Καλό Σαββατοκύριακο!

Πρωινό Σαββάτου, ανάμεσα σε «κίνηση κι αταραξία», όπως γράφει ο Οκτάβιο Παζ, η κίνηση του δίσκου στο πικάπ σε στέλνει στον παράδεισο. Καλό Σαββατοκύριακο! Α.Ι.Κ.

ΠΗΓΗ: MrVinylObsessive

Διονύσης Σαββόπουλος και Α.ΘΕ.Κ.

Του ΑΘΑΝΑΣΙΟΥ Ι. ΚΑΛΑΜΑΤΑ

Με τον θάνατο του Διονύση Σαββόπουλου, του «Νιόνιου», θυμήθηκα την Α.ΘΕ.Κ., την Ανεξάρτητη Θεολογική Κίνηση, που με τη θεολογική της δύναμη στη Θεολογική Σχολή Θεσσαλονίκης, κατά τη δεκαετία του ’80 ανέβαζε ψηλά τον πήχυ των συνδικαλιστικών φοιτητικών οργανώσεων. Το βιβλιοπωλείο Μήνυμα, σ' ένα στενάκι κάτω απ' την Καμάρα, για τους ΑΘΕΚίτες ήταν τόπος γόνιμων συζητήσεων και ιδεολογικών ζυμώσεων. Στο τότε φοιτητικό κίνημα της Θεσσαλονίκης, η Α.ΘΕ.Κ. είχε πολύ καλή παρουσία. Ήταν νεορθόδοξη κίνηση. Υπήρχε όμως και η ΟΡ.Θ.Α., η Ορθόδοξη Θεολογική Αναγέννηση, (κότσους χαρακτηρίζαμε τις φοιτητριούλες της - με 40 βαθμούς κατακαλόκαιρο, φορούσαν πουκαμισάκι, φουστίτσα, ζακελούλα και καλσόν, ενώ οι φοιτητές της φορούσαν άσπρο πουκαμισάκι (όχι κοντομάνικο) και μπλε ή μαύρο παντελόνι), κι αυτή είχε ισχυρή παρουσία στη σχολή μας. Οι περισσότερες έμειναν σε οικοτροφείο και μοίραζαν περιοδικά όπως η Απολύτρωσις. Αξίζει εδώ να σημειώσω ένα περιστατικό με την Ο.ΡΘ.Α., το οποίο έλαβε χώρα στο ισόγειο της σχολής μας, στην Αίθουσα Συνεδριάσεων μελών ΔΕΠ, δίπλα ακριβώς από το Γραφείο της Κοσμητείας, κάπου στα 1984 - 1985, όταν εκλεγόταν καθηγητής στο τότε Τμήμα Ποιμαντικής ο μακαρίτης καθηγητής Στέργιος Σάκκος. Εκείνη την περίοδο πρόεδρος του τμήματος ήταν ο αξέχαστος Ιωάννης Φουντούλης, μορφή μειλίχια και με βαθιά θεολογική και εκκλησιαστική παιδεία. Κι ενώ στην Αίθουσα Συνεδριάσεων γίνονταν η εκλογή του μακαρίτη Σάκκου, έξω απ' αυτή φοιτητριούλες της Ο.ΡΘ.Α. πιασμένες χέρι - χέρι, σε μια ευθεία γραμμή, είχαν στήσει έναν τοίχο απέναντι σ' όσους δεν συναινούσαμε στην εκλογή Σάκκου, φωνάζοντας «Φουντούλη θύμα παραιτήσου». Ελπίζω να θυμάται αυτό το περιστατικό ο αγαπητός συνάδελφος θεολόγος Ταξιάρχης Αϊβαλιώτης· ηγείτο της ομάδας που αντιδρούσαμε. Παρά ταύτα, ο μακαρίτης Σάκκος εκλέχθηκε καθηγητής, δίδαξε Εισαγωγή στην Παλαιά Διαθήκη, και βοηθό είχε τον Παυσανία Κουτλεμάνη, μακαρίτης κι αυτός, μορφή καλοπροαίρετη, ασθενική κι αγαθή.  

Σήμερα, όσοι κι όσες ανήκαμε στην Α.ΘΕ.Κ. διδάσκουμε σε σχολειά το μάθημα των Θρησκευτικών ως μάθημα ελευθερίας, και στην Εκκλησία υπάρχουν ιερείς που, τότε, ήταν ΑΘΕΚίτες. Στην Α.ΘΕ.Κ. ακούγαμε τα τραγούδια του Σαββόπουλου. Σημαία μας ήταν το «Να κρατήσουν οι Χοροί». Σήμερα, γκούγκλαρα τη φράση: «Ανεξάρτητη Θεολογική Κίνηση και Θεολογική Σχολή Θεσσαλονίκης» για να βρω κάποια πληροφορία. Διαπίστωσα ότι η Τεχνητή Νοημοσύνη είναι αδιάβαστη. Η πρώτη πρόταση που έγραφε η «άγαμη μηχανή» (κατά Ζαν Μποντριγιάρ) της Τεχνητής Νοημοσύνης είναι ετούτη: «Η φράση "Ανεξάρτητη Θεολογική Κίνηση" δεν σχετίζεται με κάποια συγκεκριμένη τρέχουσα ή επίσημη κίνηση στην Θεολογική Σχολή Θεσσαλονίκης». Αλλά και για την Ο.ΡΘ.Α., η Τεχνητή Νοημοσύνη είναι αδιάβαστη. Την συνδέει με την Ορθόδοξη Θεολογική Αναγέννηση, γνωστή ως «Σχολή της Θεσσαλονίκης», με χαρακτηριστικά την «νεοπατερική σύνθεση», την προβολή της ησυχαστικής παράδοσης και την κριτική στις δυτικές επιρροές, με τα οποία η Ο.ΡΘ.Α., ουδεμία σχέση είχε. Μνημόσυνο του Σαββόπουλου και της Α.ΘΕ.Κ., ας θεωρηθούν οι παραπάνω σκέψεις μου.

ΠΗΓΗ: Greek Songs Dim

ΠΡΟΤΥΠΟ ΓΕ.Λ. ΜΥΤΙΛΗΝΗΣ του ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟΥ ΑΙΓΑΙΟΥ: Τελετή Αναγόρευσης Επίτιμου Μέλους του Συλλόγου Διδασκόντων/ουσών του κ. ΠΑΝΑΓΙΩΤΗ ΓΡΗΓΟΡΙΟΥ

Δ Ε Λ Τ Ι Ο Τ Υ Π Ο Υ

Το Πρότυπο ΓΕ.Λ. Μυτιλήνης του Πανεπιστημίου Αιγαίου, στο πλαίσιο του ERASMUS+ και της συμμετοχής του στο Πρόγραμμα Jean Monnet, διοργανώνει Τελετή Αναγόρευσης Επίτιμου Μέλους του Συλλόγου Διδασκόντων/ουσών του κ. ΠΑΝΑΓΙΩΤΗ ΓΡΗΓΟΡΙΟΥ, Καθηγητή Διεθνών και Ευρωπαϊκών Θεσμών του Τμήματος Κοινωνιολογίας του Πανεπιστημίου Αιγαίου και κατόχου της Ευρωπαϊκής Έδρας Jean Monnet.

Για τον τιμώμενο θα μιλήσουν οι:

• Δημήτριος Παπαγεωργίου, Πρύτανης του Πανεπιστημίου Αιγαίου.
• Αναστασία Ζήση, Καθηγήτρια Ψυχολογίας, Τμήμα Κοινωνιολογίας Πανεπιστημίου Αιγαίου.
• Αικατερίνη Στρατάκη, Περιφερειακή Διευθύντρια Πρωτοβάθμιας και Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης Β. Αιγαίου.
• Δημήτριος Μπούμπας, Επόπτης Ποιότητας Συμβούλων Πρωτοβάθμιας Εκπαίδευσης Λέσβου, Δρ Πανεπιστημίου Αιγαίου.
• Κλειώ Χατζηδανιήλ, Δρ Πανεπιστημίου Αιγαίου.
• Παναγιώτης Τσουκαρέλλης, Κοινωνικός Λειτουργός, Διευθυντής ΕΝΕΓΥΛ Μυτιλήνης, Δρ Πανεπιστημίου Αιγαίου.
• Αικατερίνη Αποστολίδου, Διευθύντρια Τελωνείου Μυτιλήνης, Δρ Πανεπιστημίου Αιγαίου.
• Αργυρώ Βουνάτσου, Γραμματέας Μεταπτυχιακού Τμήματος Κοινωνιολογίας Πανεπιστημίου Αιγαίου.

Ο κ. Παναγιώτης Γρηγορίου γεννήθηκε στη Θεσσαλονίκη. Είναι πτυχιούχος της Νομικής Σχολής του Πανεπιστημίου Αθηνών. Έκανε μεταπτυχιακές σπουδές στις Ευρωπαϊκές Σπουδές (Institut des Hautes Etudes Européennes, Στρασβούργο) και στο Διεθνές Δίκαιο (Νομική Σχολή του Πανεπιστημίου Στρασβούργου ΙΙΙ). Είναι διδάκτορας Δημοσίου Δικαίου (Διεθνές Δίκαιο) του Πανεπιστημίου Robert Schuman του Στρασβούργου. Συνεργάσθηκε ερευνητικά με το Συμβούλιο της Ευρώπης και με το Ίδρυμα Μεσογειακών Σπουδών. Εργάσθηκε ως Ερευνητής Α΄ στο Ελληνικό Κέντρο Ευρωπαϊκών Μελετών (ΕΚΕΜ) και ως Επιστημονικός Σύμβουλος στις Ευρωπαϊκές Υποθέσεις (Υπουργείο Εξωτερικών). Διδάσκει ως μέλος ΔΕΠ στο Πανεπιστήμιο Αιγαίου από το 2001. Επίσης, συνεργάζεται ακαδημαϊκά με το Πανεπιστήμιο Πειραιώς και με το Ελληνικό Ανοικτό Πανεπιστήμιο. Διδάσκει από το 2004 στην Σχολή Εθνικής Ασφάλειας, στο Ακαδημαϊκό Συμβούλιο της οποίας συμμετέχει από το 2010. Διετέλεσε Πρόεδρος του Τμήματος Κοινωνιολογίας του Πανεπιστημίου Αιγαίου την περίοδο 2011-2012 και μέλος της Συγκλήτου του Πανεπιστημίου Αιγαίου. Tο 2014 εξελέγη Κοσμήτορας της Σχολής Κοινωνικών Επιστημών του Πανεπιστημίου Αιγαίου. Είναι ιδρυτικό μέλος του ΠΜΣ «Ευρωπαϊκές Κοινωνίες & Ευρωπαϊκή Ολοκλήρωση» του Τμήματος Κοινωνιολογίας του Πανεπιστημίου Αιγαίου και πρώτος Διευθυντής του (2008-2011). Ως εκπρόσωπος του Πανεπιστημίου Αιγαίου διετέλεσε μέλος της Συγκλήτου του Ευρωμεσογειακού Πανεπιστημίου (EMUNI) από το 2008 έως το 2013. Συμμετέχει ενεργά στην Ελληνική Πανεπιστημιακή Ένωση Ευρωπαϊκών Σπουδών (ΕΠΕΕΣ) από το 2002 μέλος του Διοικητικού Συμβουλίου της οποίας είναι από το 2007. Διετέλεσε δε Πρόεδρος της ΕΠΕΕΣ (2014) και Αντιπρόεδρος (2015-2016). Από το 2017 συνδιευθύνει την European Doctoral School του Πανεπιστημίου του Λουξεμβούργου, καθώς και το International Summer School on European Governance του Πανεπιστημίου Αιγαίου (2013 έως σήμερα). Επίσης, είναι κάτοχος δύο ευρωπαϊκών εδρών Jean Monnet (2002-2009 και 2010-2013), καθώς και τριών μαθημάτων (Modules) Jean Monnet. Έχει διδάξει σε Ευρωπαϊκά Πανεπιστήμια (Paris III/Nouvelle Sorbonne, Université Catholique de Louvain, Γενεύης, Κρακοβίας, Transylvania/Brassov, Εθνική Σχολή Δημόσιας Διοίκησης και Πολιτικής Επιστήμης Βουκουρεστίου, Στρασβούργου, Nantes, Cadiz, EMUNI, Bilgi, Montpellier) και σε αφρικανικά (Abidjan, Marrakech). Ακόμη, έχει αναγορευθεί από την Γαλλική Δημοκρατία Chevalier de l’Ordre des Palmes Académiques. Τo συγγραφικό του έργο σε ελληνική, γαλλική, αγγλική, ρουμανική και κινεζική γλώσσα πραγματεύεται θέματα διεθνούς και ευρωπαϊκού δικαίου, μειονοτικών ζητημάτων, εξωτερικής πολιτικής ΕΕ, πολιτικών ΕΕ, Διεθνούς και Ευρωπαϊκού Δικαίου περιβάλλοντος, Ευρωπαϊκής Διακυβέρνησης.

Οι τελευταίες μέρες της ανθρωπότητας

Του Τζόρτζιο Αγκάμπεν

Μετάφραση: Αναστάσιος Θεοφιλογιαννάκος

Από τον Οκτώβριο του 1915, μετά την είδηση για το ξέσπασμα του μεγάλου πολέμου, ο Καρλ Κράους άρχισε να γράφει –«για ένα θέατρο του Άρη»– το δράμα Οι τελευταίες μέρες της ανθρωπότητας, το οποίο δεν θέλησε να ανέβει ποτέ στη σκηνή, γιατί, όπως είπε, «οι θεατές των θεάτρων αυτού του κόσμου δεν θα άντεχαν το θέαμα». Το έργο –ή μάλλον, όπως διαβάζουμε στον υπότιτλο, «η τραγωδία σε πέντε πράξεις»– ήταν «αίμα από το αίμα τους και ουσία από την ουσία εκείνων των μη πραγματικών, αδιανόητων, απλησίαστων από κάθε ξύπνιο νου, απρόσιτων σε κάθε μνήμη και διατηρημένων μόνο μέσα σε ένα αποτρόπαια ωμό και απάνθρωπο όνειρο, εκείνων των χρόνων όπου πρόσωπα από οπερέτα έπαιξαν την τραγωδία της ανθρωπότητας». Και στο Weltgericht («Παγκόσμια Κρίση»), το κείμενο που δημοσίευσε μετά το τέλος του πολέμου, θα μιλήσει για τη μεγάλη εποχή του –που την είχε γνωρίσει «όταν ήταν ακόμη τόσο μικρή και που θα ξαναγίνει μικρή, αν της απομένει ακόμη χρόνος»– ως μια εποχή «όπου συμβαίνει ό,τι δεν μπορούσε να φανταστεί κανείς, και όπου θα συμβεί ό,τι δεν μπορεί πλέον να φανταστεί κανείς, και που, αν μπορούσε να φανταστεί, δεν θα συνέβαινε».

Όπως κάθε λόγος αδυσώπητα διαυγής, η διάγνωση του Κράους ταιριάζει απόλυτα στην κατάσταση που ζούμε σήμερα. Οι τελευταίες μέρες της ανθρωπότητας είναι οι δικές μας μέρες, αν πράγματι ισχύει ότι κάθε μέρα είναι η τελευταία· ότι η εσχατολογία, για όποιον είναι σε θέση να τη συλλάβει, αποτελεί την κατεξοχήν ιστορική συνθήκη. Ειδικότερα σε ό,τι αφορά τον πόλεμο, μπορεί να ειπωθεί για την εποχή μας, όπως έλεγε και ο Κράους, ότι «ανίκανη να βιώσει κάτι και να το αναπαραστήσει, δεν συγκλονίζεται ούτε καν από την ίδια της την κατάρρευση». Και δεν είναι άραγε αλήθεια και σήμερα –όταν τα ψεύδη για τον εν εξελίξει πόλεμο επιχειρούν να νομιμοποιήσουν κάθε μελλοντικό πόλεμο– «ότι το γεγονός πως θα υπάρξει πόλεμος φαίνεται λογικό ακριβώς σε εκείνους στους οποίους το σύνθημα “έχουμε πόλεμο” επέτρεψε και κάλυψε κάθε ντροπή»; Και είναι πιθανό ότι, όπως η Αυστρία το 1919, έτσι και η Ευρώπη δεν θα επιβιώσει από τα ψεύδη και τις ντροπές της, και στο τέλος δεν θα μπορέσει παρά να επαναλάβει τα λόγια του Κάιζερ που κλείνουν το βιβλίο: Ich habe es nicht gewollt –«εγώ δεν το θέλησα».

ΠΗΓΗ: Φρέαρ

Μασκαράδες

Του ΑΘΑΝΑΣΙΟY Ι. ΚΑΛΑΜΑΤΑ

Όσοι υπηρετούν την πολιτική την ευτελίζουν· έχουν χάσει κάθε ηθική αξία. Tα ΜΜΕ και η τηλεόραση κυρίως, που, καθημερινά, προβάλλει πολιτικούς με botox, με φύτεμα μαλλιών, με ουρλιαχτά στις οθόνες, με απανωτές κωλοτούμπες στο διάβα της πολιτικάντικης καριέρας τους, είναι θύματα κακής πολιτικής. Το επίπεδο των ελληνικών ΜΜΕ, με τα πρωινάδικα, τα μεσημεριανάδικα, το απογευματινάδικα, συν τις βραδινές τηλεοπτικές εκπομπές, παίζουν στημένο παιχνίδι: αποπροσανατολίζουν τους πολίτες. Μαζί τους και οι προβαλλόμενοι πολιτικοί, κυβερνώντες και αντιπολιτευόμενοι, κι αυτοί παίζουν το δικό τους παιχνίδι, δίχως κανόνες. Η λογοδιάρροια που παρατηρείται είναι ένα αναπόφευκτο σύνδρομο απάτης και ψέματος.

Είναι γεγονός ότι στην Ελλάδα έχουμε περάσει στην πιο επιθετική εμπορική τηλεόραση. Στην εποχή της Μεταδημοκρατίας, η τηλεόραση έχει εκπληκτική ικανότητα επιρροής. Όταν στο τηλεοπτικό γυαλί της, κάθε μέρα βλέπεις τον κυβερνητικό εκπρόσωπο να παραπλανά τους πολίτες, όταν βλέπεις τον υπουργό ανδρείκελο και νευρόσπαστο να ουρλιάζει, δεν είναι δύσκολο να καταλάβεις γιατί οι όψεις του νεοελληνικού μας βίου, εν έτει 2025, από πολιτικής απόψεως, είναι βρώμικη υπόθεση και οι πολιτικοί μασκαράδες. Εδώ επιβεβαιώνεται αυτό που έλεγε ο Νίκος Κούνδουρος: «έχουμε τάσεις αυτοκαταστροφής».

Σωτήρης Σόρογκας. Παλιά Πόρτα. ΠΗΓΗ ΕΙΚΟΝΑΣ: Liberal

ΤΟ ΕΥΑΓΓΕΛΙΚΟ ΗΘΟΣ ΚΑΙ ΟΙ ΠΑΡΑΜΟΡΦΩΣΕΙΣ ΤΟΥ ΚΑΤΑ ΤΗΝ ΑΓΙΑ ΜΑΡΙΑ ΣΚΟΜΠΤΣΟΒΑ

Διαδικτυακή Εκδήλωση με θέμα: «Το ευαγγελικό ήθος και οι παραμορφώσεις του κατά την αγία Μαρία Σκομπτσόβα» θα πραγματοποιηθεί την Δευτέρα, 20 Οκτωβρίου 2025, ώρα 19:00. Η εκδήλωση διοργανώνεται από τις Εκδόσεις Αρμός με τη υποστήριξη της Ακαδημίας Θεολογικών Σπουδών Βόλου, και θα είναι ελεύθερα προσβάσιμη στη διεύθυνση: https://us06web.zoom.us/j/86452232453

Ομιλητές θα είναι ο π. Βασίλειος Θερμός (Καθηγητής Ποιμαντικής, Ανωτάτη Εκκλησιαστική Ακαδημία Αθηνών, Παιδοψυχίατρος), η Χριστίνα Παπαθέου (Φιλόλογος, Ζωγράφος), η Κρυσταλλία Λατσάρα (Υποψήφια Διδάκτωρ Θεολογίας στο Πανεπιστήμιο του Ελσίνκι) και ο Ανδρέας Αλεξόπουλος (Δάσκαλος, Δρ Θεολογίας, Συνεργάτης της Ακαδημίας Θεολογικών Σπουδών Βόλου)

Υπενθυμίζεται ότι το βιβλίο του Ανδρέα Αλεξόπουλου με τον ίδιο τίτλο: «Το ευαγγελικό ήθος και οι παραμορφώσεις του κατά την αγία Μαρία Σκομπτσόβα» κυκλοφορεί από τις Εκδόσεις Αρμός.

H σελίδα της εκδήλωσης στο Facebook είναι: https://www.facebook.com/events/1098895425739872

Ηττημένη Ελλαδική Εκκλησία

Χθες και σήμερα, αφιέρωσα λίγο από τον χρόνο μου στις χειροτονίες τριών επισκόπων. Πλούσιο φωτογραφικό ρεπορτάζ μπορεί κανείς να δει στο ORTHODOXIA INFO Διόλου περίεργη η ομολογία μου: η Ελλαδική Εκκλησία είναι νεκρωμένη νοήματος εδώ και δεκαετίες. Οι εικόνες μαρτυρούν ετούτη τη νέκρωση. Δυστυχώς, αυτό είναι το εκκλησιαστικό σκηνικό στην πατρίδα μας. Α.Ι.Κ.

Ιδού:

«Τουλάχιστον να συνειδητοποιούσαν οι Επίσκοποι ότι η συντήρηση των κοσμικών εξουσιαστικών τους κεκτημένων δεν τους εξασφαλίζει από την κοινωνική (την ουσιαστική) περιθωριοποίηση. Ακόμα και η μεγαλόπρεπη αυτοκρατορική αμφίεση, όταν δεν παραπέμπει σε νόημα ζωτικής αλήθειας, τους μεταβάλει σε εκτός τόπου και χρόνου χρυσοστόλιστους κούκλους, γραφικές φιγούρες ανούσιου φολκλόρ. Όσα οικοδομήματα κοινωνικής πρόνοιας κι αν έχουν στο ενεργητικό τους, όση οργανωτική πολυμέρεια δραστηριοτήτων, είναι ανύπαρκτοι όταν αγνοούν την πρωταρχική τους αποστολή και ευθύνη».

ΧΡΗΣΤΟΣ ΓΙΑΝΝΑΡΑΣ. (1999). «Η εκλογή Αρχιεπισκόπου», στο: Η παρακμή ως πρόκληση. Αθήνα: «Νέα Σύνορα» - Α. Α. Λιβάνη, σ. 221.

«[…], έχει τεράστια δυσκολία η Εκκλησία μας να συντονιστεί με το παρόν, με τον σύγχρονο κόσμο, αυτόν στον οποίο είναι υποχρεωμένη να απευθύνει τη διδασκαλία της και το μήνυμά της, το κήρυγμά της. Είναι μια Εκκλησία στραμμένη στο παρελθόν, ενθυμούμενη, αναλογιζόμενη και νοσταλγούσα παλιές ένδοξες μέρες, ανήμπορη να απευθυνθεί στον σημερινό άνθρωπο. Και, μαζί με αυτό, είναι μια Εκκλησία η οποία δεν σκέφτεται. Δεν σκέφτεται τα μεγάλα ερωτήματα της ζωής, της ύπαρξης. Έχει έναν λόγο κοινοτοπικό, κούφιο, που περνάει πάνω από τα κεφάλια των ανθρώπων. Δες, ας πούμε, το θέμα των αμφίων των επισκόπων. Είναι κωμωδία. Το να φοράς τον σάκο, αυτό το αυτοκρατορικό ένδυμα με τα κουδούνια, δείχνει έλλειψη καλού γούστου. Δεν μπορούσε επιτέλους να γίνει λιτότερη η στολή των επισκόπων; Εκτός και αν κάθε επίσκοπος σ’ ένα οποιοδήποτε χωριό αισθάνεται διάδοχος του βυζαντινού αυτοκράτορος, με τη μίτρα στο κεφάλι. Ούτε σε αυτόν τον απλό ενδυματολογικό συντονισμό με την κοινωνία δεν μπορεί να προχωρήσει».

ΣΤΑΥΡΟΣ ΖΟΥΜΠΟΥΛΑΚΗΣ. (2020). Έντεκα συναντήσεις. Συζητώντας με τον Στρατή Μπουρνάζο. Αθήνα: Πόλις, σσ. 185-186.

«Η μη συμμετοχή των λαϊκών και του κλήρου στην εκλογή των επισκόπων δημιούργησε εντός της Εκκλησίας μία κλειστή ομάδα, που τη συναποτελούν τα μέλη της Ιεραρχίας και οι υποψήφιοι επίσκοποι, άπαντες άγαμοι κληρικοί. Η ομάδα αυτή, απομονωμένη από το υπόλοιπο πλήρωμα της Εκκλησίας, συνιστά ένα είδος μονοπωλίου μέσα στο εκκλησιαστικό σώμα. Το μονοπώλιο αυτό διέπεται από δύο λειτουργίες. Η μία είναι εκείνη που προσδιορίζεται από την ανάγκη να προβληθεί ένα κοινό μέτωπο προς τα έξω. Αποτέλεσμα αυτής της λειτουργίας είναι αφενός η επιβολή στο εσωτερικό της ομάδας, με μεγάλη επιτυχία, ομοιόμορφης σκέψης και βιώματος, αφετέρου να περιορίζονται ασφυκτικά οι δυνατότητες αυτοκριτικής και αυτοελέγχου.

»Μια δεύτερη λειτουργία του μονοπωλίου εκφράζεται στην αδυναμία της ομάδας να "κατανοήσει" τα ουσιαστικά προβλήματα του πληρώματος της Εκκλησίας. Επειδή δηλαδή η ανέλιξη των κατώτερων μελών της ομάδας εξαρτάται μόνο από την απόφαση των μελών που κατέχουν την ανώτερη θέση μέσα σ' αυτήν (από τα μέλη της Ιεραρχίας), τα κατώτερα μέλη (οι υποψήφιοι) αγωνίζονται να εξασφαλίσουν την ψήφο των ιεραρχών. [...] Εν τω μεταξύ αναφύονται διαφορές και συγκρούσεις στους κόλπους της ομάδας που δεν αφορούν τα προβλήματα των πιστών και τη μαρτυρία της Εκκλησίας στον κόσμο αλλά τον αγώνα επικράτησης μέσα στην ομάδα».

π. ΑΝΤΩΝΙΟΣ ΠΙΝΑΚΟΥΛΑΣ. (2007). «Ψήφω κλήρου και λαού». Μια νέα πρόταση για την εκλογή των επισκόπων. Αθήνα: Εν πλω, σσ. 15-16.

Αναγνωστήριο Αγιάσου «Η Ανάπτυξις»: Παράδειγμα προς μίμηση!

Γράφει ο ΑΘΑΝΑΣΙΟΣ Ι. ΚΑΛΑΜΑΤΑΣ

Για τον πολιτισμό, τοπικό και πανελλήνιο, δεν χωρά αμφιβολία πως, δύο είναι τα βασικά στηρίγματα: πρώτον, η καλή γνώση της νεώτερης ιστορίας μας και δεύτερον, η διατήρηση της πολιτιστικής κληρονομιάς σε συνέχεια και αναδημιουργία.

Μπροστά στον τρομακτικό κίνδυνο να χαθούν τα δύο παραπάνω στηρίγματα, αν κάποιος περιδιαβεί τοπικές κοινωνίες με πλούσια πνευματική παράδοση, σίγουρα θα συναντήσει πνευματικά κέντρα με αξιοπρόσεχτη αυτονομία. Ένα τέτοιο πνευματικό κέντρο είναι το Αναγνωστήριο Αγιάσου «Η Ανάπτυξις», με αξιόλογη πολιτιστική διαδρομή 130 χρόνων. Το φωτογραφικό λεύκωμα «1894-2024: 130 χρόνια ζωής, δράσης, προσφοράς. Οι εκδηλώσεις εορτασμού των 130 χρόνων», με κείμενα και επιμέλεια του αγαπητού συναδέλφου και φίλου Παναγιώτη Στ. Σκορδά (έκδοση Αναγνωστηρίου Αγιάσου 2025), αποδεικνύει στην πράξη το μέγεθος της τεράστιας συνεισφοράς του Αναγνωστηρίου στο τοπικό κι όχι μόνο περιρρέον πολιτιστικό περιβάλλον: θέατρο, μουσική, εικαστικές τέχνες και μια βιβλιοθήκη με σπάνιο έντυπο και αρχειακό υλικό, στην Αγιάσο περιφρουρούν και συνεχώς ανανεώνουν τη μακρόχρονη πολιτιστική της παράδοση. Κι αυτή η περιφρούρηση και ανανέωση γίνεται με αγάπη και μεράκι απ’ όλα τα μέλη των κατά περιόδων Διοικητικών Συμβουλίων του Αναγνωστηρίου. 

Οι πολιτιστικές αξίες ενός χωριού, όπως είναι η Αγιάσος, με μακραίωνη πολιτιστική παράδοση, χάρη στις οποίες επιβίωσαν οι κάτοικοί της, στο εν λόγω λεύκωμα, παρουσιάζονται με στόχο να διαπαιδαγωγήσουν τις νεότερες γενιές.

Να μην ξεχνάμε, ο πολιτισμός και η τέχνη, γεννήθηκαν και ανδρώθηκαν στη γη μας. Οι ευθύνες είναι τεράστιες και αφορούν όλους μας.

Θερμά συγχαρητήρια στους Αγιασσώτες φίλους του Δ.Σ., του Αναγνωστηρίου: Κλεάνθη Κορομηλά, Πρόεδρο· Παναγιώτη Στ. Σκορδά, Αντιπρόεδρο· Ευστρατία Ε. Μακρέλλη, Γεν. Γραμματέα· Μιχαήλ Π. Ευαγγελινό, Ταμία· Ηρακλή Χ. Κουντουρέλλη, Μέλος· Θεοδώρα Ι. Μουρεχίδη, Μέλος· Δημοσθένη Γ. Σκλεπάρη, Μέλος, για τη επιμελημένη έκδοση του φωτογραφικού λευκώματος, το οποίο συνοδεύεται και με CD, με τα γνωστά ανά τον κόσμο σαντούρια να μεθάνε ψυχή και σώμα.

«Τα χειρόγραφα του φθινοπώρου» στο χέρι

Ήταν η πρώτη μέρα μετά το προπατορικό αμάρτημα. Εγώ κι η Μαρία μόλις είχαμε βγει απ’ το παλιό ξενοδοχείο, όπου ίσως η γυναίκα να είχε συλλάβει. Προχωρήσαμε σιωπηλοί. «Μαρία, πως θα σωθούμε;» ρώτησα. Βασίλευε ο ήλιος. Στην είσοδο της πόλης καθόταν ένα ρακένδυτος άνθρωπος με δύο βρώμικα ζάρια στο χέρι. «Παίζουμε; Μου λέει.

Στο βάθος ο Θεός φαινόταν πολύ μονάχος.

ΤΑΣΟΣ ΛΕΙΒΑΔΙΤΗΣ. (1990). «Η πρώτη μέρα του κόσμου», στο: Τα χειρόγραφα του φθινοπώρου. Αθήνα: Κέδρος, σ. 91.

H A΄ Οiκουμενική Σύνοδος και τo μήνυμά της στον σύγχρονο κόσμο - Διεθνές Επιστημονικό Συμπόσιο

ΠΡΟΣΚΛΗΣΗ




ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ

Φραντς Φανόν (1925-1961)

Γράφει ο ΣΤΑΥΡΟΣ ΖΟΥΜΠΟΥΛΑΚΗΣ

Συμπληρώθηκαν φέτος 100 στρογγυλά χρόνια από τη γέννηση του Φραντς Φανόν, στις 20 Ιουλίου 1925, στη Μαρτινίκα των Γαλλικών Αντιλλών. Πέθανε στις 6 Δεκεμβρίου 1961, στα 36 του, από λευχαιμία, σε νοσοκομείο της μισητής του Αμερικής. Τρεις μέρες νωρίτερα έπιασε στα χέρια του το βιβλίο του «Les damnés de la terre» (Maspero), με πρόλογο του Σαρτρ, τον οποίο ο ίδιος επιθυμούσε, λέγοντας μόνο «Αυτό δεν θα μου δώσει πίσω τον μυελό μου». Το έγραψε τον τελευταίο χρόνο της ζωής του, γνωρίζοντας ότι ο θάνατος δεν είναι πολύ μακριά. Τάφηκε, σύμφωνα με δική του τελευταία επιθυμία, στην Αλγερία. Το 1971, καταμεσής της δικτατορίας, το θρυλικό ήδη βιβλίο κυκλοφόρησε στα ελληνικά: «Της γης οι κολασμένοι» (μτφρ. Αγγέλα Αρτέμη, Κάλβος), χωρίς τον πρόλογο του Σαρτρ, ο οποίος ωστόσο μεταφράστηκε αργότερα από τον Κώστα Σταματίου και συμπεριλήφθηκε στη συναγωγή δοκιμίων του Σαρτρ «Καταστάσεις» (Αρσενίδης, χ.χ.). Δεν νομίζω ότι έχει εκδοθεί άλλο βιβλίο του Φανόν στα ελληνικά. Διάβασα τότε, το φθινόπωρο του 1971, άρτι εισαχθείς στη Νομική Σχολή του Αθήνησι, το βιβλίο του Φανόν και συγκλονίστηκα. Δεν ήταν το βιβλίο ενός πολιτικού αναλυτή ή κοινωνιολόγου, αλλά ενός Προφήτη, που, όπως οι βιβλικοί, περιέγραφε ή ανήγγελλε με οίστρο την Καταστροφή του κόσμου της αδικίας και της καταπίεσης, και κήρυττε την ελπίδα για έναν καινούργιο κόσμο δικαιοσύνης και ελευθερίας για τους απόκληρους. Από τότε, ό,τι και αν λένε, ό,τι και αν πουν, όσες μεγάλες αντιρρήσεις και αν έχω εγώ ο ίδιος, ο Φανόν μένει στη συνείδησή μου ως ιερό πρόσωπο.

Το έργο του έχει πια συγκεντρωθεί σε δύο πολυσέλιδους τόμους από τις εκδόσεις La Découverte: Frantz Fanon, Œuvres, με πλούσιες εισαγωγές και συμπληρωματικό υλικό. Ο πρώτος τόμος (2011) περιέχει τα τρία βιβλία που πρόλαβε να εκδώσει ο ίδιος, συν το «Pour la révolution africaine», που εκδόθηκε το 1964 (Maspero) και περιείχε δημοσιευμένα κείμενά του. Ο δεύτερος (2018), με τίτλο «Écrits sur l’ aliénation et la liberté», περιέχει δύο θεατρικά έργα του –ο Φανόν ξεκίνησε ως θεατρικός συγγραφέας–, τη διατριβή του στην ψυχιατρική στο Πανεπιστήμιο της Λυών και αρκετά άλλα ψυχιατρικά και πολιτικά κείμενα. Οι μελέτες και τα βιβλία για το έργο του είναι αμέτρητα, ενώ έχουν εκδοθεί και αρκετές βιογραφίες του, με πιο πρόσφατη του Adam Shatz, «The Rebel’ Clinic. The Revolutionary Lives of Frantz Fanon» (2024), που έχει μεταφραστεί και στα γαλλικά («Frantz Fanon. Une vie en revolutions», La Découverte, 2025, όπου και παραπέμπω). Ο Shatz αναφέρει (σ. 434-435) τις μεταφράσεις του βιβλίου «Les damnés de la terre» σε πολλές γλώσσες και χώρες, όπου συνδέθηκε με διάφορα απελευθερωτικά κινήματα, αλλά αγνοεί την ελληνική έκδοσή του, η οποία είχε επίσης σαφή πολιτικά χαρακτηριστικά.

Ποιος ήταν και τι πίστευε αυτός ο άνθρωπος που άσκησε κάποτε μεγάλη πολιτική επιρροή και σαγήνεψε τόσο πολλούς και διαφορετικούς ανθρώπους, όπως τον Εβραίο αντιστασιακό και επιζήσαντα Ζαν Αμερύ, τον καθολικό μοναχό Τόμας Μέρτον, ακόμη και τον Μπαράκ Ομπάμα, αλλά προκάλεσε και σφοδρές αντιδράσεις; Ποια σημασία έχει αυτό το έργο σήμερα, όταν τίποτε από ό,τι οραματίστηκε δεν έγινε πραγματικότητα; Και πώς να σταθούμε απέναντι στο κήρυγμά του υπέρ της βίας, μετά μάλιστα τη Ρουάντα; Η συζήτηση για όλα αυτά είναι πολύ μεγάλη και δεν χωράει εδώ. Θα πω μόνο πως, όσο και αν έπεσε έξω σε πολλές εκτιμήσεις του (υποτίμησε, επί παραδείγματι, τον ρόλο της θρησκείας), ήταν ωστόσο ο μόνος που διείδε και ανέλυσε το ενδεχόμενο να αναπτυχθεί, μετά το τέλος της αποικιοκρατίας, μια ληστρική νεομπουρζουαζία από τους πρώην αποικιοκρατούμενους, σε στενή σύνδεση με τους αποικιοκράτες. Δεν μπορώ ωστόσο να προσπεράσω το ζήτημα της βίας, στο οποίο στέκονται σχεδόν όλοι όσοι μιλάνε για τον Φανόν, είτε καλόπιστα είτε κακόπιστα. Ήταν πράγματι κήρυκας της βίας; Ας μη μασάμε τα λόγια μας: ναι, ήταν. Για τον Φανόν η βία αποτελεί μονόδρομο για τον αποικιοκρατούμενο, προκειμένου να απαντήσει στη βία του αποικιοκράτη και να γίνει από πράγμα άνθρωπος («Της γης οι κολασμένοι», σ. 11), να αποκατασταθεί στα ίδια του τα μάτια (σ. 70). Όταν πάντως διαβάζω σήμερα ορισμένες διατυπώσεις του για την αναγκαία βία του αποικιοκρατούμενου παγώνω, και δεν μου αρκεί η απάντηση ότι τα έγραφε όλα αυτά την περίοδο του πολύχρονου πολέμου της Αλγερίας, την εποχή του Ψυχρού Πολέμου. Ο πρόλογος του Σαρτρ μάλιστα στους «Κολασμένους της γης», όπως δέχονται οι περισσότεροι, όξυνε ακόμη πιο πολύ την άποψη του Φανόν για τη βία και οδήγησε να διαβαστεί το βιβλίο μονόπλευρα, παραβλέποντας τον πλούτο των επισημάνσεων και των παρατηρήσεών του. Η Χάννα Άρεντ, ανήσυχη ενόψει του ενδεχομένου το κίνημα κατά του πολέμου στο Βιετνάμ, στο οποίο ο Φανόν ασκούσε επιρροή, να εκτραπεί προς την κατεύθυνση της βίας, τον καθαρτήριο και χειραφετητικό ρόλο της οποίας δεν δέχτηκε ποτέ, στο διάσημο κείμενό της για τη βία («On Violence», 1969) στρεφόταν περισσότερο εναντίον του Σαρτρ παρά εναντίον του Φανόν, για τον οποίο θεωρούσε ότι ήταν πολύ πιο επιφυλακτικός από ό,τι οι θαυμαστές του όσον αφορά τα αποτελέσματα της βίας («Περί βίας», εισαγωγή-μετάφραση Άννα Δαμιανίδη – Δημήτρης Ψυχογιός, Επίκεντρο, 2020, σ. 49 και 52, σημ. 19).

Ο Αιμέ Σεζαίρ, ο αγαπημένος ποιητής του Φανόν, λίγες μέρες μετά τον θάνατό του, εξήγησε καλύτερα από κάθε άλλον τη βία του Φανόν, στο περ. «Jeune Afrique» (όπως παρατίθεται από τον Adam Shatz, σ. 424-425, διαθέσιμο και διαδικτυακά www.jeuneafrique.com): «Βίαιος, είπαν για αυτόν. Και είναι αλήθεια ότι ο Φανόν καθιερώθηκε ως θεωρητικός της βίας, το μόνο όπλο, σκεφτόταν, του αποικιοκρατούμενου εναντίον της αποικιοκρατικής βαρβαρότητας. Αλλά η βία του ήταν, χωρίς παραδοξολογία, η βία του μη βίαιου, θέλω να πω η βία της δικαιοσύνης, της αγνότητας, του ασυμβίβαστου φρονήματος. Πρέπει να τον κατανοήσουμε: η εξέγερσή του ήταν ηθική και το εγχείρημά του ήταν ένα εγχείρημα γενναιοδωρίας. Δεν προσχωρούσε σε μια υπόθεση. Δινόταν. Ολόκληρος. Ανεπιφύλακτα. Αμέριστα. Υπάρχει σε αυτόν το πάθος του απόλυτου. […] Θεωρητικός της βίας, χωρίς αμφιβολία, μα ακόμη περισσότερο της πράξης. Από μίσος για τη φλυαρία. Από μίσος για τη δειλία. Κανείς δεν σεβόταν περισσότερο από εκείνον τη σκέψη, κανείς δεν είχε μεγαλύτερη ευθύνη απέναντι στην ίδια του τη σκέψη, κανείς δεν ήταν πιο απαιτητικός απέναντι στη ζωή την οποία δεν μπορούσε να φανταστεί αλλιώς παρά μόνο ως βιωμένη σκέψη. […] Υπ’ αυτήν την έννοια ο Φραντς Φανόν υπήρξε ένας Παράκλητος. Και γι’ αυτό η φωνή του δεν πέθανε. Μέσα από τον τάφο καλεί ακόμη τους λαούς στην ελευθερία και τον άνθρωπο στην αξιοπρέπεια».

ΠΗΓΗ: Η ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ

Τα κουρδιστά μυαλά μας!!!

 

ΠΗΓΗ: Romek Addams

Οι αθεόφοβοι έγιναν «φιλάνθρωποι». Φευ!

Του ΑΘΑΝΑΣΙΟΥ Ι. ΚΑΛΑΜΑΤΑ

Αμερικανοί και Ευρωπαίοι ενώ έχουν κατασφάξει τον κόσμο θέλουν να φανούν και φιλάνθρωποι. Το σκηνικό είναι ξεκάθαρο: στη Γάζα έγινε Γενοκτονία και τα ΜΜΕ στις ειδήσεις τους δείχνουν μόνο την επιστροφή των απαχθέντων από την Χαμάς Ισραηλινών· κι ο άθλιος πλανητάρχης Τραμπ ζητά τα ρέστα γιατί δεν του 'δωσαν το  Νόμπελ Ειρήνης. Το τραγικότερο όμως είναι το γκαλά με τους πλούσιους του κόσμου, που μοιράζουν τα εκατομμύριά τους για φιλανθρωπικούς σκοπούς, λένε οι αθεόφοβοι. Με τον «σκυλέ» Έλληνα τροβαδούρο Αργυρό να χορεύει τσιφτετέλι με την Κίμπερλι.

Αξίζει να αναρωτηθούμε: ποιοι, άραγε, τους πιστεύουν;

Η απειλή είναι μπροστά μας. Κάθε μέρα τη βλέπουμε. Και τι κάνουμε; «Βασικό μας αίτημα, υπήρξε πάντα κι είναι ο Ουρανός. Κι όχι μόνο o δικός μας, αλλά κι ολόκληρων λαών», καταπώς έλεγε ο Μάνος Χατζηδάκις στα Σχόλια του Τρίτου. «Μας αποκρύπτουν πως το φυσικό μας είναι να πετάμε».

Το γράφει κι ο Μίλτος Σαχτούρης, στο θαυμαστό ποίημά του «Το ψωμί»:

Ένα τεράστιο καρβέλι, μια πελώρια φρατζόλα ζεστό

ψωμί είχε πέσει στο δρόμο από τον ουρανό

ένα παιδί με πράσινο κοντό βρακάκι και με μαχαίρι

έκοβε και μοίραζε στον κόσμο γύρω

όμως και μια μικρή, ένας μικρός άσπρος άγγελος κι αυτή

μ’ ένα μαχαίρι έκοβε και μοίραζε

κομμάτια γνήσιο ουρανό

κι όλοι τώρα τρέχαν σ’ αυτή, λίγοι πηγαίναν στο ψωμί,

όλοι τρέχανε στο μικρόν άγγελο που μοίραζε ουρανό

Ας μη το κρύβουμε

διψάμε για ουρανό!

ΠΗΓΗ ΕΙΚΟΝΑΣ: Από το παλιό καλό περιοδικό Θεός & Θρησκεία, τχ. 7 (1999).

Ζωή στο Μυστήριο της Αγάπης του Θεού

ΠΗΓΗ: valsamopsixis

Παύλος Μελάς (1870 – 13 Οκτωβρίου 1904)

Της Ελληνικής λεβεντιάς καμάρι και της αυτοθυσίας, ήταν αυτή η αξέχαστη ηρωική ψυχή, ο Παύλος Μελάς, ο Εθνικός μας ήρωας. Γεννήθηκε στη Μασσαλία, στις 29 Μάρτη του 1870. Το 1874 έρχεται στην Ελλάδα. Μορφώνεται σε μοναδικό περιβάλλον και χαίρεται τόσο την ευγένεια και την ανθρωπιά της μάνας του, όσο και τη φλόγα του πατέρα του (από μεγάλη γενιά ευπατρίδων Ηπειρωτών με πολλές θυσίες στο βωμό της πατρίδας). Αποφοιτά απ’ τη Σχολή Ευελπίδων, το 1891, με το βαθμό του υπολοχαγού πυροβολικού.

Η κατάσταση που επικρατούσε εκείνη την περίοδο στα Βαλκάνια, ήταν ταραγμένη. Σε περιοχές όπως η Κρήτη, η Θεσσαλία, η Μακεδονία και η Ήπειρος (που ποθούσαν να ενωθούν με την ήδη απελευθερωμένη Ελλάδα), καθώς και σε πάμπολλες άλλες περιοχές στα Βαλκάνια, ξεσπούν συνεχώς επαναστάσεις ενάντια στον Σουλτάνο.

Η Μακεδονία μάλιστα, υποφέρει τόσο από τον Τουρκικό ζυγό, όσο και από τη Βουλγαρική Εξαρχία. Η Βουλγαρική προπαγάνδα χρησιμοποιεί κάθε μέσο (κυρίως εκφοβισμούς και βία, αλλά και στυγνές δολοφονίες σε πολλές περιπτώσεις) και κάθε της ενέργεια, αποσκοπεί στον εκβουλγαρισμό του τότε πληθυσμού της Μακεδονίας. Η Ελληνική Κυβέρνηση δεν επιχειρεί τίποτε, επίσημα, μέχρι το 1904. Ακόμη και εκείνη την περίοδο, ο Παύλος Μελάς, μαζί με άτομα που μοιράζονται τις ίδιες ιδέες μ’ αυτόν, αγωνίστηκε για να αφυπνίσει υπεύθυνους και κοινή γνώμη.

Από την άνοιξη του 1904 που φτάνει στη Μακεδονία, κατορθώνει να συγκροτήσει μικρά ένοπλα σώματα, να οργανώσει την τοπική άμυνα, να ενισχύσει τη θέληση και την πίστη των κατοίκων. Τυπικά, διοικεί ένα σύνολο 35 αγωνιστών, αλλά στην ουσία ήταν αρχηγός της αντίστασης της περιοχής Μοναστηριού – Καστοριάς.

Στις 13 Οκτώβρη του 1904, προδόθηκε από τον αρχικομιτατζή Μήτρο Βλάχο και τη συμμορία του. Στα 34 χρόνια του, χτυπημένος από Τουρκικό βόλι, άφησε την τελευταία του πνοή στο χωριό Στάτιστα της Δυτικής Μακεδονίας, πολεμώντας για την ελευθερία της Ελληνικής μας Μακεδονίας.

Ο θάνατός του συσπείρωσε τον Ελληνισμό της Μακεδονίας, αφύπνισε την υπόλοιπη Ελλάδα και “…με τη σπίθα που άναψε στον καθένα, πολλοί που ήταν τυφλοί ως τότε, είδαν”, όπως χαρακτηριστικά είπε ο Ίων Δραγούμης. Χρειάστηκαν τέσσερα ακόμη χρόνια σκληρών μαχών, στις οποίες συμμετείχαν αγωνιστές από όλα τα μέρη της Ελλάδας, μέχρι να ψηφιστεί, το 1908, καινούργιο Τουρκικό Σύνταγμα. Τέσσερα ακόμη χρόνια μετά, η Μακεδονία, γίνεται Ελληνική, κατά τους Βαλκανικούς Πολέμους το 1912-1913. Την ίδια χρονιά απελευθερώνεται και η Ήπειρος.

Φωτογράφησα και σχεδίασα τον ίδιο χώρο όπου σκοτώθηκε, μεταφέροντάς τον εδώ. Έχτισα με προσοχή τον πέτρινο τοίχο (παίρνοντας δείγματα από πέτρες της περιοχής, που ήταν χρωματικά όμοιες με αυτές του αυθεντικού σπιτιού). Τοποθέτησα με προσοχή τις ξυλοδεσιές και τα οριζόντια ξύλινα δοκάρια που ενσωματώνονται στους τοίχους, παράλληλα με το έδαφος, για να απορροφούν σεισμικές δονήσεις. ανάλογα με την αποτύπωση που είχα κάνει.

Στο μικρό αυτό χώρο, ένα κατώι, τοποθετώ όρθιο-λεβέντη τον Παύλο Μελά, ντυμένο με τη στολή του Μακεδονομάχου, που τίμησε. Το ύψος του είναι μάλλον υπερβατικό, αλλά τόσο φυσικό όταν αναλογίζεται κανείς ότι πρέπει να αποδώσω έναν ήρωα. Είναι κάτι που το έχω κάνει αρκετά συχνά (Κατσαντώνης, Κολοκοτρώνης, Νικηταράς), αλλά σ’ αυτό το χώρο, κάνει ακόμη πιο φανερή την προσπάθειά μου να αποδώσω μια σπουδαία μορφή με ξεχωριστή ακτινοβολία, μέσα από τα μάτια ενός ιδεαλιστή ανθρώπου και όχι ενός τυπικού παρατηρητή. Είναι λίγο πριν έρθει το θανατικό βόλι.

Κλείνοντας την αναφορά μου για τον Παύλο Μελά και το Μακεδονικό Αγώνα, θα ήθελα να κάνω μνεία στα πάμπολλα αρχαιολογικά ευρήματα που έχουν ανακαλυφθεί στην περιοχή της Μακεδονίας, τις Ιστορικές αναφορές και τα ντοκουμέντα που έχουμε κληρονομιά εδώ και 4.000 και πλέον χρόνια. Συνδυάστε τα με την παρουσία μορφών που σημάδεψαν την Ιστορία με τις πράξεις και την προσφορά τους στην αρχαιότητα (Αριστοτέλης, Φίλιππος Β’ & Αλέξανδρος ο Μέγας...), θυμηθείτε την παρουσία του τόπου κατά τη Βυζαντινή περίοδο, συνεχίστε την αναδρομή σας μέχρι και τον Παύλο Μελά και προχωρήστε μέχρι τις μέρες μας. Είμαι σίγουρος ότι και εσείς, όπως και εγώ, έχουμε πάμπολλα να ανακαλύψουμε. Πάνω απ’ όλα όμως, το πιο σημαντικό είναι η άρρηκτη σχέση μεταξύ αυτών που περικλείονται σε δυο λέξεις και ένα σύμβολο: Μακεδονία=Ελλάδα.

Παύλος Βρέλλης, Μπιζάνι 1994

ΠΗΓΗ: Μουσείο Ελληνικής Ιστορίας Παύλου Βρέλλη

Άγιος Συμεών ο Νέος Θεολόγος (12 Οκτωβρίου): Η ενοικούσα παρουσία του Αγίου Πνεύματος

«Ο άγιος Συμεών είναι βαθύτατα πεπεισμένος ότι όλα τα χαρίσματα που μπορούσαν να αποκτήσουν οι χριστιανοί κατά την αποστολική εποχή, μπορούν να τα αποκτήσουν και οι χριστιανοί της εποχής μας. Εάν έχουμε διαφορετική άποψη, κατά τον άγιο Συμεών, αυτή είναι η χείριστη των αιρέσεων, μια αίρεση που υπονοεί ότι ο Θεός έχει κατά κάποιο τρόπο εγκαταλείψει την Εκκλησία. Και αν τα δώρα του Πνεύματος δεν είναι τόσο προφανή στη χριστιανική κοινότητα σήμερα, όπως ήταν την εποχή των Πράξεων των Αποστόλων, μόνο ένας μπορεί να είναι ο λόγος: η ασθενική πίστη μας.

»Ο άγιος Συμεών προχωρεί και αντλεί από αυτά εκπληκτικά συμπεράσματα. Όταν, για παράδειγμα, ρωτήθηκε αν μπορεί ένας μοναχός, που δεν έχει χειροτονηθεί ιερεύς, να έχει την εξουσία του “δεσμείν και λύειν”, δηλαδή να ακούει εξομολογήσεις και να δίνει την άφεση, απάντησε ότι υπάρχει ένας όρος, μία και μόνο προϋπόθεση, η οποία εξουσιοδοτεί έναν άνθρωπο να λειτουργεί ως εξομολόγος και να δίνει άφεση αμαρτιών· και αυτή δεν είναι άλλη από τη συνειδητή επίγνωση ότι εντός του ενοικεί το Άγιο Πνεύμα. Μοναχοί που έχουν αυτή την επίγνωση, ακόμη κι αν δεν έχουν λάβει την ιερωσύνη, μπορούν να δώσουν άφεση σε άλλους· όποιος όμως στερείται αυτής της επίγνωσης, ακόμα κι αν είναι επίσκοπος ή πατριάρχης, καλύτερα να μην επιχειρήσει να το κάνει».

+Μητροπολίτης Διοκλείας ΚΑΛΛΙΣΤΟΣ WARE. (2016). Πώς να εισέλθω στην καρδιά; Μυστικές αναβάσεις στο Όρος του Κυρίου, μτφρ. Πολυξένη Τσαλίκη – Κιοσόγλου. Αθήνα: Εν πλω, σσ. 14-15.

Κάτι ήξερε ο Μεγάλος Γκάντι

«Το οφθαλμόν αντί οφθαλμού θα τυφλώσει όλο τον κόσμο», Μαχάτμα Γκάντι.

Υ.Γ. Σύμφωνα με το δικαιϊκό σύστημα της εποχής γράφτηκε το παραπάνω κείμενο της Παλαιάς Διαθήκης. Ωστόσο, ο νόμος της ανταποδόσεως, ήταν γνωστός σε όλη την αρχαιότητα· και σε διατάξεις του Κώδικα του Χαμουραμπί (βασιλιά της Βαβυλώνας, 18ος αιώνας π.Χ.). Υποστηριζεται ότι σκοπός αυτής της διάταξης στον Ιουδαϊσμό δεν ήταν η εκδίκηση, αλλά η ανάγκη προστασίας και η δημιουργία «φόβου» προς παιδαγωγία. Όμως, πολλοί εκπρόσωποι του στο διάβα των αιώνων τη μετέτρεψαν σε απάνθρωπη πράξη.

«7. Η αναπνοή μου / κάθε νύχτα αδημονεί / να γίνει χνώτο»

10.

«Πλήθος αγγέλων
το φως σου μηρυκάζουν
η νύχτα λάμπει».

ΔΙΟΝΥΣΗΣ ΚΑΨΑΛΗΣ

Ο χρόνος είναι το μόνο που λαχταρώ... κι έρχεται κατά κύματα!!!

ΠΗΓΗ: Tears For Fears

VI

Θα σου μιλήσω στη γλώσσα της πέτρας

(απάντησε μ' ένα πράσινο μονοσύλαλαβο)

θα σου μιλήσω μιά γλώσσα χιονιού

(απάντησε με μια βεντάλια μέλισσες)

θα σου μιλήσω μιά γλώσσα νερού

(απάντησε μ' ένα πλοιάριο αστραπές)

θα σου μιλήσω μιά γλώσσα αιμάτινη

(απάντησε μ' έναν πύργο πουλιών).

ΟΚΤΑΒΙΟ ΠΑΖ

U2: October!!!

October

And the trees are striped bare

From all they wear

What do I care?

October

And kingdoms rise

And kingdoms fall

But you go on

And on...

ΠΗΓΗ: U2

Παραδείγματος χάριν, το ρεζίλι των πολιτικών μας, η προδοσία της δικαιοσύνης, η εκπαίδευση των καινοτόμων προγραμμάτων και των πάσης φύσεως τεχνολογικών επιτευγμάτων. AI: ο άμεσος εταίρος της διδακτικής πράξης. 

Ωστόσο... Οκτώβριος μήνας· σε τρεις μέρες ο δίσκος θα έχει γενέθλεια (12 Οκτωβρίου 1981) -44 χρόνια μετά- και... ονειρευόμαστε ακόμα!

Δεν μας νοιάζει εμάς…

Του ΜΑΝΩΛΗ ΒΑΡΔΗ

Έχουμε την Γάζα. Ο ευρωπαϊκός ιμπεριαλισμός βάζει πόδι στην Γεωργία, και είναι απόλυτα γεωμετρικός και αγγλόφωνος. Η χώρα κινδυνεύει να γίνει νέα Ουκρανία, εκτός αν συνθηκολογήσει όπως η Αρμενία. Τα σημάδια είναι παντού. Η Δύση χρησιμοποιεί την “μαλακή” της “δύναμη”, μπας και κερδίσει τίποτα. Η παράταξη του “ναι” υπάρχει παντού. Από τα δικά της σπλάχνα, φυσικά, προκύπτουν οι στολίσκοι και οι κινητοποιήσεις περί δικαιωμάτων που φυσικά σε χώρες στρατοκρατικές όπως το Ισραήλ δεν λένε τίποτα. Γιατί στο Ισραήλ ξέρουν ότι απέναντι τους δεν έχουν καμία σοβαρή απειλή, εκτός αν μπουν στην φαντασίωση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Σε αυτήν μπήκαν κάποτε στην Σοβιετική Ένωση, και αργότερα στην Γιουγκοσλαβία, για να φτάσουμε εκεί που έχουμε φτάσει σήμερα. Από εδώ και πέρα, οι σοβαρές κρατικές ελίτ που θα θέλουν να διοικούν κράτη και όχι “πλατείες”, θα απαντούν στα κινήματα περί δικαιωμάτων με την πρέπουσα βία - είτε μας αρέσει είτε όχι. Αν θέλει κάποιος, λοιπόν, να ρίξει ένα καθεστώς, θα πρέπει να το κάνει με πραγματική εξέγερση, και όχι με Λάουρα Κοβέσι (με την ουκρανική αηδία στο πέτο) ή με Γκρέτα στα καραβάκια.

ΠΗΓΗ: manolisgvardis

ΟΚΤΩΒΡΙΟΣ!!! Μόνο Βινίλιο!!!

 

ΠΗΓΗ: Pet Shop Boys

Tony Hadley!!!

ΠΗΓΗ: summerharket

ΠΗΓΗ: Tony Hadley

Τι όμορφα κι ωραία!!!

ΠΗΓΗ: Steve Norman

Ο Συμεών Στυλίτης του Μπουνιουέλ

Του ΣΤΑΥΡΟΥ ΖΟΥΜΠΟΥΛΑΚΗ

Η πρώτη φορά πού έμαθα ότι ο Μπουνιουέλ (1900-1983) είχε γυρίσει ταινία με τίτλο «Ο Σίμων της ερήμου» ήταν από το εξώφυλλο του πρώτου τεύχους του «Σύγχρονου Κινηματογράφου» (Σεπτέμβριος 1969), του περιοδικού που μας έμαθε σινεμά στα εφηβικά και πρώτα νεανικά μας χρόνια. Όλο το εξώφυλλο το κάλυπτε μια εικόνα της ταινίας, για την οποία ωστόσο δεν γινόταν λόγος στο τεύχος. Την ίδια την ταινία την είδα μία δεκαετία αργότερα στο Παρίσι. Την ξαναείδα φέτος το καλοκαίρι, που παίχτηκε για πολύ λίγο.

Ο «Σίμων της ερήμου» (1965), η τελευταία ταινία που γύρισε ο Μπουνιουέλ στο Μεξικό, είναι μικρής διάρκειας (42΄), γιατί, σύμφωνα με τη δική του εκδοχή, αναγκάστηκε από τον παραγωγό, λόγω οικονομικών προβλημάτων, να παραλείψει το μισό σενάριο. Το έργο του Μπουνιουέλ που δήλωνε, χωρίς να θεωρεί ότι αντιφάσκει, «Δόξα τω Θεώ, είμαι άθεος» («Η τελευταία μου πνοή», μτφρ. Θάνος Σαμαρτζής, Δώμα, 2024, σ. 247, όπου και θα παραπέμπω εφεξής), είναι γεμάτο χριστιανισμό. Μια ταινία όμως για τον Άγιο Συμεών τον Στυλίτη (η μνήμη του άγεται την 1η Σεπτεμβρίου) δεν είναι και κάτι τόσο αναμενόμενο, ακόμη και από τον Μπουνιουέλ (ένα ποίημα από τον Καβάφη είναι μάλλον περισσότερο). Στην ταυτότητα της ταινίας, όπως παρουσιάζεται στη φιλμογραφία του (σ. 374), διαβάζουμε ότι βασίστηκε σε ένα θέμα του Λόρκα, αφού προηγουμένως μας έχει διηγηθεί ο ίδιος (σ. 340) ότι ο Λόρκα του είχε δώσει να διαβάσει τα «Χρυσά αναγνώσματα», γελώντας με τα περιττώματα του Συμεών πάνω στον στύλο. Στο περί ου ο λόγος βιβλίο όμως, τα «Legenda aurea» (1264) του Δομινικανού Ιακώβου του Βοραγινού, δεν γίνεται αναφορά για τον Συμεών. Ο Μπουνιουέλ δεν θυμάται καλά, αλλά όπως και να ‘χει αρκούσε τάχα για αυτή του την απόφαση μια συζήτηση με τον Λόρκα, τριάντα τόσα χρόνια νωρίτερα;

Το σενάριο

Είχα πάντα την απορία σε ποιες πηγές άραγε βασίστηκε ο Μπουνιουέλ για το σενάριο; Στην ημιαυτοβιογραφία του βρίσκεται η άκρη του νήματος για την απάντηση στην απορία: στην Public Library of New York (αυτή είναι η Βιβλιοθήκη της 42ης Οδού) αναζήτησε, μας λέει, ένα βιβλίο του Φεστιζιέρ, αλλά το είχε προσώρας ζητήσει άλλος αναγνώστης (σ. 340). Το βιβλίο του A. J. Festugière που έψαχνε και χωρίς αμφιβολία διάβασε είναι το «Antioche païenne et chrétienne. Libanius, Chrysostome et les moines de Syrie» (Bibliothèque des Écoles Françaises d’ Athènes et de Rome, De Boccard, Παρίσι 1959). Δεν ξέρω αν διάβασε και κάτι άλλο, το βιβλίο πάντως του π. Φεστιζιέρ περιείχε ό,τι του χρειαζόταν: αναλυτική παρουσίαση των τριών αρχαίων Βίων (ελληνικών και συριακού) και κυρίως μετάφραση στα γαλλικά των δύο ελληνικών, του Βίου του αυτόπτου Θεοδωρήτου Κύρου (σσ. 388- 401) και του μαθητή του Αντωνίου (σσ. 493-506).

Ο Μπουνιουέλ θαυμάζει τον Συμεών («την εκπληκτική προσωπικότητα του Οσίου Συμεών του Στυλίτη», σ. 340) και μένει κατά βάσιν πιστός στους αρχαίους Βίους, όπως τους διάβασε στον Φεστιζιέρ, ενίοτε όμως τροποποιεί ορισμένα περιστατικά τους ή προσθέτει άλλα που δεν υπάρχουν σε αυτούς, υπάρχουν όμως σε άλλους, και γενικά είναι σύμφωνα με το πνεύμα του αρχαίου μοναχισμού. Μένει πιστός όταν αφηγείται τη μετακίνηση του Συμεών από χαμηλότερο στύλο –το βιτριολικό χιούμορ του Μπουνιουέλ βάζει έναν κληρικό να λέει ότι έμεινε εκεί 666 μέρες– σε άλλον ψηλότερο ή όταν αφηγείται την προσέλευση πλήθους πιστών κάτω από τον στύλο και τα θαύματα του αγίου (τα οποία μάλλον δεν εκτιμούν οι ευεργετηθέντες). Σύμφωνα με όλους τους αρχαίους Βίους, ο Συμεών δίδασκε τα πλήθη πάνω από τον στύλο και υπερασπιζόταν την Εκκλησία έναντι των εθνικών και των αιρετικών, όπως τον βλέπουμε να κάνει και στην ταινία. Κάτω από τον στύλο του θα ακουστούν κραυγές υπέρ ή κατά της αποκαταστάσεως, της θείας υποστάσεως, του Νεστορίου! Τροποποιεί το περιστατικό με τη μάνα του Συμεών, η οποία σύμφωνα με τους Βίους πήγε πράγματι κάτω από τον στύλο, αλλά δεν έστησε καλύβα εκεί, μα πέθανε την ίδια μέρα που έφτασε. Η άρνηση της ιεροσύνης αποτελεί κανόνα για τους αρχαίους ασκητές, ενώ η σύσταση της αποπομπής του αγένειου μοναχού από το μοναστήρι ανήκει στα οριζόμενα. Το κύριο μέρος της ταινίας καταλαμβάνουν οι δαιμονικοί σαρκικοί πειρασμοί, κάτι που δεν ιστορούν οι Βίοι του Συμεών, αλλά υπάρχει σε εκατοντάδες άλλους. Ο πόλεμος των μοναχών κατά της σαρκικής απόλαυσης, κυρίως της σεξουαλικής, αποτελεί κύριο στοιχείο σύνολης της ασκητικής γραμματείας, που είναι ακριβώς μια γραμματεία μάχης.

Μεταξύ ουρανού και γης

Με πλάνα που τον δείχνουν διαρκώς μεταξύ ουρανού και γης, ο Συμεών παρουσιάζεται στην ταινία, όπως ήταν και στη ζωή του, πολύ πάνω από τα ανθρώπινα μέτρα, κρατάει όμως εδώ και τα ανθρώπινα χαρακτηριστικά: ονειρεύεται ότι ξαπλώνει στα γόνατα της μάνας του, ξεχνάει τα λόγια της προσευχής. Γενικά πάντως η ταινία αποτελεί πιστή εξιστόρηση της ζωής ενός ακραίου ερημίτη, σύμφωνα με τους Βίους του και το πνεύμα του αρχαίου αναχωρητικού μοναχισμού. Τα πράγματα παίρνουν ξαφνικά και απότομα άλλη τροπή και γίνονται αινιγματικά στο τέλος της ταινίας. Η τελευταία μεταμόρφωση του πνεύματος του Κακού, με τη μορφή γυναίκας, μεταφέρει τον Σίμωνα σε ένα νάιτ κλαμπ της Νέας Υόρκης, όπου νέοι και νέες χορεύουν ξέφρενα, σε κατάσταση ντελίριου. Ο χορός λέγεται «ραδιενεργή σάρκα». Ο Σίμων παρακολουθεί ήρεμος και αμέτοχος, σχεδόν θλιμμένος, καπνίζοντας τη πίπα του και πίνοντας. Θέλει να γυρίσει πίσω στον στύλο, αλλά η γυναίκα-Σατανάς του λέει ότι δεν μπορεί να το κάνει γιατί εκεί βρίσκεται πια άλλος. Στο ευαγγελικό «ύπαγε οπίσω μου» που της λέει, εκείνη του απαντάει «ύπαγε πέραν», ultra, και ότι πρέπει να αντέξει έως το τέλος. Ο άγιος, αυτός που δεν ξέρει τη διάκριση ανάμεσα στο εμόν και το σον, δεν έχει άραγε θέση στον σύγχρονο κόσμο, είναι εντελώς ανήμπορος να συναντηθεί και να αναμετρηθεί μαζί του, και το μόνο που του απομένει είναι να μην ταυτίζεται πλήρως με αυτόν και να τον παρατηρεί αμέτοχος; Ο άγιος είναι αναγκαστικά φυγόκοσμος; Μήπως έχει δίκιο το Πνεύμα του κακού ότι ο άγιος πρέπει να προχωρήσει πέραν και να αντέξει; Πέραν, προς τα πού; Και τι είναι αυτό που πρέπει να αντέξει; Σοβαρά ερωτήματα, στα οποία το βιαστικό τέλος της ταινίας δεν μας επιτρέπει να δώσουμε σίγουρες απαντήσεις. Τόσο το καλύτερο.

ΠΗΓΗ: Η ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ

Αξέχαστος ο ΧΡΥΣΟΣΤΟΜΟΣ ΣΤΑΜΟΥΛΗΣ! Με θεολογικές αλήθειες που σπάνε στερεότυπα!

ΠΗΓΗ: Ενορία Αγίου Νικολάου Ραγκαβά

Εις μνήμην ΗΛΙΑ ΛΑΓΙΟΥ (5 Οκτωβρίου 2005)

TA NEA: 4.10.2025

Ωραίο αφιέρωμα στον ποιητή: χάρτης, 82 / ΑΠΡΙΛΙΟΣ 2021

Ευχαριστώ τον φίλο και συνάδελφο Αντώνη Παναγάκη για την ενθύμηση.

5 Οκτωβρίου: Παγκόσμια Ημέρα Εκπαιδευτικών με οδηγό τον Ε. Π. ΠΑΠΑΝΟΥΤΣΟ

Ε. Π. ΠΑΠΑΝΟΥΤΣΟΣ. (1976). Προς Δασκάλους. Παραινετικός, στο: Η Παιδεία. Το μεγάλο μας πρόβλημα. Αθήνα: Δωδώνη, σσ. 18, 40-41.

Ε. Π. ΠΑΠΑΝΟΥΤΣΟΣ. (1977). Η παιδαγωγική αγάπη, στο: Φιλοσοφία και Παιδεία. Αθήνα: Ίκαρος, σσ. 154-155.

Εικοσαετία χωρίς τον ΗΛΙΑ ΛΑΓΙΟ: (Άρτα 1958 - Αθήνα 5 Οκτωβρίου 2005)

Δεν μ’ αγαπούσες –μ’ αγαπούσες;–
στις μέρες μου τις επιούσες.
Κι έτσι είχεν Κύριος υποστείλει
όλο το φως που μου ’χες στείλει.
Πλην με παράστεκαν οι Μούσες,
με μαντολίνο, οι γρηγορούσες.
Και με παράστεκαν οι φίλοι
μ’ άσπρο χαμόγελο στα χείλη.

ΗΛΙΑΣ ΛΑΓΙΟΣ

Η πνευματικότητα γεγονός οντολογικό: είμαστε με τον Θεό

«Καλόν ἀεί σχολάζειν καί ζητεῖν τόν Θεόν, ὡς προσετάγημεν. Κἄν γάρ κατά τήν παροῦσαν ζωήν ζητοῦντες ἐπί τό πέρας ἐλθεῖν τοῦ βάθους τοῦ Θεοῦ οὐ δυνάμεθα· ἀλλ᾿ ἴσως καί ἐπ᾿ ὀλίγον τοῦ βάθους αὐτοῦ φθάνοντες, θεωροῦμεν ἁγίων ἁγιώτερα, καί πνευματικῶν πνευματικώτερα». Μάξιμος ὁ Ὁμολογητής.

Ὁ ἅγιος Μάξιμος ὁ Ομολογητής. ΠΗΓΗ ΕΙΚΟΝΑΣ: Ι. Μ. ΧΑΤΖΗΦΩΤΗΣ. (1995). Μακεδονική Σχολή. Ἡ σχολή τοῦ Πανσέληνου (1290 - 1320). Περίοδος ἀκμῆς τῆς ἑλληνικῆς τέχνης. Ἀθήνα: Ἐθνικό Ἵδρυμα Νεότητας, εἰκ. 43.

Τι άλλο πια να πεις; Μόνο προσευχή…

Του π. ΒΑΣΙΛΕΙΟΥ ΘΕΡΜΟΥ· Ψυχιάτρου Παιδιών και Εφήβων. Δρ Θεολογικής Σχολής του Πανεπιστήμιου Αθηνών. Αναπληρωτή Καθηγητή Ανωτάτης Εκκλησιαστικής Ακαδημίας Αθηνών

Δεν ήμουν παιδί, ήξερα να εκμεταλλεύομαι τις ψευδαισθήσεις. (Λουίζ Γκλύκ).

Όταν μιλάς με πολιτικούς αντιλαμβάνεσαι γιατί δεν πάει μπροστά η Ελλάδα. Εσύ έχεις στο νου σου τα προβλήματα της χώρας και εκείνοι το συμφέρον του κόμματός τους. Εσύ διερωτάσαι ποιες είναι οι κατάλληλες λύσεις και πώς θα εφαρμοσθούν και εκείνοι την ίδια ώρα αναλογίζονται πώς το κόμμα τους θα βγει ζωντανό από την όποια συγκεκριμένη πολεμική συνθήκη του δημόσιου βίου. Όσοι πολίτες αγαπούν και πονάνε τον τόπο τους, με λίγα λόγια, βρίσκονται αντιμέτωποι με κάποιους που επικεντρώνονται μόνο στην πολιτική τους επιβίωση. Ασύμβατες τροχιές.

Η μακρόχρονη εμπειρία μου με τα εκκλησιαστικά πράγματα με έχει εφοδιάσει με την επίγνωση ότι συμβαίνει ακριβώς το ίδιο, απλώς σε ατομικό επίπεδο. Μιλάω με αρχιμανδρίτες για αλλαγές που φρονώ ότι χρειάζεται να γίνουν και εκείνοι σκέφτονται ότι, αν τις υποστηρίξουν, δεν θα γίνουν ποτέ επίσκοποι. Συζητώ με μητροπολίτες για τα απαραίτητα ανανεωτικά βήματα και εκείνοι διστάζουν διότι η κρυφή ατζέντα τους είναι να γίνουν ο επόμενος αρχιεπίσκοπος. Άλλοι δρόμοι, είμαστε αλλού ο καθένας. Με έχει εκπλήξει σε ποιο βαθμό το πλάνο ζωής τους έχει καθορίσει και τον τρόπο του σκέπτεσθαι. Φυσικά και με έγγαμους κληρικούς συμβαίνει αυτό, για άλλα μικροσυμφέροντα: πώς θα αποκτήσουν ή θα διατηρήσουν την εύνοια του επισκόπου, πώς δεν θα έλθουν σε σύγκρουση με τον προϊστάμενο της ενορίας κ.ά.).

Είναι η ατομική ιδιοτέλεια η μόνη αιτία για την οποία τίποτε δεν αλλάζει στην Εκκλησία μας; Όχι, υπάρχει και άλλη – ο φόβος. Από τότε που εμφανίσθηκε το διαδίκτυο οι φονταμενταλιστές οργιάζουν με φωνές και ύβρεις, διαδίδοντας κατηγορίες για προδοσία της Ορθοδοξίας κ.ο.κ. Τα δίκτυά τους μεταφέρουν με ακαριαία ταχύτητα την τρομοκρατική τους ψυχοπαθολογία, από το σπίτι μιας καλοπροαίρετης χριστιανικής οικογένειας μέχρι την έρημο του Αγίου Όρους. Αποτελεί ακράδαντη πεποίθησή μου πως οι επίσκοποί μας φοβούνται – όχι ότι έχουν οι ίδιοι ανανεωτικές προθέσεις (πλην ελαχίστων), αλλά ίσως δεν θα γίνονταν εμπόδιο σε ανανεωτικές απόπειρες κληρικών αν δεν επιθυμούσαν διακαώς να μη μπουν στο στόχαστρο των εκκλησιαστικών τρομοκρατών. Όμως εξελέγησαν για να είναι ηγέτες, όχι φοβισμένοι ουραγοί.

Ο ιστότοπος ετούτος, λοιπόν, ερευνά γιατί ο λαός εγκαταλείπει σταδιακά την Εκκλησία. Μήπως διότι η Εκκλησία μας, όπως είναι τώρα, αποτελεί απλώς ένα απομεινάρι του παρελθόντος; Μήπως επειδή δεν υπάρχει η βούληση να αλλάξει;

Κοιτάξτε γύρω σας. Οι Ορθόδοξες τοπικές Εκκλησίες είναι διχασμένες διότι προτιμούν να κάνουν γεωπολιτική αντί για επανευαγγελισμό. Οι εκκλησιαστικές ανακοινώσεις γίνονται σε ξύλινο γραφειοκρατικό ύφος, όπου απουσιάζουν και η αλήθεια και η συμπόνοια. Συνοδικές αποφάσεις και εγκύκλιοι εκδίδονται στο πόδι, χωρίς μελέτη, χωρίς διαβούλευση, χωρίς γνώμη ειδικών. Οι εκλογές μητροπολιτών ακόμη (πήραμε ήδη 25 χρόνια από τον εικοστό πρώτο αιώνα!) διεξάγονται με κρυφές συναλλαγές, εύνοιες, υποχρεώσεις, ισορροπίες κ.τλ, δηλαδή με αναξιοκρατία. Σημειώστε πως εν γένει η αναξιοκρατία αποτελεί ενδημική πληγή της ελληνικής κοινωνίας, τον κύριο λόγο για τον οποίοι οι επιστήμονες του εξωτερικού δεν επιστρέφουν, κατά δηλώσεις τους.

Επίσης, επιλέγουμε και χειροτονούμε κληρικούς στην τύχη, χωρίς κριτήρια, χωρίς ψυχολογική αξιολόγηση της ωριμότητας. Και όταν αργότερα σφάλλουν και σκανδαλίζουν αρκούμαστε να τους τιμωρούμε, δίχως να μαθαίνουμε το παραμικρό από τα λάθη μας. Η γλώσσα της λατρείας συνεχίζει να λειτουργεί ως απολίθωμα, την ώρα που όλοι οι άλλοι Ορθόδοξοι χρησιμοποιούν την σύγχρονη μορφή της – δεν πειράζει που δεν καταλαβαίνει κανείς, αρκεί να τηρείται το υποτιθέμενο χρέος μας προς το παρελθόν μας! (Στο βιβλίο μου Σύνεσις και παράνοια αναπτύσσω το θέμα διεξοδικά).

Γίνονται πολλά καλά πράγματα στην Εκκλησία μας, εννοείται. Αλλά μεμονωμένα, εξαιτίας συγκεκριμένων ατόμων. Απουσιάζει κάθε έννοια στρατηγικής. Και έτσι προστίθεται και τρίτο αίτιο, η ανευθυνότητα και η προχειρότητα. Ιδιοτέλεια, φόβος, ανευθυνότητα. Αυτά κατ’ εμέ απαρτίζουν το τρίπτυχο της εκκλησιαστικής μας κουλτούρας. Και ένα μόνο τους θα ήταν αρκετό για να αδρανοποιήσει τους μηχανισμούς αλλαγής. Με τα τρία μαζί η παρουσία μας στο σήμερα έχει παραλύσει.

Είχα γράψει προ ετών ότι ως Εκκλησία χάσαμε την ευκαιρία να προσεγγίσουμε τη γενιά της μεταπολίτευσης. Τώρα παρατηρούμε σε αργή κίνηση να χάνεται η επαφή, όχι μόνο με τα παιδιά τους, αλλά με τα εγγόνια τους. Πρόκειται για τη μεταμοντέρνα γενιά. Αν για τους 40άρηδες και 50άρηδες η Εκκλησία είναι συνειρμικά συνυφασμένη με μεσαιωνικές εμμονές και με οικονομικά σκάνδαλα, για τους εφήβους και νέους του σήμερα είναι απλώς ‘ούφο’. Κάτι άσχετο και ακατανόητο, που δεν αξίζει ούτε λίγα δευτερόλεπτα προσοχής.

Γιατί; Διότι πάψαμε προ πολλού να ζούμε έναν υπαρξιακό Χριστιανισμό, παρά μόνο προβάλλουμε έναν ιδρυματικό Χριστιανισμό, δέσμιο της κεκτημένης συνήθειας και του παρελθόντος. Και (με λύπη πολλή το λέω), δεν έχουμε καμία δικαιολογία γι’ αυτό. Παλιότερα, όταν εγώ ήμουν παιδί, όντως δεν διαθέταμε ούτε θεολογία κατάλληλη ούτε πρόσωπα. Τότε ήμασταν στάσιμοι από αληθινή φτώχεια. Αλλά από τότε έχει συμβή κοσμογονία. Η θεολογική ανανέωση με την οποία ευλογηθήκαμε, αναχωνευμένη πλέον μέσα από το έργο σύγχρονων θεολόγων, κληρικών και λαϊκών, μάς έχει προσφέρει άφθονες δυνατότητες αναπροσανατολισμού. Προτάσεις και ιδέες υπάρχουν και κατατίθενται διαρκώς. Διάθεση να ασχοληθούμε λείπει. Το τρίπτυχο συμφερόντων, φόβου, και ανευθυνότητας κυβερνά τις πράξεις μας και τις στοχεύσεις μας. Συνεπώς η απάντησή μου στα ερωτήματα δεν μπορεί να είναι μονοσήμαντη. Χρειαζόμαστε δέσμη μέτρων και τομών, που θα εμπνέονται όμως από στρατηγική.

Η ιστορία δεν περιμένει. Γενιές χάνονται, ενόσω εμείς μεριμνούμε για ιερατικές και αρχιερατικές στολές, ψάλλουμε φήμες, ασκούμε κολακεία, και μαζεύουμε τυχερά. Και επαναπαυόμαστε σε όσους συμφωνούν μαζί μας. Γι’ αυτό πολύτιμη εδώ θα γίνει η ζύμωση με τους θεολόγους καθηγητές – είναι τα στελέχη εκείνα που δέχονται καθημερινά τις πιέσεις της εποχής μας, ενσαρκωμένες σε πρόσωπα.

ΠΗΓΗ: ORTHODOXIA INFO