Το ‘πε κι αυτό ο Άρης Πορτοσάλτε… ενώ οι Σκάλικοι Σκαλκάτζαροι είναι ακόμη πάνω στη γη…

«Να θυμάσαι ότι – κατά το ρητό – ο καλός πληρωτής είναι ο κύριος του πορτοφολιού ενός άλλου. Όποιος είναι γνωστός ότι πληρώνει ακριβώς στο χρόνο που υποσχέθηκε, μπορεί οποιαδήποτε στιγμή να σηκώσει όλο το χρήμα που οι φίλοι του μπορούν να αποταμιεύσουν». 

Δια γραφίδος Benzamin Franklin. «Απροϋπόθετο» το «πνεύμα» του καπιταλισμού, όπως τόσο σοφά το καταγράφει και το σχολιάζει ο Maximilian Karl Emil Weber.

MAX WEBER. (1997). Η προτεσταντική ηθική και το πνεύμα του καπιταλισμού, μτφρ. Μ. Γ. Κυπραίου. Πρόλογος – Θεώρηση – Επιμέλεια Βασίλειος Φίλιας. Αθήνα: Gutenberg, σ. 43. 

Τί είπε ο Άρης Πορτοσάλτε; 

Το πτυχίο... μπερδεμένο κουβάρι...

«Σε μια ευημερούσα κοινωνία, οι άνθρωποι δεν έχουν ανάγκη να γίνουν χειρώνακτες και αφιερώνονται σε διανοητικές δραστηριότητες. Υπάρχουν όλο και περισσότερα πανεπιστήμια, όλο και περισσότεροι φοιτητές. Για ν’ αρπάξουν ένα πτυχίο, πρέπει να βρουν θέματα για το δίπλωμα. Υπάρχει ατέλειωτος αριθμός θεμάτων, γιατί μπορεί κανείς να φλυαρεί για τα πάντα και για το τίποτα. Οι στίβες των μουτζουρωμένων χαρτιών μαζεύονται μέσα στ’ αρχεία, που είναι πιο θλιβερά ακόμα κι από τα νεκροταφεία, γιατί εδώ δεν έρχεται κανείς ούτε τα Ψυχοσάββατα. Η κουλτούρα εξαφανίζεται μέσα σε μια πληθώρα προϊόντων, μέσα σε μια χιονοστιβάδα από σημεία, μέσα στην παραφροσύνη της ποσότητας. Πιστέψτε με, ένα και μόνο απαγορευμένο βιβλίο στην πρώην χώρα σου έχει πολύ μεγαλύτερη σημασία από τα δισεκατομμύρια λέξεων που ξερνούν τα πανεπιστήμιά μας».

ΜΙΛΑΝ ΚΟΥΝΤΕΡΑ. (1986). Η αβάσταχτη ελαφρότητα του είναι, μτφρ. Κατερίνα Δασκαλάκη. Αθήνα: Βιβλιοπωλείον της «Εστίας», σσ. 130-131.

Χρόνια Πολλά! Ώσπερ ξένος και αλήτης ή Σάρκωση: η μετανάστευση της αγάπης

Γράφει ο ΑΘΑΝΑΣΙΟΣ Ι. ΚΑΛΑΜΑΤΑΣ

Ο συγγραφέας, γνωστός από τα φοιτητικά μου χρόνια στη Θεολογική Σχολή Θεσσαλονίκης, πετυχημένος σήμερα πανεπιστημιακός δάσκαλος, με σειρά εξαιρετικών και ρωμαλέων βιβλίων: ο Χρυσόστομος Σταμούλης. Στα χνάρια, βέβαια, του δασκάλου μας, του αξέχαστου Νίκου Ματσούκα. Υπό γιορτινές συνθήκες, όπως οι σημερινές των Χριστουγέννων, το διάβασμα και το ξαναδιάβασμα τέτοιων βιβλίων πράγματι ανακουφίζει τον αναγνώστη. Γεύεται ατόφιο και καθάριο θεολογικό λόγο. 

Πριν πέντε, αν θυμάμαι καλά, χρόνια όταν παραμονές των Χριστουγέννων είχα αγοράσει αυτό βιβλίο, το είχα δώσει σε μια συνάδελφο φιλόλογο για να το διαβάσει. Ακόμη και σήμερα νιώθω την έκπληξη στο πρόσωπό της. Ορθά κοφτά μου είχε πει πως είναι «βιβλίο αναφοράς για κάθε κατατρεγμένο του κόσμου». Όπως θα ‘λεγε κι ο πολύς Ν. Μπερδιάγιεφ: «ο άνθρωπος δεν ζει για το ψωμί, αλλά ζει με το ψωμί και πρέπει όλοι να ‘χουν ψωμί. Μόνο όταν η κοινωνία αναδομηθεί έτσι που ο καθένας θα ‘χει ψωμί, τότε πια θα τεθεί το πνευματικό πρόβλημα ενώπιον του ανθρώπου με τη μεγαλύτερη οξύτητά του». Αν κι από τότε έχουν περάσει λίγα χρόνια, έχω τη γνώμη πως το βιβλίο του Χρυσόστομου Σταμούλη είναι εξαιρετικά επίκαιρο. Προτάσσει αυτό που σήμερα διακυβεύεται και είναι πολύ απλό: έχει πολλές φορές επισημανθεί το γεγονός ότι, στον «σύνθετο πλανήτη» που ζούμε, αυτόν των πολλών πολιτισμών, των πληροφοριών, των αντίρροπων δυνάμεων, για να «γίνουμε περισσότερο ο εαυτός μας», απαιτείται πάνω απ’ όλα να «διευρύνουμε την ύπαρξή μας», να ανοιχθούμε προς τον άλλο, όσο κι αν αυτός είναι διαφορετικός από εμάς. Η χριστιανική αγάπη, για να έχει αληθινό περιεχόμενο, δεν μπορεί να είναι μια αφηρημένη έννοια, αλλά να συνδέεται με τον πλησίον, τον οποιοδήποτε πλησίον, τον άλλο, είτε αυτός είναι αλλόφυλος κι αλλόθρησκος, είτε ετερόδοξος, είτε εχθρός. Κι αυτό διότι η αγάπη προς τον πλησίον αποτελεί έκφραση αγάπης και προς τον Θεό· αγάπη προς τον πλησίον εχθρό, όχι υπό τον χαρακτήρα του αλτρουισμού αλλά στην «προοπτική της οικονομίας του δώρου», κατά Πωλ Ρικαίρ. 

Κατά τρόπο παρόμοιο και ο Χρυσόστομος Σταμούλης διαπιστώνει – διαπίστωση πέρα για πέρα αληθινή - πως: «εάν είναι αλήθεια ότι η Χριστιανική Εκκλησία σήμερα αδυνατεί να νοηματοδοτήσει την ύπαρξή της, τον τρόπο παρουσίας της στη σύγχρονη κοινωνία, πρέπει με παρρησία να ομολογηθεί ότι η ασθένεια αυτή σχετίζεται με το πρόσωπο του Χριστού. Σχετίζεται, δηλαδή, με την αδυναμία των μελών του εκκλησιαστικού σώματος να κατανοήσουν και συνεπώς να βιώσουν την Ορθόδοξη Εκκλησία ως Εκκλησία της σαρκώσεως». Και εξηγείται ο συγγραφέας, κι ας προκαλεί αμηχανία σε πάμπολλα ευσεβιστικά περιβάλλοντα που, δυστυχώς, συνεχίζουν να αρέσκονται σ’ ένα χριστιανισμό κομμένο και ραμμένο στα μέτρα τους. Γράφει: «η επί γης πορεία του Χριστού δεν ήταν εύκολη, υπήρξε τραγική». Παντού, τότε και σήμερα ξένος ήταν και είναι ο Χριστούς. Ξένος, πάροικος και μετανάστης για τους ομόφυλους· ξένος, πάροικος και μετανάστης για τους μαθητές του· ξένος, πάροικος και μετανάστης για την ίδια τη Μητέρα του, «της οποίας λάβωσε την ασφάλεια της μητρικής οικειότητας», δημιουργώντας ρωγμές «στη βεβαιότητα της πολλαπλά προσφερόμενης αποκάλυψης»· ξένος, πάροικος και μετανάστης για ολάκερη την κτίση· ξένος για τη ζωή και για το θάνατο, που τον «ξάφνιασε», τον «ξένισε» και τον «νίκησε για πάντα». Και όλα αυτά «δια της σάρκωσης. Όλα αυτά μέσα από τη μετανάστευση της αγάπης». 

Ο μελετητής του εν λόγω βιβλίου έχει, τελικά, να εκπληρώσει ένα διπλό σκοπό. Από τη μια μεριά να γνωρίζει ατόφια τη θεολογία της σάρκωσης του Υιού και Λόγου του Θεού: «ο Λόγος μεταναστεύει αγαπητικά προς το ποθούμενο», τον άνθρωπο. «Ενώνεται μαζί του πραγματικά και αληθινά. Προσλαμβάνει όλη του τη φύση και γίνεται γι’ αυτό ένδυμα και στολή, μετανάστης και ξενοδόχος, παρηγοριά και παραμυθία. Ντύνει τη γύμνια του και ξεδιψά τη δίψα του. Και όλα αυτά με τρόπο μοναδικό». Κι από την άλλη, ο ίδιος ο άνθρωπος καλείται να μιμηθεί το σαρκωμένο Θεό, να γίνει «αλήτης της αγάπης του Χριστού», ανοίγοντας τις σχέσεις του «πέρα από τα όρια που θέτουν κριτήρια έθνους, φυλής ή φύλων, ακόμη και θρησκείας». 

Στην Ορθόδοξη Εκκλησία, όταν αυτή δεν στρεβλώνεται από λογιώ - λογιώ εθνικισμούς, πολλαπλούς «χριστιανισμούς» κι άλλους -ισμούς, ο άλλος είναι φίλος. Οι συνήθεις κραυγές που αυτάρεσκα οικειοποιούνται τον εθνικοθρησκευτικό μύθο καθαρότητας φυλής και θρησκείας, έρχονται σε πλήρη αντίθεση με την πρωταρχική έγνοια των Ελλήνων Πατέρων της Εκκλησίας που, στην προσπάθειά τους να νοηματοδοτήσουν την έννοια του πλησίον, ρητά και απερίφραστα λέγουν πως κάθε άρνηση προσφοράς προς αυτόν, αποτελεί άρνηση προσφοράς προς τον ίδιο το Χριστό. 

Το βιβλίο προλογίζει ο Μητροπολίτης Νιγηρίας Αλέξανδρος, με άκρως ρηξικέλευθο λόγο: «γνωρίζουμε το Θεό καλλιεργώντας μια σχέση, όχι εμμένοντας σε μια εικονική πραγματικότητα, σε μια άρχουσα ιδεολογία. Αν η Εκκλησία μένει φανατικά Ορθόδοξη, όταν δεν υποκύπτει στο φανατισμό και στη μισαλλοδοξία, γιατί ορισμένοι αδελφοί επιμένουμε να βλέπουμε τον άλλο ως την “κόλασή” μας, συμβιβασμένοι σε μια κρούστα ζωής ξενόφοβης, εγκλωβισμένοι σε μια τάση αφιλόξενη; Εντάσεις υπάρχουν και θα υπάρχουν πάντα μεταξύ Ευαγγελίου και πολιτισμού, αλλά το ζητούμενο είναι πως η όποια πτωτική προκατάληψη υποχωρεί μπροστά στη σχέση μας με τον “ξένο” συνάνθρωπο, τον “ξένο” αδελφό, τον “ξένο” πλησίον. Κοντολογίς, πως δεν θα αρκεστούμε στην εικόνας που προβάλλεται για τον “άλλο”, αλλά θα αναζητήσουμε εν Χριστώ τον ίδιο τον “άλλο”, πως θα προχωρήσουμε στο μυστήριο του αδελφού, πως θα τον δούμε αναστάσιμα, ως εν δυνάμει άγιο και ως ευκαιρία να δώσουμε και να δίνουμε σάρκα και οστά στην αγάπη μας για να κερδίσουμε. Εν τέλει, το ζητούμενο είναι να βρούμε τον εαυτό μας, όταν τον δωρίσουμε στον άλλο. 

»Αλήθεια, μπορούμε να μιλήσουμε για πραγματικό ήθος, χωρίς να μπαίνει στη σκηνή ο “άλλος”, ο “ξένος”, ο διαφορετικός; Πως θα περάσουμε από το να κραδαίνουμε μια άγονη καύχηση “φωνασκούσας” και αφιλόξενης “φιλοξενίας” στον έμπρακτο σεβασμό μας στον κάθε άνθρωπο, από την ιθαγένεια στην αλήθεια; Πως τη θέση της σχετικότητας θα πάρει η σχεσιακότητα, τη θέση της ύπαρξης, η συνύπαρξη, τη θέση του μονολόγου, ο διάλογος, τη θέση του εγώ, το εσύ; Η συζήτηση δεν αφορά μια ακόμα δραστηριότητας της Εκκλησίας, αλλά την ίδια την “παράδοξη” ουσία. Και το “παράδοξο” του εκκλησιαστικού ανθρώπου δεν είναι να δεχθεί τον άλλο με ανοχή αλλά με αγάπη, να γίνει αγάπη, να έρθει σε ρήξη με καθετί που δεν είναι αγάπη, με καθετί που δεν είναι για τον άνθρωπο, με καθετί που δεν είναι υπέρ του ανθρώπου. Γιατί ο Χριστός περιλαμβάνει όλους τους ανθρώπους, ανεξάρτητα από χρώμα, φύλο, φυλή, ηλικία, γιατί “δεν υπάρχει Ιουδαίος και Έλληνας, αλλά όλοι είμαστε ένας…”». 

Το Ώσπερ ξένος και αλήτης ή Σάρκωση: η μετανάστευση της αγάπης, μετά από δέκα χρόνια έκδοσης του, παραμένει επίκαιρο. Διατίθεται από τις πάντα φροντισμένες εκδόσεις Ακρίτας και διαβάζεται απνευστί!

ΧΡΥΣΟΣΤΟΜΟΣ ΣΤΑΜΟΥΛΗΣ. (2010). Ώσπερ ξένος και αλήτης ή Σάρκωση: η μετανάστευση της αγάπης. Αθήνα: Ακρίτας.

Υ.Γ. Όπως επίκαιρο παραμένει και το βιβλίο του ΘΑΝΑΣΗ Ν. ΠΑΠΑΘΑΝΑΣΙΟΥ. (2002). Ο Θεός μου ο αλλοδαπός. Κείμενα για μιαν αλήθεια που είναι «του δρόμου». Αθήνα: Ακρίτας. 

Πίστη και Κορονοϊός: Επιστημονικές και Θεολογικές Προσεγγίσεις

Ζωντανή μετάδοση εδώ:
https://www.youtube.com/channel/UC3qxFObQKkri_P0TI_knmcQ/featured

Καλόν Παράδεισο Γέροντα Επιφάνιε (1956-2020)

«Περπατούμε σαν ίσκιοι αδειανοί μέσα στον πύρινο κύκλο που δένουν γύρω μας τα πράγματα και τα θάματα του Κόσμου. 

»Γιατί η πιο μεγάλη δύναμη του Θεού είναι η φαντασία Του και η πιο μεγάλη χαρά του Θεού είναι η ανεξάντλητη φαντασία Του. Και το αγιόκλημα της αιώνιας άνοιξης που ανθίζει μέσα από την καρδιά του Θεού είναι πάλι το άνθισμα της φαντασίας Του. Μέσα στους ψίθυρους που βγαίνουν από το δάσος του Θεού, ακούμε τη γνώριμη γλώσσα του, τη μεγαλοπρεπή και ιερή. Αν την αφουγκραστούμε με ευλάβεια θα καταλάβουμε την παρουσία Του και θα του απαντήσουμε χαρούμενοι. Ναι Κύριε. Είμαστε μέσα στο απέραντα σχέδιο της Δημιουργίας Σου. Αγγίζουμε την πορφύρα Σου στο ρείθρο του αβλακιού που ποτάζει τα περιβόλια, και δεχόμαστε μέσα στις ανοιχτές φούχτες μας το δροσερό χαλάζι από το γέλιο Σου. Μην πάψεις να περπατάς πάνω στα χαμομήλια πλάι στα βήματά μας, και μην αφήσεις το αδύνατο χέρι μας από το κραταιό χέρι Σου, που μας οδηγεί προς τη χαρά της Ζωής! Αμήν!» 

Στράτης Μυριβήλης. (1962). «Όταν μας χαμογελά ο Θεός», στο: Το λογοτεχνικό τέταρτο του Μυριβήλη. Αθήνα: Βιβλιοπωλείον της Εστίας, σσ. 74-75.

Προφητικός ο Καρλ Γιάσπερς

«Η μόνη σωτηριακή δύναμη είναι ο Λόγος. Οι Εκκλησίες προσέφεραν πολλά μέχρι τώρα στην ιστορία, κι’ ακόμη έχουν ανάγκη να προσφέρουν. Συχνά, όμως, χάριν της εγκοσμίου ισχύος, αμαυρώνουν τη βιβλική πηγή τους. Άλλωστε, με την απατηλή γαλήνη που προκαλούν εν όψει του άλλου κόσμου, εμποδίζουν τον άνθρωπο να δράση ως έλλογο ον, που κρατάει την τύχη του στα χέρια του. Αλλά ο Γιάσερς πιστεύει πως ίσως στις Εκκλησίες υπάρχουν ακόμη λανθάνουσες δυνάμεις, που, χάρη στη βιβλική τους προέλευση, θα επιτύχουν τη μεταμόρφωση του κόσμου, αν αφήσουν τις τυποποιημένες εκφράσεις και ξαναβυθιστούν στον ζωντανό Λόγο. Διότι δεν είναι οι εξωτερικές τους αποφάσεις που έχουν σημασία (φιλειρηνισμός κ.λπ.), αλλά η επίδραση που μπορούν να ασκήσουν στο βάθος του ανθρώπου. Και μπροστά στον έσχατο κίνδυνο, να καταποντισθούν κι' αυτές μαζί με όλη την ανθρωπότητα, πρέπει να αλλάξουν τις παλιές τους μεθόδους και να αναλάβουν τα νέα καθήκοντα που επιβάλλει η σημερινή ακροσφαλής κατάσταση του ανθρώπου, να προσπαθήσουν να συνεγείρουν τους λαούς, έστω και με κίνδυνο να αποτύχουν. “Θα πρέπει να διακινδυνεύσουν την ύπαρξή τους, για να αφυπνίσουν τον άνθρωπο, αντί να ενισχύουν τη δύναμή τους για την καθησύχαση των ανθρώπων”. Αν μείνουν αδρανείς, “καθησυχάζοντας απερίσκεπτα με πομπώδεις λόγους τους ανθρώπους (…) τότε αποδεικνύουν ότι δεν αποτελούν υπερκόσμιο θεσμό άξιο να επιβιώσει”[1].

Και η συμβολή της Εκκλησίας στην απαιτούμενη μεταστροφή είναι τόσο πιο σημαντική, όσο περισσότερο είναι αυτή που επηρεάζει τις μάζες, πράγμα που δεν μπορεί να το κάμη καμμιά φιλοσοφία. Ωστόσο, σήμερα οι Εκκλησίες απορρίπτουν τον Θεό των Προφητών, χάριν του Θεού του Ιερατείου. Θεμέλιο όμως της βιβλικής θρησκείας είναι η άμεση υπευθυνότητα κάθε ανθρώπου έναντι του Υπερτάτου Όντος. Οπότε, οι Εκκλησίες πρέπει να αποκαταστήσουν αυτή τη σχέση και να μη παρεμβάλλουν την κοσμική σκευή τους ως εμπόδιο».

[1] ΚΑΡΛ ΓΙΑΣΠΕΡΣ. (1966). Η ατομική βόμβα και το μέλλον του ανθρώπου, μτφρ. Κ. Α. Αναγνωστοπούλου, τ. Β΄, Αθήνα, σσ. 172, 172. 

ΚΑΡΛ ΓΙΑΣΠΕΡΣ. (1983). Εισαγωγή στη Φιλοσοφία, (εισαγωγή, μετάφραση, σχόλια Χρήστου Μαλεβίτση). Αθήνα: Δωδώνη, σ. 60. 

Φτάνει πια! Καμία κουβέντα χωρίς ευθύνη από εδώ και πέρα!

Του παπα - ΒΑΣΙΛΗ ΘΕΡΜΟΥ

Λίγη περισσότερη σιωπή
μπορεί να σκοτώσει το ίδιο αλάνθαστα,
όπως και μια λέξη.
(Τάσος Λειβαδίτης)

Ο καιρός της ανευθυνότητας τελείωσε! Όποιος δεν το έχει καταλάβει, ας τον συνεφέρουν τα φέρετρα! Όποιος αρνείται να δει και αυτά, είναι ώρα για το χαστούκι που του αρμόζει!

Σε αυτόν τον τόπο, ανέκαθεν, τα λόγια ήταν δωρεάν. Το ρεσιτάλ ανευθυνότητας έδινε παράσταση. Από ποιους; Από δοκησίσοφους, από όσους ξέρουν να γοητεύουν με τα λόγια. Οπότε και οι κληρικοί από αυτόν τον ίδιο λαό βγήκαμε, από μια κοινωνία που πάντοτε αναδείκνυε φαφλατάδες πολιτικούς σε αφθονία. Γιατί να διαφέρουμε;

Όταν προ ετών ένας πνευματικός στην Αθήνα έπεισε έναν εξομολογούμενο με ψύχωση να διακόψει τα φάρμακά του, εκείνος υποτροπίασε και τον έκανε "μαύρο στο ξύλο". Το σκεπτικό της προτροπής ήταν φυσικά "πνευματικό" – ο Θεός ας μας ελεήσει για την βεβήλωση των λέξεων… Γιατί να εμπιστεύεσαι επιστήμονες που δεν πιστεύουν στην ψυχή, ότι τα μέσα της Εκκλησίας είναι αρκετά, και όλα τα γνωστά «της ανοίας ρητά». Θέματα λυμένα από πολλών ετών, δουλεμένα και εξηγημένα θεολογικά ως προς τις ορολογίες (ψυχή - ψυχισμός) – αλλά είναι πολύ να απαιτείς γνώση από ανθρώπους που δεν ανοίγουν βιβλίο, ή που διαβάζουν επιλεκτικά όσα συμφωνούν ή όσα εκλαμβάνουν ότι συμφωνούν μαζί τους. Δεν έχουν κανένα πρόβλημα με μία φράση τους να ακυρώνουν ώρες μόχθου του ψυχίατρου, ο οποίος δεινοπαθεί να πείσει τον ασθενή να λάβει την αγωγή του ή να κάνει την ψυχοθεραπεία η οποία ενδείκνυται.

Στην εν λόγω περίπτωση ο πνευματικός πλήρωσε και ο ίδιος (πλην του άτυχου ασθενούς) τις συνέπειες του φανατισμού του. Δυστυχώς δεν είναι αυτός ο κανόνας, όμως. Όσοι αποκόπτουν παντρεμένα ζευγάρια από την τροφή της Θείας Κοινωνίας αν δεν συνεχίζουν να τεκνοποιούν επ’ αόριστον, «θύουν και απολλύουν» τις ψυχές χωρίς καμία συνέπεια. Όσοι επιθέτουν «φορτία βαρέα και δυσβάστακτα» στους ώμους των ανθρώπων, αφήνονται ανενόχλητοι να συνεχίσουν το καταστροφικό τους έργο.

"Τζάμπα μαγκιά" όμως. Όσοι επιβάλλουν τεκνογονία εκεί που συντρέχουν λόγοι υγείας για την αποφυγή της, ή παρέχουν με αυτοπεποίθηση συμβουλές καταστροφικές για την ανατροφή ή την κοινωνικότητα ενός παιδιού, δεν θα είναι παρόντες όταν αργότερα οι άνθρωποι θα υφίστανται καθημερινά τις οδύνες τις οποίες επέφερε η υπακοή τους. Όταν η μητέρα πεθαίνει στη γέννα, ή το παιδί στρεβλώνεται ψυχικά, ή έρχεται παιδί με σταυρό λόγω σοβαρής αρρώστιας ή αναπηρίας, αυτοί είτε απουσιάζουν κυριολεκτικά, είτε ψελλίζουν δικαιολογίες ότι δεν μπορούσαν να φαντασθούν κ.τλ., είτε επιστρέφουν την κατηγορία στους ταλαίπωρους διαμαρτυρόμενους: «δεν είχατε αρκετή πίστη, δεν… δεν…»!

Σε άλλες χώρες και κουλτούρες τέτοιες συμπεριφορές θα έσυραν τους κληρικούς αυτούς στα δικαστήρια. Όμως, η ελαφρότητα με την οποία αντιμετωπίζουμε εν γένει τις συνέπειες των πράξεών μας στην Ελλάδα, καθώς και ο ανέκαθεν σεβασμός των Ορθοδόξων προς το ράσο, έχουν ως αποτέλεσμα να διαφεύγουν πλήρως ανενόχλητοι. Όχι μόνο στην κοσμική δικαιοσύνη δεν ενάγονται, αλλά ούτε και στα αρμόδια εκκλησιαστικά όργανα δεν αναφέρονται.

Πλήρης σιγή, πλήρης αμνηστία! Όσο περισσότεροι είναι οι εξομολογούμενοι σε αυτούς, τόσο πιο πολύ τους υπολογίζουν οι μητροπολίτες! Έρμαια του φόβου πλέον, παρέδωσαν τους απλούς πιστούς σε χέρια ολετήρων. Κανείς τους δεν καλείται από τον επίσκοπό του να του γίνουν συστάσεις, από κανένα δεν αφαιρείται η ιδιότητα του πνευματικού. Οτιδήποτε και αν ειπωθεί, και το πιο εξωφρενικό. Υπάρχουν ακόμη πνευματικοί που βεβαιώνουν όποιον προτίθεται να φύγει από αυτούς ότι θα κολαστεί(!), που προτρέπουν ομοφυλόφιλους νέους να παντρευτούν με την αυταπάτη ότι έτσι θα ξεπεράσουν το πρόβλημα(!), που επιβάλλουν στα έγγαμα ζευγάρια να συνέρχονται στο σκοτάδι και ενδεδυμένοι! Δεν αποτελούν εξωτικές φιγούρες, ζουν ανάμεσά μας.

Αλλά δεν είναι μόνο οι πνευματικοί. Άκουσα ο ίδιος ηχογραφημένη ομιλία ηγουμένης η οποία απέτρεπε προσκυνήτριες να αλλάζουν πνευματικό επειδή έτσι διαπράττουν πνευματική μοιχεία! Ήμουν παρών (ως λαϊκός) όταν άλλη ηγουμένη συνέστησε σε ταλαιπωρημένη γυναίκα, η οποία ανέφερε ότι δεχόταν σωματική βία από τον άντρα της, να κάνει τρία ευχέλαια και να δίνει το όνομά του για μνημόνευση κ.τλ.

Οπωσδήποτε έχουν την ευθύνη τους και τα θύματα της εκμετάλλευσης. Αλλά δεν έχουν όλοι οι άνθρωποι επαρκή αντιληπτική ικανότητα, ούτε είναι ελεύθεροι συμπλεγμάτων, ούτε διαθέτουν έμφυτο σθένος για αντίσταση στην ενοχοποίηση! Επιπλέον, άλλοι πιστοί περνούν κρίσεις ζωής κατά τις οποίες είναι πιο ευάλωτοι, άλλοι μεγάλωσαν μέσα σε ψυχικούς εκβιασμούς στους οποίους έκτοτε είναι επιρρεπείς, άλλοι πάσχουν από διαταραχές προσωπικότητας για τις οποίες δεν είναι υπεύθυνοι κ.ο.κ. Από αυτό φαίνεται μια Εκκλησία τι ποιότητα έχει, όταν μεριμνά για τους πιο αδύναμους, όταν αναλαμβάνει το κόστος για να τους προστατέψει από την εκμετάλλευση και από την κακοποίηση.

Αστοιχείωτοι κληρικοί και λαϊκοί, με τυπικό προσόν ένα πτυχίο Θεολογίας, αλλά και χωρίς αυτό ενίοτε, αμφισβητούν γιατρούς που δούλεψαν και δουλεύουν σκληρά και αθόρυβα, για χατίρι και των ιδίων ακόμη. (Τα είπε όμορφα και ηπιότερα ο π. Βασίλειος Καλλιακμάνης[1]). Αλλά όταν οι φωνασκούντες και τιμητές των πάντων θα αρρωστήσουν (μη γένοιτο), θα τους περιθάλψουν οι νοσηλευτές και οι γιατροί, τους οποίους τώρα περιφρονούν! Και θα ιαθούν με φάρμακα των ερευνητών, τους οποίους τώρα υποπτεύονται! Και γνωρίζουμε πολύ καλά πόσο προσέχουν την υγεία τους οι «δοκούντες είναι γεροντάδες», και σε πόσο διαπρεπείς γιατρούς καταφεύγουν…

Πρόσφατα μητροπολίτης μου εκμυστηρεύθηκε ότι κληρικός του πάσχει από κορωνοϊό (εκ των αρνητών της μάσκας, φυσικά), ο οποίος «κλαίει πικρώς» εκ των υστέρων. Συμπονώντας και προσευχόμενοι να ιαθεί το συντομότερο δεν μπορούμε να μην παρατηρήσουμε ότι «αυτός μεν άξια ων έπραξεν απολαμβάνει». Τι θα γίνει, όμως, με τους ενορίτες του που νόσησαν επειδή εκείνος διακήρυττε πως η μάσκα δεν χρειάζεται; Ή με εκείνους που πείσθηκαν μόνο από το παράδειγμά του και τον μιμήθηκαν;

Οι "τζάμπα μάγκες" κληρικοί και ηγούμενοι και ηγουμένες, καλύπτονται τώρα πίσω από τη δυσκολία να γίνει λεπτομερής ιχνηλάτηση των κρουσμάτων ώστε να βρεθεί η άκρη πως μολύνθηκαν τα θύματα της προπαγάνδας τους. Επίσης, βολεύονται και από το γεγονός ότι σπανιότατα στη χώρα μας θα καταγγείλει ένας πιστός τον εφημέριό του ή τον πνευματικό του για κάποια καταστροφική ενέργεια. Έτσι, καθώς είναι αδύνατο να τεκμηριωθεί η ενοχή τους, απολαμβάνουν την ασυλία τους, έτοιμοι για νέα "κατορθώματα" μόλις κοπάσει η πανδημία – εκτός και αν ο Κύριος εν τω μεταξύ τους χαρίσει επίγνωση. Αλλά αυτά αφορούν στον ποινικό καταλογισμό, οπότε ενδιαφέρουν την κοσμική δικαιοσύνη. Ως προς την ηθική ευθύνη, όμως, το σώμα της Εκκλησίας γνωρίζει πολύ καλά ποιος έλεγε τι κατά τη διάρκεια της πανδημίας. Είμαστε μικρός τόπος. Αλλά και που το γνωρίζουμε, τι έγινε;

Αν, λοιπόν, η κατάσταση με τους "ακραίους" (χρησιμοποιώ τον επιεική όρο για να συνεννοούμαστε) μέχρι τώρα είχε γίνει δημόσιος κίνδυνος, με την πανδημία έφτασε στο απροχώρητο. ΜΙΛΟΥΜΕ ΓΙΑ ΘΑΝΑΤΟΥΣ, τελεία. Και στη σελίδα 86 του Πηδαλίου ο Άγιος Νικόδημος κάτι λέει για εκείνους οι οποίοι μεταδίδουν δυνητικά θανατηφόρο ιό εν γνώσει τους. Τι έχουν να πουν επ’ αυτού τώρα όσοι κόπτονται για τους Ιερούς Κανόνες;

Τι άλλο περιμένουμε, λοιπόν; Δεν έγινε προφανές που οδήγησε η μακρά και σκανδαλώδης ανοχή; Δεν αντιλαμβανόμαστε ότι ζούμε σήμερα τις απώτατες συνέπειες του φαινομένου που αρχικά κάποιοι ήθελαν να το βλέπουν ως "συντηρητικό", αργότερα "ιδιόρρυθμο", μετά απλώς "ακραίο", ενώ στη συνέχεια, επειδή δεν θέλησαν να ασχοληθούν, το απώθησαν αποκαλώντας το "περιθωριακό" ή "γραφικό"; Κάθε μητρόπολη δεν θα έχει στατιστικά και μερικούς τέτοιους πνευματικούς; Έ, τους ονόμαζαν έτσι και νόμιζαν ότι ξεμπέρδευαν. Ας τους δώσετε όσα ονόματα θέλετε, όμως, ΟΙ ΕΞΑΙΤΙΑΣ ΤΟΥΣ ΝΕΚΡΟΙ ΔΕΝ ΓΥΡΙΖΟΥΝ ΠΙΣΩ!

Σίγουρα οι μητροπολίτες μας δεν μπορούσαν να φαντασθούν ότι εκείνοι οι "πείσμονες", οι "κολλημένοι", οι "φονταμενταλιστές" κ.ο.κ., θα έκαναν σπίτια να πενθήσουν. Λογικό, ποιός μπορούσε να προβλέψει την πανδημία; Αλλά τους άλλους "θανάτους" δεν τους έβλεπαν; Δεν μάθαιναν ότι σε κάποια μοναστήρια ή σε κάποια ενοριακά κηρύγματα γινόταν μετάγγιση δηλητηριώδους άγχους, δυσπιστίας, επιθετικότητας κ.ά., στις καρδιές; Δεν είχαν γνωρίσει οικογένειες που έχασαν το χαμόγελό τους αφότου (τι σύμπτωση!) υποτάχθηκαν σε συγκεκριμένο πνευματικό; Δεν ήξεραν ότι κάποια χρόνια πριν ένας λαϊκός επιτέθηκε με μαχαίρι σε μητροπολίτη, ο οποίος είχε τολμήσει να διαβάσει τα αναγνώσματα του Εσπερινού στη Νέα Ελληνική; Στην επαρχία, μάλιστα, είναι γνωστό ποιος είναι ο πνευματικός του κάθε "ακραίου", ενίοτε και στα μεγάλα αστικά κέντρα το γνωρίζουμε. Είχαν ήδη, από πολύ καιρό, κάνει αισθητή την παρουσία τους τα σημαίνοντα του "θανάτου", για όποιον ήθελε να τα δει βεβαίως…

Για το περιστατικό αυτό έγραφα το 2012: «Αλλά το τέρας της βίας δεν κατευνάζεται με την ανοχή, όπως έχει δείξει πικρή ιστορική πείρα [εννοούσα τον ναζισμό]. Εξ άλλου ίσως δεν κάνουμε καλό στους οργισμένους με το να αφήνουμε την επιθετικότητά τους χωρίς συνέπειες. Μοιάζουν με το παιδί που παραφέρεται στην οικογένεια και οι γονείς κάνουν πως δεν βλέπουν. Έτσι παραλείπουν να του βάλουν όρια και αυτό μένει έρμαιο των παρορμήσεών του». Και όταν ο έφηβός τους διαπράξει ληστεία ή φόνο, οι γονείς ξαφνικά καλούνται στο αστυνομικό τμήμα – τουλάχιστον εκεί αναγνωρίζεται η ευθύνη τους.

Πράγματι, οι επικίνδυνοι αλλά σεμνυνόμενοι ως "γεροντάδες" έχουν πλήρη επίγνωση της δύναμης την οποία τους χαρίζει η ανοχή μας. Να σημειώσουμε εδώ ότι, αν οι οπαδοί τούς γνώριζαν χωρίς το ράσο, ούτε που θα τους έδιναν σημασία. Ίσως, διατηρώντας τότε τη νηφαλιότητά τους, να διέκριναν πόσο "λοξοί" είναι, ενώ πολλοί εξ αυτών θα ανατρίχιαζαν στη σκέψη ότι θα μπορούσαν ποτέ να ζητήσουν συμβουλή από τέτοιους ανθρώπους. Η ιερωσύνη, όμως, τους προσέδωσε φαντασιακή αίγλη. Και δεν χειροτονήθηκαν μόνοι τους, να το λέμε κι αυτό…

Φυσικά, δεν κατέχουν δύναμη αληθείας, την οποία εκ φύσεως στερούνται η πλάνη και η νοσηρότητα. Σε ψυχολογικό επίπεδο, όμως, η σιωπή των πολλών καταλήγει σε αποθράσυνση των ολίγων. Χτίζεται σταδιακά μια αυταπάτη ισχύος μέσα από το πλήθος των "οπαδών" και από την σιγή τού μητροπολίτη. Στο ασυνείδητό του ο "σπουδαίος" ή "χαρισματικός" πνευματικός είναι σχεδόν πάντοτε ελλειμματική προσωπικότητα και εξ αυτού ανασφαλής, αλλά ο φόβος των ανωτέρων του μετατρέπεται σε δώρο γι’ αυτόν – όπως ο σκύλος μυρίζει τον φόβο και τότε παριστάνει τον σκληρό. Το τελευταίο στάδιο είναι η αλλοτρίωσή του: πιστεύει ότι πράγματι είναι δυνατός, ότι όντως φέρει την αλήθεια. Ενθρονίζεται, δηλαδή, μόνιμα στο υπαρξιακό του ψέμα.

Στο καίριο αυτό σημείο θα ήθελα να απευθυνθώ στους μητροπολίτες μας. Σεβασμιώτατοι, είστε όντως πρόθυμοι να λαμβάνετε μέτρα όταν ο "ακραίος" παύει να μνημονεύει τον επίσκοπό του, ή όταν συνεχίζει να λειτουργεί αν και καθηρημένος πλέον, ή όταν προσχωρεί σε παλαιοημερολογίτες. Λοιπόν, τι κοινό παρατηρείτε σε αυτές τις περιπτώσεις; Απλούστατα, ενεργείτε όταν θίγεται το διοικητικό σκέλος! Με συγχωρείτε, αλλά χαίρω πολύ! Τότε και οι περισσότεροι λαϊκοί αντιλαμβάνονται ότι έχουμε να κάνουμε με απατεώνα ή τυχοδιώκτη.

Αλλά και τότε κάνετε ενημέρωση και προειδοποίηση, δηλαδή απευθύνεστε στους πιστούς μόνο. Με τον ίδιο τον προβληματικό, όσο ανήκε στην δικαιοδοσία σας, δεν τα βάζει κανείς ευθέως! Όταν κανονικός εφημέριος, ή ιεροκήρυκας, ή γερόντισα (οι οποίοι σας μνημονεύουν κανονικά και σας υποδέχονται με τεμενάδες) ισχυρίζονται και διαδίδουν ποικίλα εξωφρενικά, ή καθοδηγούν ποιμαντικά με τρόπους που ανέφερα παραπάνω, ή απλώς δείχνουν έμπρακτα ότι αδιαφορούν για την υπεύθυνη στάση της Ιεράς Συνόδου σχετικά με τη μάσκα, τότε κάνετε πως δεν βλέπετε! Ποτέ δεν αφαιρείται ιδιότητα πνευματικού, ποτέ δεν εμποδίστηκε από τον μητροπολίτη κάποιος να εκφωνεί κηρύγματα τέτοιας ποιότητας και "θεολογίας" που κάνουν το εκκλησίασμά του να θέλει να το "βάλει στα πόδια"!

Όποιος φοβάται, όμως, γίνεται ευάλωτο θύμα των χειριστικών τύπων – πασίγνωστος φυσικός νόμος. Τον γνωρίζουν τόσοι λαϊκοί που διαβάζουν Ψυχολογία, νέοι που αντιστέκονται στον ενοχοποιητικό χειρισμό από τους γονείς τους, έγγαμοι που αγωνίζονται να ανακτήσουν την ψυχική τους ελευθερία την οποία επιβουλεύεται έμμεσα και πονηρά ο σύντροφός τους. Δυσκολεύομαι να δεχθώ ότι εσείς αγνοείτε αυτή την αλήθεια.

Ή μήπως δεν αναγνωρίζετε ότι φοβάστε; Όμως έχω ακούσει εγώ ο ίδιος ομολογίες μητροπολιτών (του τύπου "μη μας πιάσουν στο στόμα τους οι ακραίοι", "καταλαβαίνετε εσείς, έχουμε και παλαβούς, ποιος τούς ακούει τώρα;"), ενώ άλλους φόβους τους έχω "μυριστεί", δεν χρειάζεται δα και τρομερή διαίσθηση. Μάλιστα πολλοί από εσάς δεν αφήνετε καν να φανεί τι ακριβώς πιστεύετε για τα διάφορα θέματα τα οποία οι "ακραίοι" καθιστούν επίμαχα. Τηρείτε επιμελώς επιδέξια ουδετερότητα, ακόμη και στις συνάξεις πνευματικών όπου αυτοί αγορεύουν δογματίζοντας και με πάθος – και έχω παρευρεθεί σε τόσες συνάξεις ανά την Ελλάδα!

Ένα μόνο διακρίνεται σαφώς μέσα από τη στάση σας: μέσω του φόβου (ο οποίος, μάλιστα, πολλαπλασιάζεται από τη δύναμη της δημοσιότητας) τους μητροπολίτες μας τους χειρίζονται πλέον οι φανατικοί! Αν ένας κληρικός σας προκαλέσει θανατηφόρο τροχαίο, με κάποιον τρόπο θα ασχοληθήτε μαζί του, είτε με ακρίβεια είτε με οικονομία. Άραγε τώρα θα εγκαλέσετε καταλλήλως όσους έγιναν αιτία να χαθούν συνάνθρωποί μας; Δεν προσδοκώ τίποτε, όμως. Η Εκκλησία μας κατάντησε όμηρος των φονταμενταλιστών!

Θεωρώ περιττό να διαβεβαιώσω ότι απεχθανόμαστε μια εκκλησιαστική "αστυνομία" σκέψης. Αλλοίμονό μας αν καταντήσουμε ένας θεσμός ολοκληρωτισμού, όπου ο επικεφαλής θα απαγορεύει να μιλούν όσοι διαφωνούν μαζί του. Τι σημαίνει πρακτικά αυτό; Σημαίνει ότι δεν έχουμε πρόβλημα με τον κληρικό που διατυπώνει άλλες γνώμες για την αντιμετώπιση της πανδημίας από την κυβέρνηση. Ούτε θέλουμε να φοβάται και να αυτολογοκρίνεται όποιος ασκεί κριτική στη συμμόρφωση της Ιεράς Συνόδου. Μπροστά σε ένα πρωτόγνωρο φαινόμενο είναι φυσικό να υπάρχουν διαφορετικές εκτιμήσεις. Η ελευθερία της γνώμης είναι απαραβίαστη, ιδιαίτερα σε μια χώρα η οποία την τίμησε και έχυσε αίμα για να τήν υπερασπιστεί. Σε αυτήν βασίζομαι και εγώ, άλλωστε, γράφοντας αυτά.

Από την ελάχιστη γνώση που απέκτησα της Πατερικής Γραμματείας διαπίστωσα πως οι Πατέρες, τους οποίους επανειλημμένα επικαλούμαστε, ουδέποτε αγάπησαν την ουδετερότητα και την κρυψίνοια. Οι επιστολές τους δεν είναι υπηρεσιακές και τυπικές, αλλά κοχλάζουν από ζωή και συναισθήματα. Μπήκαν στη "φωτιά", πήραν θέση δημοσίως, συγκρούστηκαν με άλλους κληρικούς όταν χρειάστηκε, και - ας μην σας κάνει εντύπωση - καθήρεσαν κιόλας! Κάποιοι το πλήρωσαν αυτό, εννοείται. Και λοιπόν; Γι’ αυτό εξελέγητε «επί την λυχνίαν». Για να μπαίνετε στη φωτιά και να τό πληρώνετε αν χρειαστεί. Και τότε είναι που θα διαπιστώσετε ότι δεν θα μείνετε μόνοι! Τότε θα γίνετε περισσότερο αγαπητοί, όχι επειδή θα είστε σκληροί, αλλά επειδή θα είστε αληθινοί.

Και στοργικοί! Γι’ αυτό σας φιλάμε το χέρι, επειδή με τη χειροτονία σας αναλαμβάνετε να μένετε ξάγρυπνοι για όλους, ιδιαίτερα για τους αδύναμους. Προφανώς πολλοί το κάνετε ήδη. Αλλά γνωρίζετε καλύτερα από εμένα, και ορθά το διακηρύττετε, ότι αδύναμος δεν είναι μόνο όποιος χρειάζεται τρόφιμα και κοινωνικό φαρμακείο. «Ουκ επ’ άρτω μόνω ζήσεται άνθρωπος», μας αρέσει να βροντοφωνάζουμε στους πολιτικούς μας! Ούτε αδύναμος είναι όποιος δεν έχει παπά στην ενορία του και στερείται της ευλογίας να ακούει καμπάνα (εξαιτίας αυτού, άλλωστε, καταντήσαμε να χειροτονείται όποιος απλώς το επιθυμεί). Ξέρετε κάτι; Ίσως κατεξοχήν αδύναμος να είναι όποιος έχει παπά, πνευματικό μάλιστα, και κακοποιείται από αυτόν!

Σεβασμιώτατοι, σας μιλά ένας "χρήσιμος ηλίθιος". Ένας από εκείνους που καλείτε συστηματικά εδώ και 33 χρόνια για να διδάσκει τον λαό σας, να εκπαιδεύει τους κληρικούς σας, να επιμορφώνει τους κατηχητές σας, να συμβάλει με ό,τι γνωρίζει να κάνει τέλος πάντων. Και με καλοδέχεστε με τιμές και αγάπη, ναι, το ομολογώ ενώπιον πάντων και σας ευγνωμονώ από καρδιάς γι’ αυτό.

Αλλά, συγχωρήστε με, δεν είμαι ο μόνος που αισθάνεται "χρήσιμος ηλίθιος". Μου το έχουν αναφέρει και άλλοι κληρικοί, ομιλητές ανά το πανελλήνιον. Μας αξιοποιείτε, για καλό φυσικά, αλλά τις βαθύτερες αγωνίες και τα παράπονα του κόσμου, τα οποία διερμηνεύουμε με τον προβληματισμό μας, δεν τα ακούτε. Μάλλον δεν θέλετε να τα ακούσετε. Προ ετών μια εγκύκλιος της Ιεράς Συνόδου προς τον λαό εκδόθηκε στην καθαρεύουσα. Σε τυχαία συνάντησή μου με τον τότε αρχιγραμματέα τον ρώτησα: «Γιατί, πάτερ; Δεν χάνουμε έτσι ευκαιρίες να έλθει ο λαός ψυχικά πλησιέστερα προς τους επισκόπους του;» για να λάβω την απάντηση «πρέπει να ανεβάσουμε το επίπεδο του λαού»!

Λυπάμαι βαθιά που δημοσιοποίησα αυτό το κείμενο. Αντιλαμβάνομαι ότι όλοι σας βρίσκεστε σε οδυνηρή περίοδο κι εγώ σας προσθέτω στενοχώρια με όσα γράφω. Ευλογείτε σε άδειους ναούς, κηδεύετε ιερείς σας από κορωνοϊό, βιώνετε την μέχρι τώρα φίλη Αστυνομία σαν αντίπαλο, στερείσθε τα έσοδα εκ των ναών, αντιμετωπίζετε περισσότερη φτώχεια των πιστών. Πονάτε ποικιλοτρόπως.

Αλλά δεν έχω ενοχές που το κάνω.

Και τούτο διότι σας στήριξα σε πολλές και δύσκολες πλευρές της διακονίας σας. Δούλεψα εντατικά και εξέδωσα κριτήρια που θα μπορούσαν να σας φανούν χρήσιμα στον χειρισμό των ιερατικών κλίσεων, αγωνίστηκα για την εξυγίανση των οφφικίων (για να βλέπουμε νεοχειροτόνητους αρχιμανδρίτες να συνεχίζουν να τοποθετούνται προϊστάμενοι ενοριών, κατά παράβαση του Καταστατικού Χάρτη!), ανέδειξα "κλειδιά" για μια αποτελεσματικότερη εκκλησιαστική ηγεσία, πάλεψα να συνδέσω την Ποιμαντική Ψυχολογία με την καθημερινή πράξη. Και όλα αυτά όχι μόνο σαν θεωρία: ταξίδεψα οπουδήποτε με καλούσαν παραμελώντας την οικογένειά μου και την υγεία μου, έδωσα ώρες ακούγοντας εκμυστηρεύσεις κληρικών και πρεσβυτερών και μοναχών, προσπάθησα να συμπαρασταθώ σε προσωπικά δράματα, και άλλα τινά. Αρθρογράφησα πάντοτε επωνύμως, εκθέτοντας τον εαυτό μου σε εμπαθείς επιθέσεις. Έζησα την εμπειρία σε ιερατικά και συνοδικά συνέδρια να υπερασπίζομαι μονώτατος κάποια θέση, θεωρούμενος τάχα ρηξικέλευθος, για να έρχονται στο διάλειμμα ιερείς και να μου σφίγγουν το χέρι λέγοντας «Σας είμαστε ευγνώμονες που τα λέτε αυτά, συνεχίστε»… Τι φοβόντουσαν άραγε; Μήπως μπορείτε εσείς να με διαφωτίσετε;

Να καταστήσω σαφές στο σημείο αυτό, ότι τώρα που άσπρισα κι εγώ και βλέπω καθαρότερα τα λάθη μου, «φείδομαι μη τις εις εμέ λογίσηται υπέρ ο βλέπει με ή ακούει εξ εμού… γέγονα άφρων, αλλ’ υμείς με ηναγκάσατε». Απλώς μνημόνευσα τους λόγους για τους οποίους δεν διστάζω ως προς το περιεχόμενο αυτού του κειμένου.

Αλλά υπάρχει και άλλη αιτία που με εξωθεί να τα γράφω αυτά. Αν δεν ξεκαθαρίσουμε το τοπίο ασεβούμε απέναντι στους άλλους παπάδες, εκείνους που έσωσαν ζωές συνιστώντας στον κόσμο να φορά μάσκα. Εκείνους που δεν "το παίζουν" μεγάλοι πνευματικοί, αλλά υπηρετούν αθόρυβα τους αδελφούς τους. Εκείνους που εκδαπανώνται χωρίς να ακούσουν ένα «ευχαριστώ», για να μην πω ότι ενίοτε οι μητροπολίτες τους νομίζουν ότι εξόφλησαν "πετώντας" τους ένα οφφίκιο. Εκείνους των οποίων η ύπαρξη αγνοείται από τους πολλούς, αφού η δημοσιότητα τους έπεισε πως υπάρχει μόνο ό,τι γίνεται θέμα στα ΜΜΕ (κατά κανόνα αρνητικό, εννοείται). Εκείνους που υφίστανται την υπεροψία των "ακραίων" και των πνευματικοπαιδιών τους, αφού «δεν είναι όλα τα δάχτυλα ίσα»… Εκείνους που εν τέλει, παρά το ότι πασχίζουν, υφίστανται αδιαμαρτύρητα την έξωθεν μαζική στοχοποίηση («οι παπάδες!, η Εκκλησία!»), ακριβώς εξαιτίας των προβληματικών.

Σεβασμιώτατοι, αγαπητοί συλλειτουργοί, αδελφές και αδελφοί, ο κορωνοϊός τώρα βρίσκεται στο "δεύτερο κύμα" του. Ως άλογο ον, δηλαδή, κάνει αυτό που ξέρει. Εμείς, τα έλλογα πολύτιμα πλάσματα, τι ακριβώς ξέρουμε και που είμαστε; Έχουμε αντιληφθεί ότι θαλασσοπνιγόμαστε μέσα σε ένα δικό μας μόνιμο "κύμα";

Άραγε, έχουμε συνειδητοποιήσει ότι πρέπει πρώτα να ακούσουμε το «εις τι εδίστασας;» και κατόπιν να λάβουμε τη Χάρη να περπατήσουμε πάνω στο κύμα;

*Το άρθρο πρωτοδημοσιεύθηκε στο:

http://anastasiosk.blogspot.com/

[1] https://www.pemptousia.gr/2020/12/i-askitiki-tis-pandimias-ke-tou-lockdown

 

ΠΗΓΗ

ORTHODOXIA INFO

Μάθηση και Γνώση

5. «Η τιμή του ανθρώπου είναι η μάθησή του. Οι σοφοί είναι δαυλοί που φωτάνε την οδό της αλήθειας. Στη γνώση βρίσκεται η ευκαιρία που έχει ο άνθρωπος για την αθανασία. Ενώ ο άνθρωπος μπορεί να πεθάνει, η σοφία ζει αιώνια». 

43. «Ο σκοπός του βιβλίου μπορεί να είναι το δασκάλεμα, 

όμως μπορεί να το κάνεις και μαξιλάρι, 

κι ας είναι στόχος του να δίνει γνώση, κατεύθυνση, ωφέλεια». 

Μούσα Καζίμ 

55. «Οι πραγματικοί δάσκαλοι μιλάνε για διδασκαλίες. 

Οι πραγματικοί δάσκαλοι μελετάνε και τους μαθητές τους. 

Πιο πολύ από κάθε τι, οι δάσκαλοι πρέπει να μελετιόνται». 

64. «Αν ο δάσκαλός σου σού μιλάει στη μητρική σου γλώσσα, πρέπει να θεωρεί τους ιδιωματισμούς που χρησιμοποιεί κι όχι πως λέγονται για ν’ αναλυθούν κυριολεκτικά. Όταν σου δίνει μια παραβολή, πρέπει να την καταλάβεις πριν την εφαρμόσεις. Όταν κάτι λέγεται μεταφορικά, το νόημά του είναι μεταφορικό. Κυριολεκτικά πράγματα δεν πρέπει να παίρνονται μεταφορικά». 

91. «Η γνώση γενικά συγχέεται με την πληροφόρηση. Επειδή οι άνθρωποι ζητάνε την πληροφόρηση ή την πείρα, όχι γνώση, δεν βρίσκουν τη γνώση. Δε μπορείς ν’ αποφεύγεις να δώσεις γνώση σ’ αυτόν που του ταιριάζει. Δε μπορεί να δώσεις γνώση σ’ αυτόν που δεν του ταιριάζει· αυτό είναι αδύνατο. Μπορείς, αν την έχεις, κι αν αυτός είναι ικανός, να ετοιμάσεις έναν άνθρωπος να δεχτεί τη γνώση». 

ΣΩΚΡΑΤΗΣ Λ. ΣΚΑΡΤΣΗΣ. (1990). Σούφι. Οι Άραβες Μυστικοί. Αθήνα: Καστανιώτη, σσ. 12, 20, 25, 26, 33