Κυριακή 5 Μαΐου 2019

Ο Claude Levi Strauss για τον ρατσισμό

Γράφει ο ΑΘΑΝΑΣΙΟΣ Ι. ΚΑΛΑΜΑΤΑΣ

Σε μια αναδημοσιευμένη συνέντευξή του στο ΒΗΜΑ / Νέες Εποχές (07-12-1997) ο Claude Levi Strauss, κορυφαίος Γάλλος ανθρωπολόγος, από τους μεγαλύτερους διανοητές του 20ου αιώνα, σε διαπίστωση του δημοσιογράφου ότι πολλά έχουμε να μάθουμε μελετώντας τις φυλετικές διαφορές, είχε πει τα εξής αποκαλυπτικά: «Έχουν διαπραχθεί τόσο φοβερά εγκλήματα στο όνομα του ρατσισμού, ώστε δικαίως ο κόσμος σήμερα τοποθετείται στο αντίθετο στρατόπεδο. Όμως ο απλοϊκός αντιρατσισμός το μόνο που κατορθώνει είναι να δίνει όπλα στον ρατσισμό, γιατί είναι παράλογο να αρνείται κανείς διαφορές που όντως υπάρχουν ανάμεσα στις φυλές. Οι ανθρωπολόγοι και οι γενετιστές συμφωνούν απόλυτα στο γεγονός ότι δεν υπάρχει ξεχωριστή μοίρα για κάθε ομάδα ανθρώπων, και καμία φυλή δεν είναι καταδικασμένη να διαιωνίζει λόγω γονιδίων τα ίδια χαρακτηριστικά ή τα ίδια μειονεκτήματα, επειδή με τον καιρό όλα αλλάζουν. Είναι όμως παράλογο να καταλήξει κάποιος βιαστικά στο συμπέρασμα ότι όλες οι ομάδες των ανθρώπων είναι πανομοιότυπες. Είναι αναγκαίο λοιπόν να διευκρινίσουμε ότι υπάρχουν διαφορές ανάμεσα σε έναν μαύρο της Αφρικής, έναν Ινδιάνο της Αμερικής και έναν Ασιάτη. Παρ’ όλα αυτά πρέπει να απορρίψουμε τον ρατσισμό ως βιολογική θεωρία που υποστηρίζει ότι οι γενετικές καταβολές κάθε ανθρώπινης ομάδας είναι καθορισμένες και με συγκεκριμένο περιεχόμενο, το οποίο προσδιορίζει συγκεκριμένα χαρακτηριστικά που διαιωνίζονται στη συγκεκριμένη φυλή. Οι διάφορες ομάδες που κατοικούν στον πλανήτη μας έχουν η καθεμία την ιστορία της, τις συνθήκες διαβίωσης, τις ιδέες και ορισμένα χαρακτηριστικά, τα οποία ωστόσο δεν είναι αυτά που είχαν πριν από έναν αιώνα ή αυτά που θα έχουν ύστερα από έναν αιώνα». Το παράθεμα άντλησα από το βιβλίο καθηγητή, του διδακτικού εγχειριδίου της Β΄ Λυκείου: Αρχές Φιλοσοφίας, Αθήνα 2012, σ. 127, ετοιμάζοντας διδακτικές σημειώσεις για την ενότητα που αναφέρεται στον πολιτισμό και τις αξίες, και ειδικότερα στις πολυπολιτισμικές κοινωνίες και τις κοινές αξίες τους. Αξιοσημείωτο είναι εδώ το γεγονός ότι στους διδακτικούς στόχους δίνεται ιδιαίτερη βαρύτητα οι μαθητές/τριες να κατανοήσουν ότι: α) δεν υπάρχει πολιτιστική «καθαρότητα» και παρθενογένεση, β) στην εποχή μας επιτακτική είναι η ανάγκη ειρηνικής συνύπαρξης όλων των λαών, αφού παγκοσμίως είναι οξυμένα πολλά κοινωνικά και οικονομικά προβλήματα, και γ) χωρίς τις αξίες τις ισονομίας και της διαλεκτικής σύνθεσης δεν μπορούν να οικοδομηθούν οι πολυπολιτισμικές κοινωνίες. Για την επίτευξη των στόχων αυτών, της συγκεκριμένης θεματικής ενότητας, πέραν του διδακτικού εγχειριδίου: Αρχές Φιλοσοφίας, απαραίτητο είναι να χρησιμοποιηθούν και αποσπάσματα από το βιβλίο του Claude Levi Strauss. (1991). Φυλή και Ιστορία, μτφρ. Ευρυδίκη Παπάζογλου, Αθήνα: Γνώση, ιδιαίτερα από τα κεφάλαια: «Ποικιλομορφία των πολιτισμών» και «Συνεργασία των πολιτισμών»· [βλ., εδώ].

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου