Φίλοι αναγνώστες.
Για κάμποσο χρονικό διάστημα ο Ενδότοπος έχει την ανάγκη της σιωπής. Θα τα ξαναπούμε εν ευθέτω χρόνο. Ευχαριστώ για την αγάπη σας.
Ενδότοπος.
Τετάρτη 7 Μαΐου 2025
Κυριακή 4 Μαΐου 2025
Ω! Θεέ μου, τι κούραση! Ολιγόλεπτο διάλειμμα... μόνο βινύλιο!!!
ΠΗΓΗ: VINYL RECORDS 37
Οι δίσκοι βινυλίου θέλουν φροντίδα. Είναι σαν τα μικρά παιδιά. Είναι και σαν τις ωραίες γυναίκες, τις νεράιδες που λέει κι ο μοναχός Συμεω΄ν απ' το Περού, που δεν είναι για κατανάλωση αλλά για παραμυθία. Είναι και μουσικά κομματάκια που, στο φως και στο σκοτάδι, σε πάνε πίσω στο χρόνο, σε κάνουν βόλτες και περιπάτους. Όμως, έτσι όπως γυρίζουν και κυλάνε στο πλατό του πικάπ, τους κοιτάς και ψάχνεις... και συλλαβίζεις λέξεις που θα στολίσουν τωρινά σου όνειρα. Ευτυχώς που είναι Άνοιξη κι όχι Χειμώνας. Αναζητάς ηλιόλουστους ουρανούς και έναστρες λαμπερές νύχτες. Ιδιαίτερα νύχτες, γιατί όπως λέει κι αγαπημένος ποιητής «η νύχτα από μητέρα του σύμπαντος έχει γίνει». Α.Ι.Κ.
Ο σπόρος
«Ο άνθρωπος δεν είναι μόνο έλλογο ζώο. Είναι και ζώο έμμυθο. Το πέρασμα από τον μύθο στον λόγο δεν ολοκληρώθηκε ποτέ. Ο αιώνας μας εδοξάσθη από τον ανθρώπινο λόγο. Με τις εκπληκτικές επιστημονικές ανακαλύψεις. Κατακρεουργήθηκε ωστόσο και από τον ανθρώπινο μύθο, τον χιτλερικό και τον σταλινικό. Έτσι όμως αν εξετάσουμε τη σημερινή συμπεριφορά του ευρωπαίου κατά τον εικοστό αιώνα, είναι ωσάν να πρόκειται για έναν μεγαλοφυή παράφρονα. Όλα δείχνουν πως ακόμη και ο άνθρωπος ο διαφωτισμένος της εποχής μας έχει σκοτεινές ζώνες στη συμπεριφορά του, τις οποίες δεν λαμβάνει υπόψη του, πράγμα που τραυματίζει καιρίως τον ορθολογισμό του. Ο άνθρωπος είναι πολύ διαφορετικός από αυτό που ο ίδιος νομίζει πως είναι. Κάτι που με πολύ δυσκολία το αντιλαμβάνεται, διότι δεν υπάρχει κάποιος να του το πει. Κι ωστόσο είναι ολοφάνερο, πως ο άνθρωπος λέγει ψέματα στον εαυτό του. Βεβαίως, θα υπάρχει λόγος προς τούτο. Και δεν θα του είναι πολύ κολακευτικός.
Κατά τους καιρούς των μεγάλων και παρατεταμένων σφαγών ήταν εύλογο να διερωτηθεί κανείς: κάθε Κυριακή, οι χιλιάδες των εκκλησιών, σε ποιους απευθύνονταν; Σε ποιες ψυχές σπέρνονταν ο λόγος του Θεού και ο λόγος του ανθρώπου; Όπως συμβαίνει γενικά στη φύση, ο περισσότερος πάει χαμένος. Μόνον εδώ και εκεί κάποιος σπόρος βρίσκει λίγη υγρασία και ελάχιστο πρόσφορο έδαφος και φυτρώνει και ανθίζει και καρπίζει. Τούτο όμως σημαίνει πως και ο τωρινός λόγος του πνεύματος, της αγάπης, της ειρήνης, της ομόνοιας, των υψηλών ιδεωδών ρίχνεται εν πολλοίς σε άκαρπη γη. Η σκέψη αυτή πρέπει να βάζει σε αμηχανία όλους τους καλοπροαίρετους δασκάλους των ανθρώπων, όλους που αγωνίζονται να καταστήσουν καλύτερους τους συνανθρώπους των. Η σκέψη αυτή θα τους έκαμε να εγκαταλείψουν την προσπάθειά τους, ως μάταιη. Ή εν πάση περιπτώσει ως ασύμφορη, διότι η τόσο μεγάλη προσπάθεια για τόσο πενιχρό αποτέλεσμα σε αποκαρδιώνει. Κι ωστόσο ο άνθρωπος δεν δίνει βαρύτητα σε αυτά τα λογικά συμπεράσματα, επειδή δεν είναι μόνον έλλογος. Είναι και έμμυθος. Και ο μύθος του τον παρακινεί και τον στερεώνει να κάνει τον δάσκαλο. Ότι αυτή τη φορά θα επιτύχει καλύτερα αποτελέσματα. Και όλα αυτά επειδή δεν ξέρει ο δάσκαλος ποιος σπόρος θα πάει χαμένος και ποιος θα καρποφορήσει. Αυτή του η άγνοια τον σώσει. Και σώζει την κατάσταση.
Επειδή, όπως είπαμε, κάποτε βγάζει σε καλό αποτέλεσμα. Όπως μας το διαζωγραφίζει και η παρακάτω ιστορία. Ένας νεαρός άκουγε με προσοχή τα λόγια του ιεροκήρυκα κάθε Κυριακή. Ο σπόρος του λόγου του Θεού βρήκε πρόσφορο έδαφος μέσα του. Ώσπου στο τέλος αποφάσισε να αφιερώσει τον βίο του στη λατρεία του Θεού για να αποκτήσει την αιώνια σωτηρία. Έτσι πήγε μοναχός σε διπλανό προς το χωριό του μοναστήρι. Όμως κάτι τον ανησυχούσε. Ο πατέρας του αδιαφορούσε για τα πνευματικά θέματα και ενδιαφερόταν μόνο για την αύξηση της περιουσίας του. Ωστόσο, ο νεαρός μοναχός δεν ήθελε ο πατέρας του να πάει στην κόλαση. Μια μέρα εκμυστηρεύτηκε το πρόβλημά του στον Ηγούμενο του μοναστηριού. Όταν ο Ηγούμενος άκουσε πως ο πατέρας του μοναχού ήταν φιλάργυρος, σκέφτηκε κάτι. Λέει του μοναχού να πάει να βρει τον πατέρα του και να του πει πως το μοναστήρι του παραγγέλλει να λέγει κάθε μέρα και όσες πιο πολλές φορές μπορεί το “Πάτερ ημών”. Όσες φορές το επαναλάβει τόσα εκατομμύρια θα πάρει. Ο φιλάργυρος εμποράκος ενθουσιάστηκε. Μέτραγε πόσες φορές έλεγε την Κυριακή προσευχή, και κάθε βράδυ ανέβαινε στο μοναστήρι και λάβαινε τα χρήματά του. Αυτό συνεχιζόταν για κάμποσο καιρό. Κάποτε όμως έπαψε να ανεβαίνει. Ο Ηγούμενος ανησύχησε και έστειλε τον μοναχό στο χωριό να δει τι συμβαίνει. Βρήκε τον πατέρα του να είναι τόσο απορροφημένος επαναλαμβάνοντας συνεχώς την προσευχή, που ούτε καιρό είχε να ανεβεί στο μοναστήρι, αλλά και ούτε ενδιαφέρον για τα χρήματα. Η μηχανική επανάληψη της προσευχής μετατράπηκε σε κατανυκτική προσήλωση προς το περιεχόμενό της. Έτσι σώθηκε και αυτός.
Είναι σαφές το μήνυμα της ιστορίας. Κάτω και από τις πλέον αντίξοες συνθήκες, είναι δυνατόν να φυτρώσει ο σπόρος. Όμως δεν ξέρει κανείς που και πότε. Γι’ αυτό οι δάσκαλοι σκορπούν τον σπόρο ελπίζοντες. Μολονότι ξέρουν πως το αποτέλεσμα θα είναι πενιχρό. Να αναλογιστεί κανείς τους ποταμούς της παιδείας που έρρευσαν στη γη, από τη θρησκεία, τη φιλοσοφία, τη λογοτεχνία, τη μουσική. Επί χιλιετίες. Και όμως. Λήγει η δεύτερη χιλιετία και η κοινωνία μας γίνεται ολοένα και περισσότερο βάρβαρη. Οι κοινωνικοί επαναστάτες ενόμιζαν πως στη νέα κοινωνία που θα οικοδομούσαν ο μέσος άνθρωπος θα στεκόταν στο ύψος του Γκαίτε και του Μπετόβεν. Είναι εκπληκτική η άνοδος του βιοτικού επιπέδου των δυτικών κοινωνιών. Είναι όμως εξίσου εκπληκτική και η αντίστοιχη πτώση του πνευματικού επιπέδου των. Στις χώρες που έχουν μακραίωνη παράδοση μένουν ορισμένες νησίδες παιδείας, χωρίς ανάλογη ακτινοβολία στο κοινωνικό σώμα. Στις χώρες που δεν διαθέτουν παράδοση, τα πάντα έχουν σαρωθεί από τον νεοβαρβαρισμό των οικονομικώς αναπτυγμένων κοινωνιών, οι οποίες πήραν τον δρόμο της πνευματικής υπαναπτύξεως. Και ο σπόρος πέφτει σε απρόσφορη γη».
ΧΡΗΣΤΟΥ ΜΑΛΕΒΙΤΣΗ. (1993). «Ο σπόρος», στο: Δοκίμια Ιδεών. Αθήνα: Δωδώνη, σσ. 62-64.
Σάββατο 3 Μαΐου 2025
Τι νομίζεις λοιπόν πως μας έχει απομείνει;
«Τι μας περίσσεψε απ’ το σκηνικό; Το κάθισμα και τ’ άλλο
κάθισμα, η απότομη στροφή του αέρα.
Ή, ας πούμε, ο μακαρίτης ήλιος με τα τζάμια του και τα
πουλιά του.
Πως προχωρούμε και συγκατανεύουμε, ναι, θα συναντη-
θούμε κάποτε, θα σε θυμάμαι.
Ό,τι μετακινείται, ό,τι περνάει δίχως ν’ ακούγεται, μόλις
ακούγεται μέσα στις λέξεις.
Μεταστροφές, επαναλήψεις, χάσματα, η παραίτηση, προ-
πάντων η παραίτηση.
Εκείνο που έφυγε δίχως να φύγει, ο τοίχος ανασαίνει, η
πέτρα έχει σκιά, τ’ αγκάθι έχει φεγγάρι,
ο φτωχός θησαυρός απροστάτευτος απ’ τα δόντια του δά-
σους,
η μικρή ξεχασμένη κοιλάδα στη σκάφη της σιωπής, με μια
στάλα μαύρο νερό.
Τι νομίζεις λοιπόν πως μας έχει απομείνει;»
Τάκης Σινόπουλος. (41990). «Απολογισμός», στο: Πέτρες. Αθήνα: Κέδρος, σ. 20.
Με αφορμή τη χθεσινή σχολική εκδρομούλα μας
Του ΑΘΑΝΑΣΙΟΥ Ι. ΚΑΛΑΜΑΤΑ
Εχθές, στο λεωφορείο της σχολικής εκδρομής μας, μπροστά στη θέση του συνοδηγού, ο ιδιοκτήτης του είχε δύο σημαίες, η μια ήταν η ελληνική και η άλλη ο δικέφαλος αετός, οι οποίες συνδέονταν μεταξύ τους μ’ ένα μικρό ξυλάκι που πάνω έγραφε τη λέξη οικογένεια. Και σαν μην έφτανε αυτή η εικόνα, όταν χτυπούσε το τηλέφωνό του, ο ύμνος που ακούγονταν ήταν το γνωστό τραγούδι «Μακεδονία ξακουστή, του Αλεξάνδρου η χώρα». Δεν κακίζω τον ιδιοκτήτη. Προφανώς κάποιοι έτσι του ‘παν πως είναι ο πατριωτισμός κι η αγάπη προς την πατρίδα, ένα ιδεολόγημα καλοσερβισμένο από την εποχή της χούντας, με μεγάλη πέραση σήμερα.
Απ' το μυαλό μου πέρασε η σκέψη να εξηγήσω στον οδηγό γιατί ετούτη η πατριωτική έξαρση είναι ιδεολογικοποιημένη και εκφράζει έναν λανθάνοντα πατριωτισμό, με εθνικιστικές παρλάτες, που πολλές φορές δίνουν το δικαίωμα στους απέναντι κι αυτοί να εκφράζουν τις δικές τους αντιεθνικιστικές και εθνοφοβικές παρλάτες. Σκέφτηκα, επίσης, να του πω κι όσα γράφει ο Γιώργος Σεφέρης στο Χειρόγραφο Οκτ. ’68 για το σύνθημα «Ελλάς Ελλήνων Χριστιανών». Ωστόσο, είπα μέσα μου πως θα βάρυνε πολύ τη συζήτηση και δεν θα είχε νόημα.
Όμως, τι γράφει ο Σεφέρης δεν μπορώ να μην το αναφέρω:
«-Απόμακρη που είναι Ελλάδα / στον τόπο των Ελλήνων Χριστιανών» και «Ελλάς· πυρ! Ελλήνων· πυρ! Χριστιανών· πυρ! / Τρεις λέξεις νεκρές. Γιατί τις σκοτώσατε;»
Εγγραφή σε:
Αναρτήσεις (Atom)