Σαν σήμερα... Ντίνος Χριστιανόπουλος (Θεσσαλονίκη, 20 Μαρτίου 1931 - Θεσσαλονίκη, 11 Αυγούστου 2020)

H θάλασσα είναι σαν τον έρωτα:

μπαίνεις και δεν ξέρεις αν θα βγεις.

Πόσοι δεν έφαγαν τα νιάτα τους –

μοιραίες βουτιές, θανατερές καταδύσεις,

γράμπες, πηγάδια, βράχια αθέατα,

ρουφήχτρες, καρχαρίες, μέδουσες.

Αλίμονο αν κόψουμε τα μπάνια

Μόνο και μόνο γιατί πνίγηκαν πεντέξι.

Αλίμονο αν προδώσουμε τη θάλασσα

Γιατί έχει τρόπους να μας καταπίνει.

Η θάλασσα είναι σαν τον έρωτα:

χίλιοι τη χαίρονται – ένας την πληρώνει.

ΝΤΙΝΟΣ ΧΡΙΣΤΙΑΝΟΠΟΥΛΟΣ. (1998). «Η θάλασσα», στο: Ποιήματα. Θεσσαλονίκη: Εκδόσεις Διαγωνίου, σ. 124.

Με αφορμή την εκδήλωση της ΕΛΜΕ Λέσβου για το έγκλημα των Τεμπών

Το αύριο είναι μια αιμάτινη κλωστή
Το αύριο είναι ένα έρημο ακρογιάλι
Που μόλις διακρίνεται
Το αύριο είναι ένας επίβουλος καθρέφτης
Το αύριο είναι ένα τραίνο απελπισμένο
Πού τρέχει μέσα στο κενό του κόσμου.

ΤΑΚΗΣ ΒΑΡΒΙΤΣΙΩΤΗΣ. (1985). Fragmenta ή η βλάστηση των ορυκτών. Θεσσαλονίκη: Παρατηρητής, σ. 35.

ΠΗΓΗ ΕΙΚΟΝΑΣ: ΣΤΟ ΝΗΣΙ

«Σου έδωσα την Ποίηση»

«Η πυρά σου / δυο χιλιάδες χρόνια τώρα / δεν έσβησε∙ / — όμως, ξέρεις, δε βγάζει πια καπνό... // Σου έδωσα την Ποίηση, / όλα τα αντίδωρα της ζωής  / — και του θανάτου. - Σου έδειξα τις επτά αβύσσους, μέσα μου, / και τις άλλες επτά, εκτός μου. / Και Εσύ μου έδειξες το περίπτερο / απ’ όπου αγοράζεις τα αντισυλληπτικά... // Υπάρχουν έρωτες που δε γνωρίζουν τους τρόπους του θανάτου. / Πεισμώνουν, εμμένουν, δε σήπονται / διασχίζουν τους αιώνες / — γίνονται ο Θεός / μέσα από τον πολύ πόνο Τους...». ΚΩΣΤΗΣ ΜΟΣΚΩΦ.

ΝΤΙΝΟΣ ΧΡΣΤΙΑΝΟΠΟΥΛΟΣ: «Ενός λεπτού σιγή»

Γράφει ο ΑΘΑΝΑΣΙΟΣ Ι. ΚΑΛΑΜΑΤΑΣ

«πόρνοι και καταδόται / βασιλείαν θεού ου κληρονομήσουσι // Θεέ μου / είναι τρομερό / να με βάζεις με τους χαφιέδες». ΝΤΙΝΟΣ ΧΡΙΣΤΙΑΝΟΠΟΥΛΟΣ. (1988). Ανυπεράσπιστοι και υπερασπισμένοι καημοί. Επιλογή ποιημάτων από τον Παναγιώτη Σ. Πίστα. Θεσσαλονίκη: Παρατηρητής, σ. 31.

Χαρακτήρισαν τον Ντίνο Χριστιανόπουλο, ποιητή, δοκιμιογράφο και στιχουργό, «μάλλον συντηρητικό, ιδιότυπο χριστιανό». Διαφωνώ. Γι’ αυτή τη διαφωνία ας μου επιτραπεί το σύντομο παρακάτω σχόλιο, ελαχίστη πρόσφορα στην εγκόσμια ζωή τού Θεσσαλονικιού λογοτέχνη, που εχθές 11 Αυγούστου 2020 μας άφησε χρόνους, ταξιδεύοντας στην άλλη ζωή, την αιώνια. Ο Χριστιανόπουλος όταν μεταφράζει το Άγιο και Ιερό Ευαγγέλιο κατά τον Ματθαίο κι όταν, επίσης, μεταφράζει την Επί του Όρους ομιλία τού Κυρίου από το κατά Ματθαίον Ευαγγέλιο, κεφάλαια Ε΄ - Ζ΄ (εκδ. Μπιλιέτο, Θεσσαλονίκη 2007), δεν είναι ο πιστός χριστιανός που, συνήθως, στην εξωτερική του μορφή συναντάμε πολλές φορές στις εκκλησιές. Ένας τέτοιος χριστιανός είναι αυστηρά τυποποιημένος, περιορισμένος και περίκλειστος στο δικό του χώρο και στη δική του συνείδηση. Και είναι προφανές ότι, έναν τέτοιο χριστιανό ο Χριστιανόπουλος τον βλέπει αδιάφορα στην ποίησή του· γιατί ο ίδιος αναζητά το Θεό στα πιο απροσδόκητα μέρη και στους πιο απροσδόκητους ανθρώπους, ανθρώπους αμαρτωλούς, που οι προσευχές τους γίνονται δάκρυ μετανοίας. Τα ποιήματά του: «Εκατόνταρχος Κορνήλιος», «Μαγδαληνή», «Μαρία η Αιγυπτία», «Στίχοι της Αγίας Άννης για τον Άγιο Σεβαστιανό» (από τη συλλογή Εποχή των ισχνών αγελάδων, 1950-1951), «Μυστικός Δείπνος», «Έγκλημα της μοναξιάς» (από τη συλλογή Ξένα γόνατα, 1952-1957), είναι ποιήματα αυτοβιογραφικά και άκρως εξομολογητικά, όπου ιερά πρόσωπα (βιβλικά και εκκλησιαστικά) λειτουργούν ως σύμβολα και εικόνες τού Θεού για λυτρωμό τού ποιητή. Τύψεις και μετάνοια, στον Χριστιανόπουλο, αποκαλύπτουν την αγωνία μιας βαθιάς θρησκευτικής συνείδησης, με κέντρο την αγάπη τού Θεού προς τον άνθρωπο.

Ο Χριστιανόπουλος γνώριζε πως ο κόσμος μπορεί να ζήσει μέσα στην αγάπη του Θεού, γι’ αυτό και επί σαράντα χρόνια, όπως ο ίδιος γράφει στο σημείωμα τού μεταφραστή, καταπιάνεται με τη μετάφραση τού Κατά Ματθαίου Ευαγγελίου (εκδ. Το Ροδακιό, Αθήνα 1996), το οποίο θεωρεί «το πιο αυθεντικό αλλά και το πιο πλήρες – σ’ αυτό βασίστηκαν οι ευαγγελιστές Μάρκος και Λουκάς», διότι «έχει αρχιτεκτονική συγκρότηση και διασώζει αρκετά καλά τη ζωντάνια τής κοινής ελληνικής και τον ποιητικό χαρακτήρα τής αραμαϊκής στην εποχή τού Χριστού». Η αγάπη του μάλιστα γι’ αυτό το Ευαγγέλιο χαρακτηρίζεται κι από το γεγονός ότι, «είναι το πιο ωραίο, γιατί περιέχει ολόκληρη την επί του όρους ομιλία και περιγράφει με τον δραματικότερο και αναλυτικότερο τρόπο τα πάθη του Κυρίου».

Μέσα από μια τέτοια, λοιπόν, ματιά με το λογοτεχνικό του έργο ο Ντίνος Χριστιανόπουλος στάθηκε απέναντι σε λογής λογής ηθικολόγους, «φανερούς και μασκαρεμένους», δίνοντάς τους ξεκάθαρη απάντηση: «Εσείς που βρήκατε τον άνθρωπό σας / κι έχετε ένα χέρι να σας σφίγγει τρυφερά, / έναν ώμο ν’ ακουμπάτε την πίκρα σας, / ένα κορμί να υπερασπίζει την έξαψή σας, // κοκκινίσατε άραγε για την τόση ευτυχία σας, / έστω και μια φορά; / είπατε να κρατήσετε ενός λεπτού σιγή / για τους απεγνωσμένους;» («Ενός λεπτού σιγή» , από τη συλλογή Ανυπεράσπιστος καημός, 1955-1970).

Μαγδαληνή· μυστηριώδης ελπίδα για μετάνοια

«Τον ξεχώρισα μόλις τον είδα, ήμουνα ταχτική στα κηρύγματά του·

πούλησα κι ένα κτηματάκι της θειας μου για να τον ακολουθήσω.

Όμως όταν πια όλα τα ξόδεψα, αποφάσισα να πουλήσω και το κορμί μου,

στην αρχή στους ανθρώπους των καραβανιών, κατόπι στους τελώνες· 

κοιμήθηκα με σκληροτράχηλους Ρωμαίους κι οι Φαρισαίοι δε μου είναι άγνωστοι. 

Κι όμως μέσα σ’ αυτά δεν ξεχνούσα τα μάτια του. 

Μήνες για χάρη του έτρεχα απ’ το Ναό στο λιμάνι 

κι από την πόλη στο Όρος των Ελαιών. 

Κύριε μυροπώλη, κάντε μου, σας παρακαλώ, μια μικρή έκπτωση. 

Για ένα βάζο αλαβάστρου δε φτάνουν οι οικονομίες μου. 

Κι όμως πρέπει να αποχτήσω αυτό το μύρο με τα σαράντα αρώματα. 

Μ’ αυτό το μύρο θ’ αλείψω τα πόδια του, 

μ’ αυτά τα μαλλιά θα σφουγγίσω τα πόδια του, 

μ’ αυτά τα χείλη, τα πόδια του τα εξαίσια κι άχραντα θα φιλήσω. 

Ξέρω, είναι πολύ αυτό το μύρο για τη μετάνοια, 

ωστόσο για τον έρωτα είναι λίγο. 

Κι αν μια μέρα ασπαστώ το χριστιανισμό, θα είναι για την αγάπη του· 

κι αν μαρτυρήσω γι’ Αυτόν, θα ’ναι η αγάπη του που θα μ’ εμπνέει. 

Γιατί, κύριε, ο έρωτας μου ανάβει την πίστη κι η αγάπη τη μετάνοια 

κι ίσως μείνει αιώνια τ’ όνομά μου σα σύμβολο 

εκείνων που σώθηκαν και λυτρώθηκαν ότι ηγάπησαν πολύ». 

ΝΤΙΝΟΣ ΧΡΙΣΤΙΑΝΟΠΟΥΛΟΣ. (1990). «Μαγδαληνή», στο: Το τραμ, τχ. 11-12, Θεσσαλονίκη, σ. 82.