Για την Επανάσταση

«Βέβαια, η βία ποτέ δεν προσδιορίζει πλήρως τους πολέμους, και πολύ περισσότερο τις επαναστάσεις. Όπου η βία κυριαρχεί απόλυτα, όπως για παράδειγμα, στα στρατόπεδα συγκέντρωσης των ολοκληρωτικών καθεστώτων, δεν σιωπούν μόνο οι νόμοι –les lois se taisent, όπως το διατύπωσε η Γαλλική Επανάσταση- αλλά βουβαίνονται όλα και όλοι. Εξαιτίας ακριβώς αυτής της σιωπής η βία είναι περιθωριακό φαινόμενο στην πολιτική σφαίρα· γιατί ο άνθρωπος, στο μέτρο που είναι πολιτικό ον, είναι προικισμένος με την ικανότητα του λόγου. Οι δύο περίφημοι ορισμοί του Αριστοτέλη για τον άνθρωπο, ότι είναι πολιτικό όν και ον προικισμένο με την ομιλία, συμπληρώνουν ο ένας τον άλλον και αναφέρονται αμφότεροι στην ίδια εμπειρία της ζωής στην ελληνική πόλιν. Το ζήτημα εδώ δεν είναι μόνο ότι η βία είναι ανίκανη να μιλήσει. Εξαιτίας αυτής της αλαλίας, η πολιτική θεωρία δεν έχει αλλά να πει για το φαινόμενο της βίας και πρέπει να αφήσει αυτή συζήτηση στους ειδικούς. Γιατί η πολιτική σκέψη μπορεί να ακολουθήσει μόνο τις αρθρώσεις των ίδιων των πολιτικών φαινομένων, παραμένει δεμένη σταθερά σε ό,τι εμφανίζεται στην επικράτεια των ανθρώπινων υποθέσεων· και όσα εμφανίζονται σε αυτή την επικράτεια σε αντιδιαστολή με τις φυσικές υποθέσεις, χρειάζονται το λόγο και την άρθρωση, κάτι δηλαδή που υπερβαίνει την απλή φυσική ορατότητα και ακουστικότητα, για να μπορέσουν απλώς και μόνο να γίνουν έκδηλα. Επομένως, μια θεωρία του πολέμου ή μια θεωρία της επανάστασης μπορεί ν’ αντιμετωπίσει τη δικαιολόγηση της βίας μόνο και μόνο επειδή αυτή η δικαιολόγηση συνιστά την πολιτική της οροθέτηση· αν, αντίθετα, φτάσει σε μια εξύμνηση ή δικαιολόγηση της βίας καθεαυτής, δεν είναι πλέον πολιτική αλλά αντιπολιτική».

HANNAH ARENDT. (2006). Για την Επανάσταση, μτφρ. Αγγελική Στουπάκη. Αθήνα: Αλεξάνδρεια, σσ. 23-24.