Ο Κωστής Μοσκώφ στην Αίγυπτο

Του ΑΘΑΝΑΣΙΟΥ Ι. ΚΑΛΑΜΑΤΑ

Για να κάνεις εξωτερική πολιτική και μέσω αυτής να διαφυλάττεις την μακραίωνη πολιτισμική κληρονομιά σου χρειάζονται κότσια, για να μην πω τίποτε άλλο… εις την ηρωικήν Ποντιακήν διάλεκτον. 

Στην Αίγυπτο και στη Μονή Σινά σώζεται ο Ελληνισμός, στην τρίσημη διαχρονία του: Αρχαιότητα – Βυζάντιο - Νέος Ελληνισμός. Από το 1989 έως και το θάνατό του (1998) ο κοσμοπολίτης Κωστής Μοσκώφ -είναι γνωστός σε λίγους κι όχι σε πολλούς- έδρασε ως Μορφωτικός Σύμβουλος της Ελληνικής Πρεσβείας στην Αίγυπτο. Ανέδειξε το έργο του Αλεξανδρινού ποιητή Κ. Π. Καβάφη, και ως εκπρόσωπος του Ιδρύματος Πολιτισμού στη Μέση Ανατολή πραγματοποίησε μεταφράσεις και εκδόσεις Ελλήνων λογοτεχνών στην αραβική γλώσσα. Αυτός ήταν ο Έρωτάς του με την «καθ’ ημάς Ανατολή». Αυτός ήταν ο αληθινός πατριωτισμός του, έκφραση Έρωτα όπως έλεγε ο Φίλιπ Σέρραρντ. Η πατρίδα του, ολάκερος ο Οικουμενικός Ελληνισμός, αγαπημένο του πρόσωπο, λαχτάρα του! Αυτή ήταν η ρωμιοσύνη του. Έλλην και Ρωμιός, με την ιδιαιτερότητα του γόνου της Μητέρας Θεσσαλονίκης, ήταν ο Κωστής Μοσκώφ. Με την παρουσία του στην Αίγυπτο άφησε ανεκτίμητη προίκα. Οι σημερινοί Ελλαδίτες πολιτικάντηδες την αγνοούν. Εξού και το ένα μετά το άλλο χαστούκι που τρώνε για τη Μονή Σινά.

«Στην Αίγυπτο είναι διαφορετικά. Δηλαδή δε μου δίνεται η ευκαιρία να βοηθήσω όσο θέλω. Προσπαθείς να διοχετεύσεις, να γνωρίσεις τον αιγυπτιακό κόσμο, που είναι ένας κόσμος που έχει αναπτύξει επίσης μεγάλο πολιτισμό. Ποια είναι η δυνατότητα του ελληνικού πολιτισμού; Κι αυτοί έχουν αναπτύξει πολιτισμό, είπαμε. Ο ελληνικός όμως είναι ότι τις δομές που γνωρίζουμε, που βρίσκουμε, δεν τις δεχόμαστε. Τις αλλάζουμε. Πολεμάμε να τις αλλάξουμε. Κάποτε πετυχαίνουμε, κάποτε αποτυχαίνουμε. Κι όταν δεν τα καταφέρουμε, την αποτυχία μας την κάνουμε υψηλού επιπέδου λόγο, το οποίο σημαίνει τραγωδία. Η τραγωδία έτσι γεννιέται. Τραγωδία είναι η έκφραση της αποτυχίας του ανθρώπου στη ζωή. Έκφραση με πολύ υψηλό τρόπο. Λοιπόν, αυτό για μένα είναι η ουσία του ελληνισμού, η αγωνιστική στάση της ζωής και αυτό προσπαθώ να διοχετεύσω. Δηλαδή, μέσα από τον ελληνικό πολιτισμό, πως θα κάνουμε ελληνική ποίηση, βασικά, ελληνική λογοτεχνία, τα γράμματα τα ελληνικά, τα μαθήματα, αρχαιολογία. Αυτός είναι ο κρυμμένος και ο απώτερος στόχος. Αυτό το λέω βέβαια χωρίς καμία διάθεση ηγεμονική. Δηλαδή δε νομίζω ότι είμαστε οι καλύτεροι, απλώς είναι η ιδιαιτερότητά μας. Κι εκείνοι έχουν να μας δώσουν. Τι έχει να μας δώσει ο αραβικός κόσμος, το Ισλάμ; Το να ξέρομε ότι οι δομές δεν νικιούνται πάντα. Ότι κάποτε είναι πιο δυνατές απ’ τον άνθρωπο και να ξέρουμε ν’ αποδεχόμαστε την αποτυχία μας με το κεφάλι ψηλά και με χαμόγελο. Αυτό δεν το κάνει ο Αιγύπτιος; Μεσ’ στη φτώχεια είναι. Η φτώχεια δεν γίνεται ποτέ δυστυχία, χαμογελάνε. Έχω κάτι ελληνοκεντρικό από την άποψη ότι ανακαλύπτω ότι, αυτό το τελευταίο είναι η ουσία του ελληνισμού. Είναι η ουσία μας. Το βλέπω ως προσφορά προς τον άλλον γενικά».

ΚΩΣΤΗΣ ΜΟΣΚΩΦ. (1997). Στα Όρια του Έρωτα και της Ιστορίας. Θεσσαλονίκη: Ιανός, σσ. 95-96.

Ο Κωστής Μοσκώφ ήταν ο αγαπημένος «χαουάγκα» των Αιγυπτίων, ο άλλος με διαφορετική εθνική ταυτότητα. Ήταν ο συγγραφέας της Σάρκας Σου Όλης

H Ελλαδική Αντιπροσωπεία, στην Αίγυπτο, με απανωτές αποτυχίες. Το ομολογούν και οι ίδιοι. 

Υ.Γ. Στο τέλος θα μείνουμε με την ευχή «Στο Σινά θα ανεβώ», που αρκετοί συνάδελφοι θεολόγοι μαθαίνουν να τραγουδάνε στα σχολιαρόπαιδα του Γυμνασίου για να γλυτώσουν από τις δύσκολες ερωτήσεις τους.