Τρίτη 24 Μαρτίου 2020

Θεόφιλος Κεφαλάς - Χατζημιχαήλ (Βαριά Μυτιλήνης 1870 - Μυτιλήνη 24 Μαρτίου 1934)

Γράφει ο ΑΘΑΝΑΣΙΟΣ Ι. ΚΑΛΑΜΑΤΑΣ

Στα τόσα πολλά που έχουν γραφεί για τον Θεόφιλο, έχω τη γνώμη πως ο βιβλίο του Στρατή Αναστασέλλη: Ο φίλος μου ο Θεόφιλος[1] μας φέρνει πολύ κοντά στην καθημερινότητα του φουστανελά ζωγράφου και αγιογράφου. Η Ρεγγίνα Ζερβού στην ωραία μελέτη της: «Οι λαϊκοί λόγιοι της Αγιάσου. Η περίπτωση του Στρατή Αναστασέλλη»[2], γράφει πως η «προσέγγιση του Αναστασέλλη στο πρόσωπο και το έργο του Θεόφιλου επικεντρώνεται στην έννοια της λαϊκότητας». Με βάση την παραδοχή αυτή, νομίζω, ότι ο Θεόφιλος είναι η ενσάρκωση του λαϊκού πολιτισμού μας, στοιχεία του οποίου στη μακρά πορεία των αιώνων, από την Αρχαιότητα, το Βυζάντιο και τον Νέο Ελληνισμό επιβιώνουν μέχρι σήμερα. Το παρακάτω απόσπασμα δείχνει πόσο αληθινή και ατόφια ήταν η σχέση του Αναστασέλλη με τον «μονόχνωτο και αλλοπαρμένο» λαϊκό ζωγράφο: «Κάθε απόγευμα περνούσα απ’ την Καρήνη κάνοντας δρομολόγιο Αγιάσου – Μυτιλήνης. Στην Καρήνη τότες σταματούσαμε για ν’ αλλάξουμε νερά. Εγώ παρακρύωνα τη μηχανή μου λόγω Θεόφιλου κ’ οι επιβάτες μου πάντα γρίνιαζαν. Ένα απόγεμα βρήκα το Θεόφιλο κατεβασμένο με σκάλα στη χαβούζα να τη ζωγραφίζει γυρωτρόγυρα πάνω απ’ τη στάθμη του νερού. Επιφάνεια ασβεστωμένη 20Χ1,50. Πιάνω τη σκάλα απ’ τις επάνω άκρες και τη σπρώχνω σιγανά προς το κέντρο. Ο Θεόφιλος γαντωζμένος μου λέει γελαστός: Κάτσι Στρατήγ’ καλά, άφσι τα χουρατά μην πάθομι κανένα μασκαραλίκ’»[3]
Σαν σήμερα, 24 Μαρτίου 1934, πέθανε ο Θεόφιλος. Σύμφωνα με τον Αναστασέλλη, κανένας δεν έμαθε που είναι ο τάφος του. Από τότε έχουν περάσει 86 χρόνια… 


[1] Κυκλοφόρησε από τις εκδόσεις Κείμενα, στα 1981. 
[2] Δημοσιεύθηκε στον τόμο: Λαϊκός πολιτισμός και έντεχνος λόγος. Ποίηση – πεζογραφία – θέατρο, εκδ. Ακαδημία Αθηνών, Αθήνα 2010· [και εδώ]. 
[3] ΣΤΡΑΤΗΣ ΑΝΑΣΤΑΣΕΛΛΗΣ. (1981). Ο φίλος μου ο Θεόφιλος. Αθήνα: Κείμενα, σ. 18.

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου