«Σε πολύ μικρή κλίμακα η χριστιανική συνείδηση είναι ακόμα έτοιμη για την πολιτική διακονία. Τα πράγματα χειροτερεύουν, όταν η διακονία αυτή, στο κριτικο-απελευθερωτικό της έργο και υπό την πίεση ανυπόφορων συνθηκών βίου, αναγκασθεί να πάρει μαχητική κατεύθυνση και επαναστατικές διαστάσεις. Τόσον οι οργανωμένες ομάδες αδικίας όσο και η “κατεστημένη” ή η ανέτοιμη χριστιανοσύνη σπεύουν αμέσως να εκτοξεύσουν το “ανάθεμα”, καθώς και τις δυνάμεις τους για πάταξη. Πάντως πρέπει να ομολογηθεί ότι πρόκειται για σοβαρότατο πρόβλημα, που συζητείται σήμερα ευρύτερα από τη λεγόμενη “θεολογία της επανάστασης” (“απελευθέρωσης” την αποκαλούν οι νοτιοαμερικανοί θεολόγοι). Ωστόσο ας επιχειρήσουμε εδώ να αρθρώσουμε κάποια απάντηση με σημεία.
α) Το επαναστατικό στοιχείο είναι συνυφασμένο με το Ευαγγέλιο, που δεν χωρούσε σε “ασκούς παλαιούς” (Ματθ. 9,17). Ο Ιησούς με τον λόγο και το έργο του, απευθυνόμενος προς όλους και αποκαλύπτοντας το φιλάνθρωπο πρόσωπο του Θεού, σχετικοποίησε και κλόνισε κάθε “κατεστημένο” θρησκευτικό, φυλετικό, ηθικό, κοινωνικό, οικονομικό, πολιτικό, εθνικό, φυλετικό, διαπροσωπικό. Βέβαια, παρά την επαναστατικότητά του αυτή, δεν τάχθηκε με το μέρος καμιάς μερίδας, ούτε και της πιο επαναστατικής, όπως ήταν τότε η των “ζηλωτών”. Όλες τις προκάλεσε δημιουργικά. Η δική του επανάσταση ήταν άλλης ποιότητας, πέρα και πάνω από κάθε άλλη, πιο ριζική, και γι’ αυτό μόνιμη και παντοτινή. Κατηγορήθηκε ως αιρετικός, ψευδοπροφήτης, υβριστής του Θεού, λαοπλάνος και επαναστάτης. Ο θάνατός του ήταν η απόδειξη της θεανδρικής επαναστατικής ζωής του. Από τους οπαδούς του κλονίστηκε η ασφάλεια και η υπεροψία του Imperium Romanum. Έτσι εξηγείται ο διωγμός. Αν όμως το μαρτύριο ήταν η εκλογή των χριστιανών τότε, τούτο δεν σημαίνει ότι εξαντλήθηκαν όλες οι μορφές της προφητικής παρουσίας και διακονίας τους. Σήμερα που ακούστηκε και που είναι γραμμένο ότι πρέπει κανείς να ανέχεται τη βαρβαρότητα ή να παραδίνεται -με σταυρωμένα χέρια- βορά στους απανθρώπους;
β) Η αγάπη, και γενικά η χριστιανικότητα, έχει επαναστατικό χαρακτήρα, δηλαδή, μεταβάλλει τον κόσμο. Λέει κάποιο σύγχρονο στρατευμένο τραγούδι: “Από την ιερή οργή γεννιέται πάντα νέος κόσμος”. Γεγονός είναι πάντως πως η επαναστατικότητα, η εξέγερση μάλλον, έγινε καθοριστική κατηγορία ύπαρξης. “Επαναστατώ, άρα υπάρχουμε” λέει ο Αλμπέρ Καμύ. Εκτός από τον κοινωνικο-πολιτικό χώρο έχουμε επανάσταση και στη γνώση, στην επιστήμη, στην τεχνολογία, στην εκπαίδευση, στην τέχνη, παντού.
γ) Όλες οι μεγάλες και αληθινές κοινωνικές επαναστάσεις, με το αναμφισβήτητο σ’ αυτές προφητικό στοιχείο, δεν είναι στα αιτήματά τους ξένες προς το ευαγγελικό μήνυμα. Η εξέγερση μαζί με τις ουτοπίες αποτελούν κραυγή και προσπάθεια εξόδου από το αρνητικό παρόν, για κάτι καλύτερο και ανθρωπινότερο, για έναν κόσμο ολοκληρωμένο. Μια επανάσταση δημιουργεί κρίση και σ’ αυτούς που την διεξάγουν, όπως και σ’ αυτούς κατά των οποίων στρέφεται. Μπορεί να αφυπνίσει και να εξαγνίσει. Βέβαια, όταν λατρευθεί σαν “θεά”, διατρέχει τον κίνδυνο να αλλάξει απλώς τους ρόλους και τους εξουσιαστές. Στην καλύτερη περίπτωση όμως οι δούλοι, οι ταπεινοί και οι καταπιεσμένοι δεν ζητούν παρά απελευθέρωση από τους ισχυρούς. Βέβαια, όχι σπάνια προκαλούν νέες συμφορές. Αυτές είναι ο σταυρός τους. Ο κυνισμός των κρατούντων τις επικαλείται με μανία. Εδώ υπάρχει όντως πολύς χώρος για μαρτυρία από τους χριστιανικά λυτρωμένους επαναστάτες.
δ) Επανάσταση από επανάσταση διαφέρει τόσο στην αφετηρία και τα αιτήματα όσο και στους σκοπούς και τα αμέσα διεξαγωγής. Το να ταυτίζουμε κάθε επανάσταση με την ένοπλη είναι κάτι που είναι ευρύτατα διαδεδομένο και υποθάλπεται από την προπαγάνδα των άτολμων και αντικοινωνικών παραγόντων, οι οποίοι θεωρούν αυτονόητη την κρατική και αστυνομική βία, όχι όμως και την επανάσταση!...»
ΓΕΩΡΓΙΟΣ Α. ΤΣΑΝΑΝΑΣ. (1980). Ελπίδα, Διακονία και Σωτηρία. Δυναμικότητα και στράτευση του Χριστιανισμού σήμερα. Αθήνα: Μήνυμα, σσ. 46-48.
