Το ήθος του Θεού

Του Γρηγόρη Δουμούζη· Θεολόγου - MSc Θεολογίας ΑΠΘ - Κοινωνιολόγου

Ο απόστολος Παύλος στο αποστολικό ανάγνωσμα (Προς Τιμόθεον Α' 2: 1 – 7), της Κυριακής Ι΄ - Αρχὴ της Ινδίκτου, μάς συμβουλεύει να κάνουμε δεήσεις και προσευχές. Μιλάει για την έννοια και τη δύναμη της προσευχής. Αναφέρει: «Να προσευχόμαστε για τους άρχοντες και τους βασιλείς, ώστε να φωτίζονται απ’ το Θεό και να κάνουν πράγματα ωφέλιμα για το λαό. Έτσι, οι άνθρωποι θα ζουν ειρηνικό βίο». Αυτός ο ειρηνικός τρόπος ζωής μάς βοηθάει στην πνευματική ανάπτυξη.

Σαφώς, μπορεί να έρθουν δύσκολες στιγμές, αλλά και αυτές μπορούμε να τις δούμε με πνευματικό τρόπο, για να έχουμε ωφέλεια. Εμείς, επειδή έτσι είμαστε απ’ τη φύση μας οι άνθρωποι, δεν επιθυμούμε τη δυσκολία στη ζωή μας. Όμως, ο πυρήνας της πνευματικής μας ζωής είναι ο «σταυρός», μέσα απ’ τον οποίο ο άνθρωπος εξελίσσεται.

Λέει παρακάτω ο απόστολος Παύλος: «Ο Θεός θέλει όλοι οι άνθρωποι να σωθούν. Γι’ αυτό έγινε ο Θεός άνθρωπος και πρόσφερε τη ζωή του για όλους μας». Ουσιαστικά, σ’ αυτό το σημείο ο απόστολος Παύλος μάς παραδίδει ένα ήθος ζωής. Γράφει το εξής: «Μπορεί να είναι κακοί άνθρωποι οι άρχοντες. Ο καθένας μας μπορεί να μην είναι σωστός. Όμως, αυτό δε νομιμοποιεί την σκληροκαρδία μας». Τι αποκαλύπτει αυτό σ’ εμάς; Ότι έχουμε έναν τέτοιο Θεό, με τέτοια αγάπη και τέτοιο ήθος. Ποιο ήθος; Θέλει να σωθούν όλοι οι άνθρωποι αδιακρίτως.

Αυτό το ήθος θέλει να μας μεταδώσει. Εμείς μπορεί με κάποιον άνθρωπο να έχουμε μια διαπροσωπική δυσκολία και μια έχθρα. Έρχεται ο εγωισμός μας και μας λέει: «Μα έχω δίκιο. Αυτός ο άνθρωπος δεν είναι σωστός. Πρέπει να τιμωρηθεί». Ο καθένας κατανοεί και μετράει τη δικαιοσύνη με τα δικά του κριτήρια. Διακρίνουμε τους ανθρώπους σε καλούς και κακούς. Ο απόστολος Παύλος, όμως, λέει κάτι άλλο: «Δε θα σας πω πολλά πράγματα. Σκεφτείτε μόνο ένα: ο Θεός θέλει όλοι οι άνθρωποι να σωθούν». Οι εγκληματίες, οι άπιστοι, οι αιρετικοί και όλοι. Αν ο ίδιος ο Θεός δεν κάνει διακρίσεις και τους θέλει όλους κοντά Του, τίθεται ένα απλό ερώτημα: «Εμείς ποια λογική χρειάζεται να έχουμε; Ποιο μέτρο κρίσεως; Ποια δικαιοσύνη να επιλέξουμε;».

Μη ξεχνάμε πως όλα αυτά τα λέει ένας άνθρωπος, ο απόστολος Παύλος, που προσωπικά έπαθε και έμαθε. Τι έπαθε και έμαθε; Ήταν ένας διώκτης και βλάσφημος. Την ώρα της αμαρτίας του τον πιάνει ο Θεός και τον κάνει δικό Του. Τι άλλο έκανε ο Θεός; Έγινε άνθρωπος. Δεν μένει «κλεισμένος» στον εαυτό Του, αλλά πάνω απ’ όλα βάζει προτεραιότητα τα παιδιά Του, βάζει όλους εμάς. Αν είχαμε ένα τέτοιο ήθος και το είχαμε κάνει στάση ζωής, άραγε, ποιο πολιτισμό θα είχαμε σήμερα; Μπορεί να «κατοικήσει» στην καρδιά μας έχθρα, ένταση και σύγκρουση;

Μόνο ο άνθρωπος που πραγματικά έχει «δίψα» και πόθο για το Θεό, μπορεί να συνειδητοποιήσει ποιος είναι πραγματικά ο Θεός: Είναι Αυτός που έχει μια τέτοια αγάπη, που θέλει όλοι να σωθούν. Ας θέσουμε απλά ερωτήματα: «Είμαστε «ζυμωμένοι» μ’ αυτό το ήθος; Έχουμε μέσα μας αρχή ζωής αυτό τον «πλούτο» αγάπης, «ανοίγματος» και αποδοχής του άλλου ανθρώπου, όποιος κι αν είναι; Ποιου άλλου; Του γνωστού; Του άγνωστου; Του πιστού; Του άπιστου;». Τι λέει ο Θεός; Δεν λέει να σωθεί μια μερίδα ορθόδοξων χριστιανών, δεν λέει κάποιοι καλοί άνθρωποι που πάνε εκκλησία. Δεν κάνει διακρίσεις ο Θεός. Τι λέει; «Όλοι να σωθούν και να έρθουν σε επίγνωση αλήθειας».

Αυτό είναι και το δικό μας «χρέος». Δεν είναι μέριμνά μας να δικαιώσουμε το Θεό. Δεν θέλει δικαίωση ο Θεός. Μια είναι η δικαίωση του Θεού: Όλοι να σωθούμε. Το πιστεύουμε αυτό; Αν το πιστεύουμε, να ρωτήσουμε την καρδιά μας πώς λειτουργεί στην καθημερινότητά μας. Κινούμαστε μ’ αυτό το ήθος; Σήμερα, δυστυχώς, δεν έχουμε πνευματική εγρήγορση να ελέγχουμε και να προστατεύουμε την καρδιά μας. Κάνουμε, άραγε, έλεγχο στην καρδιά μας; Δεν κάνουμε. Τι σημαίνει «έλεγχος της καρδιάς μου»; Όχι να κάθομαι και να σχολιάζω τι σκέφτηκα, αν είμαι καλός ή κακός. Ποια είναι η «εγρήγορση»; Η προσευχή. Η προσευχή είναι ο αγώνας που κάνω να βρω το «βάπτισμά» μου. Τι σημαίνει αυτό; Να βρω το νόημα της ζωής.

Η προσευχή είναι ο μόνος τρόπος για να έρθει σ’ επαφή ο άνθρωπος με την πραγματικότητά του και την καρδιά του. Μπορεί και καταλαβαίνει τι είναι «ψεύτικο» και τι «αληθινό». Αν μέσα στην καρδιά του έχει ζωή ή θάνατο. Ουσιαστικά, η προσευχή είναι ένα «καθρέπτισμα» της υπάρξεώς μας, ώστε να ξέρουμε τι μας γίνεται. Όσο απομακρύνεται ο άνθρωπος απ’ την προσευχή, τόσο ψεύδεται και ζει μέσα στην απάτη, ακόμη και αν κάνει κάποιο σπουδαίο έργο και είναι καλός και ηθικός. Ο άνθρωπος εκπίπτει στην κατάσταση της λήθης και ξεχνά μέσα του τι γίνεται και ποιος είναι.

Σήμερα οι περισσότεροι, εντός και εκτός Εκκλησίας, ζούμε αυτό το ψέμα. Ο καθένας μας κυκλοφορεί με μια «μάσκα», μιας και πιστέψαμε πως αυτός είναι ο εαυτός μας. Παρουσιάζουμε μια εικόνα του «καλού ανθρώπου», του «φιλάνθρωπου» και του «δίκαιου». Αυτά όλα είναι εντελώς ανούσια. Το κυρίαρχο είναι μέσα μας να δούμε τι συμβαίνει και ποια είναι η αλήθεια μας. Αυτό θέλει και απαιτεί η καρδιά μας: Tην αλήθεια, το φως και την ανάσταση. Θέλει τη «γεύση» του Θεού. Ένας τρόπος «γεύσης» του Θεού είναι η «τιμή του αδελφού μας» και η αποδοχή του καθενός ανεξαιρέτως. Πόθος της ζωής μας να είναι η ανάπαυση του πλησίον μας.

Επομένως, πολύ απλά: Eάν θέλουμε να δούμε σε ποια πνευματική κατάσταση βρισκόμαστε, ένα ερώτημα να θέτουμε στον εαυτό μας και τίποτα άλλο: «Υπάρχει κάποιος στην καρδιά μας που δεν συμπαθούμε; Υπάρχει κάποιος στην καρδιά μας για τον οποίο νιώθουμε αδιαφορία; Υπάρχει κάποιος άνθρωπος, πιστός ή μη, που δεν επιθυμούμε τη σωτηρία του;». Αυτό είναι το κριτήριο για να δούμε αν η καρδιά μου είναι «ζωντανή» και ανήκει στον Χριστό ή είμαι «κλεισμένος» στον εαυτό μου.

Όλα αυτά μεταφέρει ο απόστολος Παύλος, έχοντας σαν βάση την προσευχή. Η βάση της προσευχής είναι η μετάνοια και η συντριβή. Δηλαδή, η προσωπική αναζήτηση του Θεού. Αναζητώ το Θεό, συντρίβομαι, μαθαίνω να προσεύχομαι και αποκτώ καρδιά. Αποκτώ το ήθος του Θεού. Ποιο; Να ποθώ τη σωτηρία όλων των ανθρώπων.