Η ελληνική παράδοση... «το μεγάλο μυστικό που δένει ήσυχα τη μια γενιά με την άλλη, την μιαν Ελλάδα με την άλλη»

«Όταν περάσαμε τα περιβόλια και πιάσαμε τον ανήφορο, ένα κοριτσάκι κατέβαινε με το άσπρο μαντιλάκι του γεμάτο από το πρώτο σιτάρι της χρονιάς. Ήταν ξανθό, σα να κατέβαινε από παλιό φράγκικο φιλί, κι είχε τρουλωτό κόκκινο φιόγκο στην κορφή του κεφαλιού του.

- Που το πας το σιτάρι; Τη ρώτησα για να σταθεί λίγο και να τη δω.

- Στην εκκλησία.

- Και γιατί το πας στην εκκλησία;

- Να το βλογήσει ο παπάς.

- Ε, και τι; κάνω εγώ για να χαρώ την αντίδραση του κοριτσιού. Θα του κάμει καλό η ευλογία;

- Όχι, αποκρίθηκε απροσδόκητα το κοριτσάκι.

- Κακό;

- Όχι.

- Ε, τότε λοιπόν;

Και το κοριτσάκι, γαλήνια συνεχίζοντας την παμπάλαιη σοφία:

- Ε, είπε, έτσι είναι η συνήθεια.

Έτσι είναι η συνήθεια… μου άρεσε, στο κατώφλι του Μυστρά, από ένα παιδιάστικο στόμα, ν’ ακούσω απλά ειπωμένο το μεγάλο μυστικό που δένει ήσυχα τη μια γενιά με την άλλη, την μιαν Ελλάδα με την άλλη. Ν’ ακλουθάς την κίνηση των προγόνων και ας ξέρεις πως δεν έχει καμιά φανερή πραχτικήν αξία, να συνεχίζεις μια γιορτή, ένα θρήνο, ένα χορό, κρατώντας έτσι αδιάσπαστα το νήμα του καιρού, αυτό δίνει συνοχή κι ευγένεια και ρίζες στη ράτσα.

Γύρισα και κοίταξα το παιδάκι με τις “απαρχές των καρπών" να κατηφορίζει προς την εκκλησιά και χάρηκα σα να έβλεπα ένα παιδί να κρατάει μια λαμπάδα, να τρέχει προσεχτικά μη σβήσει, να την παραδώσει στο παιδί του».

ΝΙΚΟΣ ΚΑΖΑΝΤΖΑΚΗΣ. (1999). Ταξιδεύοντας. Ιταλία – Αίγυπτος – Σινά – Ιερουσαλήμ – Κύπρος – Ο Μοριάς. Αθήνα: Εκδόσεις Ελένης Καζαντζάκη, σσ. 277-278.