Η ευχαριστία στην πνευματική ζωή

Του Γρηγόρη Δουμούζη – Θεολόγου, MSc Θεολογίας, Κοινωνιολόγου

Στο Ευαγγέλιο της Κυριακής (Λκ. ιζ΄ 12-19) διαβάζουμε το γεγονός της θεραπείας των δέκα λεπρών. Βλέπουμε πως και οι δέκα απευθύνθηκαν προς τον Χριστό με βαθιά πίστη, ώστε να ζητήσουν τη θεραπεία τους. Εκείνος τους λέει να πάνε να παρουσιαστούν στους ιερείς. Οι λεπροί, κάνοντας υπακοή, κατευθύνθηκαν προς τους ιερείς και στον δρόμο θεραπεύθηκαν. Όμως, απ’ τους δέκα μόνο ο ένας ένιωσε ευγνωμοσύνη γι’ αυτό το θαυμαστό γεγονός και αναζήτησε τον Χριστό να Τον ευχαριστήσει. Όταν Τον πλησίασε, ο Κύριος διερωτήθηκε και είπε: «Δε θεραπεύθηκαν όλοι; Μόνο εσύ ήρθες; Πού είναι οι άλλοι εννιά;». Στη συνέχεια, τον επαίνεσε ο Κύριος για την πίστη και την ευγνωμοσύνη του.

Κατ’ αρχάς, είναι απαραίτητο να πούμε πως και οι δέκα λεπροί είναι αξιέπαινοι, αφού μέσα στο πρόβλημά τους ζήτησαν με πίστη απ’ τον Κύριο τη θεραπεία. Δεν έμειναν να κλαίγονται μέσα στην απελπισία τους, αλλά όλη τους η ελπίδα στράφηκε στο πρόσωπο του Χριστού. Όμως, χρειάζεται όλα τα πράγματα να τα βλέπουμε πιο ουσιαστικά. Δηλαδή, να δούμε τα βαθύτερα κίνητρα της καρδιάς μας. Τα πράγματα δεν κρίνονται μόνο με εξωτερικά κριτήρια.

Αυτό σημαίνει πως όταν κάποιος έχει ένα αίτημα και μια επιθυμία και του εκπληρώνονται, η συνέχεια μαρτυρεί τα βαθύτερα πράγματα. Όταν δεν ευχαριστείς, τι σημαίνει αυτό; Ότι είσαι επικεντρωμένος στην ανάγκη σου, είσαι «κλεισμένος» στον εαυτό σου. Το αίτημά σου είναι πάνω απ’ το πρόσωπο. Είναι η γνωστή φράση: «Η δουλειά μου να γίνει». Να παρακαλούμε τον άλλον για κάτι, αλλά μόλις εκπληρωθεί το αίτημά μας, λησμονούμε το πρόσωπο που μας χάρισε αυτό το δώρο. Αυτό συμβαίνει και με το Θεό.

Πίσω απ’ αυτή τη βαθιά πίστη που πολλές φορές επιδεικνύουμε, κρύβεται ένας θρησκευτικός εγωισμός και μια φιλαυτία. Δηλαδή, κρύβεται μια σκοπιμότητα: «Η δουλειά μου να γίνει». Η συνέχεια, επομένως, μαρτυρεί την πραγματικότητα. Αυτό έχει πολλές προεκτάσεις. Ο άνθρωπος που είναι επικεντρωμένος στα δικά του, όσο και αν δείχνει πνευματικός άνθρωπος, η πραγματικότητα της ζωής του μαρτυρεί κάτι άλλο. Ο άνθρωπος που έχει αυτό το ήθος, κρύβει ένα «πνεύμα» δυσάρεστο και τοξικό. Όταν δεν ικανοποιηθούν οι επιθυμίες του, προσβάλλει τη σχέση, γκρινιάζει, απαιτεί και δεν ευχαριστεί. Ή αν ευχαριστεί, το κάνει με σκοπιμότητα, ώστε να πετύχει κάτι άλλο.

Ας δούμε τις σχέσεις μας: Όσο μας ικανοποιεί κάποιος/α, είμαστε ευχάριστοι και χαρούμενοι. Μόλις, όμως, μειωθεί η εκπλήρωση των επιθυμιών μας, τότε, ποια αγάπη υπάρχει; Τι ζητάμε; Την ικανοποίηση του εαυτού μας. Αυτό που είναι το βαθύτερο και δείχνει τις «αληθινές» ψυχές, είναι το «πνεύμα ευχαριστίας». Τι είναι πιο σημαντικό για μας; Η εκπλήρωση των αναγκών μας ή η σχέση και το πρόσωπο; Είναι ένα καίριο ερώτημα που μαρτυρεί την ποιότητα κάθε ανθρώπου. Σε ποιο πρόσωπο αναφερόμαστε; Όχι μόνο σ’ αυτό που μας ικανοποιεί τις επιθυμίες, αλλά και σ’ αυτό που μας ενοχλεί και μας πληγώνει.

Η «πληγή» στην πνευματική ζωή είναι «δίκοπο μαχαίρι»: Είναι είτε ένα «κλείσιμο» στον εαυτό μας, είτε αυτή η «πληγή» γίνεται «πηγή ζωής» και επίγνωσης του εαυτού μας. Εμείς θεωρούμε ότι οι σχέσεις είναι μια διαρκής ικανοποίηση των αναγκών μας και έτσι τις αξιολογούμε. Η πραγματική, όμως, σχέση είναι η ικανότητα να «ανέβουμε στον σταυρό» και να πονέσουμε για χάρη του άλλου. Αυτός ο σταυρός και αυτός ο πόνος γίνονται «πηγή ζωής». Επομένως, ο Κύριος με μια αρχοντιά λέει: «Θέλετε τη θεραπεία; Μου τη ζητάτε, σας τη δίνω. Όμως, η συνέχεια μαρτυρεί τα πράγματα και αποκαλύπτει την εσωτερική πραγματικότητα». Το ίδιο συμβαίνει και στη ζωή μας. Ο «ελεύθερος» άνθρωπος είναι αυτός που είναι ελεύθερος από ανάγκες και είναι «σκλάβος» στη σχέση με τον Χριστό και μέσω του Χριστού με τον κάθε άνθρωπο.

Αυτό μας μαρτυρεί το γεγονός της θεραπείας των δέκα λεπρών. Οφείλουμε ν’ αναπτύξουμε αυτό που είναι ουσιαστικό στην πνευματική ζωή. Νομίζουμε πως πνευματική ζωή είναι διαρκώς να ζητάμε. Ξεχάσαμε πως πνευματική ζωή είναι και κάτι άλλο: Δοξολογία, ευγνωμοσύνη και ευχαριστία. Ο πνευματικός άνθρωπος δεν μένει στο δώρο, αλλά στην ευχαριστία. Για παράδειγμα, εμείς μπορεί να ερχόμαστε στην εκκλησία, να κοινωνάμε και να παίρνουμε αυτό το «δώρο», το Σώμα και το Αίμα του Θεού. Η συνέχεια, όμως, ποια είναι; Η ζωή μας μετά το «δώρο» είναι ευχαριστία και δοξολογία;

Αν αυτό το πνεύμα ευχαριστίας που έχουμε προς το Θεό είναι αληθινό, βγαίνει και προς τους ανθρώπους. Μαθαίνουμε να ευχαριστούμε και για τα καλά και για τα άσχημα. Όταν ο Θεός μάς δίνει τη χάρη Του, Τον ευχαριστούμε, αλλά όταν αίρει τη χάρη Του για λόγους παιδαγωγικούς, Τον ευχαριστούμε πάλι; Ο «ζωντανός» άνθρωπος είναι ο «ευχαριστιακός» άνθρωπος. Στη Θεία Λειτουργία δεν κάνουμε τίποτα άλλο, απ’ το να ευχαριστούμε το Θεό «κατά πάντα και διά πάντα».