Ελλαδική Κοινωνία: Σε διαρκή ύπνωση. Με αφορμή το έγκλημα των Τεμπών

Του ΑΘΑΝΑΣΙΟΥ Ι. ΚΑΛΑΜΑΤΑ

Την προσεχή Τετάρτη, 28 Φεβρουαρίου 2024, συμπληρώνεται ένας χρόνος από την ημέρα του σιδηροδρομικού δυστυχήματος - εγκλήματος των Τεμπών, με 57 νέους συνανθρώπους μας να έχουν χάσει τη ζωή τους, και με ένα μέρος της ελλαδικής κοινωνίας να βρίσκεται σε ύπνωση, μη αντιδρώντας στην προπαγάνδα που, με αριστοτεχνικό τρόπο, την υποβάλλει σ’ αυτήν την ύπνωση η Κρατική Πολιτική - Εξουσία και τα ΜΜΕ. Ο πολύς Noam Chomsky, σε μια συνέντευξη του, στα 1995, υποστηρίζει ότι ο «μηχανισμός της κρατικής προπαγάνδας» και η κυριαρχία των ΜΜΕ είναι «συστήματα κατήχησης», με «κομισάριους» πολιτικούς και πολλούς δημοσιογράφους, πιστά να υπηρετούν επιχειρηματικά συμφέροντα. Στο Ελλαδιστάν του 2024, με τέτοια τραγικά γεγονότα συχνά να συμβαίνουν, οι πολίτες είναι «σκλάβοι κάποιου συστήματος κατήχησης και ελέγχου», κατά Noam Chomsky πάντα.

ΠΗΓΗ ΕΙΚΟΝΑΣ: IN THESE TIMES

Βασίλειος Θερμός: «Βία: Ατομικό φαινόμενο ή ψυχοπαθολογία της κοινωνίας;»

 

ΠΗΓΗ: Ακαδημία Θεολογικών Σπουδών Βόλου

5ο Πανελλήνιο Συνέδριο Θεολόγων Εκπαιδευτικών με Διεθνή Συμμμετοχή

Η παρακολούθηση του Συνεδρίου θα είναι δυνατή και μέσω της πλατφόρμας Youtube στο σύνδεσμο: https://www.youtube.com/@user-dt8ls3gi3j

Το Πρόγραμμα του Συνεδρίου στον ακόλουθο σύνδεσμο: https://drive.google.com/file/d/1-ZgjVxmYsJgIZ-wK7FzuCKJS77qwlv14/view?usp=sharing

Παύλος Σιδηρόπουλος: Αντε... και καλή τύχη μάγκες!

«Βία: Ατομικό φαινόμενο ή ψυχοπαθολογία της κοινωνίας;»

Δ Ε Λ Τ Ι Ο   Τ Υ Π Ο Υ 

Η δεύτερη ομιλία του τέταρτου κύκλου διαδικτυακών διαλέξεων «Καιρός του ποιήσαι» της Ακαδημίας Θεολογικών Σπουδών Βόλου θα πραγματοποιηθεί την Τετάρτη 21 Φεβρουαρίου 2024, ώρα 7:00 μ.μ., με ομιλητή τον π. Βασίλειο Θερμό, Καθηγητή Ποιμαντικής στην Ανωτάτη Εκκλησιαστική Ακαδημία Αθηνών και Ψυχίατρο παιδιών και εφήβων. Το θέμα της διάλεξης θα είναι «Βία: Ατομικό φαινόμενο ή ψυχοπαθολογία της κοινωνίας;»

Η διάλεξη θα δοθεί στα ελληνικά, και ο συντονισμός της συζήτησης θα γίνει από την Δρ. Ιωάννα Γεωργιάδου, Ειδική Παιδαγωγό, συστημική ψυχοθεραπεύτρια και επόπτρια του Κέντρου Θεραπειών και Εκπαίδευσης «Πορεία Υγείας». Ο σύνδεσμος για την παρακολούθηση μέσω της πλατφόρμας Zoom είναι https://us06web.zoom.us/j/83122961669 .

Η διάλεξη θα εξετάσει τις μορφές της βίας, καθώς και τα ψυχοπαθολογικά, κοινωνικά και πολιτισμικά αίτια πίσω από την πρόσφατη αύξησή της. Στη συνέχεια θα επιχειρήσει να διακρίνει είδη βίας ανάλογα με το ενδοψυχικό κίνητρο: τη βία ως «λύση» προβλημάτων ταυτότητας, τη βία ως χρήση του άλλου, τη βία ως αναπτυξιακή καθήλωση, τη βία ως ξόρκι κατά του πόνου και της μειονεξίας και εν τέλει τη βία ως ανδροκεντρική στάση. Θα καταλήξει σε προτάσεις για δράση, ενώ θα υπάρξουν και σύντομες θεολογικές αναφορές.

Ο πρωτοπρεσβύτερος Βασίλειος Θερμός είναι ψυχίατρος παιδιών και εφήβων. Είναι διδάκτωρ της Θεολογικής Σχολής του Πανεπιστημίου Αθηνών και Καθηγητής στην Ανωτάτη Εκκλησιαστική Ακαδημία Αθηνών. Έχει μετεκπαιδευθεί ως επισκέπτης ερευνητής στα Πανεπιστήμια του Χάρβαρντ, της Βοστώνης και του Τέξας και, έχοντας ασχοληθεί ιδιαίτερα με ζητήματα σεξουαλικού προσανατολισμού και φύλου, καλείται συχνά ως ομιλητής από εκκλησιαστικούς και επιστημονικούς φορείς στην Ευρώπη και τις Η.Π.Α. Για το σύνολο του έργου του έχουν εκπονηθεί μεταπτυχιακές εργασίες στη Θεολογική Σχολή του Πανεπιστημίου του Μπαλαμάντ στον Λίβανο (η οποία εκδόθηκε στα αγγλικά από τον εκδοτικό οίκο Peter Lang) και στη Θεολογική Σχολή του Πανεπιστημίου της Βιέννης. Το 2018 έλαβε το βραβείο συγγραφής επιστημονικής μελέτης για την σχέση πνευματικότητας και ψυχικής υγείας, σε σχετικό διαγωνισμό του ελβετικού Ιδρύματος Jean-Marc Fischer. Από το 2019 συνεργάζεται με το Εθνικό Ίδρυμα Ερευνών πάνω στη σχέση Ψυχανάλυσης και Ορθοδοξίας, στα πλαίσια του προγράμματος «Επιστήμη στον Ορθόδοξο κόσμο». Ασχολείται με την επιμόρφωση κληρικών και λοιπών στελεχών της Εκκλησίας (Ελλάδα, Η.Π.Α, Φινλανδία), και έχει διδάξει επί δώδεκα χρόνια στην Θεολογική Ακαδημία της Ορθοδόξου Εκκλησίας της Αλβανίας. Χειροτονήθηκε το 1986 και έκτοτε υπηρετεί στην Ι. Μητρόπολη Θηβών και Λεβαδείας. Έχει διεξαγάγει και δημοσιεύσει την πρώτη ορθόδοξη έρευνα για την ψυχοσωματική υγεία των κληρικών και των συζύγων τους. Βιβλία και άρθρα του έχουν μεταφραστεί στα αγγλικά, γαλλικά, ρωσικά, σερβικά, ρουμανικά, βουλγαρικά, ισπανικά και φινλανδικά. Από το 2011 είναι ο διευθυντής έκδοσης του περιοδικού «Ψυχής δρόμοι». Επίσης έχει εκδώσει τέσσερες ποιητικές συλλογές στα ελληνικά και μία στα Αγγλικά.

ΠΗΓΗ: Ακαδημία Θεολογικών Σπουδών Βόλου

Παύλος Σιδηρόπουλος: Μου πες θα φύγω

Ποιός βρίσκεται πίσω από την ιστορία με τους ομοφυλόφιλους;

ΠΗΓΗ: Σάββας Καλεντερίδης

ΝΙΚΟΥ ΚΑΖΑΝΤΖΑΚΗ (18 Φεβρουαρίου 1883)· γενέθλια ημέρα

ΝΙΚΟΥ ΚΑΖΑΝΤΖΑΚΗ. (³1960). Οδύσσεια. Αθήνα: Δωρικός, σσ. 7-8.

Μαραθώνιος Ανάγνωσης της Οδύσειας του Νίκου Καζαντζάκη

Δ Ε Λ Τ Ι Ο   Τ Υ Π Ο Υ

Στα πλαίσια των δραστηριοτήτων της, η Διεθνής Εταιρεία Φίλων Νίκου Καζαντζάκη, διοργανώνει «Μαραθώνιο Ανάγνωσης της Οδύσειας του Νίκου Καζαντζάκη». Συγκεκριμένα προγραμματίζει διαδικτυακές συναντήσεις (ενδεχομένως υβριδικές, αν υπάρχει η δυνατότητα) διάρκειας περίπου δύο ωρών στις οποίες θα γίνεται ανάγνωση της Οδύσσειας, με προεγγραφή εθελοντών αναγνωστών. 

Οι διαδικτυακές συναντήσεις (μέσω της πλατφόρμας Zoom) θα γίνονται μία φορά τον μήνα (ανάγνωση μιας ραψωδίας ανά μήνα), με ένα διάλειμμα κατά τον μήνα Αύγουστο. Οι αναγνώσεις θα διοργανώνονται κάθε μήνα σε άλλο χώρο (σε διαφορετική πόλη ή χώρα). Με τον τρόπο αυτό η Οδύσεια να «ταξιδέψει» στον χώρο και τον χρόνο. Σε κάθε συνάντηση θα διαβάζεται μια ραψωδία, ώστε να εξασφαλίζεται χρόνος για συζήτηση. 

Αρχικά θα γίνεται μια σύντομη αναδρομή της προηγούμενης ραψωδίας καθώς και μια περίληψη της τρέχουσας, ώστε οι αναγνώστες να παρακολουθούν την εξέλιξη της ιστορίας και στη συνέχεια θα πραγματοποιείται η ανάγνωση. Οι εθελοντές αναγνώστες θα μπορούν να διαβάζουν 100 περίπου στίχους ο καθένας. Η διάρκεια ανάγνωσης για κάθε συμμετέχοντα υπολογίζεται στα 10 περίπου λεπτά. Ο Μαραθώνιος Ανάγνωσης της Καζαντζακικής Οδύσειας προβλέπεται να διαρκέσει δυόμιση χρόνια, δηλαδή μέχρι τον Μάιο του 2026. 

Με πολλή χαρά σας προσκαλούμε να συμμετάσχετε την Κυριακή 18 Φεβρουαρίου 2024 στις 19:00 ώρα Ελλάδας, επέτειο γέννησης του Νίκου Καζαντζάκη, η οποία επιλέχθηκε ως ημέρα εκκίνησης του Μαραθώνιου. Σε αυτήν τη πρώτη διαδικτυακή συνάντηση (μέσω της πλατφόρμας Zoom), θα αναγνωσθεί ο Πρόλογος του έπους, μια σύντομη παρουσίασή του, θα δοθούν στοιχεία και πληροφορίες σχετικά με τη συγγραφή του και θα συζητηθεί η αποδοχή και η απήχησή της Οδύσειας στην Ελλάδα και το εξωτερικό. 

Τόσο η πρώτη εκδήλωση όσο και οι επόμενες είναι ανοικτές προς το κοινό. Για περισσότερες πληροφορίες σχετικά με τον «Μαραθώνιο Ανάγνωσης της καζαντζακικής Οδύσειας» μπορείτε να επικοινωνείτε στο e-mail: secretary.siank.gr@gmail.com  ή στο τηλέφωνο +30 2810 333993. Δηλώσεις συμμετοχής για εθελοντές αναγνώστες και για όσους θέλουν να παρακολουθήσουν στο e-mail: secretary.siank.gr@gmail.com Όλες οι σχετικές ανακοινώσεις θα αναρτώνται στην ιστοσελίδα της ΔΕΦΝΚ http://amis-kazantzaki.gr/ αλλά και στη σελίδα facebook της ΔΕΦΝΚ https://www.facebook.com/amis.kazantzaki.gr Συντονισμός: Κατερίνα Ζωγραφιστού, Σοφία Νταλαμπέκη και Νίκος Χρυσός.

Η πρώτη διαδικτυακή εκδήλωση για τον «Μαραθώνιο Ανάγνωσης της Καζαντζακικής Οδύσειας» που θα πραγματοποιηθεί την Κυριακή 18 Φεβρουαρίου 2024 στις 19:00 ώρα Ελλάδας θα μεταδοθεί ταυτόχρονα και από το Zoom αλλά και από το κανάλι ΔΕΦΝΚ ΕΛΛΑΔΑ στο Youtube στον σύνδεσμο https://www.youtube.com/channel/UCb6LiCgC2li4w1BMjs8y4YQ 

Σταύρος Λυγερός· Η Woke στη Βουλή: Η κορυφή του παγόβουνου και οι εκδηλώσεις «τζιχαντισμού»

Το Ιστορικό Γυμνάσιο Μυτιλήνης από 1891... έως σήμερα, νυν Πρότυπο ΓΕ.Λ. Μυτιλήνης του Πανεπιστημίου Αιγαίου!

«Από τους δικούς μας δασκάλους, δύο μονάχα ξεχώριζαν τα χρόνια που περιγράφω, ο Ιωάννης Ολύμπιος – αυτός που μου τις έβρεξε· κι ο Αριστείδης Δελής. Ο πρώτος είναι φιλόσοφος, κοιτάει ψηλά, ζει κυριολεχτικά στα σύννεφα, κάποτε ανακάλυψε στο ουρανό ένα αστέρι, τη ίδια νύχτα που το παρατήρησε κι ένα δανέζικο αστεροσκοπείο. Ο Αριστείδης Δελής κοιτάει χαμηλά κι είναι η καρδιά του γεμάτη ποίηση και πικρία. Κάποτε λέει πως κοιτάζει στη γη μπας κι έβρει καμιά δεκάρα!»

ΑΣΗΜΑΚΗΣ ΠΑΝΣΛΗΝΟΣ. (2013). Τότε που ζούσαμε. Αθήνα: Μεταίχμιο, σ. 83.

ΣΗΜΕΙΩΣΗ: Η έκδοση από το Μεταίχμιο υπολλείπεται πάρα πολύ από την έκδοση του Κέδρου, με τις πολλές -πάνω από είκοσι- επανεκδόσεις.

Ο Ασημάκης Πανσέληνος (1903-1984) γεννήθηκε και μεγάλωσε στη Μυτιλήνη. Σπούδασε στη Νομική Σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών και εργάστηκε ως δικηγόρος, έως ότου συνταξιοδοτήθηκε για λόγους υγείας. Το 1921 βραβεύτηκε για ένα αφήγημά του στο περιοδικό Μυτιληνιός του Θεόδωρου Θεοδωρίδη (Ντορή Ντόρου), όπου στη συνέχεια θα δημοσιεύσει ποιήματα και πεζά. Θα συνεργαστεί με πολλά περιοδικά, της Αθήνας και της επαρχίας, χρησιμοποιώντας ποικίλα ψευδώνυμα (Ελεύθερος Λόγος, Καμπάνα, Ταχυδρόμος, Λεσβιακή Μούσα, Λεσβιακές Σελίδες, Νέοι Πρωτοπόροι, Νεοελληνικά Γράμματα, Μάχη, Πολιτική, Ελεύθερα Γράμματα κ.α.). Στη δικτατορία του Μεταξά συνελήφθη για αντικαθεστωτική δράση και στην Κατοχή εντάχτηκε στην Αντίσταση. Φυλακίστηκε αρχικά από τους Ιταλούς και στη συνέχεια, μετά τα Δεκεμβριανά, από τους Άγγλους. Δραπέτευσε από το Χασάνι όπου κρατούνταν και το 1945 εξέδωσε την πρώτη του ποιητική συλλογή, Μέρες οργής. Από το 1945 συνεργαζόταν με την εφημερίδα Μάχη, των Σβώλου - Τσιριμώκου, ως βιβλιοκριτικός, αλλά και με την Πολιτική του Τσιριμώκου και μετά το τέλος του Εμφυλίου διετέλεσε βουλευτής Λέσβου (1950, 1951) με το κόμμα της ΕΛΔ. Στη δικτατορία συμμετείχε στον κύκλο του περιοδικού Νεοελληνικά Γράμματα, που συσπείρωσε τους αντίπαλους της χούντας. Το 1974 εξέδωσε το πεζογράφημα Τότε που ζούσαμε, με το οποίο έγινε γνωστός στο ευρύ κοινό. Εκτός από τα πολυάριθμα κείμενά του στα περιοδικά, τα οποία δεν έχουν δυστυχώς ακόμα συγκεντρωθεί, ο Ασημάκης Πανσέληνος έγραψε ποίηση, ταξιδιωτικά αφηγήματα, δοκίμια, αυτοβιογραφικά κείμενα. Αναφέρουμε ενδεικτικά τις δύο ποιητικές συλλογές του Ταξίδια με πολλούς ανέμους και το Καφενείο του άλλου δρόμου τα ταξιδιωτικά του Στη Μόσχα με τα νιάτα του κόσμου και Η Κίνα η δική μου το δοκίμιό του Η παράξενη φιλία μας με το Γ. Θεοτοκά, το αυτοσατιρικό κείμενο Συνέντευξη με τον εαυτό μου, κ.ά. Ο Ασημάκης Πανσέληνος διέθετε ένα ιδιαιτέρως οξυμμένο κριτικό πνεύμα και μια ανατρεπτική σατιρική φλέβα, η οποία έδινε τον τόνο στη γραφή του. Υποστηρίζοντας με πάθος έναν καλύτερο κόσμο, συνέθεσε την τοιχογραφία του μεσοπολέμου και του μεταπολέμου, στο αυτοβιογραφικό κυρίως Τότε που ζούσαμε, αλλά και στα Νερά και χώματα και άλλα πολλά.

Γιος του είναι ο βραβευμένος πεζογράφος Αλέξης Πανσέληνος.

ΠΗΓΗ: ΚΕΔΡΟΣ

Δημήτριος Μαυρόπουλος: …ἄρσεν καὶ θῆλυ ἐποίησεν αὐτούς….

ΠΗΓΗ: Αντίφωνο

Έρωτας... ο ιερός

«Και για να πάρουμε τα πράγματα από την αρχή, πρέπει να σημειώσουμε πως το πρόβλημα σε όλη του την έκταση εμφανίζεται από πολύ νωρίς. Ήδη τον 5ο αιώνα ο συγγραφέας των Αρεοπαγιτικών κειμένων ή οποιοσδήποτε άλλος, αναγκάζεται να απευθυνθεί στους Χριστιανούς της εποχής του, λέγοντάς τους ότι δεν πρέπει να φοβηθούν το όνομα του έρωτα, πολύ περισσότερο την εμπειρία του, ούτε βέβαια και όλους εκείνους τους συγχρόνους του διφυείς ηθικιστές, που τον θεωρούσαν πότε υψηλότερο από την αγάπη, μια πραγματικότητα που αφορά μόνο τις σχέσεις των ανθρώπων με το Θεό, και άρα ασύμβατο με τον κόσμο των ανθρώπων, και πότε υποδεέστερό της και συνεπώς ευτελή και επικίνδυνο για την πορεία συνάντησης με το Θεό. Είναι σαφές πως ένας τέτοιος διπρόσωπος και ταυτόχρονα διφυής ηθικισμός, άκρως επικίνδυνος και ύπουλος με την ενοχοποίηση του έρωτα στόχευε κατευθείαν την καρδιά του Χριστιανισμού και υπέσκαπτε την αλήθεια του. Ο έρωτας έπρεπε πάση θυσία να εξοβελιστεί από τις ζωές των ανθρώπων, αλλά και από οποιαδήποτε προσπάθεια για ένωσή τους με το Θεό. Με τον τρόπο αυτό και παρά τις προσπάθειες ενός Αρεοπαγίτη ή ενός Ιωάννη της Κλίμακος ο έρωτας, και ας είμαστε ειλικρινείς, ενοχοποιήθηκε και δαιμονοποιήθηκε. Θεωρήθηκε, ίσως, το μεγαλύτερο πρόβλημα, ο μεγαλύτερος εχθρός του Χριστιανισμού. Βέβαια, οφείλω να ομολογήσω, ότου τούτη η κατάληξη υπήρξε άμεση και σαφής συνέπεια μιας πορείας που, όπως ήδη έχει επισημανθεί, ξεκίνησε από την υποτίμηση του ανθρώπου, πέρασε στην υποτίμηση του κόσμου και, όπως ελπίζω στη συνέχεια να καταδείξω, κατέληξε στην κατάργηση του ίδιου του Θεού».

ΧΡΥΣΟΣΤΟΜΟΣ ΣΤΑΜΟΥΛΗΣ. (2009). «Έρωτος φύσις», στο: Έρως και Θάνατος. Αθήνα: Ακρίτας, σσ. 136-137.

Τρίστρατος έρωτας

ΠΑΝΤΕΛΗΣ ΜΠΟΥΚΑΛΑΣ. (1992). «Τρίστρατο», στο: Σήματα Λυγρά. Αθήνα: Άγρα, σ. 35.

ΣΥΝΤΟΜΟ ΣΧΟΛΙΟ: Του Αγίου Βαλεντίνου αύριο, ημέρα και γιορτή του Έρωτα. Στην Μυτιλήνη,  στην «Φραγκοκκλησιά», στην οδό Ερμού βρίσκονται τα λείψανα του Αγίου Βαλεντίνου, Αγίου της Ρωμαικαθολικής Εκκλησίας. Για πολλούς «ζητορθόδοξους», ως γιορτή (και τοπική), είναι «αμαρτωλή» και ο Άγιος Βαλεντίνος δεν είναι «δικός μας», Ορθόδοξος Άγιος. Πριν λίγα χρόνια, στον Εσπερινό που κάθε χρόνο τελείται στην Φραγκοκκλησιά, με είχαν προσκαλέσει να μιλήσω για τον Έρωτα, κι από έναν γνωστό μου Μυτιληνιό θεούσο «ζητορθόδοξο», την επόμενη μέρα, δέχθηκα την μήνι, γιατί όπως επί λέξει μού είπε, πάτησα το πόδι μου σε παππικό ναό. Του απάντησα πως, το φως μέσα στη μικρή στοά, η οποία βρίσκεται στην είσοδο της Φραγκοκκλησιάς, ήταν κόκκινο, καρδιακό φως, φως του Έρωτα, φως μανικού Έρωτα για τον Χριστό!  

Η «αγία» υπομονή του Παιδαγωγού - Δασκάλου

OTTO FRIEDRICH BOLLNOW. (1986). Φιλοσοφική Παιδαγωγική, μτφρ. Μαρία και Κώστας Βαϊνάς. Αθήνα: Γρηγόρη, σ. 51

Καλή Εβδομάδα

Ο άνθρωπος του καπιταλιστικού κόσμου είναι «μοναχικό εμπόρευμα»

Γράφει ο ΑΘΑΝΑΣΙΟΣ Ι. ΚΑΛΑΜΑΤΑΣ

Το παράδοξο της πολιτικής και κομματικής καμαρίλας στην Ελλάδα του σήμερα είναι ότι οι κυβερνώντες –μαζί με την αντιπολίτευση των πέντε κομμάτων-, ενώ λειτουργούν σαν σφιγμένοι κορσέδες, μην αφήνοντας το λαό-μας να αναπνεύσει, ψηφίστηκαν από δαύτον στις τελευταίες εκλογές. Είναι εξόχως χαρακτηριστικό το πως η αμερικανοποίηση της ελληνικής κοινωνίας είναι τόσο κυριευμένη από τον τρόπο του βίου και την κουλτούρα «δικαιωματισμού» και «προοδευτισμού» του Νέου Κόσμου, γεγονός που συνιστά την εισαγωγή μιας νέας «θρησκείας» στο ελλαδικό κρατίδιο. Οι περιπτώσεις της ίδρυσης ιδιωτικών πανεπιστημίων και του γάμου των ομόφυλων ζευγαριών, είναι δύο ακόμα «ιδεολογίες» που θα καθορίσουν στο μέλλον ολοκληρωτικά το άκρως υλιστικό όραμα της πατρίδας-μας.

Στον αντίποδα του χρεωκοπημένου εδώ και δεκαετίες σοσιαλισμού, ο καπιταλιστικός φιλελευθερισμός, εξ Αμερικής εισαγόμενος, ντυμένος με τη λεοντή λύκου κατασπαράζει ένα αρκετά μεγάλο μέρος της ελληνικής κοινωνίας· με τις αντιστάσεις να ‘ναι ελάχιστες. Πριν πολλά χρόνια, τον Ιούλιο του 1979, στη Θεσσαλονίκη, ο αλησμόνητος Κωστής Μοσκώφ, σ’ ένα από τα πολλά δοκίμιά του, το «Ενάντια στο Θετικισμό και στον Οικονομισμό», έγραφε πως ο άνθρωπος του καπιταλιστικού κόσμου είναι «μοναχικό εμπόρευμα». Ας μη γελιόμαστε, η είδηση μιας καταστροφής, που δεν είναι καθόλου απόμακρη, στην οποία όλοι-μας συντελούμε, θα σκιάζει τις επόμενες γενιές, τις γενιές των παιδιών-μας.

Αντρέι Ρουμπλιόφ (Андре́й Рублёв), Η Θεοτόκος· 1408.

Τα Iδιωτικά Πανεπιστήμια Κερκόπορτα του Γουοκισμού

Της ΙΩΑΝΝΑΣ ΤΣΙΒΑΚΟΥ

Η συζήτηση που αναπτύχθηκε γύρω από το νομοσχέδιο για τα ομόφυλα ζευγάρια έφερε και στην Ελλάδα έναν προβληματισμό, που έχει ήδη αναπτυχθεί στις δυτικοευρωπαϊκές χώρες, σχετικά με το κίνημα woke, ήτοι το κίνημα των «αφυπνισμένων». Πρόκειται για ιδεολογικό ρεύμα που βρήκε πρόσφορο έδαφος για να αναπτυχθεί στις ΗΠΑ και ιδίως στα τμήματα σπουδών φύλου ή φυλής, μετά την έκπτωση των δυτικο-ευρωπαϊκών αξιών και την εκτίναξη του μηδενισμού. Η αριστερή αμερικανική διανόηση, με επί κεφαλής το γυναικείο κίνημα, εξαρτημένη στο παρελθόν σε μεγάλο βαθμό από την αντίστοιχη ευρωπαϊκή, αφού αγκάλιασε και εν πολλοίς παραποίησε τον γαλλικό αποδομισμό και μεταδομισμό, βρήκε στις μέρες μας πρόσφορο έδαφος για να ανεξαρτητοποιηθεί από τον ευρωπαϊκό πολιτισμό, στρεφόμενη προς τα ατομικά δικαιώματα των μειοψηφιών.

Σήμερα, στις ΗΠΑ, το κίνημα του γουοκισμού το έχει προσεταιριστεί το Δημοκρατικό Κόμμα ενώ το αντιμάχεται το Ρεπουμπλικανικό, με αποτέλεσμα το πρώτο να ανεμίζει τη σημαία της προόδου, μιλώντας για πολιτική ορθότητα και για υπεράσπιση των δικαιωμάτων όσων ατόμων έχουν επί αιώνες υποφέρει από την εξουσία του «λευκού άντρα», όπως αυτή έχει αποτυπωθεί σε κείμενα και έργα τέχνης που μας κληροδότησε ο αρχαίος ελληνικός και ρωμαϊκός πολιτισμός, η Αναγέννηση και ο Διαφωτισμός. Κάθε νόημα, κάθε έννοια, ακόμη και κάθε λέξη ή έργο τέχνης που ριζώνει σε αυτούς τους πολιτισμούς, γίνεται όχι μόνο σημείο αντιπαράθεσης, αλλά σημείο εκδίωξης και περιφρόνησης από τους υπερασπιστές του γουοκισμού. Ο «λευκός άντρας» είναι ο εχθρός και η αναφορά οποιουδήποτε διανοούμενου, καθηγητή ή καλλιτέχνη σε κάποιο μεγάλο στοχαστή που υπήρξε «λευκός άντρας» (π.χ., στον Αριστοτέλη, στον Κικέρωνα, στον Σαίξπηρ, στον Καντ, στον Δαρβίνο, και πάει λέγοντας), κινητοποιεί έντονες αντιδράσεις με κύριο σκοπό τη φίμωσή του. Το κίνημα των «αφυπνισμένων» θέτει σε κάθε αντιφρονούντα το σημάδι του αποσυνάγωγου, όπως παλιά ο ναζισμός έθετε το άστρο του Δαυίδ στους Εβραίους.

Ο γουοκισμός δεν σταματά εδώ. Από κίνημα εναντίον των κοινωνικών διακρίσεων έγινε κίνημα εναντίον κάθε διαφοράς, και ιδίως των βιολογικών διαφορών. Δεν υπάρχει φύλο, δεν υπάρχουν βιολογικά φαινόμενα, δεν υπάρχει άρρεν και θήλυ, αφού όλα είναι πολιτισμικές κατασκευές. Υπό το πρόσχημα της καταργήσεως των διακρίσεων, έφθασε στην κατάργηση των διαφορών, ακόμη και των βιολογικών, εξ ου και η νομιμοποίηση της παρένθετης κύησης όχι μόνο για ιατρικούς λόγους. Ο ολοκληρωτισμός του λέγειν και πράττειν του γουοκισμού προσελκύει μέρος της νεολαίας της Δύσης, το οποίο, ελλείψει άλλων ιδανικών, σπεύδει να καταγγείλει με βιαιότητα κάθε πολιτισμική δημοκρατική κατάκτηση που θέσπισε την ελευθερία του δυτικού «λευκού άντρα» εις βάρος όσων απέκλιναν βιολογικά, ενώ αφήνει στο απυρόβλητο της κριτικής του τη διαφορά καπιταλιστή-εργαζομένου, εξ ου και ο εναγκαλισμός του γουοκισμού από τις μεγάλες εταιρείες του διαδικτύου.

Αυτή η όψη της σύγχρονης, «προοδευτικής», αμερικανικής κουλτούρας, του γουοκισμού, έχει ήδη εισχωρήσει στην Ευρώπη, βρίσκοντας οπαδούς σε πανεπιστήμια αλλά και σε πολλούς εθελοντικούς οργανισμούς. Στον τόπο μας, με αφορμή το σχέδιο νόμου για τα ομοφυλόφιλα ζευγάρια, ο γουοκισμός εισάγεται δια της πλαγίας οδού στην ελληνική κοινωνία, γεγονός που οδήγησε αρκετούς διαμορφωτές της κοινής γνώμης –δημοσιογράφους και δημόσιους διανοούμενους– να το επισημάνουν, κρούοντας τον κώδωνα του κινδύνου για την αλλοίωση του ελληνικού πολιτισμού.

Εκείνο όμως που νομίζω ότι διέφυγε της προσοχής μας είναι πως και στο νομοσχέδιο για τα μη κρατικά, μη κερδοσκοπικά πανεπιστήμια ελλοχεύει ο κίνδυνος του γουοκισμού. Ένας κίνδυνος πιο ήπιος, λιγότερο οξύς, γι’ αυτό και πιο ύπουλος, ο οποίος ωστόσο θα πρέπει να επισημανθεί. Οι υπερασπιστές αλλά και οι επικριτές του σχετικού νομοσχεδίου, καίτοι αυτό δεν έχει ακόμη δει το φως της δημοσιότητας, αναφέρονται στα πλεονεκτήματα ή στα μειονεκτήματά του εστιάζοντας την προσοχή τους σε ζητήματα οικονομικής φύσεως (είτε εξοικονόμησης πόρων είτε υποτιμήσεως των πτυχίων του δημοσίου πανεπιστημίου στην αγορά εργασίας), χωρίς να λάβουν υπόψη τους πως ένα πανεπιστήμιο είναι όχι μόνο φορέας γνώσης αλλά και φορέας πολιτισμού∙ πως οδηγεί τους φοιτητές του στη διαμόρφωση ενός νοήματος, συναφούς βεβαίως με την επιστήμη που σπουδάζουν, αλλά και με το γενικότερο ιδεολογικό πλαίσιο του πανεπιστημίου.

Στην Ελλάδα, αυτό το ιδεολογικό ακαδημαϊκό πλαίσιο διαμορφώνεται εν μέρει από το καθηγητικό προσωπικό και εν πολλοίς από τις κομματικές επιλογές είτε των φοιτητών είτε των καθηγητών∙ με λίγα λόγια, συμπίπτει με το αντίστοιχο της ελληνικής κοινωνίας. Τα αμερικανικά όμως πανεπιστήμια, στα οποία κυρίως αποβλέπει το νομοσχέδιο, δεν διοικούνται με τον τρόπο των ελληνικών. Δεν διοικούνται δηλαδή από τη σύγκλητο και την πρυτανεία, αλλά από διοικητικά συμβούλια τα οποία διαχειρίζονται είτε μεγάλα κληροδοτήματα και χρηματικά κεφάλαια από υψηλά δίδακτρα, είτε πόρους τους οποίους τους χορηγεί η πολιτεία στην οποία ανήκουν. Καθότι, δε, η αίγλη του πανεπιστημίου και το συνολικό ποσόν των διδάκτρων εξαρτάται από την φήμη του πανεπιστημίου –φήμη οικοδομημένη από την μακρόχρονη παράδοσή του σε σπουδές και έρευνα υψηλού επιπέδου–, ισχύει γι’ αυτά η εσωτερική αξιολόγηση διδασκόντων και ερευνητών, ώστε να διασφαλίζεται η υψηλή στάθμη σπουδών. Η αξιολόγηση είναι όχι μόνο ποιοτική αλλά και ποσοτική, πόσους δηλαδή φοιτητές απορροφά ένα τμήμα ως αποτέλεσμα της διδασκαλίας και έρευνάς του. Κατά συνέπεια, η συνεργασία των ελληνικών πανεπιστημίων μαζί τους, ακόμη και υπό τον έλεγχο της ελληνικής πολιτείας, μπορεί να προοιωνίζει άνοδο του επιπέδου σπουδών και ιδίως έρευνας στα δημόσια πανεπιστήμια της ημεδαπής, όμως το είδος της έρευνας και της διδασκαλίας θα έχει υπαγορευθεί εν πολλοίς από τα ξένα ιδρύματα, τα συμφέροντά τους και την κουλτούρα που αυτά προτιμούν∙ και αυτή η κουλτούρα, σήμερα, διαπνέεται από τη λογική του γουοκισμού.

Είναι αλήθεια πως στα τμήματα τουλάχιστον των ανθρωπιστικών και κοινωνικών σπουδών των αμερικανικών πανεπιστημίων, το κίνημα του γουοκισμού έχει καταφέρει να διεισδύσει, με αποτέλεσμα να προωθούνται οι καθηγητές, ερευνητές και υποψήφιοι διδάκτορες που συντάσσουν εργασίες αποδεκτές από το εν λόγω κίνημα. Χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι το Πανεπιστήμιο του Πρίνστον, το οποίο το 2021, υπό την πίεση των γουοκιστών, κατήργησε τη διδασκαλία των αρχαίων ελληνικών και των λατινικών στις κλασικές σπουδές διότι αυτές «συνδέονται άρρηκτα με τη λευκή υπεροχή».

Το παράδειγμα του Πρίνστον είναι ενδεικτικό. Πρόκειται για ένα από τα αρχαιότερα και εγκυρότερα πανεπιστήμια των ΗΠΑ, που ανήκει στο Άιβυ Ληγκ, και μαζί με το Χάρβαρντ και το Γέηλ σχηματίζει το λεγόμενο «Big Three» των πανεπιστημίων των ΗΠΑ. Διοικείται από συμβούλιο διαχειριστών καταπιστευμάτων και δωρεών που υπερβαίνουν τα 37,7 δισεκατομμύρια δολάρια. Σύμφωνα με ετήσια έρευνα του περιοδικού Princeton Review, το πανεπιστήμιο του Πρίνστον από το 2005 βραβεύεται συνεχώς για το ότι διαθέτει την πιο ενεργή πολιτικά φοιτητική κοινότητα στις ΗΠΑ (βλ. σχετικά, https://awolau.org/4511/print/politics/is-au-woke). Ακριβώς η ιδιότητά του ως ακαδημαϊκού ιδρύματος που τοποθετείται θετικά ως προς τον φοιτητικό ακτιβισμό, το έκανε να υιοθετήσει τη λογική των «αφυπνισμένων» που ενστερνίζεται η φοιτητική του κοινότητα και να υποβιβάσει ουσιαστικά το τμήμα των κλασικών σπουδών του, θεωρούμενο μέχρι πρότινος από τα πιο έγκυρα παγκοσμίως. Δεν θα έπρεπε συνεπώς να θεωρείται αβάσιμος ο συλλογισμός ότι η διοίκηση του Πρίνστον, σε πιθανή συνεργασία της με κάποιο από τα ελληνικά ακαδημαϊκά ιδρύματα, θα θεωρούσε θετικό να μπολιάσει τον φοιτητικό ακτιβισμό των εδώ φοιτητών του με τις αποδεκτές από αυτό ιδέες του γουοκισμού.

Ορισμένοι, παραβλέποντας την ορμητική είσοδο του γουοκισμού σε χώρες όπως η Γαλλία[*], δυσπιστούν ως προς την ικανότητά του να στερεωθεί στην Ευρώπη για λόγους σχετιζομένους με το διαφορετικό πολιτειακό καθεστώς των δύο Ηπείρων. Η ΗΠΑ, ισχυρίζονται, είναι υπόδειγμα κοινοτιστικής κοινωνίας, γι’ αυτό και άνθησαν και ανθούν σε αυτήν κοινότητες όχι παραγωγής, αλλά κυρίως ιδεολογίας και κοινών συμφερόντων, συνασπισμένες γύρω από ένα κύριο χαρακτηριστικό που τους προσδίδει ταυτότητα, όπως της κοινής καταγωγής, της φυλής και του φύλου, εξ ου και η άνθιση του γουοκισμού με τη βοήθεια της ακαδημαϊκής κοινότητας. Αντίθετα, οι δυτικοευρωπαϊκές κοινωνίες, παρά την είσοδο μεταναστών, εξακολουθούν να ορίζονται από ομοιογενή πληθυσμό και να διοικούνται από το κοινοβουλευτικό καθεστώς του ενιαίου κράτους-έθνους. Ως εκ τούτου, η εισαγωγή ιδεολογικών κοινοτιστικών μοντέλων, προσκείμενων στον δικαιωματισμό για την οργάνωση της ζωής και της συλλογικής συνείδησης, είναι μάλλον σίγουρo πως θα συναντήσουν αντίσταση.

Ωστόσο, η υπόθεση της αντίστασης απέναντι στην διείσδυση του γουοκισμού, τουλάχιστον για τη χώρα μας, είναι δύσκολο να υποστηριχθεί, καθώς τα ελληνικά πανεπιστήμια (με ελάχιστες εξαιρέσεις) και τα πολιτικά κόμματα, απομακρυσμένα ήδη από προβληματισμούς σχετικούς με τον ελληνικό πολιτισμό, είναι αμφίβολο αν θα μπορέσουν να συλλάβουν εγκαίρως, πριν το κακό εδραιωθεί, τη βλάβη που θα επέλθει στην ελληνική σκέψη και κουλτούρα. Η μεν αριστερά θα γοητευθεί από ένα κίνημα «αντί» που της χρειάζεται για να εξακολουθήσει να αρθρώνει λόγο κριτικό απέναντι στο κυρίαρχο πολιτικό σύστημα, τα δε φιλελεύθερα κόμματα θα διστάσουν να του εναντιωθούν από φόβο μη χαρακτηριστούν ως ακροδεξιά, ή από τη γνωστή τους δειλία να αμφισβητήσουν ιδεολογήματα του δυτικού πολιτισμού. Επί πλέον, η ελληνική κοινωνία, με το να έχει ήδη μειωμένα αντανακλαστικά σε ζητήματα πολιτισμού, είναι δύσκολο να κινητοποιηθεί, εκτός κι αν, όπως έχει συμβεί στο παρελθόν σε στιγμές εθνικής έξαρσης, κατανοήσει τη ρήξη που της επιφυλάσσει ο γουοκισμός με το ένδοξο παρελθόν της.

Συμπερασματικά, οι εξεγερμένοι φοιτητές θα πρέπει να καταλάβουν πως δεν αρκεί να αντιμετωπίζουν κάθε αλλαγή υπό διαχειριστικό-οικονομικό πρίσμα, αλλά και υπό πρίσμα πολιτισμικό. Δεν κινδυνεύουν τα πτυχία του δημοσίου πανεπιστημίου από την εγκατάσταση ξένων, μη κρατικών πανεπιστημιακών μονάδων, άξιων να θεραπεύουν την επιστήμη και την έρευνα. Κινδυνεύει το πνεύμα της ελληνικής νεολαίας να αλωθεί από την ιδεολογία του γουοκισμού. Χρησιμοποιώντας τα ξενόφερτα πανεπιστήμια ως δούρειο ίππο, ο τελευταίος, περιβεβλημένος με τη λεοντή ενός σύγχρονου πολιτισμικού ρεύματος, απαξιώνοντας την ελληνική γραμματεία και την ιστορική μνήμη, θα θέσει σε τροχιά εξαφάνισης στην ίδια του την κοιτίδα τον αιμορραγούντα ήδη ελληνικό πολιτισμό. Με όπλο την εξισωτική λογική και το ανορθολογικό μένος που τον κυβερνά, θα οδηγήσει το ελληνικό υποκείμενο σ’ έναν κόσμο όπου τα ανθρωπολογικά όρια μεταξύ καλού και κακού θα είναι πλήρως ακυρωμένα και μαζί με αυτήν την ακύρωση θα έχει αντικατασταθεί κάθε προσμονή για ένα ευ ζην που θα αρδεύεται από το ελληνικό ήθος για το αγαθό και το αμάρτημα, για το δίκαιο και το άδικο, το ωραίο και το άσχημο.

Το νομοσχέδιο θα πρέπει να εμπεριέχει όρους που να προκαταλαμβάνουν μια τέτοιαν εξέλιξη και αυτό θα ήταν ένα αίτημα υψηλής ηθικής ευθύνης του φοιτητικού κινήματος.

[*]Βεβαίως οι διανοούμενοι της Γαλλίας έχουν άλλη άποψη, γι’ αυτό εκτός των άρθρων που δημοσιεύονται στον γαλλικό Τύπο, έχουν εγκύψει με επιστημονική εμβρίθεια στη μελέτη του φαινομένου woke. Βλ. «Γουοκισμός»: Ο Νέος Ολοκληρωτισμός, της N. Heinich, μετάφραση Χριστίνα Σταματοπούλου, Αθήνα: Εναλλακτικές Εκδόσεις, 2023.

ΠΗΓΗ: ΝΕΟ ΠΛΑΝΟΔΙΟΝ

Μικρονοϊκή ξιπασιά

Του ΧΡΗΣΤΟΥ ΓΙΑΝΝΑΡΑ

Κάποτε, αν συνεχίσει να υπάρχει το ανθρώπινο είδος στον πλανήτη γη, οι νουνεχείς και γνωστικοί από τους ανθρώπους θα χαμογελούν, συγκαταβατικά και με οίκτο, για τον εκπεσμό της νοημοσύνης μας σήμερα. Μοιάζουν καθολικευμένα, σε πλανητική σχεδόν κλίμακα, τα φαινόμενα συλλογικής α-νοησίας και θριαμβικής παράνοιας – οι παραμικρές αντιγνωμίες, ασυμφωνίες ή ανικανοποίητες βουλιμικές ορέξεις, ακόμα και οι διαστροφές ζωτικών λειτουργιών του ανθρώπινου οργανισμού, θέλουν να κατασφαλίζονται σαν, νομικώς θωρακισμένα, «ατομικά δικαιώματα».

Ποιο Δίκαιο, με ποια αυθεντία, επενδυμένο σε ποια εξουσία, μπορεί να εξασφαλίσει το κύρος πανανθρώπινης παραδοχής; Σήμερα, η λέξη «δικαίωμα» παραπέμπει, αποκλειστικά και μόνο, στη νομική (με συμβατικές διατάξεις) αναγνώριση και προστασία ενεργημάτων του ατόμου, όπως και πεποιθήσεων, απόψεων, γνωμών, προτάσεων οργάνωσης του συλλογικού βίου – στο σύνολο των νόμων, κανόνων, θεσμών, που επιτρέπουν σε μια συλλογικότητα να λειτουργεί.

Ο άνθρωπος, από τη φύση του και προκειμένου για την αναπαραγωγή του, διακρίνεται (βιολογικά και ψυχολογικά) σε θηλυκές και αρσενικές υποστάσεις – υποστασιάζεται η διαφορά, αυτή καθορίζει όχι απλώς φαινόμενες ή χαρακτηρολογικές συντεταγμένες της ατομικής ύπαρξης, αλλά τρόπους της ύπαρξης. Το «αρσενικό» ή το «θηλυκό» παραπέμπουν σε δεδομένες διαφοροποιήσεις της φύσης του ανθρώπου, προϋποθέσεις του «γίγνεσθαι» της φύσης που κορυφώνεται στην ύπαρξη ως σχέση, στην αυθυπερβατική ολοκλήρωση της ατομικής ελευθερίας.

Η λέξη που συγκεφαλαιώνει την ασυναρτησία – σύγχυση – παραλυτική αδυναμία για ανθρώπινη συνεννόηση, είναι σήμερα η λέξη «δικαίωμα». Ονομάζουμε «δικαίωμα» την κατασφάλιση που προσφέρει σε πράξεις – ενέργειες του ατομικού εγώ ένα «Δίκαιο», δηλαδή μια συμφωνημένη από την πλειονότητα των μελών της συλλογικότητας «αυθεντία». Η αυθεντία (κοινά παραδεκτή ορθότητα) δεν έχει αξιώσεις μετα-φυσικού χαρακτήρα, απλώς υπηρετεί συμβατικά τις αναγκαίες συνθήκες λειτουργίας της κοινωνίας των αναγκών.

Η «κοινωνία των αναγκών» είναι γνώρισμα ιδιαιτερότητας της ανθρώπινης συνύπαρξης, διαφοροποιεί την ανθρώπινη νοημοσύνη από την αλογία της κτηνώδους ορμής, τον ατομοκεντρισμό της αγέλης. Η αγέλη είναι προϊόν φυσικής αναγκαιότητας, ενώ η κοινωνία των σχέσεων, στην περίπτωση της ανθρώπινης συλλογικότητας, είναι προϊόν (κατόρθωμα) ελεύθερης αυθυπέρβασης και αυτοπροσφοράς.

Σίγουρα υπάρχει, ως ενστικτώδες δεδομένο, και στον άνθρωπο, η μητρική προστασία και στοργή, η πατρική προστασία και φροντίδα. Είναι η πρωτογενής καταβολή, απρόσωπη και ενορμητική, που εξασφαλίζει τη διαιώνιση των ειδών λειτουργώντας ως βιολογική αναγκαιότητα, δυνάμει αυθυπερβατική, δηλαδή μοναδική, ανόμοια, ανεπανάληπτη, άλλως προσωπική.

Στην περίπτωση του ανθρώπου και κάθε έμβιου όντος, η συνέχεια της ύπαρξης χαρίζεται με την ορεκτική (ευφρόσυνη) λειτουργία της τροφής και τη διαιώνιση του είδους – την επίσης συναρπαστικής ηδονής λειτουργία της σεξουαλικής σχέσης. Και στις δύο περιπτώσεις, τροφής και αναπαραγωγής, πρωτεύουσα είναι η ηδονή και, νομοτελειακά παρεπόμενη, η επιβίωση και η διαιώνιση. Από καταβολής του ανθρώπινου είδους μοιάζει να πρωτεύει ορμέμφυτη η δίψα της ηδονής και να ακολουθεί «παρεμπιπτόντως» η βιολογική σκοπιμότητα. Η σοφία της ερωτικής ηδονής «πείθει» ότι το κυρίως ζητούμενο στη σεξουαλική σχέση είναι, ακριβώς, η βιωματική υπέρβαση της ετερότητας, η συνεύρεση ως υπαρκτικό γεγονός υπαρκτικής ενότητας «εις σάρκα μίαν».

Είναι αποκαλυπτικό το γεγονός ότι η Εκκλησία δεν δίστασε, μέσα στους αιώνες, να εικονίσει τη σχέση του ανθρώπου με τον Θεό ως σχέση ερωτική. Η ενανθρώπηση του Θεού αποκαλύπτει τον Θεό ως «εραστήν μανικώτατον» του ανθρώπου, και ο έρως αυτός επιτρέπει να ορίζεται ο Θεός ως ο «νυμφίος» της Εκκλησίας. Άλλη γλώσσα, άλλα σημαινόμενα, αχρηστευμένο το λεξιλόγιο από τον χυδαίο ολοκληρωτισμό του ατομοκεντρισμού – πολιτισμού των ατομικών δικαιωμάτων.

Για τον Έλληνα (όσο κι αν ελαχιστοποιείται το είδος) η ελευθερία της σχέσης (αυθυπέρβαση και αυτοπροσφορά) θα παραμένει ο έρωτας, όπως τον κατάλαβε και τον έζησε η ελληνική κοινωνία – κοινότητα – ενορία. Ο εισαγόμενος πουριτανισμός «της Αριστεράς ή Δεξιάς και της προόδου» μπορεί να σωθεί σαν γνησίως κοσμοπολίτικο νόσημα μικρονοϊκής ξιπασιάς.

Στην εικαστική πλαισίωση της σελίδας έργο του Αμερικανού Daniel-Garber.

ΠΗΓΗ: Αντίφωνο

Για την Επανάσταση

«Βέβαια, η βία ποτέ δεν προσδιορίζει πλήρως τους πολέμους, και πολύ περισσότερο τις επαναστάσεις. Όπου η βία κυριαρχεί απόλυτα, όπως για παράδειγμα, στα στρατόπεδα συγκέντρωσης των ολοκληρωτικών καθεστώτων, δεν σιωπούν μόνο οι νόμοι –les lois se taisent, όπως το διατύπωσε η Γαλλική Επανάσταση- αλλά βουβαίνονται όλα και όλοι. Εξαιτίας ακριβώς αυτής της σιωπής η βία είναι περιθωριακό φαινόμενο στην πολιτική σφαίρα· γιατί ο άνθρωπος, στο μέτρο που είναι πολιτικό ον, είναι προικισμένος με την ικανότητα του λόγου. Οι δύο περίφημοι ορισμοί του Αριστοτέλη για τον άνθρωπο, ότι είναι πολιτικό όν και ον προικισμένο με την ομιλία, συμπληρώνουν ο ένας τον άλλον και αναφέρονται αμφότεροι στην ίδια εμπειρία της ζωής στην ελληνική πόλιν. Το ζήτημα εδώ δεν είναι μόνο ότι η βία είναι ανίκανη να μιλήσει. Εξαιτίας αυτής της αλαλίας, η πολιτική θεωρία δεν έχει αλλά να πει για το φαινόμενο της βίας και πρέπει να αφήσει αυτή συζήτηση στους ειδικούς. Γιατί η πολιτική σκέψη μπορεί να ακολουθήσει μόνο τις αρθρώσεις των ίδιων των πολιτικών φαινομένων, παραμένει δεμένη σταθερά σε ό,τι εμφανίζεται στην επικράτεια των ανθρώπινων υποθέσεων· και όσα εμφανίζονται σε αυτή την επικράτεια σε αντιδιαστολή με τις φυσικές υποθέσεις, χρειάζονται το λόγο και την άρθρωση, κάτι δηλαδή που υπερβαίνει την απλή φυσική ορατότητα και ακουστικότητα, για να μπορέσουν απλώς και μόνο να γίνουν έκδηλα. Επομένως, μια θεωρία του πολέμου ή μια θεωρία της επανάστασης μπορεί ν’ αντιμετωπίσει τη δικαιολόγηση της βίας μόνο και μόνο επειδή αυτή η δικαιολόγηση συνιστά την πολιτική της οροθέτηση· αν, αντίθετα, φτάσει σε μια εξύμνηση ή δικαιολόγηση της βίας καθεαυτής, δεν είναι πλέον πολιτική αλλά αντιπολιτική».

HANNAH ARENDT. (2006). Για την Επανάσταση, μτφρ. Αγγελική Στουπάκη. Αθήνα: Αλεξάνδρεια, σσ. 23-24.

Ελευθερία, Φύση, Δικαίωμα: «Γάμος» και Τεκνοθεσία

ΠΗΓΗ: Αντίφωνο

Τρεις Ιεράρχες: Πνοή Αύρας Λεπτής

ΠΗΓΗ: Education Thriskeftika

Tony Hadley: Alibi

Ενθύμηση Μητέρας Θεσσαλονίκης... κάποτε στο Sante

 

Καλό μήνα!