Σελήνη... Ιουνίου

Κάποτε σύμφωνα με όσα υποστηρίζει ο σερ Τζορτζ Ντάρβιν, η Σελήνη βρισκόταν πολύ κοντά στη Γη. Οι παλίρροιες ήταν αυτές που την έσπρωξαν σιγά σιγά μακριά: οι παλίρροιες που η ίδια η Σελήνη προκαλεί στα γήινα νερά και στη διάρκεια των οποίων η Γη χάνει αργά αλλά σταθερά ενέργεια.

«Το ξέρω καλά! –αναφώνησε ο γέρος Κφβφκ,- εσείς δεν μπορείτε να το θυμάστε αλλά εγώ μπορώ. Εμείς τη Σελήνη την είχαμε πάντα, πελώρια, πάνω από τα κεφάλια μας: όταν ήταν πανσέληνος –νύχτες φωτεινές σαν μέρες, μ’ ένα φως στο χρώμα του βούτυρου- έλεγες πως θα πέσει και θα μας πλακώσει· όταν, πάλι, είχαμε νουμηνία, κυλούσε στον ουρανό σαν μαύρη ομπρέλα που την παίρνει ο αέρας κι όταν γέμιζε, προχωρούσε με τα κέρατά της τόσο χαμηλά, που έλεγες πως τώρα θα καρφωθεί στο λόφο κάποιου ακρωτηρίου και θα μείνει εκεί, αγκυροβολημένη για πάντα. Ολόκληρος ο μηχανισμός, όμως, λειτουργούσε διαφορετικά απ’ ό,τι σήμερα: ίσως γιατί οι αποστάσεις από τον Ήλιο ήταν διαφορετικές, όπως διαφορετικές ήταν οι τροχιές, και η κλίση δε θυμάμαι πια ακριβώς ποιανού πράγματος· από εκλείψεις, άλλωστε, με τη Γη και η Σελήνη τόσο κολλημένες, άλλο τίποτα: αν ήταν ποτέ δυνατό, αυτά τα δύο κήτη να μην έβρισκαν τον τρόπο να σκιάζουν συνεχώς το ένα το άλλο».

ΙΤΑΛΟ ΚΑΛΒΙΝΟ. (1986). Τα κοσμοκωμικά, μτφρ. Ανταίος Χρυσοστομίδης. Αθήνα: Αστάρτη, σ. 9.

Οι πόλεις και τα σημάδια. 3.

«Ο άνθρωπος που ταξιδεύει και δεν ξέρει ακόμα την πόλη που τον περιμένει στο δρόμο του, αναρωτιέται πως θα είναι το παλάτι, το στρατόπεδο, ο μύλος, το θέατρο, η αγορά. Σ’ όλες τις πόλεις της αυτοκράτορίας κάθε κτίριο είναι διαφορετικό και τοποθετημένο σε ξεχωριστή σειρά: όμως μόλις ο ξένος φτάσει στην άγνωστη πόλη και ρίξει τη ματιά του στο κέντρο του κώνου από παγόδες και φεγγίτες και αχυρώνες, ακολουθώντας ζιγκ-ζαγκ των καναλιών, περιβολιών και σκουπιδότοπων, αμέσως ξεχωρίζει ποια είναι τα πριγκιπικά παλάτια, ποιοι οι ναοί των αρχιερέων, το πανδοχείο, η φυλακή, η κακόφημη συνοικία. Έτσι – λένε μερικοί – επιβεβαιώνεται η υπόθεση ότι κάθε άνθρωπος έχει στο μυαλό του μια πόλη, φτιαγμένη μόνο από διαφορές, μια πόλη χωρίς μορφή και χωρίς σχήμα, και οι συγκεκριμένες πόλεις τη συμπληρώνουν.

»Δε συμβαίνει το ίδιο στη Ζωή. Σ’ οποιοδήποτε μέρος αυτής της πόλης θα μπορούσε κανείς κάθε φορά να κοιμηθεί, να φτιάξει εργαλεία, να μαγειρέψει, να μαζέψει χρυσά νομίσματα, να ξεντυθεί, να βασιλέψει, να πουλήσει, να συμβουλευτεί μαντεία. Οποιαδήποτε στέγη σε σχήμα πυραμίδας θα μπορούσε να σκεπάζει τόσο το λεπροκομείο όσο και τα λουτρά για τις οδαλίσκες. Ο ταξιδιώτης γυρίζει γυρίζει και δεν έχει παρά αμφιβολίες: μην καταφέρνοντας να ξεχωρίσει τα σημεία τη πόλης, ακόμα και τα σημεία που έχει ξεκαθαρισμένα στο μυαλό του μπρερδεύονται. Συμπεραίνει: αν η ύπαρξη σε κάθε της στιγμή αντιστοιχεί σ’ όλο της το είναι, η πόλη Ζωή είναι ο τόπος της αδιαίρετης ύπαρξης. Αλλά γιατί, λοιπόν, υπάρχει αυτή η πόλη; Ποια γραμμή χωρίζει το μέσα από το έξω, το βουητό των τροχών απ’ το ουρλιαχτό των λύκων;»

ΙΤΑΛΟ ΚΑΛΒΙΝΟ. (1983). Οι αόρατες πόλεις, μτφρ. Ε. Γ. Ασλανίδης – Σάσα Καπογιαννοπούλου. Αθήνα: Οδυσσέας, σσ. 45-46.