Αναμασήματα δικαστικών αποφάσεων για το μάθημα των Θρησκευτικών (μτΘ)

Γράφει ο ΑΘΑΝΑΣΙΟΣ Ι. ΚΑΛΑΜΑΤΑΣ 

Στην ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ, έγκριτη εφημερίδα, διάβασα την επιστολή του Εντιμολογιοτάτου κ. Ιωάννη Θ Χαΐνη, Ομότιμου Καθηγητού του Εθνικού Μετσόβιου Πολυτεχνείου (εδώ). Στην εν λόγω επιστολή ο κ. Χαΐνης, σχολιάζει τη γνωστή δίωξη που υπέστησαν οι διευθυντές τριών Γυμνασίων Νάουσας, όταν κλήθηκαν να καταθέσουν σε Αστυνομικό Τμήμα για το αν τελικά, μετά την απόφαση του Συμβουλίου της Επικρατείας (ΣτΕ), στα σχολεία τους διδάσκονταν οι Φάκελοι Μαθητών του μαθήματος των Θρησκευτικών (μτΘ) των Νέων Προγραμμάτων Σπουδών (ΝΠΣ), μιας και αυτοί όπως είναι γνωστό ακυρώθηκαν από το ΣτΕ. Ο κ. Καθηγητής αρνείται ότι η κλήση των διευθυντών ήταν «προσπάθεια εκφοβισμού». Και μάλιστα παίρνει θέση υπέρ της Ένωσης Γονέων και Κηδεμόνων Νάουσας. Υποστηρίζει ότι σωστά ενήργησε. Με έμφαση μάλιστα τονίζει: «το ότι το μάθημα των Θρησκευτικών δεν έπρεπε να διδαχθεί με τα βιβλία που δόθηκαν είναι απολύτως ακριβές», υπενθυμίζοντας αρκετές πτυχές της υπ. αριθ. 660/2018 απόφασης του ΣτΕ και επισημαίνοντας παράλληλα πως «το ζήτημα είναι διοικητικής φύσεως και όχι της Ποινικής Δικονομίας». Επίσης, δεν χάνει την ευκαιρία να κατηγορήσει και το Υπουργείο Παιδείας και Θρησκευμάτων, που δεν έλαβε υπ’ όψιν του παλαιότερες επιστολές του προς την ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ για το ίδιο θέμα. 

Έχω τη ταπεινή γνώμη πως στην παραπάνω επιστολή του ο κ. Χαΐνης φάσκει και αντιφάσκει: από τη μια γράφει ότι το ζήτημα εφαρμογής της απόφασης του ΣτΕ «είναι διοικητικής φύσεως και όχι της Ποινικής Δικονομίας» και από την άλλη στην κυριολεξία αραδιάζει παραγράφους του Συντάγματος και της ακυρωτικής απόφασης του ΣτΕ, για να καταλήξει σε προτάσεις που, για τα εκπαιδευτικά πράγματα σ’ ένα σύγχρονο δημοκρατικό σχολείο, είναι εξαιρετικά επικίνδυνες. Γράφει επί λέξει: «Προσωπικά προτείνω τα βιβλία των Θρησκευτικών ως προς το περιεχόμενό τους να μην τυπώνονται από το υπ. Παιδείας εάν δεν έχουν την έγκριση της ΔΙΣ της Εκκλησίας της Ελλάδος. Για το σχολικό έτος 2020-2021 να επανέλθουν για ένα χρόνο τα παλαιά βιβλία των Θρησκευτικών και να αποσυρθούν άμεσα τα βιβλία της θρησκειολογίας. Το υπ. Παιδείας ας το προσέξει αυτό για να μη δημιουργηθούν προβλήματα στο υπ. Παιδείας και τα οποία δεν θα είναι και τόσο ευχάριστα. Προτείνω το περιεχόμενο των βιβλίων και η έγκριση αυτών πρώτα να γίνεται από τη ΔΙΣ και το τυπικό μέρος ως προς την εκτύπωση να γίνεται από το υπ. Παιδείας. Έτσι την ευθύνη των Θρησκευτικών αναλαμβάνει εξ ολοκλήρου η Εκκλησία της Ελλάδος, η οποία έχει και το συνταγματικό δικαίωμα. Φιλοφρονήσεις δεν χωρούν σε θέματα πίστεως»· οι υπογραμμίσεις είναι δικές μου. 

Δια γυμνού οφθαλμού, ετούτες οι προτάσεις διακρίνονται για την άγνοια θεολογικής και παιδαγωγικής πραγματικότητας, και από την πίσω πόρτα εισάγουν στο σχολείο την επιστημονική ακύρωση των θεολόγων καθηγητών σε δύο θεμελιώδη ζητήματα, τα οποία σχετίζονται με το επιστημονικό κύρος τους, όταν επιτυχώς τελειώνουν τις δύο θεολογικές σχολές της πατρίδας μας: τη θεολογική - παιδαγωγική ευθύνη και αυτοσυνειδησία τους. 

Με άλλα λόγια, για τον κ. Χαΐνη την ευθύνη για το αν ένας θεολόγος καθηγητής είναι άξιος καικατάλληλος να διδάξει το μτΘ σε ένα δημόσιο δημοκρατικό και σύγχρονο σχολείο, αντί να την έχει η Πολιτεία, πρέπει να την έχει η Διοικούσα Εκκλησία ή, ακόμη κι ο εκάστοτε μητροπολίτης μιας τοπικής Εκκλησίας. Φοβάμαι πως μια τέτοια εξέλιξη, που είναι πιθανή αν λάβουμε υπ’ όψιν τις περιπέτειες που τα τελευταία χρόνια περνά το μτΘ, (προσφυγές στα δικαστήρια, παραπληροφόρηση και κινδυνολογία από συγκεκριμένους εκκλησιαστικούς και θεολογικούς κύκλους κ.λπ.), θα επιφέρει το τελικό χτύπημα σ’ αυτό, με αποτέλεσμα την de facto υποβάθμισή του στο Ωρολόγιο Πρόγραμμα, αφού πια θα καθίσταται προαιρετικό. 

Μια πρόταση, την οποία όσοι εμπλεκόμαστε στα της Θρησκευτικής Εκπαίδευσης στην Ελλάδα, καλό είναι σοβαρά άμεσα και πριν είναι αργά να συζητήσουμε. Την προτείνει ο αγαπητός φίλος και συνάδελφος κ. Σταύρος Γιαγκάζογλου και τη σχολιάζει ο συνάδελφος Χάρης Ανδρεόπουλος, σε άρθρο του για το θεματικό τεύχος «Θρησκεία και Εκπαίδευση. Υπό το φως της πρόσφατης νομολογίας» του επιστημονικού περιοδικού Νομοκανονικά (εδώ). Γράφει ο κ. Ανδρεόπουλος για το άρθρο του κ. Γιαγκάζογλου «Παλινωδίες και αδιέξοδα στη θρησκευτική εκπαίδευση»: «η απόφαση του ΣτΕ χρειάζεται να συζητηθεί πιο πέρα από τη νομική θεώρησή της, διότι, κατά τη γνώμη του, σ΄ αυτή υπολανθάνει και ένα πλήθος άλλων ζητημάτων που δεν ανήκουν στο πεδίο της νομοθεσίας, αλλά αποτελούν αντικείμενο ευρυτέρου επιστημονικού διαλόγου της θεολογίας, της παιδαγωγικής και των άλλων ανθρωπιστικών, νομικών και κοινωνικών επιστημών που σχετίζονται με την εκπαιδευτική θεωρία και πράξη»· οι υπογραμμίσεις είναι ξανά δικές μου. 

ΣΠΥΡΟΣ ΠΑΠΑΛΟΥΚΑΣ, Ο Χριστός σε δόξα με αρμονικές χαράξεις, μολύβι και κόκκινο κραγιόνι σε λαδόκολλα, Συλλογή Ιδρύματος Εικαστικών Τεχνών και Μουσικής Β. & Μ. Θεοχαράκη.