Σαρακοστιανό του Σπύρου Βασιλείου

Από τον ΕΥΩΧΟ

Παρατηρώ τον πίνακα του Σπύρου Βασιλείου. Αυτόν με το τρίποδο τσίγκινο τραπεζάκι υπαίθριου καφενείου με τα λίγα σαρακοστιανά. Είναι μάλλον στην ταράτσα του σπιτιού του, κάτω από την Ακρόπολη, όπου κάθε Καθαρά Δευτέρα καλούσε τους φίλους του να τους φιλέψει με την τέχνη του και τα καλούδια της ημέρας. Κάτω ξαποσταίνει ένας χαρταετός, που μάλλον τον παράτησε κουρασμένος κάποιος πιτσιρικάς.

Δίπλα το ψάθινο καπέλο για τον Μαρτιάτικο ήλιο και το μπαστούνι. Και ένας χάρτινος μύλος, φτηνό χαροποιό παιχνίδι των παιδικών μας χρόνων, όταν τον έκανε ο μπάτης του Φαλήρου να γυρίζει τρελά. Στον τοίχο της ταράτσας η ζωγραφιά ενός κοριτσιού. Στο βάθος ο Υμηττός φωτισμένος, όσο αφήνουν τα σύννεφα, από τον ήλιο του μεσημεριού. Στα σύρματα του ηλεκτρικού μπλεγμένος ένας μισοτρύπιος χαρταετός, που υπομένει κρεμασμένος την παρελθούσα αιθέρια δόξα του.

Απλά πράγματα μιας άλλης ζωής.

Όπως απλά και λιτά τα σαρακοστιανά εδέσματα. Οι μαύρες ελιές μπροστά-μπροστά. Η λαγάνα, όπως θα έπρεπε να είναι: άζυμη και όχι φουσκωτή τίγκα στα διογκωτικά. Τα φρέσκα κρεμμυδάκια, καθαρισμένα, δροσερά, τραγανά. Ο χαλβάς του μπακάλη με το αμύγδαλο περιμένει το σπιτικό μαχαίρι να τον τεμαχίσει. Η καρδιά από το τρυφερό μαρουλάκι περιμένει κάποιο παιδί να την αρπάξει. Στο κίτρινο πήλινο πιάτο η μαρουλοσαλάτα μαζί με ρόκες και κάρδαμα. Κι αλήθεια, αυτό το κοκκινωπό στο άσπρο πιάτο να ’ναι καρποί ροδιού; Πάντως το κρασί στα ποτήρια είναι ρετσίνα, μάλλον από τα Μεσόγεια.

Απλά πράγματα μιας άλλης ζωής…

ΠΗΓΗ: Η ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ

H αδυνατότητα του συλλογικού πένθους

Του ΜΑΝΩΛΗ Γ. ΒΑΡΔΗ

Δύο χρόνια από το έγκλημα των Τεμπών. Ήταν μία μοναδική ευκαιρία να πενθήσει συλλογικά κανείς. Νομίζω ότι την χάσαμε αυτή την ευκαιρία, διότι ναι μεν υπήρξε θλίψη και κλάμα, αλλά δεν μπόρεσε να υπάρξει συλλογικό πένθος. Πολλοί παράγοντες φρόντισαν να μην μεταβληθεί το εν Αθήναις (τουλάχιστον) παλλαϊκό συλλαλητήριο σε μία λυτρωτική παννυχίδα. Ο πρώτος ήταν οι λεγόμενοι «μπαχαλάκηδες»: ομάδες διόλου μεμονωμένες και ανοργάνωτες, αλλά με επιχειρησιακό σχεδιασμό που προκάλεσαν για μία ακόμη φορά τα όργανα ασφαλείας σε «εκκαθάριση» του χώρου από τους πάντες που θα ήθελαν να θρηνήσουν συλλογικά επί ώρες. Η συζήτηση για το εάν αυτοί είναι μεταμφιεσμένοι «ασφαλίτες» ίσως δεν έχει και τόσο σημασία, διότι το αποτέλεσμα και η κατάληξη δεν αλλάζουν. Θεωρώ πολύ πιθανό ότι σε τέτοιες ομάδες θα παρεισφρέουν και μυστικοί αστυνομικοί, όμως η βία τους είναι μία εκδήλωση πλήρους αδιαφορίας για τον κόσμο που τους περιβάλλει (αυτό φαίνεται, εάν παρατηρήσει κανείς τα videos, από τις εκφράσεις τους όταν κάποιοι διαδηλωτές τους αποπέμπουν). Είναι φορείς μίας πλήρους αδιαφορίας, σχεδόν απάθειας. Έχουν ενσωματώσει τον βίαιο ατομικισμό της κοινωνίας που τους περιβάλλει. Πραγματικά, εάν είναι κάποιος αρκούντως παρατηρητικός και ολίγον «κριτικός», δεν μπορεί παρά να δει πως τα αιτήματα και οι διεκδικήσεις των ομάδων πολιτών στη διάρκεια όλου του έτους (και όχι για τα θύματα των Τεμπών) είναι ουσιαστικά αιτήματα και διεκδικήσεις διευρυμένων ατομικοτήτων. Από τα επιμέρους οικονομικά αιτήματα μέχρι τις κλαδικές κινητοποιήσεις και, εσχάτως, τα θέματα των δικαιωμάτων, έχουμε μία τεχνητή διόγκωση ατομικών (και καθόλου συλλογικών) επιθυμιών. Όπως αναφέρθηκε κάποτε και με αφορμή τις ταραχές στα γαλλικά προάστια: «οι εκπρόσωποι του κράτους; το έβαλαν στα πόδια μπροστά στους εκπροσώπους των μπίζνες. Αυτό δεν ζητούσαν οι υπερφιλελεύθεροι με όλο τους τον ζήλο; Όλα να ιδιωτικοποιηθούν, το ηλεκτρικό, οι αυτοκινητόδρομοι; Οι διαδηλωτές των προαστίων πήραν το μήνυμα. Ιδιωτικοποιούν τους δρόμους, τις γειτονιές, τις κατοικίες τους [..] Οι δημόσιοι [χώροι] από το να ξεπουλιούνται, καλύτερα να καίγονται», (δάνειο από τον Α. Πανταζόπουλο: Η Γαλλία φλέγεται; Η εξέγερση των προαστίων, εκδ. Πόλις, σ. 29).

Στα δικά μας, βέβαια, επιβιώνουν αταβισμοί, καθώς δεν καίγονται τα προάστια, αλλά σπάνε τα μάρμαρα της Μεγάλης Βρετανίας, που όπως και να το κάνει κανείς είναι ένα «σύμβολο» (sic!). Ο δεύτερος δράστης υπονόμευσης του συλλογικού πένθους είναι το ίδιο το Κράτος με τους μηχανισμούς του. Συγκοινωνούντα δοχεία. Έχουν την ευκαιρία αυτοί οι μηχανισμοί -όταν είναι «στριμωγμένοι»- να εκμεταλλεύονται το παραμικρό για να καθαρίζουν, να «μπαζώνουν» τα ενοχλητικά εδάφη: όπως με τα Τέμπη, έτσι και με την Πλατεία Συντάγματος. Ουσιαστικά, μιλάμε για δύο κόσμους που επικοινωνούν τόσο καλά μεταξύ τους, ώστε δίνουν την εντύπωση πως είναι οι ίδιοι. Δεν θέλουν τον κόσμο να παραμείνει στο συλλαλητήριο και να αποκτήσει (την όποια) συλλογικότητα του πένθους. Η συνεργασία των δύο δρώντων (μπαχαλάκηδων και Κράτους) λειτουργεί ως οιονεί βιασμός της βούλησης υπέρβασης όλων μας. Τουλάχιστον, στους πολέμους ανταλλάσσουν νεκρούς για να μπορέσουν να ταφούν με τις τιμές του θρήνου. Εδώ, δεν επιθυμούν ταφές και «μπαζώνουν». Τα υπόλοιπα περί λαθρεμπορίου, μυστικών πράξεων, μαφιόζικων πρακτικών, κυβερνητικών εγκλημάτων, συγκάλυψης, κ.λπ., είναι για να έχουμε να λέμε… μέχρι τα επόμενα.

Ο ζωγραφικός πίνακας που συμπληρώνει τη σελίδα είναι έργο του Θεόδωρου Καράογλου.

ΠΗΓΗ: Αντίφωνο

Μεγάλη Σαρακοστή! Με έγνοια για τον συνάνθρωπο

«Η αμφιβολία σε ό,τι πιστεύαμε είναι το πρώτο βήμα στη σκοτεινή και υπόγεια δίοδο προς τη μειονεκτικότητα και την αυτοεξουθένωση. Ο κοινωνικός άνθρωπος δέχεται παθητικά τη ζωή, όπως του προσφέρεται, υπολογίζοντας και σκοτίζοντας τον εγκέφαλό του με έναν πολύ μικρό αριθμό ειδικευμένων ευθυνών. Ο μονάχος άνθρωπος είναι υποχρεωμένος ν’ ανακαλύψει και να εξηγήσει την πηγή και την αιτία της ζωής. Εγκαταλείπει τη φυσική άνεση για να πάει προς την πνευματική δυσχωρία. Όταν λυγίζει, λυγίζει σα φάλαγγα ζυγού που φορτώνεται μεγαλύτερο, υπέρμετρο βάρος. Είμαστε φτωχοί σε αποτελέσματα όταν λογαριαστούμε ο καθένας χωριστά. Η δικαίωσή μας είναι στο σύνολο. Άνθρωπος είναι η ανθρωπότητα, όχι ο καθένας χωριστά. Μη φοβηθείτε να σας χαρακτηρίσουν αδύνατους και να σας παραπετάξουν. Μη φοβηθείτε τις ταλαιπωρίες. Κρατήστε μέσα σας αδιάπτωτο τον κοινό ανθρώπινο χαρακτήρα, τον πόνο, ώσπου να μεταβληθείτε και να εννοήσετε το ηθικό συμπέρασμα».

ΝΙΚΟΣ ΓΑΒΡΙΗΛ ΠΕΝΤΖΙΚΗΣ. (1984). Συνοδεία: Πεζογραφήματα 1936-1968. Θεσσαλονίκη: Αγροτικές Συνεταιριστικές Εκδόσεις, σ. 26.

Ο «ευρύχωρος» άνθρωπος

Tου Γρηγόρη Δουμούζη – Θεολόγου, MSc Θεολογίας, Κοινωνιολόγου

Η Εκκλησία με το Eυαγγέλιο της Κυριακής (Μτ. στ΄ 14-21) μάς δίνει τις τελευταίες κατευθυντήριες γραμμές ενόψει του αγώνα της Σαρακοστής που αρχίζει απ’ τη Δευτέρα. Θα μπορούσαμε να πούμε ότι τρία είναι τα κύρια σημεία που θέτει ο Κύριός μας: Το πρώτο είναι η «συγχώρεση». Αυτό είναι το ήθος της πνευματικής ζωής: «Χωρίς να συμφιλιωθώ με τον αδελφό μου, δεν μπορώ να έχω αναφορά στον Χριστό». Η βάση της πνευματικής μας πορείας είναι η συμφιλίωση, η ενότητα και η συγχώρεση. Η ικανότητα, δηλαδή, του ανθρώπου να «χωράει» τον άλλον στην καρδιά του και να μένουν στον ίδιο χώρο. Γι’ αυτό, ο Χριστός θέτει σαν προϋπόθεση για να μας συγχωρέσει, να συγχωρούμε και εμείς τους αδελφούς μας.

Ο Κύριος δεν μας αρνείται ποτέ τη συγχώρεση. Όμως, αν μας δώσει τη συγχώρεση, αν μας δώσει τον παράδεισο, αν μας δοθεί ο Ίδιος ολόκληρος, εάν δεν έχουμε αγάπη και συγχώρεση προς τον αδελφό μας, δεν θα «καρποφορήσει» αυτό μέσα μας και δεν θα το αντιληφθούμε καν. Ή, μάλλον, θα το βιώσουμε σαν «κόλαση». Για να μπορέσει ο άνθρωπος να κοινωνήσει των δωρεών του Θεού, προϋπόθεση είναι να έχει το ίδιο ήθος και την ίδια «συχνότητα» με το Θεό: Τη συγχώρεση. Η συγχώρεση δεν είναι απλώς σημαντική, αλλά χωρίς αυτή δεν υπάρχει σχέση με το Θεό. Ας νομίζουμε εμείς πως έχουμε βιώματα πνευματικά. Της φαντασίας μας είναι.

Άρα, συγχώρεση σημαίνει απλά: «Μπορώ και βρίσκομαι στον ίδιο χώρο με τον άλλον». Ο άνθρωπος του Θεού είναι «ευρύχωρος». Δεν είναι «στενόχωρος». Ο «στενόχωρος» δεν βάζει άλλον στην καρδιά του και δεν συγχωρεί. Ένας στενοχωρημένος άνθρωπος δεν μπορεί να συγχωρέσει και ν’ αγαπήσει. Ο άνθρωπος του Θεού είναι ένα «άπλωμα» και μια παρηγοριά προς όλους.

Το δεύτερο στοιχείο είναι ο λόγος του Κυρίου που λέει: «Όταν νηστεύετε, μην «πουλάτε» αγιοσύνη με το να το παίζετε ευλαβείς». Και εδώ ο Κύριος δεν έχει πρόβλημα μ’ αυτό. Δεν είναι ότι ο Χριστός θέλει τους ανθρώπους μ’ ένα συγκεκριμένο τρόπο. Ο άνθρωπος, όμως, που θέλει ν’ αποδείξει κάτι, για παράδειγμα ότι νηστεύει, σημαίνει ότι δεν ζει τίποτα. Όταν δεν ζεις τη χάρη του Θεού, θες να την αποδείξεις. Όταν δεν ζεις τη χαρά και έχεις ελλείψεις, θες την αναγνώριση των ανθρώπων.

Τι φέρνει αυτό; Την υποκρισία. Δυστυχώς, στην Εκκλησία αυτό είναι το «χόμπι» μας. «Φοράμε μάσκες» και υποκρινόμαστε. Γιατί; Γιατί δεν έχουμε τη χαρά του Θεού και θέλουμε να το παίξουμε ότι έχουμε αγιότητα, χαρά και πίστη. Παίζουμε το «θέατρο» του πιστού. Είναι φοβερό αυτό το πράγμα. Αυτό το προσωπείο είναι η ένδειξη μιας εσωτερικής ανισορροπίας. Είναι πρόβλημα το ότι δεν είμαστε αληθινοί. Ουσιαστικά, το «έξω» δεν επικοινωνεί με το «μέσα». Αυτό είναι μια τρέλα. Γι’ αυτό στην Εκκλησία επικρατεί αυτή η κατάσταση: Άλλο ζούμε εσωτερικά και άλλο δείχνουμε εξωτερικά. Όλοι είμαστε κενοί μέσα μας.

Έρχεται ο Κύριος και λέει: «Σταματήστε την κοροϊδία. Είστε κενοί και θέλετε να δείξετε ότι κάποιοι είστε». Η έλλειψη «γεννά» την υπερβολή και τη «μάσκα»». Για να ξεκινήσει η αληθινή πορεία, πρέπει να είσαι αληθινός και αυθεντικός. Αυτό σημαίνει να ζεις σε μετάνοια. Τι σημαίνει «μετάνοια»; Καταθέτω τη «γύμνια» μου στο Θεό και ελπίζω στο έλεός του. Αυτή η ελπίδα που έχει η μετάνοια, αυτή η ελπίδα που έχει η Σαρακοστή, θα φανεί στο πρόσωπό μας. Θα είμαστε άνθρωποι με φως, ελπίδα, καθαρότητα και αγάπη.

Ποιο είναι το αντίθετο; Μας λέει: «Μην θησαυρίζετε θησαυρούς στη γη, αλλά πάνω στον ουρανό. Αυτός ο αγώνας σας, απ’ τη μια να συγχωρείτε και απ’ την άλλη να είστε αληθινοί, να οδηγεί στο πρόσωπο, σ’ αυτόν που δεν φθείρεται, σ’ αυτόν που είναι η ανάσταση και η ζωή. Δηλαδή, στον Χριστό». Έτσι, όλα καταξιώνονται. Τρία πράγματα μας λέει ο Κύριος: Να συγχωρούμε, να είμαστε αληθινοί και να ποθούμε βαθιά το Θεό. Αυτά είναι τα στοιχεία που θέτει η Εκκλησία μας με το ευαγγέλιο.

Οπότε, μ’ αυτό τον τρόπο θα ξεκινήσουμε την πνευματική μας προσπάθεια. Δεν είναι προσπάθεια. Κακώς το λέμε έτσι. «Γλέντι» είναι. Κάποιος ακούει «αγώνα» και λέει: «Οι καημένοι θα κουραστούν τώρα». Πανηγύρι είναι η Σαρακοστή. Τι κάνουμε; Νηστεύουμε απ’ τα υλικά, γιατί θέλουμε τα πνευματικά. Νηστεύουμε απ’ αυτά που φθείρονται, γιατί θέλουμε τα άφθαρτα. Βαρεθήκαμε να ζούμε στο ψέμα και θέλουμε την αλήθεια. Βαρεθήκαμε να είμαστε απομονωμένοι και θέλουμε τη σχέση με τον Χριστό. Αυτό δεν είναι «αγώνας», αλλά «ελευθερία» και «φως».

Να θυμόμαστε κάτι βασικό ενόψει του πνευματικού αγώνα που ξεκινάει. Δεν κάνουμε αγώνα πνευματικό και δεν τηρούμε τις εντολές του Χριστού για να τραβήξουμε την αγάπη Του. Η αγάπη του Χριστού δεν μειώνεται, είτε εμείς κάνουμε αμαρτίες, είτε αγιάζουμε. Δεν μειώνεται καθόλου. Η προσπάθεια γίνεται λόγω ευγνωμοσύνης προς τον Χριστό, ο οποίος μας αγαπάει και επιθυμεί την προσωπική σχέση με τον καθένα και την καθεμιά από εμάς.

Στο σκλαβοπάζαρο του Τραμπ

Του ΑΘΑΝΑΣΙΟΥ Ι. ΚΑΛΑΜΑΤΑ

Το βίντεο με τον Ζαλένσκι να λοιδορείται από τον Τραμπ και το βίντεο με το πρωτοπαλίκαρό του Μάσκ να κρατά αλυσοπρίονο, δείχνουν ότι στον παγκόσμιο χάρτη πολιτικοί ηγέτες είναι φρενοβλαβείς, είναι σε κατάσταση ψυχασθένειας. Αλλά και οι ψηφοφόροι τους να ζουν στη μακαριότητα της απόλυτης τρέλας ή ηλιθιότητας. Σ’ ετούτη την πολυμέτωπη επίθεση της παγκόσμιας πολιτικής βλακείας και αφασίας, η οποία επιθυμεί τον εξαφανισμό της ταυτότητας και του προσώπου κάθε λαού, ανάγκη να υψωθεί ένα τείχος αντίστασης που να στηρίζεται στην ψυχή ανθρώπων, που να φωτίζεται και να ενισχύεται από υγιή, δημοκρατική πολιτική συνείδηση.

Η εικόνα του υπουργικού συμβούλιου του Τραμπ να προσεύχεται στο Θεό, θα ‘κανε τον Max Weber, αν σήμερα ζούσε, να ξαναγράψει το βιβλίο του Η προτεσταντική ηθική και το πνεύμα του καπιταλισμού. Στο πρόλογο που έγραψε ο Βασίλης Φίλιας της ελληνικής μετάφρασης (1997), με καίριο τρόπο επισημαίνει ότι, το «πουριτανικό “ήθος”, όπως αυτό απορρέει από τις βασικές δογματικές θέσεις, βρίσκεται σε άμεση συνάρτηση με τη νέα οικονομική αντίληψη, ένα νέο “πνεύμα” οικονομικής δράσης». Ας μην ξεχνάμε, άλλωστε, ότι και ο Σάμιουελ Χάντιγκτον, στο: Ποιοι είμαστε; Η αμερικανική ταυτότητα στην εποχή μας, γράφει ότι: «H Αμερική δημιουργήθηκε ως προτεσταντική κοινωνία, όπως ακριβώς το Πακιστάν και το Ισραήλ δημιουργήθηκαν ως μουσουλμανική και εβραϊκή κοινωνία αντίστοιχα», (σε μετάφραση Μαρίας – Αριάδνης Αλαβάνου, εκδ. Λιβάνης, Αθήνα 2005, σ. 101].

Αναρωτιέμαι, τόσο στο σκλαβοπάζαρο του Τραμπ όσο και στην αντίπερα όχθη της «σωστής πλευρά της ιστορίας», οι καρπαζοεισπράχτορες της τωρινής κυβέρνησης, αλλά και οι αριστερούληδες, τι έχουν να πουν βλέποντας το βίντεο της σκληρής ταπείνωσης του πιονού της πολιτικά παρηκμασμένης Δύσης που ονομάζεται Ζελένσκι, από δύο παρανοϊκούς της αμερικανικής πολιτικής. 

Μόνο Βινύλιο!!!

 

ΠΗΓΗ: Phil Collins

Καλό Μήνα!

«Να ταΐζεις την Άνοιξη με απόσταγμα κυτίσου και βαθύ μπλε Βερονέζε.

«Την Άνοιξη αν δεν τη βρεις τη φτιάχνεις. Και ή πας να παίξεις τρικυμία ή πνίγεσαι».

ΟΔΥΣΣΕΑΣ ΕΛΥΤΗΣ. (1998). Εκ του πλησίον. Αθήνα: Ίκαρος, σσ. 37, 54.

Συγκινητικό μήνυμα για Τέμπη από το Πρότυπο ΓΕ.Λ. Μυτιλήνης του Πανεπιστημίου Αιγαίου

Το δικό τους ξεχωριστό μήνυμα για το δυστύχημα - έγκλημα στα Τέμπη έστειλαν οι μαθητές του Πρότυπου Γενικού Λυκείου Μυτιλήνης του Πανεπιστημίου Αιγαίου.

Τα παιδιά, με ξεχωριστό τρόπο εξέφρασαν τον τρόπο που βιώνουν την ανασφάλεια και τη θλίψη, με φόντο το τραγικό δυστύχημα των Τεμπών, και με έναν συμβολικό σχηματισμό μίλησαν με τα σώματά και τις ψυχές τους για τους αδικοχαμένους συμπολίτες μας και νέους στο τραγικό τρένο της 28ης Φεβρουαρίου 2023.

ΠΗΓΗ:ΣΤΟ ΝΗΣΙ