H φρίκη μας και το Ισραήλ

Του ΜΑΝΩΛΗ ΒΑΡΔΗ

Nαι, είναι προφανές, το Ισραήλ εφαρμόζει πολιτικές τουλάχιστον εθνοκάθαρσης. Μόνο που δεν τις εφαρμόζει τώρα, αλλά συστηματικά επί δεκαετίες. Η Χαμάς που εξαπέλυσε την Οκτωβριανή της «επανάσταση», δεν ήξερε -πέρα από την εβραϊκή γλώσσα- πώς θα αντιδράσει το «γενοκτόνο» Ισραήλ. Τί δηλαδή; Ήθελε να το τεστάρει; Ερωτήσεις αυτονόητες που δεν απαντώνται. Το τερατόμορφο κράτος του Ισραήλ (το σημερινό) δεν αντιμετωπίζεται, όμως, με «Palestine free, from the river to the sea» κ.λπ. Τον γενοκτόνο Χίτλερ, κάποτε, αντιμετώπισαν και νίκησαν οι Σοβιετικοί με στρατό, οικογένειες ζωντανές και το άνοιγμα των εκκλησιών. Σήμερα, η μόνη σοβαρή απάντηση στις φρικαλεότητες του Ισραήλ, αυτή του Ιράν, αντιμετωπίστηκε από τους κινηματίες με πλήρη αδιαφορία - σε αντίθεση με το καράβι της Γάζας και άλλες τέτοιες ανώδυνες γραφικότητες. Κανονικά, το Ισραήλ θα πρέπει να ενισχύει τους «Palestine free, from the river to the sea», το βοηθούν απίστευτα στην πολιτική που εφαρμόζει. Και φυσικά, λοιπόν, δεν φοβάται τα αστόπαιδα της Δύσης με τα κατσαρόλια που χτυπάνε και τις διάφορες Μποφίλιου. Με άλλα λόγια: ή θα σοβαρευτείτε για να αντιμετωπίσετε το Ισραήλ ή αλλιώς μη μας ζαλίζετε…

ΠΗΓΗ: manolisgvardis

Η Κατοχή, παντού και πάντα απάνθρωπη

Του ΣΤΑΥΡΟΥ ΖΟΥΜΠΟΥΛΑΚΗ

Οι χίλιες και μία πλευρές του «Απειρόγωνου» (Apeirogon, 2020, μτφρ. Τόνια Κοβαλένκο, Καστανιώτης, 2023) του Κόλουμ ΜακΚαν είναι αριστοτεχνικά συναρμολογημένες. Οι περισσότερες από αυτές είναι για τον Ράμι και τη Σμαντάρ, τον Μπασάμ και την Αμπίρ, και τις οικογένειές τους. Πάρα πολλές άλλες, ωστόσο, είναι αφιερωμένες σε πρόσωπα και πράγματα εκ πρώτης όψεως άσχετα με το θέμα του βιβλίου. Υπάρχει μια ολόκληρη ορνιθολογία, για παράδειγμα, μέσα στο «Απειρόγωνο», με δεκάδες σχετικά αποσπάσματα, σε παραλληλισμό με τους ανθρώπους και τα έργα τους: πουλιά αποδημητικά, που μεταναστεύουν χωρίς να εμποδίζονται από σημεία ελέγχου, μα που δεν καταφέρνουν όλα να φτάνουν στον προορισμό τους (μόνο έξι στα δέκα, σσ. 125-126), περιστέρια της ειρήνης που εμπνέουν δημιουργούς (Πικάσο) αλλά και φρεγάτες που αποτελούν πρότυπα για τη κατασκευή πολεμικών ντρόουν (σ. 94), αετοί εκπαιδευμένοι να τρώνε τα σωθικά αιχμαλώτων (σ. 145) και μικροί αετομάχοι, ακρωτηριαστές εντόμων (σ. 149), πουλιά ελεύθερα και πουλιά δακτυλιωμένα, και άλλα και άλλα. Μία από τις προκλήσεις που αντιμετωπίζει ο αναγνώστης του μυθιστορήματος είναι να κατανοήσει πώς ακριβώς σχετίζονται όλα αυτά τα φαινομενικώς άσχετα με το «θέμα» του μυθιστορήματος και πώς φωτίζουν το νόημά του. Χρειάζονται πολλές σελίδες για να το δείξεις αυτό, με αβέβαιη πειστικότητα, εκείνο πάντως για το οποίο δεν έχω καμία αμφιβολία, όπως και όλοι οι αναγνώστες με τους οποίους το συζήτησα, είναι πως χωρίς αυτά το μυθιστόρημα θα είχε χάσει μεγάλο μέρος της αξίας και της σαγήνης του. Επιπλέον, όπως μου επισήμανε μια αναγνώστρια, αυτές οι «παρεκβάσεις» λειτουργούν και ως βαλβίδες αναγνωστικής εκτόνωσης από το βάρος της ιστορίας των δολοφονημένων αθώων μικρών κοριτσιών.

Το «Απειρόγωνο», παρουσιάζοντας την κοινή μοίρα και τον κοινό αγώνα ενός Ισραηλινού και ενός Παλαιστινίου, θα μπορούσε μήπως να κατηγορηθεί ότι τηρεί μια βολική στάση ίσων αποστάσεων; Οταν μάλιστα από το μυθιστόρημα απουσιάζει η Γάζα; Θεωρώ μια τέτοια κρίση ή μομφή άδικη, γιατί η κεντρική πεποίθηση των δύο ηρώων είναι ότι πηγή όλου του κακού είναι η Κατοχή. Ο Παλαιστίνιος Μπασάμ την ξέρει πάνω στο πετσί του:

«Η Κατοχή αμαυρώνει κάθε πτυχή της ζωής μας, προκαλεί μια εξουθένωση και μια πικρία που όποιος είναι έξω απ’ το χορό δεν μπορεί πραγματικά να καταλάβει. Σου στερεί κάθε μέλλον. Σε σταματάει απ’ το να πας στην αγορά, στο νοσοκομείο, στην παραλία, στη θάλασσα. Δεν μπορείς να περπατήσεις, δεν μπορείς να οδηγήσεις, δεν μπορείς να μαζέψεις τις ελιές από την ελιά σου, επειδή βρίσκεται από την άλλη πλευρά του συρματοπλέγματος. Δεν μπορείς ούτε καν να κοιτάξεις τον ουρανό. Εκεί πάνω πετάνε τα αεροπλάνα τους. Κατέχουν και τη γη και τον αέρα σου. Χρειάζεσαι άδεια για να καλλιεργήσεις το κτήμα σου. Σου σπάνε την πόρτα, σου παίρνουν το σπίτι, πατάνε με τα πόδια πάνω στις καρέκλες σου. Συλλαμβάνουν το εφτάχρονο παιδί σου και το ανακρίνουν. Το φαντάζεστε; Ένα παιδί εφτά χρονών. Μπείτε για μια στιγμή στη θέση του πατέρα που συλλαμβάνουν το εφτάχρονο παιδί του μπροστά στα μάτια του. Που του δένουν τα μάτια και του περνάνε στους καρπούς δεματικά καλωδίων. Και το σέρνουν στα κρατητήρια του Οφερ. Οι πιο πολλοί Ισραηλινοί δεν ξέρουν καν ότι συμβαίνει κάτι τέτοιο. Όχι πως είναι τυφλοί. Απλούστατα δεν ξέρουν τι ακριβώς γίνεται στο όνομα της ασφάλειάς τους. Δεν επιτρέπεται να ξέρουν. Αυτά τα πράγματα δεν τους τα λένε οι εφημερίδες τους ή τα τηλεοπτικά τους κανάλια. Δεν μπορούν να ταξιδέψουν στη Δυτική Οχθη. Δεν έχουν ιδέα πώς ζούμε εμείς. Κι όμως, όλα αυτά μας συμβαίνουν συνέχεια. Κάθε μέρα ανελλιπώς. […] Βλέπετε, ο τερματισμός της Κατοχής είναι η μόνη αληθινή ελπίδα να ζήσουμε ασφαλείς όλοι μας, Ισραηλινοί, Παλαιστίνιοι, χριστιανοί, εβραίοι, μουσουλμάνοι, Δρούζοι, Βεδουίνοι. Η Κατοχή μάς διαβρώνει όλους εκ των έσω» (σσ. 321-322).

Ο Ισραηλινός Ράμι θέλησε να μάθει τι σημαίνει Κατοχή και το έμαθε:

«Μπορεί να ακουστεί παράδοξο, αλλά στο Ισραήλ δεν γνωρίζουμε πραγματικά τι ακριβώς είναι η Κατοχή. Καθόμαστε στις καφετέριές μας, περνάμε καλά και δεν χρειάζεται να ασχοληθούμε με το ζήτημα. Δεν έχουμε ιδέα πώς είναι να περνάς κάθε μέρα από ένα σημείο ελέγχου. Ή να συλλαμβάνουν την οικογένειά σου. Ή να ξυπνάς με μια κάννη στη μούρη. Υπάρχουν δύο νομοθεσίες, δύο οδικά δίκτυα, δύο συστήματα αξιών. Για τους περισσότερους Ισραηλινούς αυτό φαντάζει σαν μια περίεργη διαστρέβλωση της πραγματικότητας, δεν είναι, όμως. Επειδή απλούστατα δεν έχουμε ιδέα. Η ζωή μας είναι μια χαρά. Ο καπουτσίνο ωραίος. Η παραλία είναι ανοιχτή. Το αεροδρόμιο βρίσκεται εκεί. Δεν έχουμε καμιά επαφή με την καθημερινότητα των ανθρώπων της Δυτικής Όχθης ή της Γάζας. […] Η αλήθεια είναι καμιά κατοχή δεν μπορεί να είναι ανθρωπινή» (σσ. 306-307).

Και όποιος άλλος θέλει να μάθει την αλήθεια, μπορεί να τη μάθει. «Για δοκιμάστε», μας λέει ο Μπασάμ, «να βάλετε στη ζωή σας ένα σημείο ελέγχου έστω και για μια μέρα. Δοκιμάστε να χτίσετε ένα τείχος μες στη σχολική αυλή των παιδιών σας. Να δείτε μια μπουλντόζα να ισοπεδώνει τις ελιές σας. Να δείτε να σαπίζουν τα τρόφιμά σας μέσα σε ένα φορτηγό, σταματημένο σε μπλόκο. Φανταστείτε ότι ζείτε υπό καθεστώς Κατοχής. Εμπρός. Φανταστείτε το» (σ. 175).

Ο Μπασάμ θα αφήσει την ασφάλεια και την ευημερία της Αγγλίας και θα επιστρέψει στον τόπο του: «Τελικά γύρισα στην πατρίδα μου, την Παλαιστίνη. Δεν μπορούσα να κάνω αλλιώς. Απόψε θα σταματήσω για λίγο το αυτοκίνητο σε μια απλωσιά, κάτω απ’ τα άστρα. Έχετε δει ποτέ την Ιεριχώ τη νύχτα; Αν τη δείτε, θα καταλάβετε ότι τέτοιο θέαμα δεν θα ξαναδείτε στη ζωή σας» (απ. 500, σ. 331). Τι έχει απομείνει άραγε σήμερα από αυτό το νυχτερινό κάλλος; Αντιγράφω την πρώτη φράση του μυθιστορήματος (απ. 1): «Οι λόφοι της Ιερουσαλήμ είναι βυθισμένοι στην ομίχλη», και την τελευταία (πάλι απ. 1): «Οι λόφοι της Ιεριχούς είναι βυθισμένοι στο σκοτάδι». Η ομίχλη του μίσους τα έχει σκεπάσει όλα στην Ιερουσαλήμ και η νύχτα στην Ιεριχώ είναι πια άναστρη. Ζόφος. Να είναι άραγε εκείνο το πιο βαθύ σκοτάδι, που λένε ότι υπάρχει προτού «ημέρα διαυγάση»; Η σημερινή πραγματικότητα δεν μας αφήνει να το ελπίζουμε.

ΠΗΓΗ: Η ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ

Πάπας Λέων ΙΔ΄ ο Αμερικανός: Δηλώσεις περί πολέμου (άνευ σχολίων)

Του ΣΩΤΗΡΗ ΜΗΤΡΑΛΕΞΗ

Γνωρίζουμε καλά τις πρωτοβουλίες του εκλιπόντος Πάπα Φραγκίσκου, όπως τις καθημερινές του τηλεφωνικές επικοινωνίες με τους καθολικούς της Γάζας, πέραν των εν γένει δημοσίων παρεμβάσεών του. Ο Πάπας Λέων ο ΙΔ’ όμως, ο πρώτος Πάπας Ρώμης εξ Ηνωμένων Πολιτειών της Αμερικής, μετράει ελάχιστους μόλις μήνες «παπικής ζωής» από τις 8 Μαΐου. Αξίζει μια συγκομιδή των μέχρι τώρα δηλώσεών του περί των πολέμων, δηλαδή περί του πολέμου -οι οποίες όμως μπορούν να «διαβαστούν» με τουλάχιστον δύο τρόπους, και θα αφήσουμε την επιλογή στους αναγνώστες, άνευ ετέρου σχολίου.

Πρέπει όμως να αποσαφηνιστεί εισαγωγικά ότι ο Πάπας δεν είναι απλώς «ένας θρησκευτικός ηγέτης», αλλά και ένας παίκτης στο διεθνές σύστημα. Η Αγία Έδρα, ως το υποκείμενο διεθνών σχέσεων του Βατικανού και της Ρωμαιοκαθολικής Εκκλησίας και έδρα του Πάπα, κατέχει μια μοναδική θέση στο σύστημα των διεθνών σχέσεων: παρά το γεγονός ότι το Βατικανό, ως κράτος, είναι γεωγραφικά μικρό και στερείται στρατιωτικής ισχύος ή σημαντικών φυσικών πόρων, η Αγία Έδρα ασκεί δυσανάλογα μεγάλη επιρροή στις διεθνείς εξελίξεις, χάρη στην ιστορική της κληρονομιά, τη διπλωματική της δραστηριότητα και την παγκόσμια εμβέλεια της Καθολικής Εκκλησίας (σε όλο και νεώτερες γεωγραφίες). Επίσης, σημειωτέον, η Αγία Έδρα (μόνιμος παρατηρητής στον ΟΗΕ) έχει αναγνωρίσει την κρατική οντότητα της Παλαιστίνης, όπως άλλωστε έχει πράξει και περίπου το 75% των κρατών του ΟΗΕ, με τη Γαλλία, το Ηνωμένο Βασίλειο, τον Καναδά και άλλους επί θύραις…

Τα αποσπάσματα καλό είναι να διαβαστούν με επίγνωση της ευρύτερης συνάφειας του διπλωματικού ρόλου και λόγου της Αγίας Έδρας:

«Άμεση κατάπαυση του πυρός!» (11 Μαΐου)

Είμαι βαθιά θλιμμένος για τα γεγονότα που διαδραματίζονται στη Λωρίδα της Γάζα: να υπάρξει άμεση κατάπαυση του πυρός! Να παρασχεθεί ανθρωπιστική βοήθεια στον πληγέντα άμαχο πληθυσμό και να απελευθερωθούν όλοι οι όμηροι.

Από την άλλη πλευρά, χαιρέτισα με ικανοποίηση την ανακοίνωση της κατάπαυσης του πυρός μεταξύ Ινδίας και Πακιστάν και ελπίζω ότι, μέσω των επικείμενων διαπραγματεύσεων, θα επιτευχθεί σύντομα μια διαρκής συμφωνία.

Αλλά πόσες άλλες συγκρούσεις υπάρχουν στον κόσμο! Εμπιστεύομαι αυτή την ειλικρινή έκκληση στην Βασίλισσα της Ειρήνης [σ.σ.: Θεοτόκος], ώστε να την παρουσιάσει στον Κύριο Ιησού για να μας χαρίσει το θαύμα της ειρήνης.

«Απορρίψτε το πρότυπο του πολέμου» (12 Μαΐου)

Στην Ομιλία του στο Όρος, ο Ιησούς διακήρυξε: «Μακάριοι οι ειρηνοποιοί» (Μτ 5, 9). Αυτός είναι ένας μακαρισμός που μας δοκιμάζει όλους, αλλά είναι ιδιαίτερα σημαντικός για εσάς, καλώντας τον καθένα από εσάς να αγωνιστεί για ένα διαφορετικό είδος επικοινωνίας, που δεν επιδιώκει τη συναίνεση με κάθε κόστος, δεν χρησιμοποιεί επιθετικές λέξεις, δεν ακολουθεί την κουλτούρα του ανταγωνισμού και δεν χωρίζει ποτέ την αναζήτηση της αλήθειας από την αγάπη με την οποία πρέπει να την αναζητούμε ταπεινά. Η ειρήνη αρχίζει από τον καθένα μας: από τον τρόπο που βλέπουμε τους άλλους, τους ακούμε και μιλάμε για τους άλλους. Με αυτή την έννοια, ο τρόπος με τον οποίο επικοινωνούμε έχει θεμελιώδη σημασία: πρέπει να πούμε «όχι» στον πόλεμο των λέξεων και των εικόνων, πρέπει να απορρίψουμε το πρότυπο του πολέμου.

«Ο πόλεμος δεν είναι ποτέ αναπόφευκτος» (14 Μαΐου)

Η Αγία Έδρα είναι πάντα έτοιμη να βοηθήσει στη συνάντηση των εχθρών, πρόσωπο με πρόσωπο, να μιλήσουν μεταξύ τους, ώστε οι λαοί παντού να βρουν ξανά την ελπίδα και να ανακτήσουν την αξιοπρέπεια που τους αξίζει, την αξιοπρέπεια της ειρήνης. Οι λαοί του κόσμου μας επιθυμούν την ειρήνη, και προς τους ηγέτες τους απευθύνω με όλη μου την καρδιά την έκκληση: Ας συναντηθούμε, ας μιλήσουμε, ας διαπραγματευτούμε! Ο πόλεμος δεν είναι ποτέ αναπόφευκτος. Τα όπλα μπορούν και πρέπει να σιγήσουν, διότι δεν λύνουν τα προβλήματα, αλλά τα επιδεινώνουν. Αυτοί που δημιουργούν την ιστορία είναι οι ειρηνοποιοί, όχι αυτοί που σπέρνουν τους σπόρους του πόνου. Οι γείτονές μας δεν είναι πρώτα εχθροί μας, αλλά συνάνθρωποί μας, όχι εγκληματίες που πρέπει να μισούμε, αλλά άλλοι άνδρες και γυναίκες με τους οποίους μπορούμε να μιλήσουμε. Ας απορρίψουμε τις μανιχαϊκές αντιλήψεις που είναι τόσο χαρακτηριστικές της νοοτροπίας της βίας, η οποία χωρίζει τον κόσμο σε καλούς και κακούς.

Η Εκκλησία δεν θα κουραστεί ποτέ να επαναλαμβάνει: να σιγήσουν τα όπλα.

«Η πρώτη λέξη είναι ειρήνη» (16 Μαΐου)

Η πρώτη λέξη είναι ειρήνη. Πολύ συχνά τη θεωρούμε «αρνητική» λέξη, που υποδηλώνει μόνο την απουσία πολέμου και σύγκρουσης, καθώς η αντίθεση είναι ένα διαχρονικό στοιχείο της ανθρώπινης φύσης, που συχνά μας οδηγεί να ζούμε σε μια συνεχή «κατάσταση σύγκρουσης» στο σπίτι, στην εργασία και στην κοινωνία. Η ειρήνη εμφανίζεται τότε απλώς ως ανάπαυλα, ως παύση μεταξύ μιας διαμάχης και μιας άλλης, δεδομένου ότι, όσο και αν προσπαθούμε, οι εντάσεις θα είναι πάντα παρούσες, σαν κάρβουνα που καίγονται κάτω από τις στάχτες, έτοιμα να αναφλεγούν ανά πάσα στιγμή.

Από χριστιανική άποψη -αλλά και σε άλλες θρησκευτικές παραδόσεις- η ειρήνη είναι πρώτα απ’ όλα ένα δώρο. Είναι το πρώτο δώρο του Χριστού: «Την ειρήνη μου σας δίνω» (Κατά Ιωάννην 14:27). Ωστόσο, είναι ένα δώρο ενεργό και απαιτητικό. Αφορά και προκαλεί τον καθένα μας, ανεξάρτητα από το πολιτισμικό μας υπόβαθρο ή τη θρησκευτική μας ταυτότητα, απαιτώντας πρώτα απ’ όλα να εργαστούμε πάνω στον εαυτό μας. Η ειρήνη χτίζεται στην καρδιά και από την καρδιά, με την εξάλειψη της υπερηφάνειας και της εκδικητικότητας και με την προσεκτική επιλογή των λέξεων μας. Γιατί και οι λέξεις, όχι μόνο τα όπλα, μπορούν να πληγώσουν και ακόμη και να σκοτώσουν.

… υπάρχει ανάγκη να δοθεί νέα ζωή στην πολυμερή διπλωματία και στους διεθνείς θεσμούς που δημιουργήθηκαν και σχεδιάστηκαν κυρίως για την επίλυση τυχόν διαφορών εντός της διεθνούς κοινότητας. Φυσικά, πρέπει επίσης να υπάρχει η αποφασιστικότητα να σταματήσει η παραγωγή μέσων καταστροφής και θανάτου …

«Γάζα… εκμηδενισμένη στον λιμό» (18 Μαΐου)

Στη χαρά της πίστης και της κοινωνίας, δεν μπορούμε να ξεχάσουμε τους αδελφούς και τις αδελφές μας που υποφέρουν εξαιτίας του πολέμου. Στη Γάζα, τα παιδιά, οι οικογένειες και οι ηλικιωμένοι που επέζησαν έχουν εκμηδενιστεί στον λιμό. Στη Μιανμάρ, νέες εχθροπραξίες έχουν διακόψει τη ζωή αθώων νέων. Τέλος, η Ουκρανία, που έχει καταστραφεί από τον πόλεμο, περιμένει διαπραγματεύσεις για μια δίκαιη και διαρκή ειρήνη.

«Όχι στον αγώνα εξοπλισμών» (19 Μαΐου)

Σε όλους εσάς, εκπροσώπους άλλων θρησκευτικών παραδόσεων, εκφράζω την ευγνωμοσύνη μου για τη συμμετοχή σας σε αυτή τη συνάντηση και για τη συμβολή σας στην ειρήνη. Σε έναν κόσμο πληγωμένο από τη βία και τις συγκρούσεις, κάθε μία από τις κοινότητες που εκπροσωπούνται εδώ προσφέρει τη δική της συμβολή με τη σοφία, τη συμπόνια και τη δέσμευσή της για το καλό της ανθρωπότητας και τη διατήρηση του κοινού μας σπιτιού. Είμαι πεπεισμένος ότι, αν είμαστε σύμφωνοι και απαλλαγμένοι από ιδεολογικούς και πολιτικούς περιορισμούς, μπορούμε να πούμε «όχι» στον πόλεμο και «ναι» στην ειρήνη, «όχι» στον αγώνα εξοπλισμών και «ναι» στον αφοπλισμό, «όχι» σε μια οικονομία που φτωχαίνει τους λαούς και τη Γη και «ναι» στην ολοκληρωμένη ανάπτυξη.

«Σταματήστε τον πόλεμο» (28 Μαΐου)

Επαναλαμβάνω με έμφαση την έκκλησή μου να σταματήσει ο πόλεμος και να υποστηριχθούν όλες οι πρωτοβουλίες διαλόγου και ειρήνης. Ζητώ από όλους να ενωθούν στην προσευχή για την ειρήνη στην Ουκρανία και όπου υπάρχει πόνος εξαιτίας του πολέμου.

Στη Λωρίδα της Γάζας, η κραυγή των μητέρων, των πατέρων που κρατούν τα άψυχα σώματα των παιδιών τους και που αναγκάζονται συνεχώς να μετακινούνται αναζητώντας λίγο φαγητό και ασφαλέστερο καταφύγιο από τους βομβαρδισμούς, υψώνεται όλο και πιο έντονα στον ουρανό.

Ανανεώνω την έκκλησή μου προς τους ηγέτες: καταπαύστε το πυρ, απελευθερώστε όλους τους ομήρους, σεβαστείτε πλήρως το ανθρωπιστικό δίκαιο. Παναγία, Βασίλισσα της Ειρήνης, προσευχήσου για μας.

«Η βία των όπλων να αντικατασταθεί από την αναζήτηση του διαλόγου» (6 Ιουνίου)

Αγαπητοί φίλοι, η ειρήνη είναι επιθυμία όλων των λαών και είναι η θλιβερή κραυγή όσων έχουν διαλυθεί από τον πόλεμο. Ας ζητήσουμε από τον Κύριο να αγγίξει τις καρδιές και να εμπνεύσει τα μυαλά εκείνων που κυβερνούν, ώστε η βία των όπλων να αντικατασταθεί από την αναζήτηση του διαλόγου.

«Τα ισχυρά και εξελιγμένα όπλα πρέπει να απορριφθούν» (18 Ιουνίου)

Η Εκκλησία είναι συντετριμμένη από την κραυγή του πόνου που υψώνεται από τα μέρη που έχουν καταστραφεί από τον πόλεμο, ιδίως την Ουκρανία, το Ιράν, το Ισραήλ και τη Γάζα. Δεν πρέπει ποτέ να συνηθίσουμε στον πόλεμο! Πράγματι, πρέπει να απορριφθεί ο πειρασμός να καταφύγουμε σε ισχυρά και εξελιγμένα όπλα. Σήμερα, όταν «κάθε είδος όπλου που παράγεται από τη σύγχρονη επιστήμη χρησιμοποιείται στον πόλεμο, η βαρβαρότητα του πολέμου απειλεί να οδηγήσει τους μαχητές σε θηριωδίες που ξεπερνούν κατά πολύ εκείνες των προηγούμενων εποχών» (Β’ Βατικανή, Gaudium et Spes, 79). Για το λόγο αυτό, στο όνομα της ανθρώπινης αξιοπρέπειας και του διεθνούς δικαίου, επαναλαμβάνω σε όσους κατέχουν θέσεις ευθύνης την συχνή προειδοποίηση του Πάπα Φραγκίσκου: Ο πόλεμος είναι πάντα ήττα! Και εκείνη του Πάπα Πίου XII: «Με την ειρήνη δεν χάνεται τίποτα. Με τον πόλεμο μπορούν να χαθούν τα πάντα».

«Δεν θα υψώσει έθνος ξίφος εναντίον έθνους» (25 Ιουνίου)

Συνεχίζουμε να παρακολουθούμε επισταμένως και με ελπίδα τις εξελίξεις στο Ιράν, το Ισραήλ και την Παλαιστίνη. Τα λόγια του προφήτη Ησαΐα ηχούν με επείγουσα σημασία: «Δεν θα υψώσει έθνος ξίφος εναντίον έθνους, ούτε θα μάθουν πλέον τον πόλεμο» (Ισ. 2, 4). Ας ακουστεί αυτή η φωνή, που προέρχεται από τον Ύψιστο! Είθε να επουλωθούν οι πληγές που προκάλεσαν οι αιματηρές ενέργειες των τελευταίων ημερών. Ας απορρίψουμε την αλαζονεία και την εκδίκηση και ας επιλέξουμε με αποφασιστικότητα τον δρόμο του διαλόγου, της διπλωματίας και της ειρήνης.

«Έμποροι θανάτου» (26 Ιουνίου)

Η καρδιά μας πονάει όταν σκεφτόμαστε την Ουκρανία, την τραγική και απάνθρωπη κατάσταση στη Γάζα και τη Μέση Ανατολή, που έχει καταστραφεί από την εξάπλωση του πολέμου. Όλοι μας, ως άνθρωποι, καλούμαστε να εξετάσουμε τα αίτια αυτών των συγκρούσεων, να εντοπίσουμε τα πραγματικά και να προσπαθήσουμε να τα επιλύσουμε. Αλλά και να απορρίψουμε τα ψεύτικα, που είναι αποτέλεσμα συναισθηματικής χειραγώγησης και ρητορικής, και να καταβάλουμε κάθε δυνατή προσπάθεια για να τα φέρνουμε στο φως. Οι άνθρωποι δεν πρέπει να πεθαίνουν εξαιτίας ψευδών ειδήσεων.

Είναι πραγματικά οδυνηρό να βλέπουμε την αρχή «η ισχύς παράγει το δίκιο» να επικρατεί σε τόσες πολλές περιπτώσεις σήμερα, με μοναδικό σκοπό να νομιμοποιήσει την επιδίωξη του ατομικού συμφέροντος. Είναι προβληματικό να βλέπουμε ότι η ισχύς του διεθνούς δικαίου και του ανθρωπιστικού δικαίου δεν φαίνεται πλέον να είναι δεσμευτική, αντικαθιστώμενη από το υποτιθέμενο δικαίωμα να εξαναγκάζει κανείς τους άλλους. Αυτό είναι ανάξιο της ανθρωπινότητάς μας, ντροπιαστικό για όλη την ανθρωπότητα και για τους ηγέτες των εθνών. Μετά από αιώνες ιστορίας, πώς μπορεί κανείς να πιστεύει ότι οι πολεμικές ενέργειες φέρνουν την ειρήνη και δεν έχουν τα αντίθετα αποτελέσματα για όσους τις διαπράττουν; Πώς μπορούμε να πιστεύουμε ότι θέτουμε τα θεμέλια του μέλλοντος χωρίς συνεργασία και χωρίς ένα παγκόσμιο όραμα εμπνευσμένο από το κοινό καλό; Πώς μπορούμε να συνεχίζουμε να προδίδουμε την επιθυμία των λαών του κόσμου για ειρήνη με προπαγάνδα για την κούρσα των εξοπλισμών, σαν η στρατιωτική υπεροχή να μπορεί να λύσει τα προβλήματα αντί να τροφοδοτεί ακόμη μεγαλύτερο μίσος και επιθυμία για εκδίκηση; Οι άνθρωποι αρχίζουν να συνειδητοποιούν το πλήθος των χρημάτων που καταλήγει στις τσέπες των εμπόρων του θανάτου. Χρήματα που θα μπορούσαν να χρησιμοποιηθούν για την κατασκευή νέων νοσοκομείων και σχολείων χρησιμοποιούνται αντίθετα για την καταστροφή αυτών που ήδη υπάρχουν!

«Η πείνα ως όπλο πολέμου» (30 Ιουνίου)

Από την άλλη πλευρά, παρακολουθούμε με απόγνωση την άδικη χρήση της πείνας ως όπλου πολέμου. Το να αφήνεις τους ανθρώπους να πεθάνουν από την πείνα είναι ένας πολύ φθηνός τρόπος διεξαγωγής πολέμου. Γι’ αυτό σήμερα, όταν οι περισσότερες συγκρούσεις δεν διεξάγονται από τακτικούς στρατούς αλλά από ομάδες οπλισμένων πολιτών με λίγους πόρους, το να καις τη γη και η κλοπή ζώων, καθώς και η παρεμπόδιση της παροχής βοήθειας, είναι τακτικές που χρησιμοποιούνται όλο και περισσότερο από όσους επιδιώκουν να ελέγξουν ολόκληρους άοπλους πληθυσμούς. Έτσι, σε αυτού του είδους τις συγκρούσεις, οι πρώτοι στρατιωτικοί στόχοι γίνονται τα δίκτυα ύδρευσης και οι δίαυλοι επικοινωνίας. Οι αγρότες δεν μπορούν να πουλήσουν τα προϊόντα τους σε περιβάλλοντα που απειλούνται από βία και ο πληθωρισμός εκτινάσσεται στα ύψη. Αυτό οδηγεί σε τεράστιο αριθμό ανθρώπων που υποκύπτουν στη μάστιγα της πείνας και πεθαίνουν, με την επιβαρυντική περίσταση ότι, ενώ οι πολίτες μαραζώνουν στη δυστυχία, οι πολιτικοί ηγέτες παχαίνουν από τα κέρδη της σύγκρουσης.

«Η βαρβαρότητα του πολέμου» (20 Ιουλίου)

Τραγικές ειδήσεις συνεχίζουν να φτάνουν αυτές τις μέρες από τη Μέση Ανατολή, ειδικά από τη Γάζα.

Εκφράζω τη βαθύτατἠ μου θλίψη για την επίθεση που πραγματοποίησε την περασμένη Πέμπτη ο ισραηλινός στρατός κατά της καθολικής ενορίας της Αγίας Οικογένειας στην πόλη της Γάζας, η οποία, όπως γνωρίζετε, είχε ως αποτέλεσμα τον θάνατο τριών χριστιανών και τον σοβαρό τραυματισμό άλλων. Προσεύχομαι για τα θύματα, τον Σαάντ Ισα Κωστάντι Σαλάμε, τη Φούμια Ισα Λατίφ Αγιάντ και τη Νατζβά Ιμπραήμ Λατίφ Αμπού Νταούντ, και είμαι ιδιαίτερα κοντά στις οικογένειές τους και σε όλους τους ενορίτες. Δυστυχώς, αυτή η πράξη προστίθεται στις συνεχείς στρατιωτικές επιθέσεις εναντίον του άμαχου πληθυσμού και των χώρων λατρείας στη Γάζα.

Καλώ εκ νέου για την άμεση παύση της βαρβαρότητας του πολέμου και για την ειρηνική επίλυση της σύγκρουσης.

Ανανεώνω την έκκλησή μου προς τη διεθνή κοινότητα να τηρήσει το ανθρωπιστικό δίκαιο και να σεβαστεί την υποχρέωση προστασίας των αμάχων, καθώς και την απαγόρευση της συλλογικής τιμωρίας, της αδιάκριτης χρήσης βίας και της αναγκαστικής εκτόπισης του πληθυσμού.

«Νέος αγώνας εξοπλισμών» (25 Ιουλίου)

Η τρέχουσα παγκόσμια συγκυρία διακρίνεται δυστυχώς από πολέμους, βία, αδικία και ακραία καιρικά φαινόμενα, που αναγκάζουν εκατομμύρια ανθρώπους να εγκαταλείψουν την πατρίδα τους αναζητώντας καταφύγιο αλλού. Η ευρέως διαδεδομένη τάση να προασπίζονται τα συμφέροντα περιορισμένων κοινοτήτων αποτελεί σοβαρή απειλή για την κατανομή των ευθυνών, την πολυμερή συνεργασία, την επιδίωξη του κοινού καλού και την παγκόσμια αλληλεγγύη προς όφελος ολόκληρης της ανθρώπινης οικογένειας. Η προοπτική ενός νέου αγώνα εξοπλισμών και της ανάπτυξης νέων όπλων, συμπεριλαμβανομένων των πυρηνικών, η έλλειψη μέριμνας για τις επιβλαβείς συνέπειες της τρέχουσας κλιματικής κρίσης και ο αντίκτυπος των βαθιών οικονομικών ανισοτήτων καθιστούν τις προκλήσεις του παρόντος και του μέλλοντος όλο και πιο απαιτητικές.

Αντιμέτωποι με τρομακτικά σενάρια και την πιθανότητα παγκόσμιας καταστροφής, είναι σημαντικό να υπάρχει μια αυξανόμενη επιθυμία στις καρδιές των ανθρώπων για ένα μέλλον ειρήνης και σεβασμού της αξιοπρέπειας όλων.

ΠΗΓΗ: ΚΟΣΜΟΔΡΟΜΙΟ

Άουσβιτς, Γολοντομόρ, Μπιάφρα, Γάζα…

 ΠΑΝΤΕΛΗ ΜΠΟΥΚΑΛΑ

Πού ζουν σήμερα τα σκελετωμένα παιδιά του Άουσβιτς και δεκάδων άλλων ναζιστικών στρατοπέδων εξόντωσης Εβραίων, καθώς και Τσιγγάνων, αναπήρων, ομοφυλοφίλων και αντιφρονούντων, κατεξοχήν των αριστερών, τότε που η ανθρωπότητα είπε «ποτέ ξανά»; Πού ζουν σήμερα τα παιδιά της Μπιάφρας, που τα σκότωσε μαζικά η πείνα το 1968, τότε που η ανθρωπότητα είπε και πάλι «ποτέ ξανά»; Και πού τα παιδιά της «σοβιετικής» Ουκρανίας του 1932-1933, τα παιδιά του Γολοντομόρ (από το «Γολόντ», λιμός, και το «Μορίτι», βίαιος θάνατος), που αφανίστηκαν εξαιτίας των σταλινικών προγραμμάτων κολεκτιβοποίησης;

Στη Γάζα ζουν. Ή μάλλον, στη Γάζα πεθαίνουν τα παιδιά αυτά. Μπροστά στα μάτια της ανθρωπότητας, που είπε και ξαναείπε «ποτέ ξανά», όμως, ως σύνολο, δεν το εννοούσε στ’ αλήθεια· δεν έτρεμε από τη βαθιά και αδιαπραγμάτευτη ευθύνη της λέγοντάς το. Γιατί τελικά όλα είναι διαπραγματεύσιμα, μετρήσιμα, σχετικοποιήσιμα. Ακόμα και ο θάνατος. Των άλλων ο θάνατος. Όσων «δεν είναι δικοί μας», δεν είναι «του πολιτισμού μας», «της θρησκείας μας», α, και των «αξιών και των ιδεών μας», δεν είναι πρέπον να τις λησμονούμε.

Το χυδαίο δόγμα του ωμού Αδώνιδος Γεωργιάδη, όσον αφορά την απόδοση δικαιοσύνης για τα απανωτά «γαλάζια» σκάνδαλα, το δόγμα «έχουμε πλειοψηφία κι ό,τι γουστάρουμε θα κάνουμε, μόκο εσείς», ηγεμονεύει πλανητικά. Ο αβυσσαλέος αμοραλισμός των Ισχυρών πάντως δεν εμφανίστηκε τώρα με τον θηριωδώς ανάλγητο και ανάγωγο Ντόναλντ Τραμπ. Απλώς τώρα εκδηλώνεται ξεδιάντροπα, αλαζονευόμενος και αυτοτερπόμενος. Ποτέ πριν άλλος μεγα-ηγέτης δεν θα έλεγε ότι θέλει να μετατρέψει σε Ριβιέρα έναν τόπο εγκλημάτων, αίματος, συστηματικής εξολόθρευσης των αμάχων. Και μιας λιμοκτονίας που ολονέν περισσότεροι συμφωνούν πως είναι ψυχρά σχεδιασμένη, με ρατσιστικά κριτήρια, από την ακροδεξιά κυβέρνηση του Ισραήλ, που αντλεί «νομιμότητα» από τη Βίβλο, και ενθέρμως εφαρμοσμένη από τις διαβόητες IDF. Είναι αμυντικές, μας λένε, οι ισραηλινές στρατιωτικές δυνάμεις. «Ασκούν το δικαίωμά τους στην άμυνα», που η διεθνής κοινότητα τους το παραχώρησε άνευ ορίων και άνευ όρων, από τον φόβο μην της καταλογίσουν αντισημιτισμό οι όντως αντισημίτες, οι όντως μαγαριστές και ανήθικοι καταχραστές του Ολοκαυτώματος: οι σημερινοί ηγέτες του Ισραήλ. Αυτοί προσβάλλουν και διαβάλλουν τη Σοά. Αυτοί την παραδίδουν στη λογική του σχετικισμού, κολοβώνοντάς τη για να τη φέρουν στο μικρό τους μπόι.

Ακόμα κι όταν οι IDF σκοτώνουν γυναικόπαιδα που περιμένουν στην ουρά για λίγο αλεύρι και νερό ή προγραμμένους γιατρούς και δημοσιογράφους, «αυτοαμύνονται». Αυτό το στόρι επιβλήθηκε από τις συνένοχες ηγεσίες του δυτικού κόσμου, που εξοπλίζουν το Ισραήλ με κανόνια και με άλλοθι, και από τα πανίσχυρα ΜΜΕ, που αυτολογοκρίνονται ανερυθρίαστα. Ακόμα κι όταν σμπαραλιάζουν νοσοκομεία, εγκαταστάσεις του ΠΟΥ και ισλαμικούς ή χριστιανικούς τόπους λατρείας, «αυτοαμύνονται». Οπως κι όταν βομβαρδίζουν πομπές ξεριζωμένων, που μάλιστα ειδοποιήθηκαν (με κάποιο σαδιστικό «112») ότι πρέπει να φύγουν «για να μην κινδυνέψουν».

«Αυτοαμύνονται» κι όταν γκρεμίζουν με δυναμίτη σημαδιακά οικοδομήματα στη Λωρίδα, για να ισοπεδωθεί η κτιριακή γεωγραφία πόλεων και χωριών και να τσακιστεί η συλλογική μνήμη, ώστε να διευκολυνθεί η μετατροπή τους σε «ουδέτερη ζώνη» (αυτό το έκαναν και οι Τούρκοι Αττίλες στην κατεχόμενη Κύπρο, μετά το 1974, για να μην εντοπίζουν οι πρόσφυγες τον κλήρο και τις ρίζες τους). Ακόμα κι όταν βάζουν στο στόχαστρο των πολυβόλων ή των ντρόουν πολυμελείς οικογένειες για να τις ξεκληρίσουν, να μη μείνει ίχνος από ένα όνομα, ένα σόι, μία φάρα, και πάλι «αυτοαμύνονται». Απλώς καμιά φορά έρχεται ένα «τεχνικό λάθος» για να «εξηγήσει» τα ανεξήγητα και τα καταντροπιαστικά.

Ζώντα λείψανα

Τα λιμοκτονούμενα παιδιά της Γάζας ήταν άφαντα μέχρι χθες. Ζώντα λείψανα, έσβηναν μπροστά στα μάτια μας, μα δεν τα βλέπαμε. Δεν θέλαμε να τα δούμε. Άλλοι από οικονομικό ή πολιτικό συμφέρον, όπως σχεδόν όλες οι δυτικές κυβερνήσεις, όπως η δική μας, που έχει αναγάγει ανεπιφύλακτα και ανενδοίαστα το Ισραήλ στον «καλύτερο στρατηγικό εταίρο μας στη Μεσόγειο». Άλλοι επειδή θησαυρίζουν επί πτωμάτων και ερειπίων, όπως δεκάδες πολυεθνικές. Άλλοι από φόβο μην τους προσάψουν «αντισημιτισμό». Κι άλλοι από ρατσισμό, θρησκευτικό, φυλετικό ή ανάμεικτο: «Δεν είναι άνθρωποι αυτοί. Και δεν θα γίνουν ποτέ».

Και ξαφνικά κυβερνήσεις και διεθνείς οργανισμοί άνοιξαν τα μάτια τους και είδαν ό,τι απέφευγαν να δουν. Κι άρχισαν να μιλούν για εθνοκάθαρση και για γενοκτονία πολλοί απ’ όσους επέτρεψαν να συμβεί η εθνοκάθαρση και η γενοκτονία. Με κοινή δήλωσή τους, που την προσυπέγραψε και η ελληνική κυβέρνηση με αργοπορία και βαριά καρδιά, 29 χώρες απαιτούν «να τερματιστεί τώρα ο πόλεμος στη Γάζα. Τα βάσανα των αμάχων έχουν φτάσει σε νέα βάθη. Το μοντέλο παροχής βοήθειας της ισραηλινής κυβέρνησης στερεί από τους κατοίκους της Γάζας την ανθρώπινη αξιοπρέπεια. Καταδικάζουμε την απάνθρωπη δολοφονία αμάχων, συμπεριλαμβανομένων παιδιών, που προσπαθούν να καλύψουν τις πιο βασικές τους ανάγκες σε νερό και τροφή. Είναι τρομακτικό ότι πάνω από 800 Παλαιστίνιοι έχουν σκοτωθεί ενώ αναζητούσαν βοήθεια». Τρομακτικό ήταν όμως και με 700 σκοτωμένους. Και με 500. Και με 100. Πού ληθαργούσε τότε το «πνεύμα υπευθυνότητας»; Η ανθρωπιά; Η απλή ανθρωπιά;

Δεν είναι Άουσβιτς η Γάζα. Ούτε Μπιάφρα ή Γολοντομόρ. Κάθε τραγωδία έχει τα δικά της φρικαλέα γνωρίσματα. Και όπως δεν είναι Χαμάς όλοι οι Παλαιστίνιοι, δεν είναι Νετανιάχου όλοι οι Ισραηλινοί, όλοι οι Εβραίοι. Το έδειξε προχθές, άλλη μια φορά, ο γενναίος Γκιντεόν Λεβί, που έγραψε στη Haaretz πως η πατρίδα του διαπράττει έγκλημα κατά της ανθρωπότητας, «μια συστηματική εξάλειψη κάθε βιώσιμης παραμονής στον θύλακα, πριν από την απέλαση στη Λιβύη, την Αιθιοπία και την Ινδονησία». Το έδειξε ο Ισραηλινός Ομέρ Μπάρτοβ, καθηγητής Σπουδών Γενοκτονίας και Ολοκαυτώματος, που έγραψε στους New York Times, 15.7, πως «η άρνηση κρατών, διεθνών οργανισμών και ειδικών να προσδιορίσουν το Ισραήλ ως γενοκτονικό θα βλάψει σοβαρότατα τους λαούς της Γάζας και του Ισραήλ αλλά και το σύστημα του διεθνούς δικαίου, που θεμελιώθηκε μετά το Ολοκαύτωμα προς αποτροπή ανάλογων εγκλημάτων».

Το ξαναέδειξαν, με το πείσμα όσων νιώθουν βαθιά ντροπή για εγκλήματα που δεν τα διέπραξαν οι ίδιοι, έγιναν όμως στο όνομά τους, οι θαρραλέοι κάτοικοι του Τελ Αβίβ, μια εξαιρετικά ολιγάριθμη μειονότητα, που διαδήλωσαν στις 22 Ιουλίου κατά της κυβέρνησής τους. Δίπλα δίπλα, δύο πλακάτ συγκλονιστικά, αν σημαίνει πια κάτι αυτή η αφυδατωμένη λέξη. Στο ένα, αγγλιστί, το σύνθημα «Είμαστε όλοι υπεύθυνοι. Γίνεται στο όνομά μας». Και δίπλα η φωτογραφία ενός μωρού πετσί και κόκαλο. Τρομαγμένο. Και κλαίει. Να ‘ναι της Μπιάφρας; Του Aουσβιτς; Της Ουκρανίας; Να ‘ναι της Γάζας; Να ‘ναι του κόσμου όλου; Δικό μας μήπως;

ΠΗΓΗ: Η ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ

Ο θανάσιμος κίνδυνος για την Ελλάδα απ΄ όσα συμβαίνουν στο Ιράν, που κανείς δεν συζητά

ΠΗΓΗ: Militaire News

Δεν υπάρχουν περιούσιοι λαοί στην ανθρώπινη ιστορία

«Δεν υπάρχουν περιούσιοι λαοί στην ανθρώπινη ιστορία, ούτε εθνικές "ουσίες" αμιγείς και αναλλοίωτες στον ιστορικό χώρο και χρόνο. Παντού οι άνθρωποι αντιμετωπίζουν με την ίδια οξύτητα τις κοινές τους ανάγκες, και κάτω από παρόμοιες συνθήκες τείνουν να προσφεύγουν σε παρόμοιες λύσεις»· και: Σιωνισμός και αντισημιτισμός: με θρησκειολογική ματιά

Φ. Τερζάκης, «Ιουδαιοχριστιανικά», στον τόμο: Μελέτες για το Ιερό, εκδ. Ελληνικά Γράμματα, Αθήνα 1997, σ. 262.

Σταύρος Λυγερός: Γιατί η ισραηλινή επίθεση μπορεί να φέρει τα αντίθετα από τα επιδιωκόμενα αποτελέσματα

 

ΠΗΓΗ: SLpress

Ισραήλ - Ιράν: Το παρασκήνιο του χτυπήματος και οι κίνδυνοι που προκύπτουν

ΠΗΓΗ: Militaire News

«ΔΕΝ φεύγουμε»! Ένας Παλαιστίνιος ποιητής μιλά μέσα από τη Γάζα στον Δ. Κωνσταντακόπουλο

ΠΗΓΗ: Militaire News

Το τέλος του Ιουδαϊσμού

Του ΤΖΟΡΤΖΙΟ ΑΓΚΑΜΠΕΝ

Μετάφραση: Αναστάσιος Θεοφιλογιαννάκος

Δεν θα μπορέσουμε να κατανοήσουμε το νόημα όσων συμβαίνουν σήμερα στο Ισραήλ, αν δεν αντιληφθούμε ότι ο Σιωνισμός αποτελεί μια διπλή άρνηση της ιστορικής πραγματικότητας του Ιουδαϊσμού. Όχι μόνο, βέβαια, επειδή ο Σιωνισμός μεταφέρει στους Εβραίους το έθνος - κράτος των Χριστιανών, αλλά και επειδή αντιπροσωπεύει το αποκορύφωμα της διαδικασίας αφομοίωσης που, από τα τέλη του 18ου αιώνα, προοδευτικά εξάλειψε την εβραϊκή ταυτότητα. Σε αυτό το πλαίσιο, είναι καθοριστικής σημασίας το γεγονός ότι, όπως έχει δείξει ο Αμνόν Ραζ - Κρακοτζκίν σε ένα εμβληματικό έργο, στη βάση της σιωνιστικής συνείδησης βρίσκεται μια άλλη άρνηση: η άρνηση της Γκαλούτ, δηλαδή της εξορίας ως κοινής αρχής όλων των ιστορικών μορφών του Ιουδαϊσμού, όπως εμείς τον γνωρίζουμε. Οι απαρχές της εβραϊκής αντίληψης για την εξορία προηγούνται της καταστροφής του Δεύτερου Ναού και είναι ήδη παρούσες στη βιβλική γραμματεία. Η εξορία συνιστά αυτή καθεαυτήν τη μορφή ύπαρξης των Εβραίων πάνω στη γη, και όλη η εβραϊκή παράδοση, από το Μισνά μέχρι το Ταλμούδ, από την αρχιτεκτονική της συναγωγής μέχρι τη μνήμη των βιβλικών γεγονότων, συλλήφθηκε και βιώθηκε υπό την προοπτική της εξορίας. Για έναν ορθόδοξο Εβραίο, ακόμα και οι Εβραίοι, που ζουν στο κράτος του Ισραήλ, βρίσκονται σε εξορία. Και το Κράτος, σύμφωνα με την Τορά, που οι Εβραίοι αναμένουν να εγκαθιδρυθεί με την έλευση του Μεσσία, δεν έχει καμία σχέση με ένα σύγχρονο εθνικό κράτος, καθώς στο επίκεντρό του βρίσκεται η ανοικοδόμηση του Ναού και η επαναφορά των θυσιών, για τις οποίες το κράτος του Ισραήλ ούτε καν θέλει να ακούσει. Και είναι καλό να μην ξεχνούμε ότι η εξορία, σύμφωνα με τον Ιουδαϊσμό, δεν είναι μόνο η ιδιαίρετη συνθήκη των Εβραίων, αλλά αφορά στη γενικότερη ατελή και ελλιπή κατάσταση του κόσμου ολόκληρου. Σύμφωνα με ορισμένους καβαλιστές, όπως ο Λούρια, η εξορία ορίζει την ίδια τη συνθήκη της θεότητας, η οποία δημιούργησε τον κόσμο εξορίζοντας τον εαυτό της από αυτόν, και αυτή η εξορία θα διαρκέσει μέχρι την έλευση του Τικκούν, δηλαδή της αποκατάστασης της αρχέγονης τάξης.

Ακριβώς αυτή η ανεπιφύλακτη αποδοχή της εξορίας, με την άρνηση που συνεπάγεται κάθε μορφή κρατικής υπόστασης στον ιστορικό χρόνο, θεμελιώνει την ανωτερότητα των Εβραίων έναντι των θρησκειών και των λαών που έχουν συμβιβαστεί με το Κράτος. Οι Εβραίοι είναι, μαζί με τους Τσιγγάνους, ο μόνος λαός που αρνήθηκε τη μορφή του κράτους, δεν διεξήγαγε πολέμους και δεν λερώθηκε ποτέ από το αίμα άλλων λαών.

Αρνούμενος ριζικά την εξορία και τη διασπορά στο όνομα ενός εθνικού κράτους, ο Σιωνισμός πρόδωσε, συνεπώς, την ίδια την ουσία του Ιουδαϊσμού. Δεν θα πρέπει τότε να εκπλησσόμαστε αν αυτή η απόρριψη και προδοσία προκάλεσε μια νέα εξορία, εκείνη των Παλαιστινίων, και οδήγησε το κράτος του Ισραήλ στο να ταυτιστεί με τις πιο ακραίες και ανελέητες μορφές του σύγχρονου έθνους - κράτους. Η πεισματική διεκδίκηση της ιστορικής αναγνώρισης, από την οποία, σύμφωνα με τους Σιωνιστές, η διασπορά είχε αποκλείσει τους Εβραίους, καταλήγει στο ίδιο αποτέλεσμα. Αλλά αυτό μπορεί να σημαίνει ότι ο Ιουδαϊσμός, ο οποίος δεν πέθανε στο Άουσβιτς, γνωρίζει ίσως σήμερα το τέλος του.

⸙⸙⸙

[Αναρτήθηκε στις 30 Σεπτεμβρίου 2024 στην ιστοσελίδα του εκδοτικού οίκου Quodlibet (στη στήλη Una voce). Πρώτη δημοσίευση της μετάφρασης στο ηλεκτρονικό Φρέαρ. Εικαστικό: Λεπτομέρεια από το έργο «Universal Ruins» (2016) του Brian Dettmer © Isabelle Arthuis, από έκθεση στο Εβραϊκό Μουσείο του Βελγίου. Δείτε τα περιεχόμενα του δέκατου τρίτου ηλεκτρονικού μας τεύχους εδώ.]

ΠΗΓΗ: Φρέαρ

Και Ισραηλινοί διανοούμενοι υπέρ της γενοκτονίας των Παλαιστινίων!

Γράφει ο ΔΗΜΗΤΡΙΟΣ ΧΑΤΖΗΔΗΜΗΤΡΙΟΥ

Πριν από σαράντα και πλέον χρόνια, ο σπουδαίος Γερμανός δημοσιολόγος - πολιτικός φιλόσοφος, Χανς Μάγκνους Εντσενσμπέργκερ, σε μια σειρά δοκιμίων του διαπίστωνε πως «οι διανοούμενοι υπήρξαν πάντοτε ιδιαίτερα ικανοί, όταν επρόκειτο για την κοινωνική παραγωγή του μίσους». Σχεδόν μισό αιώνα μετά, η διαπίστωση του φαίνεται να επιβεβαιώνεται πλήρως στην τρέχουσα σύγκρουση στην Παλαιστίνη (Γάζα-Δυτική Όχθη).

Η εγκληματική επιδρομή της Χαμάς στα κιμπούτς της Σντερότ, η ωμότητα με την οποίαν εκδηλώθηκε και η συνακόλουθη αντίδραση του Ισραήλ τροφοδοτούν, εδώ κι ένα χρόνο, την δημόσια συζήτηση στη χώρα. Επιφανείς καθηγητές, ειδικοί στα της Μέσης Ανατολής στα κορυφαία πανεπιστήμια του Ισραήλ δικαιολογούν ανοιχτά την πολιτική της «συλλογικής τιμωρίας» (collective punishment) των Παλαιστινίων, καθώς και τα μέτρα που επιβάλλουν συνθήκες λιμοκτονίας στους άμαχους της Γάζας.

Η ομάδα αυτών των πανεπιστημιακών διακρίνεται για την σταθερή υποστήριξη της στο λεγόμενο “Σχέδιο του Στρατηγού”. Ο συγγραφέας του, υποστράτηγος ε.α Τζιόρα Άϊλαντ, (Giora Eiland) βαθιά πεπεισμένος, όπως έγραψε σε άρθρο πέρυσι τον Νοέμβριο, ότι οι περισσότεροι κάτοικοι της Γάζας υποστηρίζουν τη Χαμάς και πως «οι γυναίκες της Γάζας είναι οι μητέρες, οι αδερφές και οι σύζυγοι των δολοφόνων της Χαμάς», στην αρχή της εκστρατείας τάχθηκε κατά των εκτεταμένων πολεμικών επιχειρήσεων, επιμένοντας ότι «οι επιδημίες στη Γάζα θα φέρουν τη νίκη πιο κοντά και θα μειώσουν τις απώλειες μεταξύ των Ισραηλινών στρατιωτών».

Σύμφωνα με το “Σχέδιο του Στρατηγού”, ο Ισραηλινός στρατός θα δίνει σε όλους τους αμάχους στη βόρεια Γάζα μια εβδομάδα για να εκκενώσουν την περιοχή, μετά την οποία θα θεωρούνται μαχητές και θα στοχοποιούνται από τους στρατιώτες. Για τον Άϊλαντ είναι ζωτικής σημασίας να επιβληθεί πλήρης αποκλεισμός στη βόρεια Γάζα και αυστηρή απαγόρευση στην παροχή ανθρωπιστικής βοήθειας σε τρόφιμα, νερό, καύσιμα, φάρμακα και ιατρικο - νοσηλευτικό υλικό. Η Χαμάς «ή θα έπρεπε να παραδοθεί ή να πεινάσει. Δεν είναι απαραίτητο ο στρατός να σκοτώσει όλους στη βόρεια Γάζα. Οι άνθρωποι δεν θα μπορούν να ζήσουν εκεί. Το νερό θα στεγνώσει» είναι το δόγμα Άϊλαντ. Όσοι στο Ισραήλ διατηρούν επαφή με την πραγματικότητα του Διεθνούς Δικαίου, τονίζουν ότι το Σχέδιο «ισοδυναμεί με εθνοκάθαρση και γενοκτονία».

Το Σχέδιο υποστήριξε πλήρως, ο Uzy Raby, καθηγητής Ιστορίας στο Πανεπιστήμιο του Τελ Αβίβ, ο οποίος σε συνομιλία του με τους δημοσιογράφους Yanon Magal και Barak Seri του ρ/σ 103 FM, στις 15 Σεπτεμβρίου, σημείωσε: «Όποιος μείνει εκεί θα κριθεί από το νόμο ως τρομοκράτης και θα περάσει είτε από μια διαδικασία λιμοκτονίας, είτε από μια διαδικασία εξόντωσης». Ο ίδιος τάχθηκε υπέρ της επίθεσης και στη Βηρυτό: «Πρέπει να τον επιβάλλεις τον πόλεμο στον πληθυσμό».

Ο δρ. Harel Chorev, από το ίδιο Πανεπιστήμιο, δήλωσε στο Channel 13 ότι θα «υπογράψει και με τα δύο χέρια» στο Σχέδιο, καθώς είναι συνεπές με το δικό του σχέδιο για την Γάζα. Τον Μάρτιο, ο Τσόρεφ ζήτησε στρατιωτική επιχείρηση στη Ράφα, παρά τις αντιρρήσεις των ΗΠΑ. «Η Ράφα πρέπει να κατακτηθεί», είπε στην εφημερίδα Maariv. Ο καθηγητής Eyal Zisser, αντιπρύτανης του Πανεπιστημίου του Τελ-Αβίβ και μέλος του τμήματος Μέσης Ανατολής, κάλεσε τον Ισραηλινό στρατό «να καταλάβει τη Γάζα τώρα». Τον Ιούνιο, ο καθηγητής Benny Morris, ένας από τους κορυφαίους μελετητές της ισραηλινο - παλαιστινιακής σύγκρουσης και μέλος του τμήματος Μέσης Ανατολής στο Πανεπιστήμιο Ben-Gurion, πρότεινε το Ισραήλ να ρίξει μια πυρηνική βόμβα στο Ιράν.

Ισραηλινοί Πανεπιστημιακοί υπέρ της “απανθρωποποίησης”

Εκτός από την προτροπή για την εκδήλωση/εφαρμογή σκληρότερης στρατιωτικής βίας και για την κατοχή τη Λωρίδας της Γάζας, αυτοί οι πανεπιστημιακοί προωθούν και μια εκστρατεία “απανθρωποποίησης” κατά των Παλαιστινίων, των Αράβων και των Μουσουλμάνων. Κατά τον καθηγητή Raby, οι κανόνες που ισχύουν για τη Δύση δεν πρέπει να ισχύουν στην ισραηλινο-παλαιστινιακή σύγκρουση. «Όταν προσπαθείτε να λύσετε τα προβλήματα της Μέσης Ανατολής με δυτικούς όρους, θα αποτύχετε», υποστηρίζει και μόλις τον περασμένο μήνα πρότεινε πως «οι ισραηλινές ενέργειες θα πρέπει να αρωματίζονται με ένα ειδικό μπαχαρικό της Μέσης Ανατολής».

Στο ίδιο μήκος και ο ομότεχνος του Chorev υπέδειξε ότι τα πράγματα πρέπει να γίνουν διαφορετικά στη Μέση Ανατολή, ενώ ο Avi Bareli, καθηγητής για το Ισραήλ και την ιστορία του Σιωνισμού στο Πανεπιστήμιο Ben-Gurion, έγραψε τον περασμένο Οκτώβριο, ότι οι Παλαιστίνιοι είναι «μια κοινωνία που λατρεύει το θάνατο και υψώνει το λάβαρο του φόνου».

Σύμφωνα με τον Yonatan Mendel, από το τμήμα Μέσης Ανατολής του Πανεπιστημίου Ben-Gurion του Negev, Ισραηλινοί ακαδημαϊκοί προσπάθησαν χωρίς κριτική να κινητοποιήσουν το κοινό πίσω από την καταστροφική εκστρατεία του στρατού στη Γάζα. «Από την έναρξη του πολέμου, ο λόγος στα ισραηλινά μέσα ενημέρωσης ήταν πολύ περιορισμένος. Η συζήτηση περιστράφηκε γύρω από το “μαζί θα νικήσουμε” και είδε την πολύ σκληρή στρατιωτική απάντηση του Ισραήλ ως το μόνο πράγμα που θα μπορούσε και θα έπρεπε να γίνει», υποστηρίζει ο Μέντελ.

Σύμφωνα με τον Assaf David, συνιδρυτή του Forum for Regional Thinking και επικεφαλής στο Ινστιτούτο Van Leer Jerusalem, ο Raby και άλλοι σαν αυτόν «είναι πιο μαχητικός ακόμη και από το κατεστημένο στρατιωτικής ασφάλειας που ηγείται επί του παρόντος στο Ισραήλ». Επισήμανε δε, ότι οι Ισραηλινοί μελετητές της Μέσης Ανατολής ήταν πάντα μάλλον συντηρητικοί σε ισραηλινοπαλαιστινιακά και περιφερειακά ζητήματα, αλλά από τότε που ξεκίνησε ο πόλεμος τον Οκτώβριο του 2023, ορισμένοι από αυτούς έχουν υποστηρίξει ακροδεξιό λόγο, παρόμοιο με τις εξτρεμιστικές απόψεις των πιο ακροδεξιών υπουργών του Ισραήλ, Itamar Ben Gvir και Bezalel Smotrich.

«Μερικοί από αυτούς τους ειδικούς πιστεύουν ότι το Ισραήλ πρέπει να είναι περήφανο για το γεγονός ότι δεν είναι μια δυτική φιλελεύθερη δημοκρατία», σημειώνει ο David και εξηγεί: «Θέλουν το Ισραήλ να ενταχθεί στη Μέση Ανατολή, αλλά στην αυταρχική τάξη της περιοχής, αφού πιστεύουν είναι ο μόνος τρόπος που το Ισραήλ μπορεί να επιβιώσει στην περιοχή». Σύμφωνα με τον Mendel, αυτή η ρητορική εκπροσωπείται από τον εξέχοντα σχολιαστή, Eliahu Yusian, έναν αυτοαποκαλούμενο ειδικό σε θέματα Μέσης Ανατολής, ο οποίος επιμένει ότι δεν υπάρχουν “αθώοι” άμαχοι στη Γάζα. «Το κατεστημένο ήθελε να ακούσει μια φωνή – όπως του Yusian – να λέει: Είναι βάρβαροι. Θα έπρεπε να είμαστε βάρβαροι σαν αυτούς», είπε ο Μέντελ.

Πικρή δικαίωση

Το είδος αυτής της ρητορικής υπενθυμίζει την δήλωση του καθηγητή Mordechai Kedar, ο οποίος αντιδρώντας στην απαγωγή και την δολοφονία τριών Ισραηλινών εφήβων, το 2014, είχε υποστηρίξει: «Το μόνο πράγμα που μπορεί να αποτρέψει τρομοκράτες, όπως εκείνους που απήγαγαν τα παιδιά και τα σκότωσαν, είναι η γνώση ότι η αδερφή τους ή η μητέρα τους θα βιαστούν. Ακούγεται πολύ άσχημα, αλλά αυτή είναι η Μέση Ανατολή». Υπάρχουν και άλλες φωνές στον Ισραηλινό ακαδημαϊκό χώρο της Μέσης Ανατολής, αλλά «δυστυχώς είναι περιθωριακές και περιθωριοποιημένες», σύμφωνα με τον David. Υποστηρίζει ότι τουλάχιστον εν μέρει «μερικοί από αυτούς αυτολογοκρίνονται και επιλέγουν να μην επικρίνουν τις πολιτικές και στρατιωτικές κινήσεις του Ισραήλ κατά των Παλαιστινίων και των δηλώσεων των συναδέλφων τους».

Πράγματι, οι μη κυρίαρχες φωνές στα ισραηλινά Πανεπιστήμια υπόκεινται σε αυστηρό έλεγχο. Από την έναρξη του πολέμου, περισσότεροι από 160 Παλαιστίνιοι φοιτητές και αρκετά μέλη ΔΕΠ αντιμετώπισαν πειθαρχικές ποινές από τα ιδρύματά τους για δηλώσεις που θεωρήθηκε ότι υποστηρίζουν τη Χαμάς ή τον παλαιστινιακό αγώνα, σύμφωνα με έκθεση της Academia for Equality, μιας ομάδας που εργάζεται για την προώθηση του εκδημοκρατισμού, της ισότητας και της ισότιμης πρόσβασης στο σύστημα τριτοβάθμιας εκπαίδευσης.

«Η ισραηλινή ακαδημαϊκή κοινότητα γενικά και οι μελέτες της Μέσης Ανατολής ειδικότερα θα έπρεπε να είχαν εκδηλώσει μια μεγαλύτερη αντίθεση στη στενή άποψη της κυβέρνησης: ότι το Ισραήλ δεν έχει καμία ευθύνη για ό,τι συμβαίνει στη Δυτική Όχθη και τη Γάζα και ότι ο μόνος τρόπος για να λύσει τα πολιτικά του προβλήματα στην περιοχή είναι χρησιμοποιώντας τον στρατό», σημείωσε ο Μέντελ.

Η κατάσταση αυτή προσφέρει μια ακόμη πικρή δικαίωση στον Εντσενσμπέργκερ, «σήμερα η οργή, το αίσθημα της απελπισμένης ματαιότητας και οι πικρίες του λαού δεν εκφράζονται πλέον από τους φιλοσόφους και τους συγγραφείς αλλά από τους διευθύνοντες των talk shows, τους γκουρού, τους αρχισυντάκτες, τους κήρυκες και τους άλλους εξπέρ της “δημοσιότητας”… Στα Βαλκάνια ή στην Εγγύς Ανατολή, στο Μαγκρέμπ ή στον Καύκασο, στην Αφρική ή στη χερσόνησο των Ινδιών, οι προοπτικές ποτέ δεν υπήρξαν ευνοϊκότερες απ’ ότι σήμερα για τον διανοούμενο ως παραγωγό μίσους και θα ήταν επιπόλαιο να υποτιμηθεί η επικινδυνότητα του».

ΠΗΓΗ: SLpress

Με τη ματιά του ιστορικού!

«Το γεγονός ότι όλοι οι αραβικοί εθνικισμοί έχουν ως σημείο σύγκλισης την εχθρότητά τους απέναντι στον παλαιό τους αντίπαλο, το Ισραήλ, δεν πρέπει να μας εκπλήσσει. Το κράτος του Ισραήλ, που δημιουργήθηκε την επομένη του Δεύτερου Παγκόσμιο Πολέμου, δεν μοιάζει να είναι ένα κατεξοχήν έργο της Δύσης, και μάλιστα της πιο μισητής Δύσης; Τα αξιοθαύμαστα τεχνικά του επιτεύγματα –που τα τροφοδοτούν κεφάλαια από όλον τον κόσμο- οι επανειλημμένες επιδείξεις δύναμης κατά της Αιγύπτου, το 1948, και στην υπόθεση του Σουέζ, με τη νικηφόρο προέλαση του μικρού του στρατού στην εκτεταμένη χερσόνησο του Σινά (1956), όλα αυτά προκαλούν φθόνο, φόβο, εχθρότητα, και επιβαρύνουν ένα παμπάλαιο ανταγωνισμό. Δικαίως γράφει ο Ζακ Μπερκ[1]: “Άραβες και Εβραίοι είναι και οι δύο, ας μου επιτραπεί η έκφραση, λαοί περιούσιοι. Δύο περιούσιοι λαοί μαζί είναι πάρα πολύ για τους διπλωμάτες και για τα επιτελεία! Η άσπονδη σύγκρουση οφείλεται ακριβώς στη συγγένεια των αντιπάλων, που κατάγονται και οι δύο από τον Αβραάμ, κι έχουν το ίδιο ευγενές προνόμιο του μονοθεϊσμού… Οι δρόμοι που ακολούθησαν στις σχέσεις τους με τη Δύση ήταν διαφορετικοί. Οι πρώτοι, μέσα από τη διασπορά, κατάφεραν να διατηρήσουν το κοινοτικό ιδεώδες τους, ενώ απ’ την άλλη προσαρμόστηκαν οι ίδιοι στις επίμονες τεχνικές των Εθνικών. Οι δεύτεροι, παρέμειναν στη δική τους γη, αλλά κατακτήθηκαν, διαμελίστηκαν και είχαν το προνόμιο ή την ατυχία να παραμείνουν αυτοί που ήταν. Έτσι εξηγείται η ανισότητα των μέσων που αντιπαρατίθενται σήμερα, η διαφορετική στάση, ο διαφορετικός λόγος που διατυπώνουν. Οι πιο αντικειμενικοί Άραβες συγγραφείς έσκυψαν με πικρία πάνω σ’ αυτό που αποκαλούν “καταστροφή”… του 1948. Ακριβώς όπως και οι δικοί μας συγγραφείς, ο Ταιν[2] και ο Ρενάν[3], μετά το 1870, συμβουλεύουν κι αυτοί τους συμπατριώτες τους να κάνουν τις προσαρμογές που χρειάζονται ώστε να αποφύγουν στο μέλλον παρόμοιες περιπέτειες”».

FERNAND BRAUDEL. (2009). Γραμματική των Πολιτισμών, μτφρ. Άρης Αλεξάκης, Αθήνα: Μορφωτικό Ίδρυμα Εθνικής Τραπέζης, σσ. 166-167.

Οι υποσημειώσεις δικές μου.

[1] Γάλλος μελετητής του Ισλάμ και κοινωνιολόγος του Collège de France.

[2] Γάλλος ιστορικός, κριτικός και φιλόσοφος.

[3] Γάλλος ιστορικός των θρησκειών, φιλόλογος, φιλόσοφος, βιβλικός μελετητής και κριτικός.

Το «μεγάλο Ισραήλ» που θέλει και την Κύπρο και το νέο 1914 που ζούμε

 

ΠΗΓΗ: Militaire News

«Το πολιτικό μας σύστημα θα καταρρεύσει με μια τραγωδία όπως το 1974»

 

ΠΗΓΗ: Militaire News

Νεκροί ή Ένοχοι

Γράφει ο ΓΙΩΡΓΟΣ ΤΑΡΑΣΛΙΑΣ

Στη Λωρίδα της Γάζας γέροντες, γυναίκες, παιδιά και μωρά σκοτώνονται από βόμβες και πυραύλους του Ισραήλ.

Στα γήπεδα της Ευρώπης, της Αμερικής και της Ασίας παίζουν μπάλα κανονικά.

Στη Λωρίδα της Γάζας γέροντες, γυναίκες, παιδιά και μωρά σκοτώνονται από βόμβες και πυραύλους του Ισραήλ.

Στα κλαμπ της Ευρώπης, της Αμερικής και της Ασίας διασκεδάζουν κανονικά.

Στη Λωρίδα της Γάζας γέροντες, γυναίκες, παιδιά και μωρά σκοτώνονται από βόμβες και πυραύλους του Ισραήλ.

Στα μαγαζιά της Ευρώπης, της Αμερικής και της Ασίας κάνουν τα ψώνια τους κανονικά.

Στη Λωρίδα της Γάζας γέροντες, γυναίκες, παιδιά και μωρά σκοτώνονται από βόμβες και πυραύλους του Ισραήλ.

Στα καφέ της Ευρώπης, της Αμερικής και της Ασίας πίνουν τον καφέ τους κανονικά.

Στη Λωρίδα της Γάζας γέροντες, γυναίκες, παιδιά και μωρά σκοτώνονται από βόμβες και πυραύλους του Ισραήλ.

Στα εστιατόρια της Ευρώπης, της Αμερικής και της Ασίας απολαμβάνουν το φαγητό τους κανονικά.

Στη Λωρίδα της Γάζας γέροντες, γυναίκες, παιδιά και μωρά σκοτώνονται από βόμβες και πυραύλους του Ισραήλ.

Στα ξενοδοχεία της Ευρώπης, της Αμερικής και της Ασίας κάνουν τις διακοπές τους κανονικά.

Κανονικά είμαστε όλοι νεκροί ή ένοχοι.

Υ.Γ. Πάνω από 40.000 οι νεκροί στη Λωρίδα της Γάζας, πάνω από 200.000 χιλιάδες οι τραυματίες, το 90% των κατοίκων εκτοπισμένοι, πάνω από τα 2/3 των κτιρίων ισοπεδωμένα.

ΠΗΓΗ: ΝΕΟΝ ΠΛΑΝΟΔΙΟΝ

Ταυτοτικό Κράτος του Ισραήλ και Χαμάς

Του ΣΤΑΥΡΟΥ ΖΟΥΜΠΟΥΛΑΚΗ

Εβραϊκό Κράτος ή Κράτος του Ισραήλ;

Όσοι πιστεύουμε ότι η ίδρυση του κράτους του Ισραήλ (1948), ευθύς μετά το Ολοκαύτωμα, αποτελεί ιστορικό γεγονός μεγάλης ηθικής σημασίας δεν μπορεί παρά να παρακολουθούμε με ανησυχία όσα συμβαίνουν εκεί τον τελευταίο καιρό, και κυρίως μετά την επιστροφή του Νετανιάχου ως πρωθυπουργού με τις εκλογές της 1ης Νοεμβρίου 2022, στις οποίες το Λικούντ πήρε 32 έδρες (η Κνέσετ έχει 120) και του πρόσφεραν άλλες τόσες τα θρησκευτικά και ακροδεξιά κόμματα, που συμμάχησαν μαζί του, προκειμένου να σχηματίσει κυβέρνηση. Η ανησυχία δεν αφορά την οικονομική πολιτική του ή άλλο τι, μα την ίδια τη δημοκρατική υπόσταση του κράτους του Ισραήλ.

Ο πρώην πρωθυπουργός Εχούντ Μπαράκ δεν διστάζει να χαρακτηρίσει τη σημερινή κυβέρνηση Νετανιάχου φασιστική. Όποιος γνωρίζει τι πιστεύουν, προτείνουν και επιβάλλουν αυτά τα θρησκευτικά, ακροδεξιά κόμματα διά των υπουργών τους στην κυβέρνηση Νετανιάχου δεν θα θεωρήσει υπερβολική την καταγγελία του Μπαράκ. Επί παραδείγματι, ο Ιταμάρ Μπεν-Γκβιρ, αρχηγός ενός τέτοιου κόμματος, καταδικασμένος από τη Δικαιοσύνη για υποκίνηση μίσους, υπουργός Εθνικής Ασφάλειας σήμερα, κηρύττει την προσάρτηση της Δυτικής Όχθης και τον εκτοπισμό όλων των Αράβων πολιτών του Ισραήλ, ενώ ο Μπεζαλέλ Σμότριx, αρχηγός ενός άλλου παρόμοιου κόμματος, υπουργός Οικονομικών τώρα, δεν πιστεύει απλώς στη φυσική ανωτερότητα των Εβραίων έναντι των Αράβων, αλλά υποστηρίζει καθαρά ένα καθεστώς απαρτχάιντ στο Ισραήλ και παρουσιάζει χάρτες του Μεγάλου Ισραήλ, όπου περιλαμβάνεται και η Ιορδανία.

Το ευρύ φάσμα των θρησκευτικών κομμάτων στο Ισραήλ δεν είναι ομοιογενές, συναποτελείται από διάφορα ρεύματα (τους θρησκευτικούς σιωνιστές, τους υπερορθόδοξους Ασκενάζι, τους Σεφαραδίτες παραδοσιολάτρες), που πάντως συγκλίνουν, παρά τις πολλές επιμέρους διαφορές τους, σε ορισμένα κρίσιμα σημεία: ζητούν την εφαρμογή της Χαλάχα, του θρησκευτικού νόμου, πιστεύουν πως δεν υπάρχουν αραβικά εδάφη στην Παλαιστίνη και ότι ανήκει στους Εβραίους κατά θεία κληρονομία, άρα πρέπει να επεκταθούν οι εποικισμοί και να προσαρτηθεί κάποτε και όλη η Δυτική Οχθη, είναι, επιπλέον, όλα τους μισογυνικά, ομοφοβικά και ευθέως ρατσιστικά. Η απήχηση των κομμάτων αυτών στην κοινωνία συνολικά διευρύνεται διαρκώς, ενώ υπερτερούν συντριπτικά στους μετανάστες από τη Ρωσία και την Ουκρανία, που έφτασαν μαζικά στη χώρα μετά το τέλος του κομμουνισμού, και βεβαίως στους εποίκους.

Εμπόδιο στα αντιδημοκρατικά έργα και σχέδια του Νετανιάχου στέκεται η Δικαιοσύνη, με την οποία έχει σοβαρά προσωπικά προβλήματα και ο ίδιος, και ειδικότερα το Ανώτατο Δικαστήριο, γι’ αυτό και αποφάσισε να περικόψει δραστικά τις αρμοδιότητές του. Το θεσμικό αυτό πραξικόπημα δεν έμεινε χωρίς απάντηση. Από την αρχή του έτους είμαστε μάρτυρες τεράστιων διαδηλώσεων, που ανάλογες δεν έχουν ξαναγίνει ποτέ στο Ισραήλ από το 1948 έως σήμερα. Οι άνθρωποι αυτοί δεν κατεβαίνουν στους δρόμους και στις πλατείες για να διαμαρτυρηθούν εναντίον μιας νομοθετικής ρύθμισης, ξέρουν καλά ότι εκείνο που διακυβεύεται είναι η ίδια η δημοκρατική ζωή στη χώρα τους.

Το Ισραήλ καυχάται ότι είναι το μόνο δημοκρατικό κράτος στη Μέση Ανατολή. Πράγματι είναι και μάλιστα υπό την εξαιρετικά δύσκολη συνθήκη της διαρκούς εμπόλεμης κατάστασης. Είναι, πάντως, κράτος ιδιόμορφο, διαφορετικό από τις φιλελεύθερες δυτικές δημοκρατίες, γιατί αυτοπροσδιορίζεται ως εβραϊκό και δημοκρατικό ταυτόχρονα. Τα θρησκευτικά κόμματα αδιαφορούν εντελώς για τη δημοκρατική ταυτότητα του κράτους και τα ενδιαφέρει αποκλειστικά η εβραϊκή. Ακριβέστερα: επιδιώκουν την όσο γίνεται περαιτέρω ενίσχυση της εβραϊκής ταυτότητας εις βάρος της δημοκρατικής. Το Λικούντ, έχοντας αποβάλει προ πολλού τον φιλελεύθερο χαρακτήρα του και συμμαχώντας με τα κόμματα αυτά –γιατί αλλιώς δεν μπορεί να κυβερνήσει, λόγω της σχεδόν απόλυτης απλής αναλογικής– συντάσσεται και αυτό στη γραμμή της ενίσχυσης της εβραϊκής ταυτότητας του κράτους εις βάρος της δημοκρατικής, που κορυφώθηκε με την ψήφιση από την Κνέσετ, επί πρωθυπουργίας Νετανιάχου πάλι, ενός νέου θεμελιώδους νόμου –το Ισραήλ δεν έχει σύνταγμα–, στις 19 Ιουλίου 2018 (βλ. Samy Cohen, «Israël. Une démocratie fragile», Fayard, 2021) για το Ισραήλ ως έθνος – κράτος του εβραϊκού λαού. Το 20%, όμως, των πολιτών του Ισραήλ δεν είναι Εβραίοι αλλά Αραβες, που είναι αποφασισμένοι να μείνουν εκεί και οι οποίοι δεν μπορούν να αναγνωριστούν στην εβραϊκή ταυτότητα του κράτους, η οποία συγκεκριμενοποιείται με σειρά νόμων που τους θίγουν στην καθημερινή ζωή τους. Ας προσθέσω ότι στη θέση τους θα μείνουν και οι Παλαιστίνιοι της Δυτικής Όχθης, όσο και αν πολλαπλασιάζονται εκεί οι εποικισμοί (700.000 έποικοι ζουν σήμερα στη Δυτική όχθη και στην Ανατολική Ιερουσαλήμ, έναντι 250.000 το 1993, τον καιρό των μακαρία τη λήξει συμφωνιών του Όσλο), γεγονός που καθιστά μη πραγματοποιήσιμη σήμερα τη λύση των δύο κρατών.

Η σύγκρουση που διεξάγεται σήμερα στο Ισραήλ είναι ουσιαστικά ανάμεσα σε δύο προτάσεις για το μέλλον της χώρας και της κοινωνίας αυτής. Η μία πρόταση είναι του Νετανιάχου και των συμμάχων του για ένα κράτος θρησκευτικά φονταμενταλιστικό και ταυτοτικό, για ένα εβραϊκό κράτος όπου δεν έχει θέση κανείς άλλος εκτός από τους Εβραίους, ενώ η άλλη είναι για ένα κράτος ουδετερόθρησκο και καθολικό, για ένα κράτος του Ισραήλ, όπου θα μπορούν να ζουν και να αναπνέουν όλοι οι πολίτες του, ανεξαρτήτως εθνότητας και θρησκείας. Η πρώτη πρόταση αυτή τη στιγμή προχωράει επιθετικά και κερδίζει διαρκώς έδαφος, ενώ η δεύτερη αμύνεται. Θέλω να ελπίζω –αφελώς ίσως– ότι ο αγώνας δεν έχει κριθεί οριστικά. Η πρώτη πρόταση, ακραία εθνικιστική, δεν απειλεί μόνο τη δημοκρατία στο Ισραήλ, αλλά και κάθε προοπτική ειρήνης και σταθερότητας στην περιοχή.

ΠΗΓΗ: Η ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ

Το αγόρι από τον Λίβανο, με το «όπλο» στο χέρι, συμμετέχει σε διαδήλωση υπέρ των Παλαιστινίων. Η κορδέλα, στο κεφάλι του, γράφει «Χαμάς». [A.P. Photo / Hassan Ammar].

Φονικό, τύφλωση και αδιέξοδο

Την Κυριακή, 8 Οκτωβρίου 2023, δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα αυτή –είχε σταλεί δέκα μέρες νωρίτερα– το κείμενό μου «Εβραϊκό κράτος ή κράτος του Ισραήλ;», επικριτικό για την ακροδεξιά κυβέρνηση Νετανιάχου, που η πολιτική της συνιστά, έγραφα, απειλή για τη δημοκρατία στο κράτος του Ισραήλ αλλά και για την ειρήνη στην περιοχή. Την προηγούμενη ακριβώς της δημοσίευσης, λίγο πριν από την αυγή, εκδηλώθηκε η επίθεση της Χαμάς, ημέρα Σάββατο, κατά τη χαρμόσυνη εορτή της Σιμχάτ Τορά, πενήντα χρόνια ακριβώς μετά την έναρξη του πολέμου του Κιπούρ (6 Οκτωβρίου 1973) – η μέρα ήταν διαλεγμένη. Θα ευχόμουν να ήταν πρακτικά δυνατό να δημοσίευα τη μέρα εκείνη ένα κείμενο υπεράσπισης του Ισραήλ και όχι ένα κείμενο επίκρισης της κυβέρνησής του, από το οποίο πάντως δεν αλλάζω ούτε κεραία. Επιμύθιο σε αυτή τη μικρή δημοσιογραφική ιστορία: επιβεβαιώνεται για άλλη μια φορά ότι τίποτε στην περιοχή αυτή δεν είναι σταθερό, όλα είναι ευμετάβολα και απρόβλεπτα. Η Μέση Ανατολή δεν ησυχάζει. Τη μια μέρα γράφεις κάτι και την άλλη μέρα ανατρέπεται. Τα επιρρήματα «ποτέ» και «πάντα» έχουν πολύ μικρότερη σημασία εκεί από ό,τι γενικώς στα ανθρώπινα.

Όσα εξελίσσονται έκτοτε στην περιοχή μού επιβάλλουν να επανέλθω (γράφω το βράδυ της 29ης Οκτωβρίου 2023 και ενώ έχει ήδη ξεκινήσει η χερσαία επίθεση του Ισραήλ). Δεν θα συζητήσω τα πολεμικά γεγονότα ή τις διπλωματικές ενέργειες, που αλλάζουν άλλωστε από ώρα σε ώρα. Θα σταθώ στο ίδιο το πρόβλημα, που χρονίζει άλυτο και αποτελεί την πηγή όσων συμβαίνουν σήμερα – και θα συμβούν και αύριο, ξανά και ξανά. Το πρόβλημα έχει δύο πτυχές: δίκαιη λύση του Παλαιστινιακού και σταθερή ασφάλεια του κράτους του Ισραήλ· οι δύο αυτές πτυχές είναι απολύτως αλληλένδετες. Θα αρχίσω από τη Χαμάς, που η αποτρόπαιη ενέργειά της πυροδότησε την τελευταία κρίση. Το τρομοκρατικό χτύπημα της Χαμάς της 7ης Οκτωβρίου εναντίον αμάχων είναι απολύτως δίχως προηγούμενο στην ιστορία του κράτους του Ισραήλ. Η ημερομηνία αυτή θα μείνει στη συλλογική μνήμη του εβραϊσμού δίπλα σε πολλές άλλες αποφράδες μέρες διωγμού, και είναι ασφαλώς η πιο μαύρη μέρα φονικού αντιεβραϊκού μίσους μετά το Ολοκαύτωμα.

Η Αριστερά

Πέρα από τη συζήτηση αν η Χαμάς είναι ή δεν είναι τρομοκρατική οργάνωση, εκείνο που κυρίως έχει σημασία για το πρόβλημα που συζητάμε εδώ είναι ότι η Χαμάς δεν θέλει λύση του, θέλει μόνο τον αφανισμό του Ισραήλ. Δεν μπορώ να μην προσθέσω ότι ακούω με μεγάλη έκπληξη ανθρώπους της ελληνικής (ΚΚΕ, ΜέΡΑ25) και της διεθνούς Αριστεράς να υπερασπίζονται ουσιαστικά τη Χαμάς και να υπερθεματίζουν ταυτόχρονα υπέρ της λύσης των δύο κρατών, χωρίς να αντιλαμβάνονται την αντίφασή τους, αφού η Χαμάς είναι φανατικά αντίθετη στη λύση αυτή και σε κάθε άλλη. Η Χαμάς δηλώνει επίσημα ότι θέλει τον αφανισμό των Εβραίων και τη δημιουργία ενός και μόνο αραβικού ισλαμιστικού κράτους. Δεν μπορώ να μην παρατηρήσω επιπλέον ότι στον λόγο τους ζει και βασιλεύει ο αιωνόβιος αντισημιτισμός, που σήμερα φοράει τη λεοντή του αντισιωνισμού και της υπεράσπισης των καταπιεσμένων λαών. Δεν είναι, φευ, μόνο σε αυτά τα περιβάλλοντα όπου διαπιστώνουμε πόσο δυσεκρίζωτος είναι ο αντισημιτισμός από τα μυαλά και τις ψυχές των ανθρώπων, ό,τι και αν λένε τα χείλη τους.

Από την άλλη, το Ισραήλ, με όλες τις κυβερνήσεις του μετά το 2000 έως τη σημερινή Ακροδεξιά του Νετανιάχου, ακολουθεί τη γραμμή της διατήρησης του παλαιστινιακού ζητήματος σε χαμηλή ένταση, ώστε να συνεχίζει τους εποικισμούς στη Δυτική Όχθη και να διευρύνει ένα καθεστώς απαρτχάιντ στο εσωτερικό. Παράλληλα προσπαθεί να αναδιαμορφώσει τον γεωπολιτικό χάρτη της Μέσης Ανατολής μέσω της συνάψεως οικονομικών συμμαχιών με αραβικά κράτη. Με άλλα λόγια, ούτε το Ισραήλ θέλει λύση. Αφήνω στην άκρη την Παλαιστινιακή Αρχή, που βρίσκεται σε παρατεταμένη χειμερία νάρκη, αφερέγγυα και υπό έλεγχο.

Η Χαμάς επιχείρησε την εγκληματική ενέργεια της 7ης Οκτωβρίου για να αναγκάσει το Ισραήλ να κάνει αυτό που είναι υποχρεωμένο να κάνει και παρακολουθούμε καθημερινά στις οθόνες – ποιο κράτος θα έπραττε διαφορετικά; Αποτέλεσμα: η τρομοκρατική επίθεση της Χαμάς διέκοψε επ’ αόριστον την πορεία εξομάλυνσης των σχέσεων του Ισραήλ με τη Σαουδική Αραβία και ακύρωσε κάθε απόπειρα επίλυσης της κρίσης στη Μέση Ανατολή που θέλει να παρακάμπτει το παλαιστινιακό ζήτημα. Η πολιτική ασφάλειας που πρότεινε στην ισραηλινή κοινωνία ο Νετανιάχου, ο «κύριος Ασφάλεια», κατέρρευσε, η Ακροδεξιά αποδείχτηκε ανίκανη να εγγυηθεί την ασφάλεια του Ισραήλ. Επιπλέον, κάθε μέρα που περνάει το Ισραήλ χάνει όλο και περισσότερο τη διεθνή κοινή γνώμη (δεν μιλώ για την κοινή γνώμη των μουσουλμανικών κοινωνιών, που είναι εκ των προτέρων χαμένη). Ό,τι και αν πετύχει το Ισραήλ στρατιωτικά, ακόμη και αν ισοπεδώσει όλη τη Γάζα, δεν θα οδηγήσει πουθενά. Η λύση, αν υπάρχει, είναι πολιτική. Η επίθεση της Χαμάς επανέφερε με άγριο τρόπο το παλαιστινιακό στο προσκήνιο και έδωσε νέα τροπή σε αυτό που πάντα ξέραμε, ότι δηλαδή καμία ειρήνη στην περιοχή δεν είναι εφικτή χωρίς δίκαιη λύση του Παλαιστινιακού. Δύο είναι οι κύριες προτάσεις για τη λύση του: δύο χωριστά κράτη ή ένα με δύο εθνότητες. Και οι δύο λύσεις είναι σήμερα αδύνατες. Στη Δυτική Οχθη και στην Ανατολική Ιερουσαλήμ ζουν 700.000 έποικοι. Τι θα κάνει το Ισραήλ με όλους αυτούς, φανατικούς και ένοπλους, που το ίδιο εγκατέστησε εκεί; Και πώς θα ζήσουν μαζί –στην προοπτική της άλλης λύσης, του ενός κράτους με δύο έθνη– άνθρωποι που τους χωρίζει το αίμα, όχι γενικά και αόριστα, αλλά το αίμα του παιδιού τους, του πατέρα τους, της μάνας τους;

Όλα τα σχέδια λύσης είναι σήμερα κάστρα πάνω στην άμμο. Οι Παλαιστίνιοι, από τη μια, απορρίπτοντας ή υπονομεύοντας κάθε λύση και προβάλλοντας μαξιμαλιστικές αξιώσεις, και το Ισραήλ, από την άλλη, που, τυφλωμένο από την αλαζονεία της δύναμης, δεν αντιλαμβάνεται ότι η κύρια ασπίδα προστασίας του είναι ένα ανεξάρτητο και ελεύθερο παλαιστινιακό κράτος στα σύνορά του, έχουν οδηγήσει τα πράγματα σε πλήρες αδιέξοδο.

Με όσα γράφω εδώ, μπορεί κάποιος να θεωρήσει ότι τηρώ τη βολική στάση των ίσων αποστάσεων. Διόλου, απλώς απελπίζομαι, γιατί, όσο μπορώ να κρίνω, δεν βλέπω στον ορίζοντα τίποτε ελπιδοφόρο, αλλά μοναχά αδιέξοδο, (αυτο)καταστροφική τύφλωση και χυμένο αίμα αθώων. Δεν είναι η πρώτη φορά στην Ιστορία ούτε θα είναι η τελευταία. Ταιριάζει να κλείσω με το πολύ γνωστό ευφυολόγημα του Κόνραντ Αντενάουερ: «Ιστορία είναι το σύνολο όσων θα μπορούσαν να είχαν αποφευχθεί».

ΠΗΓΗ: Η ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ

ΣΗΜΕΙΩΣΗ: Και τα δύο άρθρα στο: ΣΤΑΥΡΟΣ ΖΟΥΜΠΟΥΛΑΚΗΣ. (2024). 800 μετ’ εμποδίων. Μικρά δοκίμια. Αθήνα: Πόλις, σσ. 209-217.

«Η Αγνότητα των Όπλων»

Του ΑΘΑΝΑΣΙΟΥ Ι. ΚΑΛΑΜΑΤΑ

Εκατό τουλάχιστον είναι οι νεκροί Παλαιστίνιοι όταν εχθές ο ισραηλινός στρατός βομβάρδισε το σχολείο Αλ-Ταμπαΐν στην συνοικία Αλ-Νταράζ στα ανατολικά της Γάζας. Σύμφωνα με πολλά ειδησεογραφικά πρακτορεία το σχολείο φιλοξενούσε εκτοπισμένους κατοίκους. Από την πλευρά του ο ισραηλινός στρατός υποστήριξε ότι το σχολείο περιείχε ένα «λειτουργικό στρατιωτικό στρατηγείο» της παλαιστινιακής οργάνωσης Χαμάς.

Η Χαμάς, οργάνωση φονταμενταλιστική και τρομοκρατική, σε καμιά περίπτωση δεν είναι μια οργάνωση που ένας δημοκρατικός και ελεύθερος άνθρωπος μπορεί να τρέφει συμπάθεια. Όμως, όσο κι αν κανείς διαφωνεί μαζί της, δεν μπορεί να μην ταχθεί με το μέρος του απλού παλαιστινιακού λαού που, φυλακισμένος, στοιβάζεται στη Γάζα, δίχως νερό και δίχως στοιχειώδεις συνθήκες ζωής. Το παλαιστινιακό ζήτημα είναι γνωστό ότι δεν είναι ένα περιορισμένο και αυτόνομο ζήτημα. Αφορά, κυρίως, τους Άραβες αλλά, αφορά και ολόκληρη τη διεθνή κοινότητα. Ο πόλεμος μεταξύ Ισραήλ και Παλαιστινίων, που από πέρυσι λαμβάνει χώρα στη Μέση Ανατολή, δεν μπορεί να κριθεί μονοδιάστατα. Ένα πολύ μεγάλο μέρος της διεθνούς κοινής γνώμης -κι εδώ στην Ελλάδα- τάσσεται στο πλευρό του Ισραήλ. Ενώ από την άλλη πλευρά ακούγονται, αλήθεια, παράδοξες οι διαμαρτυρίες ενάντια στο Ισραήλ για την γενοκτονία που υφίσταται ο παλαιστινιακός λαός. Δεν ξεχνώ την ερώτηση μιας μαθήτριά μου: «πως είναι δυνατόν ένας λαός που υπέστη γενοκτονία από τους ναζί, ο ίδιος να ακολουθεί την ίδια με αυτούς τακτική;»

Μια αθέατη σε πολλούς διάσταση της σχέσης του Ισραήλ με τους Παλαιστίνιους, μπορεί ο αναγνώστης να βρει στο βιβλίο του Ισραέλ Σαχάκ, Εβραϊκή Ιστορία - Εβραϊκή Θρησκεία: Το βάρος τριών χιλιάδων χρόνων. Το βιβλίο εκδόθηκε το 2008 από τις Εναλλακτικές Εκδόσεις σε μετάφραση της Κατερίνας Φαμελιάδου, με μεταφραστικές παρατηρήσεις του Δημήτρη Μπέλου, πρόλογο των Γκολ Βιντάλ και Έντουαρντ Σαΐντ, και με εισαγωγή -  επιμέλεια του Γιώργου Καραμπελιά. Για το συγγραφέα Ισραέλ Σαχάκ, παραπέμπω στον πρόλογο του βιβλίου, ο οποίος είναι αναδημοσιευμένος και στο περιοδικό Άρδην (τ. 71, Αύγουστος - Οκτώβριος 2008): Λίγα λόγια για τον Ισραέλ Σαχάκ Ενδεικτικά παραθέτω ένα απόσπασμα: «Ένα μεγάλο μέρος των κειμένων του είναι αφιερωμένο στην αποκάλυψη της προπαγάνδας και των ψευδών της. Το Ισραήλ αποτελεί παγκόσμια εξαίρεση ως προς την ανεκτικότητα που επιδεικνύεται απέναντί του: Οι δημοσιογράφοι δεν βλέπουν, ή δεν γράφουν την αλήθεια, γιατί είτε φοβούνται ότι θα τους βάλουν στη μαύρη λίστα ή, επειδή φοβούνται πιθανά αντίποινα. Προσωπικότητες του χώρου της πολιτικής, της διανόησης και του πολιτισμού, ειδικά στην Ευρώπη και τις ΗΠΑ, υμνούν το Ισραήλ και επιδεικνύουν προς αυτό μια τέτοια απλοχεριά που καμιά άλλη χώρα δεν έχει γνωρίσει σε παγκό­σμιο επίπεδο, παρ’ όλο που αυτές οι προσωπικότητες έχουν επίγνωση της αδικίας που συντελείται. Γι’ αυτή δεν λένε τίποτε. Το αποτέλεσμα είναι ένα ιδε­ολογικό προπέτασμα καπνού που ο Σαχάκ, περισσότερο από οποιονδήποτε άλλον, προσπάθησε να διαλύσει. Θύμα και επιζών του ολοκαυτώματος ο ίδιος, γνωρίζει τι είναι αντισημιτισμός. Όμως, σε αντίθεση με πολλούς άλλους, δεν ε­πιτρέπει στη φρίκη του ολοκαυτώματος να καλύψει τα εγκλήματα που, εν ο­νόματι του εβραϊκού λαού το Ισραήλ διέπραξε εναντίων των Παλαιστινίων. Γι’ αυτόν ο πόνος δεν είναι αποκλειστικό προνόμιο κάποιων συγκεκριμένων θυ­μάτων και μόνον. Θα έπρεπε μάλλον να αποτελεί –αλλά αυτό σπάνια επιτυγχάνεται– μια αφετηρία για τον εξανθρωπισμό του θύματος, που θα αναλάμβανε την αποστολή να μην επιτρέψει την επανάληψη παρόμοιων φρικαλεοτήτων επί άλλων θυμάτων. Ο Σαχάκ ικέτεψε τους συμπατριώτες του να μη λησμονήσουν πως το γεγονός ότι υπήρξαν θύματα του αντισημιτισμού και ότι υπέφεραν δεν τους δίνει το δικαίωμα να κάνουν ό,τι θέλουν. Δεν εκπλήσσει λοιπόν το ότι δεν είναι και πο­λύ λαοφιλής, διότι με τα κείμενά του απαξίωνε ηθικά τους νόμους και τις πρα­κτικές του Ισραήλ προς τους Παλαιστίνιους».

Στο 5ο κεφάλαιο του βιβλίου του ο Σαχάκ κάνει λόγο για τον φόνο και τη γενοκτονία. Σ΄ αυτό ο συγγραφέας παραθέτει δύο επιστολές, ενός στρατιώτη ονόματι Μοσέ προς τον ραβίνο Σιμών Βάιζερ. Στην πρώτη επιστολή του ο νεαρός στρατιώτης γράφει: «Σε μια από τις συζητήσεις στην ομάδα μας, ήρθε το θέμα της “αγνότητας των όπλων” και συζητήσαμε αν επιτρέπεται να σκοτώνει κανείς άοπλους άνδρες – ή γυναίκες και παιδιά; Ή ίσως θα έπρεπε να εκδικούμεθα τους Άραβες; Και τότε, ο καθένας απάντησε σύμφωνα με τη δική του αντίληψη. Δεν μπορούσα να φτάσω σε μια καθαρή απόφαση, αν πρέπει να αντιμετωπίζονται οι Άραβες σαν Αμαληκίτες, πράγμα που σημαίνει ότι επιτρέπεται να τους φονεύει κανείς [sic] μέχρις ότου η ανάμνησή τους να χαθεί κάτω από τον ουρανό, ή ενδεχομένως πρέπει να κάνει κανείς όπως σε έναν δίκαιο πόλεμο κατά τον οποίο σκοτώνει μόνο στρατιώτες. Ένα δεύτερο πρόβλημα που έχω είναι αν μου επιτρέπεται να βάζω τον εαυτό μου σε κίνδυνο αφήνοντας μια γυναίκα να μείνει ζωντανή. Γιατί υπήρξαν περιπτώσεις στις οποίες γυναίκες πέταξαν χειροβομβίδες. Ή, μπορώ να δώσω νερό σε ένα Άραβα που σηκώνει τα χέρια; Γιατί ίσως πρέπει να φοβάμαι ότι θέλει μόνο να με ξεγελάσει για να με σκοτώσει, και τέτοια πράγματα έχουν συμβεί». Να σημειώσω εδώ ότι, στην αναφορά του στους Αμαληκίτες, εχθρικού λαού των Ισραηλιτών, ο στρατιώτης στηρίζεται σε αναφορές βιβλίων της Παλαιάς Διαθήκης, του Δευτερονομίου και του Βασιλειών Α΄.

Η απάντηση του ραβίνου Σιμών Βάιζερ στον στρατιώτη Μοσέ έχει αναφορές στο Ταλμούδ. Γράφει: «Τα μη εβραϊκά έθνη έχουν μια συνήθεια σύμφωνα με την οποία ο πόλεμος έχει τους δικούς του κανόνες, όπως οι κανόνες ενός παιχνιδιού, όπως οι κανόνες του ποδοσφαίρου ή του μπάσκετ. Όμως, σύμφωνα με τις ρήσεις των σοφών μας, ευλογημένη η μνήμη τους […] ο πόλεμος για μας δεν είναι ένα παιχνίδι αλλά μια ζωτική ανάγκη, και μόνο με αυτόν τον κανόνα πρέπει να αποφασίζουμε πώς να τον διεξάγομε. Από τη μια μεριά […] μαθαίνομε ότι, αν ένας Εβραίος δολοφονεί έναν μη Εβραίο θεωρείται δολοφόνος και, πέρα από το γεγονός ότι κανένα δικαστήριο δεν έχει δικαίωμα να τον τιμωρήσει, η σοβαρότητα της πράξης είναι ίδια με τη σοβαρότητα οποιουδήποτε άλλου φόνου. Αλλά βρίσκομε ακριβώς στις ίδιες αυθεντίες αλλού […] ότι ο Ραβίνος Σίμων να λέγει: “Τον καλύτερο γκόυ, σκότωσέ τον· το καλύτερο φίδι, σύντριψε το κεφάλι του”». Ο όρος «γκόυ» αναφέρεται σε μη εβραϊκό έθνος. Να θυμίσω εδώ τις δηλώσεις ενός άλλου ραβίνου, του Οβάντα Γιόσεφ που, στο Σαββατιάτικο εβδομαδιαίο κήρυγμά του, το 2017, έλεγε πως οι «μη Εβραίοι υπάρχουν για να υπηρετούν τους Εβραίους, οι γκόυ γεννήθηκαν μόνο για να μας εξυπηρετούν. Χωρίς αυτό, δεν έχουν καμία θέση στον κόσμο. Μόνο για να εξυπηρετήσουν τον λαό του Ισραήλ».

Ο νεαρός, όμως, στρατιώτης Μοσέ, δεν χάνει την ευκαιρία και ανταπαντά στον ραβίνο Σίμωνα Βάιζερ, γράφοντας τα εξής αποκαλυπτικά: «Σε καιρό πολέμου, όχι μόνο έχω την άδεια αλλά και την εντολή να σκοτώνω κάθε Άραβα άντρα ή γυναίκα που τυχαίνει να συναντήσω, αν υπάρχει λόγος να πιστεύω ότι ενισχύουν τον πόλεμο εναντίον μας, άμεσα ή έμμεσα. Και όσο με αφορά, οφείλω να τους φονεύω ακόμα και αν αυτό θα μπορούσε να επιφέρει μπλεξίματα με τον στρατιωτικό νόμο. Νομίζω ότι αυτό το θέμα της αγνότητας των όπλων θα έπρεπε να αναλυθεί στα εκπαιδευτικά ιδρύματα, τουλάχιστον στα θρησκευτικά εκπαιδευτικά ιδρύματα, ώστε να μπορούν να έχουν μια θέση πάνω στο ζήτημα και έτσι να μην αεροβατούν και πλατειάζουν πάνω σε θέματα “λογικής”, ιδιαίτερα δε σχετικά μ’ αυτό το ζήτημα· και πρέπει να εξηγείται ο κανόνας όπως θα πρέπει να ακολουθείται στην πράξη. Γιατί, λυπάμαι που το λέω, έχω δει διαφορετικούς τύπους “λογικής” εδώ, ακόμα και μεταξύ των θρησκευόμενων συντρόφων. Ελπίζω ότι θα δραστηριοποιηθείτε σε αυτό το ζήτημα, έτσι ώστε τα παιδιά μας να μάθουν την γραμμή των προγόνων τους καθαρά και με ακρίβεια». Οι επιστολές δημοσιεύθηκαν στην επετηρίδα Niv Hammidrashiyyah Yearbook του Midrashiyyat No’am, 1974, σσ. 29-31. Η εν λόγω επετηρίδα είναι στα εβραϊκά, στα αγγλικά και στα γαλλικά.

Σ’ έναν κόσμο -όχι μόνο από ισραηλιτικής πλευράς- γενικευμένης ιδεοληπτικής πολεμοχαρούς καθημερινότητας, με έντονες θρησκευτικές αποχρώσεις, θα πρέπει να σκύψουμε με προσοχή και να παλέψουμε για το αυτονόητο: την αγάπη που είναι «θεμέλιο της ειρηνικής συνυπάρξεως», όπως σοφά, χρόνια τώρα, διακηρύττει ο Μακαριότατος Αρχιεπίσκοπος Τιράνων, Δυρραχίου και πάσης Αλβανίας Αναστάσιος. Στις επόμενες γενιές οφείλουμε να αφήσουμε ελπιδοφόρα την κληρονομιά αξιοποίησης των ειρηνόφιλων στρωμάτων και κινημάτων.