Με αφορμή τα θέματα στη Νεοελληνική Γλώσσα και Λογοτεχνία των Πανελλαδικών Εξετάσεων

Του ΑΘΑΝΑΣΙΟΥ Ι. ΚΑΛΑΜΑΤΑ

Δεν ήταν μόνο η δημιουργικότητα που, χθες, είχε την τιμητική της στις Πανελλαδικές Εξετάσεις, στο μάθημα της Νεοελληνικής Γλώσσας και Λογοτεχνίας –γι’ αυτή παραπέμπω εδώ και εδώ (δύο εξαιρετικά βιβλία, στο δεύτερο ο συγγραφέας του αφιερώνει τρία ολόκληρα κεφάλαια σ’ αυτή)- ήταν και η «εξαίσια αστική μας κοινωνία» από το «για ένα φιλότιμο» του Γιώργου Ιωάννου. Με αφορμή το ελαφρώς διασκευασμένο απόσπασμα –τι κατάντια κι αυτή να διασκευάζεται ένα τόσο απλό στη γλώσσα μας λογοτεχνικό διαμάντι, από τα πολλά που έχει γράψει ο Ιωάννου- αποκαλυπτικά όσα γράφει ο Θωμάς Κοροβίνης στον «αδερφό» Γιώργο Ιωάννου.

«Πού είσαι μάγκα μου, να δεις τί γίνεται τώρα. Κέντρα διερχομένων έτι υφιστάμενα… Κομπλεξικές μουστόγριες ακλόνητες με διακριτικά. Κατά πού βόσκει ο Μαχάων; Η Ομόνοια χωρίς ομόνοια. Και χωρίς αναγνωριστικά. “Παυσίλυπος ην ο τόπος”[1] Στον καιρό σου… Όσο αναπνέω θα υποστηρίζω τη μνήμη σου, τη μνήμη μιας καρδιάς που δεν παράδωσε τα κλειδιά της στο έλεος των κατσιαπλιάδων. Η μπόχα της απάτης σιγοτρώει και τις τελευταίες αντιστάσεις. Κατά πού βαδίζουμε; “Έτσι θα ‘ναι και τότε”[2]. Βραβεία ειρήνης για τους σφάχτες των λαών και νόθα Νόμπελ. Η διεθνής των κατεργάρηδων, ο δαίμων της αλητείας, συχνά κι η Αγία Έδρα ευλογούν: “Pax vobis”. Ειρήνη, έλεος κι εγκώμια για τους θεομπαίχτες, τους βανδάλους κι “αυτούς που αρπάξανε το ψίχουλο απ’ του σπουργιτιού το στόμα”[3], καθώς είχε στην ώρα του φωνάξει ο Ελύτης. Συχνή εμφάνιση χαμερπών λαοπλάνων δίκην εκστατικών προφητών. Τους ψηφίζουν. Τους χειροκροτούν. Τους κάνουνε ταγούς και καίσαρες. Γκουρού. Αποφεύγονται τα Γυμνάσια. Αποθεώνονται τα Γυμναστήρια. Γεμίσαμε εξυπνάκηδες. Θρίαμβος ημιμάθειας. Γενεά Πολυτεχνείων, στα πράγματα. Πρώην μαοϊκοί, νυν σινιέ. Παπα-ροκάδες. Μεγάλος αδελφός Μίκης ενδίδει σε λούστρα εποχής. Άλλοι φωτισμένοι αδελφοί, της κακομοίρας. Καίγονται, όλα σιγοκαίγονται σ’ αυτή την “Εύφλεκτη χώρα”[4]».

Ο Ιωάννου, παρότι από το 1971 έζησε στην Αθήνα, στο έργο του, η γενέτειρά του Θεσσαλονίκη «δεν είναι “πλαίσιο” ή περιβάλλον, αλλά κεντρικός ήρωας. Ένας ήρωας που ο συγγραφέας Ιωάννου τον παρακολουθεί προσεκτικά να μεταλλάσσεται, να ξεφεύγει, να μαγεύει και να μαγεύεται, να εντάσσεται τελικά στην κατηγορία των ηρώων που οι συγγραφείς τους τούς ερωτεύονται θανάσιμα», γράφει ο Χεκίμογλου σε δημοσιεύμά του στην εφ. Θεσσαλονίκη (24.9.1992)· το εν λόγω δημοσίευμα, με τίτλο: «Τα ξόρκια που πολέμησε ο Γ. Ιωάννου», στο: Ευάγγελος Α. Χεκίμογλου, Θεσσαλονίκη. Τουρκοκρατία & Μεσοπόλεμος. Κείμενα για την Ιστορία και την Τοπογραφία της Πόλης, εκδ. University Studio Press, Θεσσαλονίκη 1995, σσ. 371-375.

[1] «Παυσίλυπος γαρ ο τόπος». Φράση του Ιωάννου· «Ομόνοια 1980».

[2] Τίτλος πεζογραφήματος του Ιωάννου· «Καταπακτή».

[3] Ποιητική φράση του Ελύτη.

[4] Τίτλος άρθρου και συλλογής άρθρων του Γιώργου Ιωάννου.

ΘΩΜΑΣ ΚΟΡΟΒΙΝΗΣ. (2005). Θεσσαλονίκη 2003 – Ρεπορτάζ. Γράμμα στον αδελφό Γιώργο Ιωάννου που λείπει είκοσι χρόνια στην καταπακτή. Θεσσαλονίκη: Μυγδονία, σσ. 28-29.