Σχολική Βία: Ας σηκώσουμε μαύρο πανό

Του ΑΘΑΝΑΣΙΟΥ Ι. ΚΑΛΑΜΑΤΑ

Σοκαρισμένη είναι η κοινωνία της Λέσβου με τα δύο απανωτά περιστατικά βίας ανήλικων. Το ένα έγινε σε χωριό και το άλλο σε Γυμνάσιο της Μυτιλήνης. 

Πολλές φορές έχω επισημάνει ότι η οικογένεια και το σχολείο καθημερινά δέχονται ήττες... Καθετί που, κυρίως, σχετίζεται με τη σχολική διαδικασία νομίζουμε πως είναι αποξενωμένο από τη γενική κοινωνική διαδικασία. Αρνούμαστε να δούμε κατάματα την πραγματικότητα: το σχολείο είναι οργανικό κομμάτι της ευρύτερης κοινωνίας. Η τελευταία αντί να είναι δημιουργική, ανοιχτή και δημοκρατική, με σεβασμό στις ανθρώπινες αξίες, καθώς φαίνεται, εισβάλλει στο σχολείο με πρότυπα βίας, σε διαπροσωπικό, οικογενειακό, πολιτικό, εργασιακό αλλά και σε παγκόσμιο επίπεδο. Τι άλλο εισπράττει σήμερα ένα παιδί από το βλέπει σε οθόνες τη γιγάντωση του κακού: παντού βία, πόλεμο και θάνατο; Με το παιδαγωγικό έργο, αντί να ασκεί οξεία κριτική κατά όλων αυτών, δυστυχώς, να βρίσκεται αντιμέτωπο με οπορτουνιστικές νοοτροπίες.

Κάνω την πρόσκληση: όσοι σχετιζόμαστε με την εκπαίδευση (στελέχη, εκπαιδευτικοί και γονείς) να συζητήσουμε σοβαρά πια τα εξής καίρια ερωτήματα:

• Οι μαθητές είναι ανθρώπινα πρόσωπα ή «υλικό» μιας σχολικής τάξης, όπως συχνά λέμε πολλοί από εμάς τους εκπαιδευτικούς;
• Είναι, όντως, τόσο «προϊόντα» όσο και «κατασκευάσματα» της κοινωνίας που ζουν και μεγαλώνουν;
• Οι μαθητές είναι «φαινόμενα» κοινωνικά ή ατομικά;
• Είναι άτομα, εαυτοί ή κοινωνία σε σμικρογραφία;
• Τι, άραγε, υπάρχει προ της κοινωνικοποίησης των μαθητών;
• Και τι μετά την κοινωνικοποίησή τους;

Συχνά φέρνω στο νου μου τη ρήση ενός πανεπιστημιακού δασκάλου μου, του Νίκου Ματσούκα: «στη σφαγή και στο αίμα κυλιέται ο μισός κόσμος κι ο άλλος μισός ενημερώνεται κάθε μέρα, από εφημερίδες, ραδιόφωνα και τηλεοράσεις. Και δε νοιάζεται μη τυχόν κι αλλάξουν οι όροι: αυτός να σφάζεται κι οι άλλοι να ενημερώνονται».

Βία στα σχολεία μας, λοιπόν, σ’ όλες τις πτυχές της, όπως τη συζητάμε στα επιμορφωτικά σεμινάρια. Όμως, δεν φτάνει η επιμόρφωση ή η παραμόρφωση. Ούτε οι διαπιστώσεις ότι στα σχολεία η βία είναι κυρίαρχο φαινόμενο, καθημερινά παρούσα, δεν έχει καμιά απουσία, δικαιολογημένη ή αδικαιολόγητη. Είναι καιρός να δούμε πως στα σχολεία μας θα εφαρμόσουμε τον ύψιστο παιδαγωγικό σκοπό: την αναζήτηση του εαυτού κάθε μαθητή. Από την εποχή του μέγιστου παιδαγωγού Σωκράτη, αποστολή της αγωγής είναι να οδηγεί τους μαθητές εις εαυτόν!