Γράφει η ΙΩΑΝΝΑ ΚΕΝΤΕΡΗ· Μαθήτρια του Πρότυπου ΓΕΛ. Μυτιλήνης του Πανεπιστημίου Αιγαίου
Φέτος συμπληρώνονται 200 χρόνια από την έναρξη της Ελληνικής Επανάστασης του 1821 – μια Επανάσταση που οδήγησε στην απελευθέρωση των Ελλήνων από τον τουρκικό ζυγό και στη δημιουργία του Ανεξάρτητου Ελληνικού Κράτους, όπως όλοι γνωρίζουμε. Ακούγοντας, όμως, για όλες τις εκδηλώσεις, τους εορτασμούς που γίνονται για αυτή την επέτειο αλλά και τις αναφορές σε διάφορα γνωστά ιστορικά πρόσωπα και γεγονότα, τα οποία συνδέονται με το 1821, βρέθηκα αντιμέτωπη με τη σκληρή αλήθεια: δεν τα θυμάμαι τόσο καλά, όσο κάποτε.
Είναι γεγονός ότι, κατά τη διάρκεια των μαθητικών μας χρόνων, διδασκόμαστε την Ιστορία της Επανάστασης του '21 τρεις φορές: ως ζωηρά παιδιά στην ΣΤ΄ Δημοτικού, ως ανήσυχοι έφηβοι στην Γ’ Γυμνασίου και στην τελευταία χρονιά της εκπαίδευσής μας, την Γ΄ Λυκείου, έχοντας το άγχος και την κούραση των Πανελλαδικών Εξετάσεων. Πώς γίνεται όμως μετά από τόσα χρόνια στα θρανία, να μην γνωρίζουμε πολύ καλά την Νεότερη Ιστορία μας; Αυτό το ερώτημα έκανα στον εαυτό μου, και φέτος με αφορμή την Επέτειο των 200 χρόνων από το 1821, προσπάθησα να καταπιαστώ με το διάβασμα βιβλίων σχετικών με αυτήν.
Πράγματι, είναι αλήθεια πως τα σχολικά βιβλία Ιστορίας, έχουν γίνει δυσανάγνωστα – γιατί όχι και βαρετά - μετά από όλες τις υπογραμμίσεις και τις σημειώσεις, καθ’ όλη τη διάρκεια της χρονιάς· με η φωνή του αφηγητή σε εκπαιδευτικά βίντεο και τηλεοπτικά αφιερώματα να αποτελεί ένα ξεχωριστό είδος νανουρίσματος. Η αναζήτησή μου να βρω και να διαβάσω ένα εξωσχολικό βιβλίο για το 1821, με έφερε στο: «1821: H αρχή που δεν ολοκληρώθηκε. Πότε και πως δημιουργήθηκε το κράτος όπου ζούμε σήμερα». Ο τίτλος του μαγευτικός, να μου προκαλεί, πριν ακόμη το διαβάσω, ερωτήματα. Γιατί ανολοκλήρωτη η Επανάσταση του 1821; Δεν ολοκληρώθηκε με τον Ιωάννη Καποδίστρια; Το οπισθόφυλλο υποσχόταν «ευκολοδιάβαστη αλλά όχι επιφανειακή», «απλή […] ζωηρόχρωμη» αφήγηση των γεγονότων της Επανάστασης. Αυτό φυσικά τράβηξε το ενδιαφέρον μου και έτσι αποφάσισα να αποκτήσω «σχέση» με τους παππούδες του 1821. Η συγγραφέας κα Αθηνά Κακούρη έγινε η καλή μου, λοιπόν, δασκάλα. Μέσα σε 367 σελίδες, εξιστορεί τα γεγονότα από τα τέλη της Τουρκοκρατίας μέχρι τη δολοφονία του Καποδίστρια. Με γλαφυρό ύφος και ζωηρή αφήγηση, σύντομες θεματικές ενότητες και συνεχή ροή των γεγονότων, από την πρώτη κιόλας σελίδα κατάφερε να τραβήξει το ενδιαφέρον μου. Δεν είναι λίγες οι φορές που νιώθω σαν να συζητώ μαζί της.
Τα αποσπάσματα αρκετών πηγών που παρεμβάλλονται συχνά στην αφήγηση αλλά και οι διασυνδέσεις με το παρόν, είναι τα βασικά στοιχεία που κάνουν το βιβλίο αυτό ξεχωριστό, διαφορετικό από τα σχολικά βιβλία. Η συγγραφέας δεν διστάζει να παραδεχτεί πως, όχι, δεν γνωρίζουμε και τόσο καλά όλα όσα συνέβησαν την περίοδο της Επανάστασης του 1821. Γι’ αυτό και το «μήπως» δεν τα γνωρίζουμε τόσο καλά, κάνει το βιβλίο ακόμη πιο ενδιαφέρον. Αυτό το «μήπως», πράγματι, αφήνει περισσότερο χώρο στον αναγνώστη να ψάξει και μόνος του, να στοχαστεί και να προσπαθήσει να γεμίσει τα διάφορα κενά με δική του κριτική σκέψη. Δεν το κρύβω πως η συγγραφέας με βοήθησε να τοποθετήσω σε μια χρονική σειρά και να συμπληρώσω πολλά κενά που είχα για το 1821, τα οποία το σχολικό μάθημα της Ιστορίας, δυστυχώς, δεν μου το έχει κάνει μέχρι σήμερα, που είμαι μαθήτρια της Β΄ Λυκείου πια! Και γιατί δεν το έχει κάνει; Γιατί στο τέλος κάθε σχολικής χρονιάς, φτάνουμε στο σημείο να μην θυμόμαστε σχεδόν τίποτε από τη διδασκόμενη Ιστορία. «Μήπως» φταίει ο τρόπος διδασκαλίας, «μήπως» ο τρόπος αξιολόγησης, «μήπως» και η παπαγαλία να μαθαίνουμε χρονολογίες και ιστορικά γεγονότα; Είναι γνωστό το σκηνικό: στο σπίτι αποστηθίζουμε αυτολεξεί αποσπάσματα κειμένων, και μετά την προφορική εξέταση δεν τα ξανασκεφτόμαστε, μέχρι τη γραπτή. Όταν τελειώσει και αυτή, δεν τα προσεγγίζουμε ξανά. Αφήνουμε τις πληροφορίες να μαζευτούν στο πίσω μέρος του μυαλού μας, χωρίς να έχουμε τη δυνατότητα να τις ανακαλέσουμε κάποια στιγμή. Φανταστείτε μια αποθήκη – ποτέ δεν ξέρεις τι μπορεί να βρίσκεται στο πίσω μέρος της, και θέλει πολύ προσπάθεια για να μάθεις τι βρίσκεται σ’ αυτή.
Το βιβλίο της κας Κακούρη με βοήθησε να συνειδητοποιήσω πως η Ιστορία της πατρίδας μου, παλαιότερη και νεώτερη, είναι πολλά περισσότερα από το διδασκόμενο στο σχολείο μάθημα Ιστορίας, που πολλοί μαθητές και πολλές μαθήτριες αντιπαθούν. Είναι το παρελθόν μας, άρρηκτα συνδεδεμένο με το παρόν και το μέλλον. Είναι κάτι που αξίζει να καταπιαστείς και να μάθεις, να εμπεδώσεις, γενικά να γνωρίσεις και να αποκτήσεις σχέση. Αν και «η Ιστορία δεν επαναλαμβάνεται» όπως συνηθίζουν να λένε κάποιοι, εγώ πιστεύω πως επαναλαμβάνεται γιατί καθημερινά βλέπουμε να γίνονται τραγικά λάθη του παρελθόντος, όπως «Η Διχόνοια που βαστάει ένα σκήπτρο η δολερή».
Τελικά, το βιβλίο της κας Αθηνάς Κακούρη με βοήθησε να γνωρίσω καλύτερα την Επανάσταση του 1821. Μπορείς και εσύ αγαπητέ μου συμμαθητή και αγαπητή μου συμμαθήτρια, εάν έχεις τη θέληση, να διαθέσεις λίγο χρόνο, να συγκεντρωθείς και να διαβάσεις ένα - δύο κεφάλαια την ημέρα, από αυτό το τόσο σημαντικό για εμένα βιβλίο. Το πιο σημαντικό, όμως, είναι να μη νομίσεις πως το διάβασμά του θα είναι αγγαρεία, κάτι δηλαδή που πρέπει να κάνει ντε και καλά. Μάθε πως η μόρφωσή σου εκτείνεται πέρα από τα σχολικά μαθήματα Ιστορίας: είναι μια συνεχής διαδικασία, την οποία εσύ επιλέγεις. Μόλις αποφασίσεις ότι θέλεις να πάρεις στα χέρια σου το τιμόνι, να αποκτήσεις ιστορικό κριτήριο και αυτογνωσία, να ξέρεις… το καράβι της γνώσης θα σαλπάρει…
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου