Γράφει ο ΤΑΚΗΣ ΘΕΟΔΩΡΟΠΟΥΛΟΣ
Τα χρονογραφήματα της περασμένης εβδομάδας τα αφιέρωσα στη διδασκαλία της λογοτεχνίας στη μέση εκπαίδευση. Το καταληκτικό της περασμένης Κυριακής είχε τίτλο: «Να καταργηθεί η διδασκαλία της λογοτεχνίας». Ήταν το συμπέρασμα όσων εντοπίζει κάποιος που δεν είναι εκπαιδευτικός, ούτε φιλόλογος, στον τρόπο πρόσληψης της λογοτεχνίας από τις νεότερες γενιές. Τις παλιότερες άσ’ τες στην κακομοίρα μοίρα τους. Όπου προσπάθησα να πω με τον αφοριστικό μου τίτλο ότι ο τρόπος που διδάσκεται η λογοτεχνία στους εφήβους μας στην πραγματικότητα τους κάνει να την αντιπαθήσουν. Ως εκ τούτου, καλύτερα να μην τη διδάσκουμε καθόλου, παρά να τη διδάσκουμε έτσι όπως τη διδάσκουμε.
Με εντυπωσίασε το γεγονός ότι, ενώ στις διάφορες συζητήσεις για την εκπαίδευση η διδασκαλία της λογοτεχνίας, και των συναφών επαγγελμάτων, φυτοζωεί στο περιθώριο, οι αντιδράσεις στα χρονογραφήματά μου υπήρξαν αρκετά βίαιες. Κάτι που μου έδωσε τη δύναμη να συνεχίσω. Αν εν έτει 2022 μια θέση για τον τρόπο που διδάσκεται η λογοτεχνία στα παιδιά μας προκαλεί τόσο βίαιες αντιδράσεις, σημαίνει ότι τίποτε δεν έχει χαθεί ακόμη. Ζητάμε γλωσσική ευαισθησία, βασική παράμετρο της γνώσης, και ψάχνουμε τρόπους για να τη μεταδώσουμε στα παιδιά μας; Αυτή είναι η συζήτηση για τη λογοτεχνία. Και αν τσακωνόμαστε γι’ αυτό, σημαίνει ότι μας καίει. Είναι το κοινό μας σημείο. Το κοινό μου σημείο μ’ εκείνη την αναγνώστρια που έγραψε «Πιο ηλίθιος πεθαίνεις. Μια φιλόλογος», για να απαντήσει στο άρθρο μου περί κατάργησης της διδασκαλίας της λογοτεχνίας. Στην αρχή νόμιζα ότι η ηλίθια ήταν η φιλόλογος, όμως μετά κατάλαβα ότι ήμουν εγώ.
Παρά τις πολλές θετικές αντιδράσεις στην άποψή μου, σε όσους κατάλαβαν ότι δεν πρέπει να πάρουν την πρότασή μου κατά γράμμα, αλλά ως μια ειρωνική αντιμετώπιση αυτού που συμβαίνει σήμερα στην εκπαίδευση, προτιμώ να ασχοληθώ με τις αρνητικές αντιδράσεις. Κυρία η οποία δηλώνει φιλόλογος με έδρα τον Βόλο, και δεν έχω λόγο να μην την πιστέψω, συνεπικουρούμενη από ομοιοπαθείς δορυφόρους της διανοίας της με κατηγορεί ότι η πρότασή μου για κατάργηση της διδασκαλίας της λογοτεχνίας στην πραγματικότητα καταφέρεται κατά του πολιτισμού μας. Στο πληκτρολόγιο του Διαδικτύου εννοείται. Πόση υπομονή και πόση κατανόηση χρειάζομαι για να της εξηγήσω ότι αυτό που λέει επιβεβαιώνει το πρόβλημα που θέτω; Ο τρόπος που διδάσκεται η λογοτεχνία οδηγεί στη δική της τύφλωση. Έχει χάσει, αν την είχε ποτέ, την ικανότητά της να διαβάζει ένα κείμενο σε δεύτερο επίπεδο. Και αυτή η κυρία μπαίνει σε μια τάξη και μεταδίδει την ανικανότητά της ως ικανότητα.
Δεν τρέφω ψευδαισθήσεις. Δεν πιστεύω ότι η επιμονή ενός χρονογράφου σε μια μεγάλη εφημερίδα όπως η «Κ» μπορεί να αλλάξει το μοίρασμα. Τίποτε δεν πρόκειται να αλλάξει. Οι φιλόλογοι ως καλοί δημόσιοι υπάλληλοι θα συνεχίσουν να διδάσκουν βάσει των προδιαγραφών και οι μαθητές τους να αποστηθίζουν τις αναλύσεις των κειμένων που τους προτείνουν. Κι εμείς όλοι να εξανιστάμεθα διότι τα παιδιά μας δεν αντέχουν τη δοκιμασία με τα κείμενα. Λες κι εμείς την αντέχουμε, όμως αυτό είναι άλλο θέμα.
Ας το πάρουμε απόφαση. Είμαστε μια κοινωνία που δυσκολεύεται να διαβάσει. Και αυτό το οφείλουμε στην εκπαίδευσή μας, η οποία δεν μας μαθαίνει να διαβάζουμε. Το επαναλαμβάνω: η διδασκαλία της λογοτεχνίας στη μέση εκπαίδευση δεν είναι διδασκαλία καλολογικών στοιχείων ή μεταφορών. Είναι διδασκαλία ανάγνωσης, κοινώς κατανόησης κειμένου και επιπέδων ύφους. Όταν γράφεις «να καταργηθεί η διδασκαλία της λογοτεχνίας» και ο άλλος το παίρνει κατά γράμμα, απλώς επιβεβαιώνει την άποψή σου. Ναι, η διδασκαλία της λογοτεχνίας, έτσι όπως γίνεται, δίνει το δικαίωμα, στον ηλίθιο φιλόλογο να παίρνει κατά γράμμα τις θέσεις οποιουδήποτε χωρίς να λάβει υπόψη του την ειρωνεία ή τον σαρκασμό, διότι αυτά του λένε οι λέξεις που βλέπει.
Λεπτά γράμματα. Η διαφορά της ανάγνωσης της λογοτεχνίας από την εκμάθηση «γραφής και ανάγνωσης» έγκειται στη δυνατότητα παραγωγής δεύτερων ή τρίτων σκέψεων. Αχρείαστες να ‘ναι είπατε; Δεν έχω αντίρρηση. Απλώς καμιά φορά ξεπηδούν μπροστά σου χωρίς να τις περιμένεις. Είναι η περίπτωσή μου.
ΠΗΓΗ: Η ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου