ΝΙΚΟΣ ΚΑΖΑΝΤΖΑΚΗΣ: Παγκόσμιος Συγγραφέας

Νίκος Καζαντζάκης: 67 χρόνια από τον θάνατό του

Ημέρα μνήμης για τον Νίκο Καζαντζάκη είναι η 26η Οκτωβρίου. Εξήντα εφτά χρόνια πριν, έφυγε από τη ζωή ο μεγάλος Έλληνας συγγραφέας, ποιητής και στοχαστής, που αγαπήθηκε, διαβάστηκε και διαβάζεται από χιλιάδες αναγνώστες σε όλο τον κόσμο.

Με αφορμή την ημέρα θανάτου του, όπως κάθε χρόνο η Διεθνής Εταιρεία Φίλων Νίκου Καζαντζάκη πραγματοποίησε τρισάγιο στους τάφους του Νίκου και της Ελένης Καζαντζάκη, στην τάπια Μαρτινέγκο, στο Ηράκλειο.

Το τρισάγιο τελέστηκε στις 12 το μεσημέρι, με τους παρευρεθέντες να αφήνουν λουλούδια αλλά και πανέρι με φρούτα στους τάφους. Φωτογραφικά στιγμιότυπα στη: neakriti

Ο μεγάλος Κρητικός αγαπούσε πάρα πολύ τα φρούτα. Τον Μάρτιο του 1925 όταν επισκέπτεται την Τασκένδη, γράφει στην Ελένη: «Mια στιγµή κατέβηκα στον πρώτο σταθµό, µετά τη Tachkent. Περίφηµη για τις µηλιές της. Νύχτα διάκρινα θαµαστά µήλα, έτρεξα. Τη στιγµή που κρατούσα γιοµάτα τα χέρια µου, το τραίνο κίνησε. Τώρα γύρισα λαχανιασµένος, κρεµάστηκα µε ορµή και πρόλαβα. Θαυµαστά, τεράστια µήλα, και νιώθω πάλι πως όταν πεθάνω – και θά ’στε στο προσκεφάλι µου – µην ξεχάστε πως µια, από τις µεγαλύτερες χαρές της ζωής µου ήταν τα φρούτα. Και να µου φέρετε σωρούς να τ’ αποχαιρετίσω…»

ΠΗΓΗ: Διεθνής Εταιρεία Φίλων Νίκου Καζαντζάκη

Ο Μαραθώνιος Ανάγνωσης της Καζαντζακικής Οδύσειας της Δ.Ε.Φ.Ν.Κ., στο Φεστιβάλ του Ανηφορά!

Δ Ε Λ Τ Ι Ο   Τ Υ Π Ο Υ 

Την Κυριακή, 14 Ιουλίου, στις 20:00 το Φεστιβάλ του Ανηφορά υποδέχεται το Παράρτημα Ελλάδας της Διεθνούς Εταιρείας Φίλων Νίκου Καζαντζάκη (Δ.Ε.Φ.Ν.Κ.) και τη Ραψωδία Ε΄ του εμβληματικού έπους του συγγραφέα. Ο Οδυσσέας φτάνει στην Κρήτη και οι αναγνώστες της Καζαντζακικής Οδύσειας ανηφορίζουν στον Τόπο του Βοσκού για να απολαύσουν τις περιπέτειες του πολυμήχανου κοσμογυριστή. 

ΠΗΓΗ ΕΙΚΟΝΑΣ: διόπτρα

Ο Μαραθώνιος Ανάγνωσης της Καζαντζακικής Οδύσειας που ξεκίνησε την Κυριακή 18 Φεβρουαρίου 2024, επέτειο γέννησης του Νίκου Καζαντζάκη, και προβλέπεται να διαρκέσει μέχρι τον Μάιο του 2026, συνεχίζεται, υβριδικά αυτή τη φορά, με ζωντανές αναγνώσεις στα Ανωγειανά Όρη, σε υψόμετρο 850 μέτρων, κάτω από το οροπέδιο της Νίδας και το Ιδαίον Άντρον, καθώς και με τη συμμετοχή αναγωστών μέσω της πλατφόρμας Zoom.

Με επίκεντρο τη λογοτεχνία, τις τέχνες και τις επιστήμες, η ομάδα του Ανηφορά συνεχίζει για τρίτη χρονιά να εμπλουτίζει την πολιτιστική ζωή των Ανωγείων διευρύνοντας παράλληλα τον προβληματισμό σε θέματα γενικότερης απήχησης και ενδιαφέροντος. Η ονομασία της που παραπέμπει στο σημείο του θόλου των μιτάτων το οποίο επιτρέπει την είσοδο του φωτός αλλά και την έξοδο του καπνού από την εστία υπογραμμίζει την πρόθεσή της να γίνει το Φεστιβάλ του Ανηφορά φεγγίτης μέσω της διακαλλιτεχνικής συνομιλίας.

Για περισσότερες πληροφορίες σχετικά με τον «Μαραθώνιο Ανάγνωσης της Καζαντζακικής Οδύσειας» και τη Δ.Ε.Φ.Ν.Κ., μπορείτε να επικοινωνείτε στο e-mail: secretary.siank.gr@gmail.com ή στο τηλέφωνο +30 2810 333993.

Δηλώσεις συμμετοχής για εθελοντές αναγνώστες και για όσους θέλουν να παρακολουθήσουν διαδικτυακά τις αναγνώσεις στο e-mail: secretary.siank.gr@gmail.com Όλες οι σχετικές ανακοινώσεις θα αναρτώνται στην ιστοσελίδα της ΔΕΦΝΚ http://amis-kazantzaki.gr αλλά και στη σελίδα facebook της Δ.Ε.Φ.Ν.Κ. https://www.facebook.com/amis.kazantzaki.gr 

Κυριακή, 14 Ιουλίου 2024, στις 20:00 Τόπος του Βοσκού, Ανώγεια.

Join Zoom Meeting

https://us02web.zoom.us/j/81518723582?pwd=RGRhRWZseTlFRUpoRTZ1UGhDL2JoZz09

Meeting ID: 815 1872 3582 Passcode: 379192

Ο Αραβικός κόσμος μέσα στο έργο του Νίκου Καζαντζάκη

Δ Ε Λ Τ Ι Ο   Τ Υ Π Ο Υ 

Εκδήλωση με θέμα: «Ο Αραβικός κόσμος μέσα στο έργο του Νίκου Καζαντζάκη» και ανάγνωση αποσπασμάτων από την Οδύσσεια του Νίκου Καζαντζάκη οργανώνει η Διεθνής Εταιρεία Φίλων Νίκου Καζαντζάκη. Η εκδήλωση θα γίνει στο πλαίσιο της 20ης Διεθνούς Έκθεσης Βιβλίου Θεσσαλονίκης.

Ομιλήτρια θα είναι η κα Δρ Αικατερίνη Ζωγραφιστού, Πρόεδρος του Παραρτήματος Ελλάδας της ΔΕΦΝΚ και αναγνώστες /αναγνώστριες της Οδύσσειας θα είναι οι: κα Έλενα Αβραμίδου (στ. Α 74-123), κα Αγγελική Ταλιγκάρου (στ. Γ 1-22), κα Βίκυ Κατσαρού (στ. Η 781-807), κ. Νίκος Σκεντέρης (στ. Μ 1-25), κ. Νίκος Χρυσός (στ. Π 1209-1246) και κα Αικατερίνη Ζωγραφιστού (στ. Ψ 1-38). 

Παρασκευή 17 Μαΐου 2024. Ώρα: 13.00

Η εκδήλωση θα είναι ταυτόχρονα σε Live Streaming· περισσότερες πληροφορίες στο Link https://www.thessalonikibookfair.gr/event/1170 και το κανάλι μετάδοσης στο Youtube θα είναι https://www.youtube.com/@cosmos-stage-gr

Μαραθώνιος Ανάγνωσης της Οδύσειας του Νίκου Καζαντζάκη

Δ Ε Λ Τ Ι Ο   Τ Υ Π Ο Υ

Στα πλαίσια των δραστηριοτήτων της, η Διεθνής Εταιρεία Φίλων Νίκου Καζαντζάκη, διοργανώνει «Μαραθώνιο Ανάγνωσης της Οδύσειας του Νίκου Καζαντζάκη». Συγκεκριμένα προγραμματίζει διαδικτυακές συναντήσεις (ενδεχομένως υβριδικές, αν υπάρχει η δυνατότητα) διάρκειας περίπου δύο ωρών στις οποίες θα γίνεται ανάγνωση της Οδύσσειας, με προεγγραφή εθελοντών αναγνωστών. 

Οι διαδικτυακές συναντήσεις (μέσω της πλατφόρμας Zoom) θα γίνονται μία φορά τον μήνα (ανάγνωση μιας ραψωδίας ανά μήνα), με ένα διάλειμμα κατά τον μήνα Αύγουστο. Οι αναγνώσεις θα διοργανώνονται κάθε μήνα σε άλλο χώρο (σε διαφορετική πόλη ή χώρα). Με τον τρόπο αυτό η Οδύσεια να «ταξιδέψει» στον χώρο και τον χρόνο. Σε κάθε συνάντηση θα διαβάζεται μια ραψωδία, ώστε να εξασφαλίζεται χρόνος για συζήτηση. 

Αρχικά θα γίνεται μια σύντομη αναδρομή της προηγούμενης ραψωδίας καθώς και μια περίληψη της τρέχουσας, ώστε οι αναγνώστες να παρακολουθούν την εξέλιξη της ιστορίας και στη συνέχεια θα πραγματοποιείται η ανάγνωση. Οι εθελοντές αναγνώστες θα μπορούν να διαβάζουν 100 περίπου στίχους ο καθένας. Η διάρκεια ανάγνωσης για κάθε συμμετέχοντα υπολογίζεται στα 10 περίπου λεπτά. Ο Μαραθώνιος Ανάγνωσης της Καζαντζακικής Οδύσειας προβλέπεται να διαρκέσει δυόμιση χρόνια, δηλαδή μέχρι τον Μάιο του 2026. 

Με πολλή χαρά σας προσκαλούμε να συμμετάσχετε την Κυριακή 18 Φεβρουαρίου 2024 στις 19:00 ώρα Ελλάδας, επέτειο γέννησης του Νίκου Καζαντζάκη, η οποία επιλέχθηκε ως ημέρα εκκίνησης του Μαραθώνιου. Σε αυτήν τη πρώτη διαδικτυακή συνάντηση (μέσω της πλατφόρμας Zoom), θα αναγνωσθεί ο Πρόλογος του έπους, μια σύντομη παρουσίασή του, θα δοθούν στοιχεία και πληροφορίες σχετικά με τη συγγραφή του και θα συζητηθεί η αποδοχή και η απήχησή της Οδύσειας στην Ελλάδα και το εξωτερικό. 

Τόσο η πρώτη εκδήλωση όσο και οι επόμενες είναι ανοικτές προς το κοινό. Για περισσότερες πληροφορίες σχετικά με τον «Μαραθώνιο Ανάγνωσης της καζαντζακικής Οδύσειας» μπορείτε να επικοινωνείτε στο e-mail: secretary.siank.gr@gmail.com  ή στο τηλέφωνο +30 2810 333993. Δηλώσεις συμμετοχής για εθελοντές αναγνώστες και για όσους θέλουν να παρακολουθήσουν στο e-mail: secretary.siank.gr@gmail.com Όλες οι σχετικές ανακοινώσεις θα αναρτώνται στην ιστοσελίδα της ΔΕΦΝΚ http://amis-kazantzaki.gr/ αλλά και στη σελίδα facebook της ΔΕΦΝΚ https://www.facebook.com/amis.kazantzaki.gr Συντονισμός: Κατερίνα Ζωγραφιστού, Σοφία Νταλαμπέκη και Νίκος Χρυσός.

Η πρώτη διαδικτυακή εκδήλωση για τον «Μαραθώνιο Ανάγνωσης της Καζαντζακικής Οδύσειας» που θα πραγματοποιηθεί την Κυριακή 18 Φεβρουαρίου 2024 στις 19:00 ώρα Ελλάδας θα μεταδοθεί ταυτόχρονα και από το Zoom αλλά και από το κανάλι ΔΕΦΝΚ ΕΛΛΑΔΑ στο Youtube στον σύνδεσμο https://www.youtube.com/channel/UCb6LiCgC2li4w1BMjs8y4YQ 

Καβάφης - Καζαντζάκης: μια συνάντηση στον χρόνο

Την εκδήλωση που διοργανώνει το Παράρτημα Βελγίου της Διεθνούς Εταιρείας Φίλων Νίκου Καζαντζάκη, αύριο βράδυ (01 Δεκεμβρίου 2023), στις 19:00 ώρα Βελγίου (20:00 ώρα Ελλάδας), με θέμα: «Καβάφης - Καζαντζάκης: μια συνάντηση στον χρόνο», μπορείτε να την παρακολουθήσετε στους παρακάτω συνδέσμους:

Ζωντανή μετάδοση μέσω YouTube:

https://youtube.com/live/fRbr8RORvEE

Και μέσω Zoom Meeting:

https://us02web.zoom.us/j/5922853700?pwd=VHVUeTRqQzRZWUlYK0hVdGJkOElkQT09&omn=85834267308

«Συναντήσεις και κείμενα του Καζαντζάκη για μη Έλληνες συγγραφείς και καλλιτέχνες»

Δ Ε Λ Τ Ι Ο   Τ Υ Π Ο Υ

Με αφορμή τη συμπλήρωση 140 χρόνων από τη γέννηση του Νίκου Καζαντζάκη και 35 χρόνων από την ίδρυσή της, η Διεθνής Εταιρεία Φίλων Νίκου Καζαντζάκη (Δ.Ε.Φ.Ν.Κ.) και το Κέντρο Ιστορίας Θεσσαλονίκης σάς προσκαλούν στο Διεθνές Επιστημονικό Συνέδριο «Συναντήσεις και κείμενα του Καζαντζάκη για μη Έλληνες συγγραφείς και καλλιτέχνες» που θα διεξαχθεί το Σάββατο 25 και την Κυριακή 26 Νοεμβρίου 2023 στο Κέντρο Ιστορίας Θεσσαλονίκης (Μέγαρο Μπίλλη, Πλατεία Ιπποδρομίου).

Στόχος του Συνεδρίου είναι να αναδειχθούν οι σχέσεις του Καζαντζάκη με ορισμένους από τους σπουδαιότερους μη Έλληνες διανοούμενους (συγγραφείς, καλλιτέχνες, μουσικούς, μεταφραστές, επιστήμονες), σύγχρονούς του αλλά και παλαιότερους, και να εξεταστούν οι δεσμοί του και οι συνάφειες με αυτούς. Παρουσιάζονται οι πνευματικές συγγένειες του Καζαντζάκη με τους: Henri Bergson, Albert Schweitzer, Baruch Spinoza, Friedrich Nietzsche, Dante Alighieri, Niccolò Machiavelli, William Shakespeare, Albert Camus, Juan Ramon Jimenez, Miguel de Unamuno, Jacinto Benavente, Federico García Lorca, Jean Herbert, Panaït Istrati, Nikolai Klyuev, Marie Bonaparte, Lu Xun, Akita Ujuka, Abbé Mugnier, Banine, Bohuslav Martinu, Jorge Zalamea, Kimon Friar, Luigi Pirandello, William Yeats, Langston Hughes, Charles Darwin, Sigmund Freud, Wilhelm Stekel, Rosa Chacel, Máximo José Kahn και Isaac Saporta.

Η Διεθνής Εταιρεία Φίλων Νίκου Καζαντζάκη (Δ.Ε.Φ.Ν.Κ.) είναι ένα ανεξάρτητο διεθνές πολιτιστικό σωματείο μη κερδοσκοπικού χαρακτήρα. Ιδρύθηκε το 1988 στο Πανεπιστήμιο της Γενεύης, παρουσία της Ελένης Καζαντζάκη, του Γιώργου Ανεμογιάννη, ιδρυτή του Μουσείου Νίκου Καζαντζάκη, και του Προέδρου της και Πρεσβευτή Ελληνισμού Γιώργου Στασινάκη. Κύριος σκοπός της είναι η προώθηση –με διάφορους τρόπους και ιδιαίτερα με μελέτες– του έργου και της σκέψης του Νίκου Καζαντζάκη (1883-1957). Η Δ.Ε.Φ.Ν.Κ., εκδίδει την ετήσια επιθεώρηση Le Regard crétois / Η Κρητική Ματιά, η οποία περιέχει άρθρα και μελετήματα, ανέκδοτα κείμενα του συγγραφέα σε τέσσερις γλώσσες (γαλλικά, ελληνικά, αγγλικά, ισπανικά), βιβλιοπαρουσιάσεις και κριτικές. Εκδίδει, επίσης, το τετραμηνιαίο ενημερωτικό δελτίο Synthesis σε οκτώ γλώσσες. Σήμερα, 35 χρόνια μετά, δραστηριοποιείται σε 131 χώρες και στις πέντε ηπείρους και έχει πάνω από 9.000 μέλη που αγαπούν τον Κρητικό συγγραφέα και διαβάζουν το έργο του.

Το Συνέδριο πραγματοποιείται: Υπό την Αιγίδα του Υπουργείου Πολιτισμού, της Γενικής Γραμματείας Απόδημου Ελληνισμού και Δημόσιας Διπλωματίας, της Περιφέρειας Κεντρικής Μακεδονίας, της Έδρας UNESCO στο Ιόνιο Πανεπιστήμιο, του Τμήματος Φιλοσοφίας & Παιδαγωγικής του ΑΠΘ και του Γαλλικού Ινστιτούτου Θεσσαλονίκης. Με την υποστήριξη της Νίκης Σταύρου, πνευματικής δικαιούχου του έργου του Νίκου Καζαντζάκη, του Μουσείου Νίκου Καζαντζάκη, των Εκδόσεων Διόπτρα και του Περιοδικού ΕΝΕΚΕΝ. Και με χορηγούς επικοινωνίας την ΕΡΤ - Η Φωνή της Ελλάδας ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΡΑΔΙΟΦΩΝΙΑ, την EΡT3 95.8 FM, την ΕΡΤ3 102 FM και το Αθηναϊκό-Μακεδονικό Πρακτορείο Ειδήσεων.

Το Συνέδριο θα διεξαχθεί υβριδικά. Η συμμετοχή είναι δωρεάν.

Δυνατότητα παρακολούθησης και μέσω Youtube στο κανάλι Δ.Ε.Φ.Ν.Κ. ΕΛΛΑΔΑ. Website: http://amis-kazantzaki.gr/      Fb: http://www.facebook.com/amis.kazantzaki.gr

Τα links για τα live streams στο Youtube:

Σάββατο 25 Νοεμβρίου 2023, ΠΡΩΙΝΕΣ ΣΥΝΕΔΡΙΕΣ:

https://youtube.com/live/U3wvZPVrRbE

Σάββατο 25 Νοεμβρίου 2023, ΑΠΟΓΕΥΜΑΤΙΝΕΣ ΣΥΝΕΔΡΙΕΣ:

https://youtube.com/live/Y-87KVz8OAU

Κυριακή 26 Νοεμβρίου 2023, ΠΡΩΙΝΕΣ ΣΥΝΕΔΡΙΕΣ:

https://youtube.com/live/Yuebz2i4NgI

Κυριακή 26 Νοεμβρίου 2023, ΑΠΟΓΕΥΜΑΤΙΝΕΣ ΣΥΝΕΔΡΙΕΣ:

https://youtube.com/live/bysE10QEpbI

Θα χορηγηθούν πιστοποιητικά συμμετοχής σε όσους παρακολουθήσουν το συνέδριο με φυσική παρουσία.

Δείτε το Πρόγραμμα του Διεθνούς Συνεδρίου: ΕΔΩ

Στις 24 Νοεμβρίου 2023, η Διεθνής Εταιρεία Φίλων Νίκου Καζαντζάκη σε συνεργασία με την Ελληνική Πρεσβεία στα Σκόπια θα πραγματοποιήσει επίσκεψη στον τάφο του Γιώργη Ζορμπά. Παράλληλα θα γίνει εκδήλωση στο Πανεπιστήμιο Αγίων Κυρίλλου και Μεθοδίου με θέμα τη ζωή και το έργο του Νίκου Καζαντζάκη με το εξής πρόγραμμα: 24 Νοεμβρίου 2023, ώρα 12.30 - 13.45 Χαιρετισμοί. Προβολή ντοκιμαντέρ του Μουσείου Ν. Καζαντζάκη (στα αγγλικά) Ομιλίες: Έλενα Αβραμίδου, Αναπληρώτρια Καθηγήτρια σε WAI-SISU και Έδρα UNESCO - Ιόνιο Πανεπιστήμιο, Μέλος της Συντονιστικής Επιτροπής της Δ.Ε.Φ.Ν.Κ. – Πρόεδρος του Παραρτήματος Κίνας. Θέμα: «Το συγγραφικό και ποιητικό έργο του Νίκου Καζαντζάκη» & Κατερίνα Ζωγραφιστού, Δρ Πανεπιστημίου Paul Valéry – Montpellier 3, Μέλος της Συντονιστικής Επιτροπής της Δ.Ε.Φ.Ν.Κ., Πρόεδρος του Παραρτήματος Ελλάδας. Θέμα: «Η Διεθνής Εταιρεία Φίλων Νίκου Καζαντζάκη και η συμβολή της στην παγκόσμια απήχηση του έργου του Νίκου Καζαντζάκη». Συζήτηση 13.45 - 14.45. Επίσκεψη στον τάφο του Ζορμπά.

ΠΗΓΗ: Διεθνής Εταιρεία Φίλων Νίκου Καζαντζάκη

Σημαντικές διάκρισεις δύο μαθητών του Πρότυπου ΓΕ.Λ. Μυτιλήνης του Πανεπιστημίου Αιγαίου στον Διεθνή Μαθητικό Διαγωνισμό Λογοτεχνίας και Ζωγραφικής σε Ελληνόφωνα και Ξενόγλωσσα Σχολεία της Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης

Του ΑΘΑΝΑΣΙΟΥ Ι. ΚΑΛΑΜΑΤΑ

Η Διεθνής Εταιρεία Φίλων Νίκου Καζαντζάκη (Δ.Ε.Φ.Ν.Κ.) είναι ένα ανεξάρτητο διεθνές πολιτιστικό σωματείο μη κερδοσκοπικού χαρακτήρα. Ιδρύθηκε το 1988 στη Γενεύη, παρουσία της Ελένης Καζαντζάκη, του Γιώργου Ανεμογιάννη, ιδρυτή του Μουσείου Νίκου Καζαντζάκη, και του τωρινού της Προέδρου και Πρεσβευτή Ελληνισμού Γιώργου Στασινάκη. Ο κύριος σκοπός του είναι η προώθηση –με διάφορους τρόπους και ιδιαίτερα με μελέτες– του έργου και της σκέψης του Νίκου Καζαντζάκη (1883-1957). Εκδίδει την ετήσια επιθεώρηση «Le Regard crétois / Η Κρητική Ματιά», η οποία περιέχει άρθρα και μελετήματα, ανέκδοτα κείμενα του συγγραφέα σε τέσσερις γλώσσες (γαλλικά, ελληνικά, αγγλικά, ισπανικά), βιβλιοπαρουσιάσεις και κριτικές. Εκδίδει, επίσης, το τετραμηνιαίο Ενημερωτικό Δελτίο «Synthesis» σε οκτώ γλώσσες. Σήμερα, 34 χρόνια μετά, δραστηριοποιείται σε 1312 χώρες και στις πέντε ηπείρους και έχει πάνω από 9.000 μέλη που αγαπούν τον Κρητικό συγγραφέα και διαβάζουν το έργο-του.

Η Δ.Ε.Φ.Ν.Κ., βασίζεται στον ανθρώπινο παράγοντα και βρίσκεται πάντα κοντά στους νέους. Γι’ αυτόν τον λόγο δίνει ιδιαίτερη βαρύτητα και διοργανώνει εκδηλώσεις σε σχολεία και πανεπιστήμια. Έχει διοργανώσει πολλούς διαγωνισμούς για νέους στις εξής χώρες: Αίγυπτο, Αυστραλία, Βέλγιο, Βουλγαρία, Γερμανία, Ελβετία, Ελλάδα, Καναδά, Κύπρο, Σερβία και Τουρκμενιστάν. 

Με τη συμπλήρωση, το 2023, 35 ετών από την ίδρυσή της και τα 140 χρόνια από τη γέννηση του μεγάλου Κρητικού συγγραφέα, ποιητή και στοχαστή, η Δ.Ε.Φ.Ν.Κ., διοργάνωσε Διεθνή Μαθητικό Διαγωνισμό Λογοτεχνίας και Ζωγραφικής. Σκοπός του διαγωνισμού ήταν η ενασχόληση των μαθητών/τριών με την προσωπικότητα του Νίκου Καζαντζάκη μέσα από τη ζωή και τη μελέτη του έργου-του.

Στόχοι του διαγωνισμού ήταν να διευρυνθούν και να ενισχυθούν:

• Η επαφή με τη Λογοτεχνία, Ιστορία, Γεωγραφία, Τέχνες και άλλες επιμέρους επιστήμες, που προκύπτουν μέσα από αυτές και προωθούν τη διαθεματικότητα.
• Ο εντοπισμός πολιτιστικών στοιχείων και παραδόσεων διαφόρων εποχών.
• Η γλωσσική έρευνα, η καλλιτεχνική δημιουργία, η καλλιέργεια της φαντασίας, της πρωτοβουλίας και επομένως η ενίσχυση της προσωπικότητας.
• Η εκτίμηση και αναγνώριση της τεράστιας συνεισφοράς του Νίκου Καζαντζάκη στα Γράμματα και τις Τέχνες.
• Η ενθάρρυνση της φιλαναγνωσίας.

Σύμφωνα με τον Κανονισμό, ο Διαγωνισμός αφορούσε τη Λογοτεχνία (ποίηση και πεζό λόγο) και τη Ζωγραφική με την παρακάτω θεματολογία:

• Ποίηση. Το ποίημα να είναι εμπνευσμένο από τη ζωή και το έργο του Νίκου Καζαντζάκη.
• Πεζογραφία. Κείμενο ελεύθερο σε οποιαδήποτε μορφή πεζού λόγου πάντα γύρω από την προσωπικότητα και το έργο-του.
• Ζωγραφική. Θέμα εμπνευσμένο από το έργο-του (τοπίο, μνημείο, πορτρέτο του συγγραφέα ή κάποιου ήρωά του κ.ά.), σημειώνοντας το σχετικό απόσπασμα.

Ο Διαγωνισμός απευθύνονταν σε μαθητές και μαθήτριες ελληνόφωνων ή ξενόγλωσσων, δημοσίων και ιδιωτικών σχολείων της Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης στην Ελλάδα και στο εξωτερικό, ηλικίας 13-18 ετών. Η συμμετοχή ήταν ατομική και κάθε διαγωνιζόμενος μπορούσε να υποβάλει έργο μόνο σε ένα από τα τρία προαναφερόμενα θέματα. Η γλώσσα του έργου μπορούσε να είναι ελληνική ή γαλλική ή αγγλική ή ισπανική ή γερμανική.

Στον εν λόγω Διαγωνισμό, από το Πρότυπο ΓΕ.Λ. Μυτιλήνης του Πανεπιστημίου Αιγαίου, επτά μαθητές και μαθήτριες συμμετείχαν με πρωτότυπα έργα-τους. Τέσσερεις με έργα ζωγραφικής, δύο με δοκίμιο και ένας με ποίημα. Συγκεκριμένα, η Μαρία – Πηνελόπη Πασπάτη, μαθήτρια της Γ’ Λυκείου και από εφέτος φοιτήτρια στη Σχολή Κινηματογράφου ΑΠΘ κατέκτησε το 1ο Βραβείο στη ζωγραφική και ο Παναγιώτης Κατζάνης, μαθητής της Β’ Λυκείου ήταν επιλαχών στην ποίηση.

Παρακάτω δημοσιεύω όλα τα έργα των συμμετεχόντων - συμμετεχουσών μαθητών/τριών. Όσον αφορά στα έργα ζωγραφικής το καθένα συνοδεύει και σύντομο επεξηγηματικό κείμενο.

ΟΤΑΝ ΝΥΧΤΩΝΕΙ, ΤΗ ΖΩΗ ΦΩΤΙΖΕΙ Η ΤΕΧΝΗ

«Τι θα πει φως; Να κοιτάς με αθόλωτο μάτι όλα τα σκοτάδια»· Ασκητική.

«Γιατί πιστεύοντας με πάθος κάτι που δεν υπάρχει ακόμα, το δημιουργούμε… ανύπαρχτο είναι ό,τι δεν πεθυμήσαμε αρκετά, ό,τι δε ποτίσαμε αρκετά με το αίμα-μας, για να μπορέσει να πάρει ανάκαρα να δρασκελίσει το σκοτεινό κατώφλι της ανυπαρξίας».

Τα παραπάνω αποσπάσματα από το βιβλίο του Καζαντζάκη Ασκητική ήταν η έμπνευση για τη ζωγραφιά-μου. Μέσα απ' όλα τα έργα του αναδύεται η φλόγα της δημιουργίας, η φλόγα που δίνει ζωή στους χαρακτήρες, τους εξυψώνει από το χαρτί και τους δίνει υπόσταση. Η φλόγα δηλώνει το πάθος και την ανάγκη για ελεύθερη έκφραση συναισθημάτων, για μοίρασμα ψυχής. Από τις λευκές σελίδες ξεχύνεται φως, που δίνει χρώμα και βάθος στην πραγματικότητα. Φωτίζει ακόμα και το πρόσωπο, τον κόσμο του ίδιου του καλλιτέχνη - δημιουργού. Στο έργο του Καζαντζάκη αναδεικνύονται οι επιθυμίες, ο πόνος, οι ευαισθησίες και οι αδυναμίες του ανθρώπου, που αποτελούν κοινό βίωμα της ανθρώπινης ύπαρξης.

Μαρία - Πηνελόπη Πασπάτη· (1ο Βραβείο στη Ζωγραφική).

Ο ΔΙΚΟΣ ΜΟΥ ΝΙΚΟΣ ΚΑΖΑΝΤΖΑΚΗΣ

Του Παναγιώτη Κατζάνη. Α΄ Λυκείου· (Επιλαχών στην Ποίηση)

Κάτω στην Κρήτη

σ' ένα καλύβι

γνώρισα ένα γεροντάκι

που το λέγαν Καζαντζάκη.

Μου μίλησε για τη ζωή και τα ταξίδια,

μοιάζαν τόσο ψεύτικα και τόσο αληθινά,

είπε για βραχόκηπους στην Ανατολή

και τον Οδυσσέα στην Ανταρκτική,

ιστορίες μέσα από την Κνωσό

και τον Μέγα Αλέξανδρο.

Είπε για του ανθρώπου την φύση

που σταυρώνει τον Χριστό στην Λυκοβρύση,

για θνητούς και για θεούς

με χιλιάδες πειρασμούς

και για δολοφόνους, αδερφοφάδες

που σκοτώνουν μέχρι και παπάδες.

Έλεγε, έλεγε δεν σταματούσε

άραγε ποιά μούσα τον ωθούσε;

Όμηρε που είσαι να δεις τους απογόνους

που έσπειρες μέσα στους χρόνους.

Είπε για τον έρωτα,

τον όφη και το κρίνο

άκουγα χωρίς να κρίνω

για ψυχές σπασμένες, απομονωμένες

στο ίδιο τους το σώμα νιώθαν ξένες.

Είπε για τον Ζορμπά

Αλέξη στ' όνομά

που χόρευαν ως το πρωί

κι όνειρα κάνανε μαζί.

ΤΑΞΙΔΕΥΟΝΤΑΣ ΣΤΟ ΦΩΣ ΤΟΥ ΝΙΚΟΥ ΚΑΖΑΝΤΖΑΚΗ

Κανένας άλλος λογοτέχνης δεν αγαπήθηκε και ταυτόχρονα δεν πολεμήθηκε στην εποχή-του όσο ο Νίκος Καζαντζάκης. Προτάθηκε για το βραβείο Νόμπελ εννέα φορές αλλά δεν το πήρε καμία. Τα έργα-του, όμως, του συγγραφέα που μεταφράστηκε σε περισσότερες γλώσσες από κάθε άλλο Έλληνα, εξακολουθούν να μας ταξιδεύουν σε τόπους αλαργινούς και ιδέες διαχρονικές, να εμπνεύουν και να θαυμάζονται σε όλο τον κόσμο.

Προσωπικά αρκετά έργα-του με ενέπνευσαν με πολλούς τρόπους: Ένας από αυτούς είναι ότι ο κορυφαίος Κρητικός είναι γνωστός για τις ζωντανές και λεπτομερείς περιγραφές τόπων και πολιτισμών. Ενδεικτικά, τα μυθιστορήματά του «Καπετάν Μιχάλης», «Βίος και Πολιτεία του Αλέξη Ζορμπά» και «Ο Τελευταίος Πειρασμός», ταξιδεύουν τους αναγνώστες στην Ελλάδα, την Αίγυπτο, την Ιερουσαλήμ και άλλες τοποθεσίες σε όλο τον κόσμο. Μέσω της γραφής-του, ο Καζαντζάκης μάς μεταφέρει σε αυτά τα μέρη, επιτρέποντάς μας να γνωρίσουμε τις εικόνες, τους ήχους και τις μυρωδιές-τους, καθώς και τα έθιμα και τις πεποιθήσεις των ανθρώπων που τα κατοικούν.

Επιπλέον, στα έργα-του ο Καζαντζάκης συχνά ασχολείται με θέματα πνευματικής και προσωπικής ανακάλυψης. Οι χαρακτήρες-του ξεκινούν συχνά ταξίδια αυτοανακάλυψης και φώτισης, τα οποία μπορούν να εμπνεύσουν τους αναγνώστες και να τους προβληματιστούν για τις δικές-τους ζωές και αξίες. Ακολουθώντας τα ταξίδια αυτών των χαρακτήρων, οι αναγνώστες ενθαρρύνονται να ξεκινήσουν τις προσωπικές-τους αναζητήσεις για αυτοβελτίωση, οι οποίες θα μπορούσαν να τους οδηγήσουν σε νέα και άγνωστα μέρη, τόσο σωματικά όσο και συναισθηματικά.

Τέλος, τα έργα του Καζαντζάκη συχνά πραγματεύονται διαχρονικά θέματα και ερωτήματα για την ανθρώπινη υπόσταση, όπως η φύση του καλού και του κακού, το νόημα της ζωής, το Θεό και την αναζήτηση σκοπού και εκπλήρωσης της ζωής. Με την ενασχόληση με τέτοια θέματα, οι αναγνώστες μπορούν να αποκτήσουν μια βαθύτερη κατανόηση του εαυτού τους και του κόσμου γύρω τους, κάτι που θα μπορούσε να τους εμπνεύσει να εξερευνήσουν νέες προοπτικές και τρόπους ζωής.

Στο πίνακα ζωγραφικής-μου με ενέπνευση τη θάλασσα, την ελιά, το φάρο, το ανοιχτό βιβλίο -με αποσπάσματα από τον «Καπετάν Μιχάλη»-, την αγνή ψυχή του παιδιού αποτυπώνω το ταξίδι της αναζήτησης και της αυτογνωσίας. Είναι μερικά από τα στοιχεία που συμπεριέλαβα στον πίνακά-μου, προσπαθώντας να εκφράσω με εικόνα το μεταμορφωτικό ταξίδι στην ανθρώπινη εμπειρία, την εξερεύνηση της οικουμένης, με εφόδια τη συμπόνια, την ενσυναίσθηση, την αμφισβήτηση, την περηφάνεια, την αντίσταση, το θάρρος, την ειλικρίνεια, την ανθεκτικότητα και την απόλυτη ελευθερία.

Ποιος άλλος εξάλλου έκανε πράξη μέσα από τη ζωή και το έργο-του την εμβληματική ρήση που χαράχθηκε στον τάφο-του: «Δεν ελπίζω τίποτα, δεν φοβούμαι τίποτα, είμαι λέφτερος» και λάμπει σα φάρος αφύπνισης και αλήθειας ακόμη και μετά θάνατον;

Ελένη Βερβέρη. Β' Λυκείου· (Αναμνηστικό Δίπλωμα Συμμετοχής).

Ουρανία Νείρου. Γ΄ Λυκείου, από εφέτος φοιτήτρια στο Παιδαγωγικό Τμήμα ΕΚΠΑ· (Αναμνηστικό Δίπλωμα Συμμετοχής).

Άρης - Δημήτρης Μαλάνος· (Αναμνηστικό Δίπλωμα Συμμετοχής).

«Ας είναι καλά ο Θεός που έκαμε τις Κυριακές»[1]

Γράφει η Παρασκευή Κουγκούλιου. Α΄ Λυκείου· (Αναμνηστικό Δίπλωμα Συμμετοχής).

Ο ήλιος, εκείνος που αντίθετα με τους φτωχούς ανθρώπους, δεν περιμένει κάποιον να τον καλέσει αλλά «αναδύεται» μονάχος-του, εκείνος που δεν επηρεάζεται από παρακάλια, εκείνος που δεν κρατάει ποτέ κακία, πάντα λάμπει. Είναι εκεί, πίσω από τα σύννεφα. Είναι εκεί, πίσω από τη δυστυχία, την ατυχία, την αποτυχία, πάντα λαμπερός, φωτεινός με όλα του τα κάλλη. Ο ήλιος, ένας ήλιος αλλιώτικος αλλά συνάμα ολόιδιος με τον χτεσινό, ίδιος όσο το σήμερα με το χτες και διαφορετικός όσο διαφέρει το παρόν από το παρελθόν, πρόβαλε από τη θάλασσα.

Η θάλασσα, μια θάλασσα ρυτιδιασμένη από το φιλί του ανέμου, φωτίστηκε από το φως του ηλίου κι όλες οι πτυχώσεις-της λάμψανε σα χιλιάδες πυγολαμπίδες να ‘χαν απλωθεί με το χέρι Του στη τραχιά επιφάνειά της, δημιουργώντας ένα από τα ομορφότερα έργα τέχνης. Τα κύματα ψιθύριζαν την είδηση, ο γέρος ωκεανός το είχε προφητέψει κι οι άσπροι γλάροι που κρυφάκουγαν μια αιωνιότητα, μετέφεραν τις ειδήσεις, πετώντας παρέα με τον άνεμο, παρέα με την ελπίδα, στον πολύχρωμο ουρανό.

Ο ουρανός πλημμυρισμένος από σύννεφα, πλημμυρισμένος από χιλιάδες χρώματα. Ήταν λες κι ένας καλλιτέχνης θύμωσε και κουράστηκε, θέλησε να πετάξει τις μπογιές-του και να υποκύψει σ’ αυτά που όλοι του 'λεγαν να τα παρατήσει. Πέταξε τις μπογιές-του στο πάτωμα και τις τσαλαπάτησε με μανία ώσπου να πόδια-του μάτωσαν κι έτρεξε το αίμα κατακόκκινο από τις πληγές. Τον είδε τότε Εκείνος, είδε την απελπισία-του και πριν μαζί-του τον πάρει, έβαλε στον ουρανό τον τελευταίο-του πίνακα που έφερε το όνομα: «Το κύμα της παραλίας».

Η παραλία ήταν έρημη, στον ήχο της θάλασσας αιώνια κοιμισμένη. Κανείς δεν περπατούσε, μονάχα οι γλάροι πετούσαν. Η άμμος έλαμπε κι αυτή, κλέβοντας λίγο από το φως του ηλίου καθώς ο άνεμος τη σήκωνε, την αναστάτωνε, την ανακάτευε. Ο άνεμος κι η άμμος έπαιζαν μαζί σαν δυο νέα παιδιά τρελά ερωτευμένα. Κι ο ήχος τότε ακούστηκε, ο ήχος, ο γνωστός ήχος σ’ όλη τη πλάση, ο ήχος ο απαράλαχτος που κανείς δεν αμφισβητούσε, ο ήχος από το καμπαναριό.

Το καμπαναριό της μεγάλης εκκλησίας ξεχώριζε, φάνταζε ψηλότερο από όλα τα σπίτια, από όλα τα κτήρια, από όλους τους μιναρέδες λες και έφτανε το ταβάνι του ουρανού. Ήταν μες στην μεγάλη αυλή της εκκλησιάς, που συγκριτικά με το εσωτερικό θα μπορούσε να χαρακτηριστεί όχι μονάχα μεγάλη αλλά τεράστια. Έτσι, που, οι περισσότεροι πιστοί καθόντουσαν όρθιοι στα πεζούλια ενώ μονάχα οι γηραιότεροι κι οι γυναίκες βρίσκονταν στο εσωτερικό-της, όλοι εκεί κοντά, μαζεμένοι, να ακούσουν τα λόγια του παπά.

Ο παπάς ήταν ένας ψιλόλιγνος γέρος, τόσο γέρος, που δεν θα περίμενε κανείς μήτε να ζει μήτε να ψέλνει. Κι όμως η φωνή-του τρυφερή, γλυκιά και δυνατή ηχούσε κάθε Κυριακή ζεσταίνοντας τις καρδιές με το λόγο του Θεού και κάνοντάς τες να συλλογιστούν γιατί χτυπάνε, για ποιον χτυπάνε οι καμπάνες, ενώ το μυαλό αδειάζει και γεμίζει, σκέφτεται και ησυχάζει, συλλογίζεται τα λάθη της εβδομάδας. Τα λάθη που, όσες φορές κι αν συγχωρούνταν, όσες φορές κι αν καταδικάζονταν επαναλαμβάνονταν. Έτσι, που, θα νόμιζε κανείς ότι η Ανατολή συναντά τη Δύση κι η Δύση συναντά την Ανατολή μονάχα για να τα διατηρήσουν, να τα μεταφέρουν, σα τη φλόγα που μεταλαμπαδεύεται πριν αρχίσουν οι Ολυμπιακοί Αγώνες.

Οι αγώνες που τόσο επιθυμούσε εκείνος ο παπάς να δει κι όλο αργούσαν. Καθυστερούσαν αλλά εκείνος περίμενε, περίμενε υπομονετικά χρόνια και χρόνια καθώς οι μέρες περνούσαν κι οι μήνες διαδέχονταν ο ένας τον άλλον. Ήξερε πως κάποτε θα αρχίσουν μα οι πιστοί όλο αμφέβαλλαν. Μονάχα, η παπαδιά τον πίστευε μα την πήρε ο Θεός νωρίς κοντά-του. Τώρα πια είχε την κόρη-του να σβήνει τα κεράκια, να παρατηρεί καθώς λιώνει το κερί και να αναρωτιέται όλο να αναρωτιέται τα «πως» και τα «γιατί», αγνοώντας πόσα ο άνθρωπος έχει καταφέρει, αγνοώντας την εξέλιξη. Η κοπέλα κάθονταν, ο χρόνος πήρε την ομορφιά-της ενώ εκείνη χαμένη στους δαιδαλώδεις διαδρόμους των σκέψεών της συλλογίζονταν για τα λάθη και τα σωστά των θεριών, των αυτοαποκαλούμενων «ανθρώπων».

Οι άνθρωποι, αυτοί που τόσα έχουνε κάνει και μέλλει πολλά ακόμη να κάμουνε, να βρουν, να εφεύρουν, να ανακαλύψουν. Εκείνοι, οι κακόμοιροι κι οι τυχεροί, οι διαφορετικοί κι οι ίδιοι, οι φιλικοί κι οι εχθρικοί, οι δυστυχισμένοι κι οι ευτυχισμένοι, οι μορφωμένοι κι οι αμόρφωτοι, οι όμορφοι κι οι άσκημοι, οι δειλοί κι οι γενναίοι, οι αγενείς κι οι ευγενικοί, οι φωνακλάδες κι οι ήσυχοι, οι υπεύθυνοι κι οι ανεύθυνοι, οι τσιγκούνηδες κι οι γενναιόδωροι, οι συνετοί κι οι απερίσκεπτοι, οι έμπειροι κι οι άπειροι, οι κυνικοί κι οι διακριτικοί, οι αξιοπρεπείς κι οι αναξιοπρεπείς, οι άξεστοι κι οι πολιτισμένοι, οι ασεβείς κι οι ευσεβείς, οι φίλοι κι οι εχθροί, οι γνωστοί κι οι ξένοι, οι σημαντικοί κι οι ασήμαντοι, έχουν μια μέρα, μια Κυριακή να μετανοήσουν, να ξαναγεννηθούν, να ξανανιώσουν άνθρωποι. Η Κυριακή, η μέρα που είναι πιο ακριβή κι από όλο το χρυσό του κόσμου. Η Κυριακή, η μέρα που δεν πουλιέται, η μέρα που όσες άλλες μέρες κι αν δώσει ο Σατανάς, την Κυριακή δεν την αγοράζει. Τα κυριακάτικα πρωινά με τη δική-τους γλύκα, με τη συχώρεση, τη μετάνοια. Τα πρωινά που οι άνθρωποι έχουν πίστη, έχουν ζωή, πιστεύουν και ζουν όλη-τους τη ζωή ξανά από τη γέννηση.

Η γέννηση, η παρθενογένεση έγινε μια φορά και μας έσωσε, μας σώζει κάθε μέρα, κάθε εβδομάδα, κάθε μήνα, κάθε χρόνο και μας έδωσε ελπίδα, την ελπίδα, την Κυριακή γεμάτη χαρά. Κάθε Κυριακή γέμισε με ελπίδα. Κάθε Κυριακή. Ήτανε Κυριακή όταν γεννήθηκε αυτός που αργότερα με τη πένα-του θα γράψει:

«Κυριακή μαθές σήμερα, εμπόριο δεν έχει, τα μαγαζιά είναι κλειστά, κοιμάται μια μέρα ο μεγαλέμπορας ο Σατανάς, ας ακούσουν το λοιπόν το λόγο του Θεού, τζάμπα είναι, δε χάνουν τίποτα, κι αύριο πάλι πρωί πρωί ο πήχης, η ζυγαριά, το παζάρεμα, κι όπου φάει τον άλλον! Έξι μέρες του Διαόλου, μια του Θεού, άναβε λαμπάδα και στους δυο για να ‘σαι μέσα».[2]

Λίγες γραμμές που εκδόθηκαν πρώτη φορά εβδομήντα χρόνια μετά… Εβδομήντα χρόνια μετά από μια Κυριακή… Από εκείνη τη Κυριακή του Φλεβάρη που ήρθε στον κόσμο εκείνος που, με τη πένα-του, έγραψε αυτά που ακόμα και σήμερα προβληματίζουν. Μια Κυριακή…

«Ας είναι καλά ο Θεός που έκαμε τις Κυριακές».

[1] Ο Καπετάν Μιχάλης, Εκδ. Ελένης Καζαντζάκη, Αθήνα 2000, σ. 83.

[2] Ο Καπετάν Μιχάλης, όπ.π. σ. 98.

ΖΩΗ ΚΑΙ ΘΑΝΑΤΟΣ ΣΤΟΝ ΝΙΚΟ ΚΑΖΑΝΤΖΆΚΗ

Γράφει η Δήμητρα Αυγερινού. Β΄ Λυκείου· (Αναμνηστικό Δίπλωμα Συμμετοχής).

Ο Νίκος Καζαντζάκης ήταν ένας από τους πιο σημαντικούς συγγραφείς του 20ού αιώνα στην Ελλάδα και παγκοσμίως. Μέσα από τα έργα του αντικατοπτρίζει τη δική-του προσωπική άποψη για τον ανθρώπινο βίο και τον θάνατο.

Για τον Καζαντζάκη, η ζωή είναι μια ανεξέλεγκτη δύναμη, μια διαδικασία που εξελίσσεται χωρίς την παρέμβασή μας. Πιστεύει πως αυτό που ονομάζουμε ζωή είναι σαν ένα ρεύμα, που μας σέρνει αδιάκοπα προς ένα απρόσμενο τέρμα. Γι' αυτό και τα ερωτήματά του για τη ζωή και το θάνατο είναι αμείλικτα για τον κάθε άνθρωπο: «κατά που θα κινήσεις; Πώς θ΄ αντικρίσεις τη ζωή και το θάνατο, την αρετή και το φόβο; Όλη η γενεά καταφεύγει στο στήθος σου και ρωτάει και προσδοκάει με αγωνία».

Ο Καζαντζάκης αναγνωρίζει ότι η ζωή είναι μια συνεχής διαδικασία εξέλιξης και αλλαγής, και ότι η θέση-μας σε αυτήν τη διαδικασία είναι μια μικρή προσωρινή στιγμή στο μεγαλύτερο σχέδιο του σύμπαντος.

Για τον Καζαντζάκη, ο θάνατος δεν είναι το τέλος της ζωής, αλλά ένας σταθερός συνοδός-της: «ο θάνατος δεν είναι ένα τέλος αλλά μια αρχή, μια επιστροφή στην πηγή από την οποία προήλθαμε». Πιστεύει ότι ο θάνατος είναι ένας τρόπος για να συνεχίσουμε το ταξίδι-μας στον απέραντο κόσμο της αθανασίας. Θεωρεί, επίσης, ότι «είναι μια παγίδα που τελικά μας απελευθερώνει από την επίγεια πραγματικότητα και μας επιτρέπει να ακολουθήσουμε την πνευματική-μας πορεία». Δεν βλέπει τον θάνατο ως κάτι φοβερό, αλλά ως μια φυσική διαδικασία που πρέπει να αποδεχτούμε και να εκτιμήσουμε όσο ζούμε: «η ζωή μας είναι ένα ταξίδι και ο θάνατος είναι ο σταθμός που κλείνει αυτό το ταξίδι. Όπως κάθε ταξίδι, ο θάνατος είναι μια ευκαιρία για να ανακαλύψουμε και να εξερευνήσουμε νέους κόσμους».

Τα έργα του Καζαντζάκη αντικατοπτρίζουν μια ένδοξη για τη ζωή και τον θάνατο αντίληψη του, που ως έννοιες είναι αλληλένδετες και αμετάβλητες στην ανθρώπινη εμπειρία. Πιστεύει ακράδαντα ότι η ζωή είναι μια ευκαιρία για να ανακαλύψουμε και να αναπτύξουμε την πνευματικ- μας διάσταση. Γι' αυτόν η ζωή είναι μια ευκαιρία για να εξερευνήσουμε το βάθος της ανθρώπινης ύπαρξης και να ανακαλύψουμε τη σχέση-μας με τον κόσμο και τον Θεό.

Στα έργα-του αναδεικνύει την ανθρώπινη εμπειρία ως μια συνεχή αναζήτηση της αλήθειας και της πνευματικής ακεραιότητας. Ο θάνατος, για τον Καζαντζάκη, είναι μια φυσική διαδικασία που σηματοδοτεί το τέλος της σωματικής ύπαρξης, αλλά δεν αποτελεί το τέλος της ανθρώπινης ύπαρξης. 

Για τον Καζαντζάκη, η αλήθεια είναι μια διαρκής πνευματική αναζήτηση: «η ζωή-μας είναι μια διαρκής αναζήτηση για την αλήθεια. Κάθε εμπειρία που ζούμε, κάθε πόνος, κάθε χαρά, κάθε απώλεια, είναι ένα βήμα προς την αλήθεια».

Τέλος, ο Καζαντζάκης βλέπει τη ζωή ως μια δύναμη που οδηγεί τον άνθρωπο να ζει πλήρως και ενεργητικά. Ο κορυφαίος ήρωάς του Ζορμπάς βλέπει τη ζωή σαν μια γιορτή που πρέπει να την αξιοποιήσουμε στο έπακρο των δυνατοτήτων-μας. Που πρέπει να τη ζούμε κάθε στιγμή με πάθος και ενέργεια, να είμαστε ανοιχτοί στις εμπειρίες και να μη φοβόμαστε την αλλαγή.

Συνολικά, ο Νίκος Καζαντζάκης βλέπει τη ζωή ως μια συνεχή αναζήτηση για την αλήθεια και την πνευματική ακεραιότητα, ενώ ο θάνατος είναι μια φυσική διαδικασία που δεν σηματοδοτεί το τέλος της ανθρώπινης ύπαρξης. Η ζωή, για τον Καζαντζάκη, έχει αξία όταν διακατέχεται από πάθος και ενέργεια, όταν αξιοποιούμε στο έπακρο τις δυνατότητές μας, Γι αυτό πρέπει να είμαστε ανοιχτοί στις εμπειρίες και σε αλλαγές.

Από την Τελετή Βάβευσης της Μαρίας - Πηνελόπης Πασπάτη, που έγινε στο Ηράκλειο Κρήτης, στις 03 Αυγούστου 2023.

Ο Ευρωπαίος Νίκος Καζαντζάκης μέσα από τις μεταφράσεις των έργων του

ΔΕΛΤΙΟ ΤΥΠΟΥ

Το Πρότυπο ΓΕ.Λ. Μυτιλήνης του Πανεπιστημίου Αιγαίου και η Αντιπεριφέρεια Πολιτισμού Βορείου Αιγαίου, συνδιοργανώνουν Επιστημονική Ημερίδα με θέμα: «Ο Ευρωπαίος Νίκος Καζαντζάκης μέσα από τις μεταφράσεις των έργων του», η οποία θα γίνει το Σάββατο 11 Μαρτίου (ώρα 17.00-21.00), στην Αίθουσα Εκδηλώσεων των Κεντρικών Λυκείων, με την υποστήριξη της Διεθνούς Εταιρείας Φίλων Νίκου Καζαντζάκη.

Θα λάβουν μέρος με πρωτότυπες εισηγήσεις τους η κα Νίκη Σταύρου, εγγονή του Καζαντζάκη και κάτοχος πνευματικών δικαιωμάτων έργων Ν. Καζαντζάκη, με θέμα: «Νίκος Καζαντζάκης (1883-2023): Το ακατάσβεστο φως και οι γέφυρες πολιτισμού που ενώνουν την Ελλάδα με όλη την Οικουμένη», ο κ. Θεόδωρος Γραμματάς, Ομότιμος Καθηγητής Θεατρολογίας στο Παιδαγωγικό Τμήμα Δημοτικής Εκπαίδευσης του ΕΚΠΑ, με θέμα: «Υλοζωικός μεταμορφισμός: Τα αντιφατικά ιδεόλεκτα του Νίκου Καζαντζάκη», η κα Αφροδίτη Αθανασοπούλου, Αναπληρώτρια Καθηγήτρια Νεοελληνικής Φιλολογίας στο Τμήμα Βυζαντινών και Νεοελληνικών Σπουδών του Πανεπιστημίου Κύπρου, με θέμα: «Η ευρωπαϊκή και παγκόσμια εμβέλεια της σκέψης και του έργου του Νίκου Καζαντζάκη», ο κ. Παντελής Κογιάμης, Διευθυντής Ορχήστρας, Μουσικολόγος, χιώτης στην καταγωγή που διαμένει στη Βιέννη, με θέμα: «Οι γερμανικές μεταφράσεις και εκδόσεις των έργων του Νίκου Καζαντζάκη» και ο κ. Απόστολος Πούλιος, δρ Γλωσσολογίας ΕΚΠΑ, Φιλόλογος στο Ράλλειο Γυμνάσιο Θηλέων Πειραιά, με θέμα: «Τα χαρακτηριστικά της πρωτότυπης νεοελληνικής δημοτικής γλώσσας του Νίκου Καζαντζάκη και η πιθανή δυσκολία μονολεκτικής απόδοσης των σύνθετων λέξεων των μυθιστορημάτων του σε αρκετές ξένες γλώσσες». Επίσης, μαθητές και μαθήτριες του Πρότυπου ΓΕ.Λ. Μυτιλήνης θα διαβάσουν αποσπάσματα από μεταφρασμένα έργα του Καζαντζάκη σε διάφορες ευρωπαϊκές γλώσσες. Σημειωτέον ότι τα μεταφρασμένα βιβλία του μεγάλου Κρητικού σε δυσεύρετες εκδόσεις ευρωπαϊκών εκδοτικών οίκων είναι δωρεά στη Σχολική Βιβλιοθήκη του Πρότυπου ΓΕ.Λ. Μυτιλήνης από την κα Νίκη Σταύρου, την οποία ο Διευθυντής και ο Σύλλογος Διδασκόντων θερμά ευχαριστούν.

Η Ημερίδα γίνεται στο πλαίσιο συμμετοχής του Πρότυπου ΓΕ.Λ. Μυτιλήνης στο Πρόγραμμα: «Σχολεία Πρέσβεις του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου. European Parliament Ambassador Schools – EPAS».

ΝΙΚΟΣ ΚΑΖΑΝΤΖΑΚΗΣ. 18 Φεβρουαρίου 1883 - 18 Φεβρουαρίου 2022: 139 χρόνια από τη γέννησή του

«Τέσσερα στάθηκαν τ’ αποφασιστικά σκαλοπάτια στο ανηφόρισμά μου, και το καθένα φέρνει ένα ιερό όνομα: Χριστός, Βούδας, Λένιν, Οδυσσέας. Αυτή την αιματερή πορεία μου, από τη μια από τις μεγάλες αυτές ψυχές στην άλλη, τώρα που ο ήλιος βασιλεύει, μάχουμαι στο Οδοιπορικό μου ετούτο να σημαδέψω· έναν άνθρωπο ν’ ανεβαίνει, με την ψυχή στο στόμα, το κακοτράχαλο βουνό της μοίρας του. Αλάκερη η ψυχή μου μια Κραυγή· κι όλο μου το Έργο, το σχόλιο στην Κραυγή αυτή.

»Μια λέξη πάντα, σε όλη μου τη ζωή, με τυραννούσε και με μαστίγωνε· η λέξη Ανήφορος· τον ανήφορο αυτόν θα ’θελα εδώ, με αλήθεια μαζί και φαντασία, να παραστήσω· και τις κόκκινες πατησιές που αφήκε το ανηφόρισμά μου».

ΝΙΚΟΥ ΚΑΖΑΝΤΖΑΚΗ. (1982). Αναφορά στον Γκρέκο. Αθήνα: Εκδόσεις Ελένης Ν. Καζαντζάκη, σ. 16.

«Ένα δέος μας διακατέχει»

Γράφει ο ΑΘΑΝΑΣΙΟΣ Ι. ΚΑΛΑΜΑΤΑΣ

Μαθητές του Γενικού Εσπερινού Λυκείου Ηρακλείου διάβασαν και παρουσίασαν τον Τελευταίο Πειρασμό του Νίκου Καζαντζάκη. Η παρουσίαση έγινε στη Βικελαία Βιβλιοθήκη Ηρακλείου (29 Ιανουαρίου), κι οργανώθηκε από την πάντα δραστήρια Διεθνή Εταιρία Φίλων Νίκου Καζαντζάκη. Γι’ αυτό και η ανάρτηση του δημοσιεύματος στην εφ. ΠΑΤΡΙΣ, της οποίας απόκομμα μου 'στειλε ο αγαπητός φίλος και Πρόεδρος της ΔΕΦΝΚ κ. Γεώργιος Στασινάκης. Τέτοιες πρωτοβουλίες δεν πρέπει να μένουν δίχως σχολιασμό. Αξίζουν την προβολή κι είναι συγκινητικές, γιατί από το ράφι της βιβλιοθήκης ανασύρουν βιβλία άκρως διαφωτιστικά, βιβλία διαβασμένα πριν από χρόνια, και με μαθητές ενός εκπαιδευτικού συστήματος – του σημερινού – να τολμούν το ακατόρθωτο: να δείχνουν ατραπούς που πάνε ενάντια σ’ ένα σχολείο ανάπηρο κι αυστηρά κολλημένου στην «αγορά εργασίας». Στην προκειμένη περίπτωση ανάγνωσης έργων του Νίκου Καζαντζάκη από μαθητές, θυμάμαι μια μαθήτριά μου, όταν στη Β΄ Λυκείου μου ζήτησε να διαβάσει τον Τελευταίο Πειρασμό. Μου εκμυστηρεύτηκε ότι ένα χρόνο πριν είχε διαβάσει ακόμη ένα βιβλίο του Καζαντζάκη, το Ο Χριστός ξανασταυρώνεται. Για τον Τελευταίο Πειρασμό είχε δει και την ταινία του Μάρτιν Σκορτσέζε. Αρκετές φορές μάλιστα, στα διαλείμματα με προσέγγιζε ζητώντας επίμονα την άποψή μου για τη σχέση του Καζαντζάκη με το Θεό. Αξίζει, εδώ, να παραθέσω αυτούσια τα γραφόμενά της σε φύλλο εργασίας, όταν τέλειωσε την ανάγνωσή του: «Όταν είσαι παιδί δεν κατανοείς πλήρως τα κλασικά στερεότυπα των ενηλίκων. Έτσι προσπαθείς, μέσα στην αφέλεια και στην αθωότητα, να διεισδύσεις με τα δικά-σου πιστεύω στο χάος των πυκνών νοημάτων. Αρχίζεις την αναζήτηση… Εγώ ξεκίνησα από τον Καζαντζάκη. Αρχικά, έχοντας ακούσει από εσάς τόσα θαυμάσια λόγια για έναν άρτιο συγγραφέα, με ανεξάντλητο ταλέντο και ανιδιοτελή άποψη για τη ζωή, ένιωθα δέος και ένα είδος αποστροφής ταυτόχρονα, λόγω του ότι θεωρούσα ανεπαρκή τον εαυτό-μου για κάτι το τόσο μεγαλειώδες. Παρόλα αυτά, σε μια στιγμή απερισκεψίας και αυθορμητισμού, ξεβόλεψα ένα βιβλίο από το ράφι. Κοίταξα τον τίτλο: Ο Τελευταίος Πειρασμός. Φούντωσε η περιέργειά μου και η προσοχή-μου στάθηκε στη λέξη – κλειδί: πειρασμός. Αμφιλεγόμενο το νόημα αυτής της λέξης. Σε πειρασμό μπήκε η Εύα και δάγκωσε το μήλο, μα κι ο άνθρωπος μπήκε στον πειρασμό να πιστέψει στο Θεό… Ξεφύλλισα κι έφτασα στην αρχή. Ήταν μεσημέρι... Το επόμενο μεσημέρι είχα φτάσει στο τέλος. Η μανία-μου να προχωρήσω στην επόμενη και στη μεθεπόμενη σελίδα μ’ έκανε να αμφιβάλλω, για το αν είχα καταλάβει το πραγματικό, βαθύτερο νόημα. Το κείμενο όμως, οι προτάσεις, οι λέξεις, τα γράμματα με μαγνήτιζαν με έναν τρόπο, που κανένα άλλο βιβλίο δεν είχε κατορθώσει μέχρι τότε. Το ξαναδιάβασα άλλες δυο φορές. Πάλι υστερούσα στο να αποκρυπτογραφήσω όλα τα νοήματα. Ομολογώ ότι απογοητεύτηκα. Το πέταξα στην άκρη… Κάποια στιγμή, μετά από αρκετό καιρό, με αφορμή κάποιο γεγονός, έκανα μια τελευταία προσπάθεια. Μόλις το ακούμπησα, ένιωσα πως ήμουν έτοιμη. Τότε συνειδητοποίησα τι έφταιγε. Δεν με επισκίαζε πλέον το βαρυσήμαντο όνομα του συγγραφέα. Τον έκανα δικό μου. Ίσως, αυτή, να είναι η προϋπόθεση για να διαβείς την πύλη του αψεγάδιαστου κόσμου του συγγραφέα. Αφού το τέλειωσα για άλλη μια φορά, στάθηκα στα διάφορα ονόματα που δίνει ο Ν. Καζαντζάκης στην έννοια του Θεού. Βασανισμένος. Αδύναμος, Εγκαταλελειμμένος. Απρόσιτος. Θαυματουργός. Οδηγός. Θνητός. Θείος. Για κάποιους χαρακτηρισμούς-του προέκυψε σκάνδαλο. Πώς είναι δυνατόν να σκέφτεται κάποια άλλη τελική εκδοχή του Χριστού και να “διαστρεβλώνει” το πιο ατράνταχτο, σκανδαλώδες μυστήριο της θρησκευτικής ιστορίας παγκοσμίως; Κατηγορήθηκε γι’ αυτή-του την σκέψη. Παρόλα αυτά, εκείνο που με κέρδισε ήταν τόσο η θρησκευτική-του πλευρά, όσο και η διάρθρωση και η συνοχή της ιστορίας-του. Υπήρχε μια μαγική δύναμη, που σε τραβούσε και σε προκαλούσε κάθε φορά κάτι καινούριο να βρεις, να αναζητήσεις. Ο Θεός του Καζαντζάκη, δεν ήταν μια υπεράνω δύναμη, ήταν η μούσα-του, η πηγή έμπνευσής του. Έδινε εκείνος σάρκα και οστά στα πρόχειρα χειρόγραφα που βρίσκονταν στον πάτο του συρταριού, μιας ξεχασμένης συρταριέρας, κάπου σε μια γωνιά της ψυχής. Η πίστη-του δεν χωράει στα καλούπια των κοινωνικών και κατηχητικών νόμων, αλλά στην αβεβαιότητα της ελεύθερης πεποίθησης, όπου οδηγός δεν είναι μόνον ο επίγειος εκπρόσωπός του, ο άνθρωπος, αλλά και εκείνη η δύναμη να κοιτάξεις ψηλά και να Τον ψάξεις στα αζήτητα. Μόνο τότε θα έχεις βρει τον επιθυμητό προορισμό-σου, τον ποθητό παράδεισο».