η άλλη – δηλαδή εκείνη του ιστορικού υλισμού – παραπέμπει αδιάκοπα σε μιάν “αντικειμενική” και πάντα κλεισμένη μέσα στα όρια του “φυσικού” “αλήθεια”, της οποίας η κατοχή παρέχει αυτομάτως το δικαίωμα της παρέμβασης (συχνά με “όλα τα μέσα”) στη λεγόμενη σφαίρα της κοινωνικής πράξης με την πρόθεση να εκτραπούν τα πάντα προς μια και μοναδική κατεύθυνση· η μια πάλι – η ελληνική - χριστιανική – είναι σαν πλασμένη από χέρι αόρατο σε μια πολυαίωνη διαδρομή, στην οποία έχουν κατισχύσει διαδοχικά ποικιλόμορφα και εντελώς διαφορετικά μεταξύ τους κοινωνικά και πολιτικά καθεστώτα· η άλλη πάλι – δηλαδή εκείνη του ιστορικού υλισμού – είναι κατασκευασμένη από τον νου ορισμένων, οπωσδήποτε ιδιοφυών ανθρώπων, όμως δεν παύει να υφίσταται - όπως άλλωστε συμβαίνει με όλα τα ανθρώπινα – την επενέργεια την αναπόφευκτη του νόμου της γέννησης, της ανάπτυξης και της φθοράς· η μια τέλος – η ελληνική - χριστιανική -, με το να αναγάγει τον ανθρώπινο λόγο και την ανθρώπινη πράξη, σε κάτι το μη λογικά καθορισμένο και μη κωδικοποιημένο, σώζει διαρκώς το στοιχείο και της τραγικότητας και της ελευθερίας σε κάθε κρίσιμη ανθρώπινη εκλογή, ενώ συνάμα, το μυστικό στοιχείο που ενέχεται στα γεγονότα της ύπαρξης, του έρωτος και του θανάτου, κατά κανέναν τρόπο δεν αναιρείται ούτε εξοστρακίζεται αλλά πάντοτε συνανήκει στη ζωή τούτη, που, κατά τον Schmemann, “δόθηκε στον άνθρωπο για να είναι ένα μυστήριο της παρουσίας του Θεού, για να είναι κοινωνία με τον Θεό”· η άλλη, τέλος – δηλαδή εκείνη του ιστορικού υλισμού -, με το να θεσπίζει για τον ανθρώπινο λόγο και την ανθρώπινη πράξη ως κριτήριο της αλήθειας ή της αξίας τους κάτι το φαινομενικά συγκεκριμένο, όπως αυτό οριοθετείται από την παραδοχή ότι η εξέλιξη της ανθρώπινης κοινωνίας διέπεται απόλυτα από “αντικειμενικούς” και επιδεκτικούς έλλογης περιγραφής “νόμους”, απολήγει συχνά και στη θέσπιση μιας εξουσιαστικής αρχής η οποία αποφαίνεται και γνωμοδοτεί για την εκάστοτε πολιτική “αλήθεια-οδηγό” της ανθρώπινης πράξης – “αλήθεια-οδηγό”, την οποία επιβάλλει τελικά».

ΝΙΚΟΣ ΓΙΑΝΝΑΔΑΚΗΣ. (1999). Δύο εκδοχές της Ιστορίας. Αθήνα: Αρμός, σσ. 38-40.

Λούμπεν πνευματάνθρωποι

Γράφει ο ΑΘΑΝΑΣΙΟΣ Ι. ΚΑΛΑΜΑΤΑΣ

Όχι! Δεν πρόκειται ποτέ να σιωπήσουν οι Τατσόπουλοι, οι Βερέμηδες, οι Λιάκηδες και οι λογής λογής κουλτουριάρηδες, λούμπεν πνευματάνθρωποι. Αυτή είναι η δουλειά τους. Κάθονται στο γραφειάκι τους κι όταν από τη γωνία ξεπροβάλλει η Ιστορία, η Θρησκεία, η Εκκλησία… η Αγιότητα (που γίνεται σήριαλ, να το πούμε κι αυτό για να είμαστε ακριβοδίκαιοι), αρπάζουν το πληκτρολόγιο και... αρλουμπολογίας το ανάγνωσμα... για να βγάλουν το άχτι τους, τα κόμπλεξ τους.

Αλλά κι εσύ Σεβασμιώτατέ μου, τι θέλεις και δίνεις τόση σημασία σ’ αυτόν τον δύσμοιρο; Το οπλοστάσιό του είναι η αστυνομία του. Ο εχθρός του είναι ο ίδιος του ο εαυτός. Η χάλκινη θωράκισή του κρύβει την εσωτερική δειλία του. «Μεταπρατική και νόθα» είναι η ιδεολογία του, για να θυμηθώ τον Θοδωρή τον Ζιάκα. Μα τόσο δύσκολο είναι το καταλάβεις, να το καταλάβουμε;

Καλέ μου Σεβασμιώτατε… άφησέ τον στην μοναξιά του!

ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ ΠΑΡΘΕΝΗΣ, «Η Ανάσταση». ΠΗΓΗ: ελculture.gr

Ποια Ελληνικά θέλουμε να μιλάμε;

Γράφει ο ΤΑΚΗΣ ΘΕΟΔΩΡΟΠΟΥΛΟΣ

Η Τετάρτη που μας πέρασε κηρύχθηκε «Ημέρα των Ελληνικών». Για κάποιον, όπως ο υπογράφων, που βιοπορίζεται γράφοντας ένα χρονογράφημα την ημέρα, κάθε ημέρα είναι ημέρα των ελληνικών. Δεν είναι ένα απλό εργαλείο της δουλειάς του. Τα «ελληνικά» είναι κεφάλαιο της υπαρξιακής του συνθήκης, της δικής μου υπαρξιακής συνθήκης. Τα ελληνικά μου είναι η συνθήκη που μου επιτρέπει να μεταφέρω κάτι περισσότερο απ’ την επικοινωνία. Τα ελληνικά είναι το οικοδομικό υλικό της συνύπαρξής μας, της κοινής μας συνείδησης. Είμαστε Ελληνες επειδή όταν αναφερόμαστε στον φορέα της ταυτότητάς μας, στην Ελλάδα σκεφτόμαστε την εικόνα της στον χάρτη στα ελληνικά.

Ποια είναι τα ελληνικά που υποστηρίζουν την ταυτότητά μας; Είναι η γλώσσα της βαθιάς αρχαιότητας; Αυτήν μπορούμε να μάθουμε να την διαβάσουμε, όμως δεν μπορούμε να την μιλήσουμε. Δεν μπορούμε ούτε να σκεφτούμε στη γλώσσα του Πλάτωνα και του Ευριπίδη. Μπορούμε όμως να αισθανθούμε την οικειότητα μέσα απ’ τις λέξεις ή τη σύνταξη. Κι αν έχει κάποιο νόημα να τους διδάσκουμε στα παιδιά μας είναι η εξοικείωση. Εδώ εντοπίζεται το πρώτο πρόβλημα της εκπαίδευσής μας. Η διδασκαλία της αρχαίας ελληνικής αντί για την εξοικείωση οδηγεί στην αποξένωση. Όσο διδασκόταν η καθαρεύουσα λειτουργούσε κάποια γέφυρα. Όταν λογοκρίθηκε η διδασκαλία της καθαρευούσης –επί Γ. Ράλλη– η γέφυρα γκρεμίστηκε. Ήρθε και η κατάργηση του ιστορικού τονισμού από το πρωτο-Πασόκ για να αναδειχθεί το μέγεθος της απόστασης που χώριζε τη γλώσσα που μιλάμε και διδάσκουμε στα παιδιά μας από τη βαθιά προοπτική των ελληνικών.

Κι έτσι φτάσαμε στην «τεχνική της εξουσίας», που λέει κι ο Σαββόπουλος. Το ενδιαφέρον μας για τη γλώσσα μας εντοπίζεται στη διαφωνία αν το κτίριο γράφεται «κτήριο», όπως μας λέει ο Μπαμπινιώτης, ή κτίριο όπως το γράφει ο Παπαδιαμάντης. Διαλέγετε και παίρνετε. Απλώς σκεφθείτε τη διαφορά της γλώσσας που μιλάμε από την ανατομία των βατραχοειδών. Η γλώσσα που μιλάμε είναι το κεφάλαιο της συλλογικής μας ευαισθησίας. Κι αυτό το κεφάλαιο το έχουν αποταμιεύσει με το έργο τους δημιουργοί όπως ο Παπαδιαμάντης, ο Βιζυηνός ή ο Ροΐδης.

Πώς συνομιλούν οι νεότερες γενιές με όλους αυτούς; Πώς καλλιεργούν τη γλωσσική τους ευαισθησία; Και μέσω της γλωσσικής ευαισθησίας την αντίληψη για τον κόσμο στον οποίο ζούμε; Θέλεις να εκπαιδεύσεις Ελληνόπουλα με ευρωπαϊκή συνείδηση; Ας τους δώσεις να διαβάσουν Παπαδιαμάντη, Βιζυηνό και Ροΐδη. Η συνείδηση δεν είναι οικοδόμημα αρχών και κανόνων. Είναι πριν απ’ όλα αίσθημα. Αίσθημα που σου δίνουν οι λέξεις. Η γλώσσα που μιλάς είναι πριν απ’ όλα η δύναμη του αισθήματός τους.

Η γενιά μου συνομιλούσε με άνεση με τον Παπαδιαμάντη. Δεν μιλούσαμε σαν κι αυτόν στην καθημερινότητά μας. Όμως δεν μας ξένιζε. Όπως δεν μας ξένιζε η γλώσσα του Ξενοφώντα. Χρειαζόταν προσπάθεια να τον κατανοήσουμε, όμως δεν μας ήταν ξένη.

Και εδώ εμφανίζεται το σημερινό πρόβλημα. Ποια ελληνικά παραδίδουμε στα παιδιά μας; Την αβαθή γλώσσα των τελευταίων δεκαετιών που αγνοεί τις καταβολές της; Αυτή είναι η μεγαλύτερη ήττα της παιδείας μας. Από τη μια η ανικανότητά της να βρει έναν τρόπο για να συμφιλιώσει τη σημερινή γλώσσα με την αρχαιότητά της. Από την άλλη να μην μπορεί να τη συμφιλιώσει ούτε καν με τον εαυτό της. Αν ο Βιζυηνός ξενίζει τον σημερινό μαθητή, αυτό σημαίνει ότι τον ξενίζει ο εαυτός του. Ο Βιζυηνός δεν έγραφε αρχαία ελληνικά. Κατέθεσε μερικά από τα ανεξίτηλα μνημεία των ελληνικών που μιλάμε.

Ας αφήσουν τις γλωσσολογικές μπούρδες. Ας ψάξουν το γλωσσικό αίσθημα εκεί που πραγματικά υπάρχει. Σημασία δεν έχουν οι κανόνες. Σημασία έχει το γλωσσικό αίσθημα. Το ζητούμενο δεν είναι τα «σωστά ελληνικά». Το ζητούμενο είναι τα «ζωντανά ελληνικά». Ποια ελληνικά θέλουμε να μιλάνε τα παιδιά μας; Τα ελληνικά του Ελύτη; «Όπου κι αν βρίσκεστε αδελφοί μνημονεύετε Διονύσιο Σολωμό και Αλέξανδρο Παπαδιαμάντη». Πάντως αυτά τα ελληνικά μάς κράτησαν ζωντανούς, ακόμη και στις δυσκολότερες στιγμές. Είναι τα ελληνικά της λογοτεχνίας μας. Κι αυτά τα ελληνικά θέλουμε να κληροδοτήσουμε στα παιδιά μας. Λογοτεχνία και πάλι λογοτεχνία.

ΠΗΓΗ: Η ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ

So Hard To Share

 

Do You Read Me

 

Ηθικόν δίδαγμα για τους νεότερους...

Απελευθέρωση...

Με αφορμή τη συγγραφή ενός Διδακτικού Σεναρίου

«Όταν λέω “στον χώρο του Εμείς” έχω κυρίως προ οφθαλμών τον πνευματικό σκοπό ενός λαού και δευτερευόντως την κρατική του συγκρότησι».

ΣΤΕΛΙΟΣ ΡΑΜΦΟΣ. (1996). Χρονικό ενός καινούργιου χρόνου. Αθήνα: Ίνδικτος, σ. 17.

Ο μαθητής πρέπει να ρωτά, όχι ο δάσκαλος

«Μια εκπαίδευση που δεν σου διδάσκει να θέτεις στον εαυτό σου ερωτήματα είναι κακή. Ο μαθητής πρέπει να ρωτά, όχι ο δάσκαλος».

Χαρά Μπανάκου – Καραγκούνη. (1996). Valery. Επιλογή από το έργο του. Αθήνα: Στιγμή, σ. 49 [95].

Ο Παπαδιαμάντης στη Δευτεροβάθμια Εκπαίδευση. Προκλήσεις - Προτάσεις - Προβληματισμοί

Δυνατότητες και δυσκολίες για έναν Χριστιανομουσουλμανικό Διάλογο σήμερα

ΔΕΛΤΙΟ ΤΥΠΟΥ

Υφίσταται διαφορά σε παλαιότερες μορφές σχέσεων ανάμεσα στον Χριστιανισμό και το Ισλάμ;

Πως διαμορφώνεται η δυνατότητα ενός διαλόγου μετά την παγίωση του φαινομένου της παγκοσμιοποίησης, σύμφωνα με το οποίο εγκαθιδρύονται νέα σύνορα, που στερούνται όμως συγκεκριμένου γεωγραφικού χώρου;

Η αναγνώριση του κύρους της απόλυτης αλήθειας στην ατομική θρησκευτικότητα και πίστη (κίνημα γνωστό ως born again), φαινόμενο που παρατηρείται και στον Χριστιανισμό και στο Ισλάμ δυσκολεύει την προσπάθεια προσέγγισής τους;

Τελικά, που μπορεί να κινηθεί ένας Χριστιανοϊσλαμικός Διάλογος σήμερα;

Ο π. Αλέξανδρος Καριώτογλου γεννήθηκε στη Λίμνη Ευβοίας το 1948 και κατάγεται από τη Σάμο. Αποφοίτησε από το Πυθαγόρειο Γυμνάσιο Σάμου και σπούδασε Θεολογία στη Θεολογική Σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών και στη Ρωμαιοκαθολική Σχολή του Πανεπιστημίου Münster της Γερμανίας. Ειδικεύτηκε στην Ιστορία των Θρησκευμάτων και ανακηρύχθηκε Διδάκτωρ της Θεολογικής Σχολής του Πανεπιστημίου Αθηνών (Καθηγητής ο Αρχιεπίσκοπος Αλβανίας Αναστάσιος). Δίδαξε στην ιδιωτική και δημόσια εκπαίδευση, για τρία χρόνια στη Θεολογική Σχολή Αγίου Ανδρέου στο Σίδνεϊ της Αυστραλίας, καθώς και για οκτώ χρόνια στο Παιδαγωγικό Τμήμα του Πανεπιστημίου της Θεσσαλίας ως Επίκουρος Καθηγητής. Υπήρξε Σύμβουλος του Αρχιεπισκόπου Αθηνών κ. Ιερωνύμου. Αφυπηρέτησε από τη θέση του Σχολικού Συμβούλου Πειραιώς. Στις 10 Ιανουαρίου 2015 χειροτονήθηκε διάκονος από τον Μητροπολίτη Σάμου κ. Ευσέβιο, και στις 11 Ιανουαρίου 2015 πρεσβύτερος από τον Αρχιεπίσκοπο Αθηνών και πάσης Ελλάδος κ. Ιερώνυμο.

Έχει συγγράψει 12 βιβλία επιστημονικού και εκπαιδευτικού περιεχομένου, μέρος του συλλογικού συγγράμματος του Θεολογικού Τμήματος για το Ανοικτό Πανεπιστήμιο και ένα σημαντικό αριθμό άρθρων σε συλλογικούς τόμους, εφημερίδες και επιστημονικά περιοδικά. Για το βιβλίο του: Ορθοδοξία και Ισλάμ έχει τιμηθεί με το Α΄ Βραβείο «Αμπντί Ιπεκτσί».

Σήμερα υπηρετεί ως προϊστάμενος του ιερού ναού Αγίου Νικολάου Ραγκαβά (11ος αιώνας), που βρίσκεται στην Πλάκα. Εκπρόσωπος της νεότερης γενιάς των θεολόγων, θεωρείται ότι προσπαθεί να συνδυάσει την Ορθόδοξη Θεολογία με ένα σύγχρονο, βιωματικό και εμπειρικό τρόπο θέασης της ζωής. Είναι πατέρας τεσσάρων παιδιών.

Σύμωνα με τον Ρόνι Μπου Σάμπα: «ο Λίβανος, αυτή η κοντινή χώρα για την Ελλάδα, είναι γνωστή για τον πολυπολιτισμικό της χαρακτήρα. Είναι γνωστή επίσης για μια μακρόχρονη έκρηξη που προκάλεσε η διαταραχή της ισορροπίας στην συνύπαρξη των διαφόρων κοινοτήτων της. Στον Λίβανο ζουν οπαδοί 18 αναγνωρισμένων δογμάτων του Χριστιανισμού, του Ισλάμ, όπως και Εβραίοι. Υπάρχουν επίσης οπαδοί άλλων θρησκειών που τυγχάνουν επίσημης αναγνώρισης από το κράτος, όπως για παράδειγμα οι Ινδουιστές, οι Βουδιστές και οι Ζωροάστρες. Από πλευράς εθνικής καταγωγής, διαβιούν στο Λίβανο, μεταξύ άλλων, Άραβες, Σύροι, Αρμένιοι. Εύκολα μπορεί να φανταστεί κανείς ότι ένα τέτοιο μωσαϊκό μπορεί να είναι εύθραυστο. Κάποιοι θα το ήθελαν, όμως υπάρχουν πολλοί που αφιέρωσαν τη ζωή τους για να ενώσουν αυτά τα πολλά κομμάτια, όπως είναι ο Μητροπολίτης Πρώην Όρους Λιβάνου Γεώργιος, ο Ιμάμης Μούσα Αλ-Σαντρ, ο Μουφτής Σούμπχι Αλ-Σάλιχ, ο Άντελ Αλ-Χούρι. Η πολυεπίπεδη και ασταμάτητη προσπάθεια ένωσης αυτών των κομματιών αποτελεί το αντικείμενο της σύντομης και προσωπικής μου μαρτυρίας από τον Λίβανο».

Ο Ρόνι Μπου Σάμπα γεννήθηκε στον Λίβανο το 1983 όπου τέλειωσε τις σπουδές του. Είναι πτυχιούχος Αραβικής Φιλολογίας και Θεολογίας. Το 2006 ήρθε στην Ελλάδα για σπουδές, όπου ολοκλήρωσε τις προπτυχιακές σπουδές στην Ελληνική Φιλολογία. Είναι υποψήφιος διδάκτορας στο Τμήμα Γαλλικής Γλώσσας και Φιλολογίας. Έχει μεταφράσει το βιβλίο: Η φύση του Ισλάμ του Μητροπολίτη Πρώην Όρους Λιβάνου κ. Georges Khodr, εκδ. Μαΐστρος, Αθήνα 2009. Υπήρξε μέλος της Συντακτικής Επιτροπής του περιοδικού Βημόθυρο, και συνεργάτης και αρθρογράφος στην Πύλη Εκκλησιαστικών Ειδήσεων amen.gr για θέματα που αφορούν στη χριστιανοσύνη στην Εγγύς Ανατολή. Διδάσκει την αραβική γλώσσα στο Διδασκαλείο Ξένων Γλωσσών του ΕΚΠΑ. Ασχολείται συστηματικά με τις μεταφράσεις Eλλήνων ποιητών στα αραβικά.

ΠΗΓΗ: ΜΝΗΜΗ + ΠΡΩΤΟΠΟΡΙΑ

ΚΑΙΡΟΙ ΤΟΥ ΜΕΛΛΟΝΤΟΣ

Του ΞΕΝΟΦΩΝΤΑ ΜΑΥΡΑΓΑΝΗ

Φεύγουν οι μέρες σαν νερό,
ούτε που προλαβαίνεις να μετρήσεις.
Συλλογιέσαι μόνο αυτές που πέρασαν,
αυτές που έζησες, είδες κι ένοιωσες.
Αχνάρια από βήματα,
που δεν μπόρεσαν να τρέξουν,
μάτια που δεν άντεξαν ν’ ανοίξουν,
αντίκρυ στην αλήθεια.
Λέξεις που δεν άνθισαν και δεν ωρίμασαν,
να μιλήσουν για οδύνες και ηδονές.
Θέλω, που δεν έγιναν μπορώ.
Κι ούτε που μετράς τα αβέβαια βήματά σου πια,
μη αντέχοντας, ίσως μη θέλοντας,
να καταλάβεις τους καιρούς
που σου μέλουν ακόμα να ζήσεις.

«Πιστεύω στο Θεό επειδή ο ίδιος είναι μια σωτήρια φάρσα»

Γράφει ο ΑΘΑΝΑΣΙΟΣ Ι.ΚΑΛΑΜΑΤΑΣ

Η διδασκαλία για το φαινόμενο της αθεΐας σε μαθητές/τριες – εφήβους/ες Λυκείου κρύβει πολλές όμορφες εκπλήξεις. Ιδού μία, την παραθέτω ευθύς αμέσως. Ιδιαίτερα ευρυματικός ο μαθητής μου, της Β΄ Λυκείου, σήμερα, κατά την ώρα διδασκαλίας της έννοιας: «Αθεΐα». Σε δραστηριότητα οι μαθητές/τριες να επιλέξουν μια από τις παρακάτω προτάσεις συμπληρώνοντάς την: «πιστεύω στο Θεό επειδή…», «δεν πιστεύω στο Θεό επειδή…», ο καλός μαθητής μου έγραψε: «Πιστεύω στο Θεό γιατί δίχως αυτόν η ζωή είναι μια σωτήρια φάρσα».

ΓΙΩΡΓΟΣ ΒΑΚΙΡΤΖΗΣ, «Φως στο χώρο». Λάδι σε μουσαμά, 73Χ113 εκ.

«Η Ρωσική Θεολογία της Διασποράς και η Θεολογία της Απελευθέρωσης στη Λατινική Αμερική»

Δελτίο Τύπου

Η Ακαδημία Θεολογικών Σπουδών Βόλου παρουσιάζει τη δεύτερη διαδικτυακή εκδήλωση του φετινού κύκλου «Καιρός του ποιήσαι». Την Τετάρτη, 9 Φεβρουαρίου 2022, στις 7:00 μ.μ., ο Αιδεσιμότατος Graham McGeogh, Καθηγητής της Faculdade Unida de Vitória της Βραζιλίας, θα παρουσιάσει το θέμα «Η Ρωσική Θεολογία της Διασποράς και η Θεολογία της Απελευθέρωσης στη Λατινική Αμερική». Η διάλεξη θα δοθεί στα αγγλικά με ταυτόχρονη μετάφραση στα ελληνικά και θα μεταδοθεί διαδικτυακά μέσω της πλατφόρμας Zoom. Ο σύνδεσμος παρακαλούθησης είναι https://us06web.zoom.us/j/82987186384

Η Θεολογία της Απελευθέρωσης της Λατινικής Αμερικής διαμορφώνεται από δύο ιστορικά γεγονότα: την Επανάσταση της Κούβας και την Β΄ Βατικανή Σύνοδο. Η διάλεξη θα ερευνήσει τις ενδεχόμενες επιρροές της Ορθόδοξης Θεολογίας στη Θεολογία της Απελευθέρωσης. Η επίδραση της Ρωσικής Θεολογίας της Διασποράς εμφανίζεται να είναι σημαντική καθώς πολλοί από την πρώτη γενιά θεολόγων της Απελευθέρωσης της Λατινικής Αμερικής σπούδασαν στην Ευρώπη, όπου το Παρίσι ήταν το πολιτιστικό κέντρο των Ρώσων εμιγκρέ. Στην πραγματικότητα, ενώ το Παρίσι ήταν η πολιτιστική πρωτεύουσα, η λεκάνη του ποταμού Ρίο ντε λα Πλάτα (Μπουένος Άιρες και Μοντεβιδέο) και η Λατινική Αμερική αποτελούσαν την περιφέρεια των Ρωσικών μεταναστευτικών κινημάτων και της σχετικής θεολογίας. Οι ρωσικές ιδέες κυκλοφόρησαν ευρέως στη Λατινική Αμερική ήδη από τον 19ο αιώνα, λόγω της μετανάστευσης αλλά και της εκδοτικής δραστηριότητας. Η ελευθερία και η απελευθέρωση είναι βασικές έννοιες που υιοθετήθηκαν και προσαρμόστηκαν από τους Θεολόγους της Απελευθέρωσης της Λατινικής Αμερικής, προερχόμενες από τη Ρωσική Θεολογία της Διασποράς.

Ο Αιδ. Graham McGeoch είναι θεολόγος και λειτουργός της Εκκλησίας της Σκωτίας. Διδάσκει Θεολογία και Θρησκευτικές Σπουδές στη Faculdade Unida de Vitória της Βραζιλίας και είναι συνεργάτης του UNIperiferias, ενός διεθνούς πανεπιστημίου που εδρεύει στη φαβέλα Μαρέ του Ρίο ντε Τζανέιρο, το οποίο συγκεντρώνει μελετητές, ακτιβιστές και απλούς κατοίκους της περιφέρειας από όλο τον κόσμο. Υπηρέτησε ως εφημέριος για πάνω από 10 χρόνια στη Σκωτία και την Πορτογαλία. Ήταν μέλος του διοικητικού Συμβουλίου της Διαθρησκειακής Ένωσης του Εδιμβούργου (2015-2016), μέλος της Διακομματικής Ομάδας του Κοινοβουλίου της Σκωτίας για την Κούβα και τη Βενεζουέλα (2013-2017) και αντιπρόεδρος του οργανισμού Churches Together («Εκκλησίες Μαζί») στη Βρετανία και την Ιρλανδία (2014- 2017), ενώ υπηρέτησε και στην Εκτελεστική και στην Κεντρική Επιτροπή του Παγκοσμίου Συμβουλίου Εκκλησιών με έδρα τη Γενεύη (2006-2013). Σπούδασε Αγγλική Φιλολογία και Πολιτική στο Πανεπιστήμιο της Γλασκώβης, Θεολογία στο Πρεσβυτεριανό Πανεπιστήμιο Μακένζι στο Σάο Πάολο και στο Πανεπιστήμιο του Εδιμβούργου, Θεολογία και Θρησκευτικές Σπουδές στο Πανεπιστήμιο της Γλασκώβης. Έχει ζήσει και εργαστεί στην Αφρική, την Ευρώπη και τη Λατινική Αμερική. Είναι μέλος της Εταιρείας Λατινοαμερικανικών Σπουδών και της Διεθνούς Ορθόδοξης Θεολογικής Ένωσης (ΙΟΤΑ).