Τετάρτη 25 Μαρτίου 2020

25η Μαρτίου 1821. Ημέρα μνήμης και λήθης

Γράφει ο ΑΘΑΝΑΣΙΟΣ Ι. ΚΑΛΑΜΑΤΑΣ

Ημέρα μνήμης αλλά και λήθης η σημερινή 25η Μαρτίου. Μνήμης γιατί η Επανάσταση του 1821 είναι για εκείνους που δεν σταματούν να τη μελετούν, λήθης διότι πολλά από τα πρόσωπα και τα γεγονότα λησμονιούνται σήμερα, αφού πολλούς από εμάς, μας απορροφά άλλοτε η ζοφερή κι άλλοτε η φωτεινή καθημερινότητα. 
Δεν χωρά αμφιβολία ότι εδώ και χρόνια στην ελληνική κοινωνία, επιπολάζει προκλητικά πληθωριστική φλυαρία γκλαμουριάς. Τρανταχτό παράδειγμα, οι επιλογές προσώπων που θα στηρίξουν και θα οργανώσουν τις πολυποίκιλες εκδηλώσεις για τα 200χρονα «εορτασμού» της Εθνική μας Παλιγγενεσία, που θα γιορτάσουμε του χρόνου. Δεν είναι δύσκολο να καταλάβει κανείς πως αυτά τα πρόσωπα, όπως κι άλλοτε, δεν ταλαιπώρησαν μόνο την ελληνική κοινωνία αλλά και τον πολιτισμό της. Ας θυμηθούμε τη χρονιά των Ολυμπιακών Αγώνων στο κλεινόν άστυ. Παραφράζοντας τον Οδυσσέα Ελύτη, που στην Ιδιωτική Οδό γράφει ότι οι «διανοούμενοι μειδιούν και οι ποιητές διανοούνται» - ας μου συγχωρέσει ο ποιητής ετούτη τη «βεβήλωση» - θα σημείωνα ότι οι ιστορικοί μειδιούν και οι γκλαμουράτοι διανοούνται. Τέλος πάντων! Φοβάμαι, λοιπόν, πως τα 200χρονα «εορτασμού» της Επανάστασης του 1821, στους σημερινούς χαλεπούς καιρούς, θα επιπολάσουν επικίνδυνα κακέκτυπα «φωτεινών» αυτόκλητων εθνοσωτήρων, γένους θηλυκιού και γένους αρσενικού. Με αποτέλεσμα να χαθεί η ουσία του εορτασμού των 200 χρόνων από την Επανάσταση των παππούδων και προπαππούδων μας αγωνιστών. 
Γράφοντας εχθές αυτές τις γραμμές, ήρθε στο νου μου η φιγούρα του «παππού της Ιστορίας του Νέου Ελληνισμού», όπως συνηθίζω να τον ονομάζω, του αξέχαστου Απόστολου Ε. Βακαλόπουλου. Κατά τη διετία 1990 – 1992, όταν έκαμα τις μεταπτυχιακές σπουδές μου στο ΑΠΘ, είχα την τύχη να τον γνωρίσω από κοντά. Επί δύο χρόνια, σχεδόν κάθε μέρα, βρισκόμασταν τετ-τα-τετ, πότε στην Κεντρική Βιβλιοθήκη του ΑΠΘ, πότε στον πανέμορφο χώρο του Αναγνωστηρίου της Βιβλιοθήκης της Εταιρείας Μακεδονικών Σπουδών. Κι επειδή η μεταπτυχιακή μου έρευνα αφορούσε τον 18ο αιώνα και πρόσωπα Ελλήνων λογίων που διαδραμάτισαν σημαντικό ρόλο στην εκπαίδευση εκείνης της εποχής, είχα την ευκαιρία πολλές φορές να συζητώ μαζί του γι’ αυτά τα ζητήματα. Ομολογώ ότι αυτή η διετία ήταν ιερή για τη μετέπειτα τριβή και σπουδή μου στην Ιστορία του Νέου Ελληνισμού. 


Στα 1997, όταν η Θεσσαλονίκη ήταν πολιτιστική πρωτεύουσα της Ευρώπης, ο Απόστολος. Ε. Βακαλόπουλος, στο περιοδικό ΕΝΕΝΗΝΤΑ ΕΠΤΑ παρά πόδα, - τχ. 6 (Νοέμβριος 1997) 32-35 - είχε δώσει μια ωραία συνέντευξη στον Γιώργο Κορδομενίδη, διευθυντή του περιοδικού Εντευκτήριο. Αξίζει κανείς να τη διαβάσει για δύο κυρίως λόγους. Πρώτον, γιατί ο «παππούς της Ιστορίας του Νέου Ελληνισμού» θεωρεί ότι η Ιστορία είναι θετική επιστήμη: «ο καλός ιστορικός πρέπει να επιμένει στην έρευνα των θετικών στοιχείων και όχι να κάνει κοινωνιολογία με αοριστίες». Και δεύτερον, διότι περιλαμβάνει δύο φωτογραφίες του ίδιου, στο γραφείο του, στο «κελί της εργασίας, της μοναξιάς και συλλογής του», όπως γράφει στον πρόλογο του πέμπτου τόμου της Ιστορίας του Νέου Ελληνισμού, που είναι αφιερωμένος στη μεγάλη Ελληνική Επανάσταση (1821 – 1829). Αν και αυτή η συνέντευξη βρίσκεται στο Διαδίκτυο [εδώ], την παραθέτω αυτούσια, όπως δημοσιεύθηκε στο περιοδικό ΕΝΕΝΗΝΤΑ ΕΠΤΑ παρά πόδα.


Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου