Γράφει ο ΑΘΑΝΑΣΙΟΣ Ι. ΚΑΛΑΜΑΤΑΣ
Δύο τεχνικές διδασκαλίας, ενταγμένες στη βιωματική ή διερευνητική μέθοδο πάντα, βέβαια, με ομαδοσυνεργασία όπου οι μαθητές στο μάθημα των Θρησκευτικών (μτΘ) έχουν την ευκαιρία να γνωρίσουν καλύτερα μια διδασκόμενη έννοια είναι η λεγόμενη «Επιβραδυνόμενη θεώρηση κειμένου» και η «Σκέψου, Συζήτησε, Μοιράσου», κατά τις οποίες (οι μαθητές), μελετώντας ένα εκτεταμένο κείμενο, πρώτα εξετάζουν ένα μέρος του και λίγο μετά βαθμιαία ακολουθεί η ολοκλήρωσή του. Συγχρόνως, μελετώντας το κείμενο, ο καθένας στοχάζεται πάνω σ’ αυτό και μετά με το διπλανό του και όλα τα μέλη της ομάδας του μοιράζεται τη σκέψη του.
Πριν λίγες ημέρες, διδάσκοντας στην Β΄ Λυκείου την έννοια της συγχώρησης, σε πενταμελείς ομάδες μαθητών/τριών, για μελέτη και επεξεργασία έδωσα το παρακάτω απόσπασμα, από ένα ιδιαίτερα ενδιαφέρον βιβλίο που διάβασα τελευταία. Σε φύλλο εργασίας υπήρχε η εξής δραστηριότητα: οι μαθητές καλούνταν να περιγράψουν τα βιώματα, τις σκέψεις και τα συναισθήματα ενός μικρού παιδιού, όταν η ευσεβής γιαγιά του το οδήγησε σ’ ένα ναό για να εξομολογηθεί. Οι μαθητές, επίσης, στο φύλλο εργασίας κλήθηκαν να ανακαλύψουν τα αίτια που δυσχέραιναν τη συγχώρηση του μικρού παιδιού από τον ιερέα. Η δραστηριότητα, όμως, δεν σταματούσε εδώ. Ενημέρωσα τους μαθητές πως το εν λόγω απόσπασμα έχει συνέχεια, την οποία θα διαβάσουμε στο επόμενο μάθημα, εξερευνώντας όμως όχι τα βιώματα, τις σκέψεις και τα συναισθήματα του μικρού παιδιού αλλά τη σύνδεση της αγάπης με τη συγχώρηση, αφού καθώς φαίνεται με γλαφυρότητα στο κείμενο, τελικά έλειπε από τον ιερέα.
Η πρώτη αντίδραση που εισέπραξα από μαθήτρια μιας ομάδας, ομολογώ ότι με εξέπληξε. Αν και δεν πήρα ακόμη στα χέρια μου το πρώτο φύλλο εργασίας για αξιολόγηση, την άκουσα να λέγει το εξής αποκαλυπτικό: «Μα κύριε, το παιδί που αφηγείται την πρωτότυπη αυτή ιστορία, αν και την πλάθει με το μυαλό του, ζητά από τον παπά βοήθεια». Βγαίνοντας διάλειμμα, σκεφτόμουν συνέχεια την άποψη της μαθήτριάς μου. Έλεγα μέσα μου ότι κάπου την έχω ξανακούσει ή κάπου την έχω διαβάσει. Ώρες έσπαγα το μυαλό μου να βρω μιαν άκρη. Και πράγματι, αργά το απόγευμα τη βρήκα. Πάει αρκετός καιρός που διαβάζοντας ένα πρωτότυπο βιβλίο, το: Όταν ο Θεός πεθαίνει. Μια συζήτηση, με συγγραφείς τον Αλέξανδρο Κατσιάρα και τη Μάρω Βαμβουνάκη, είχα προσέξει την απάντηση του Αλέξανδρου στην ερώτηση της Μάρως, για το αν η μετάνοια βοηθά; Με τον Αλέξανδρο να της απαντά ότι «η μετάνοια δεν βοηθά, είναι Βοήθεια». Το Β με κεφαλαίο παρακαλώ.
Έχω την αίσθηση ότι τα φύλλα εργασίας που με παιδαγωγική αγάπη θα κληθώ να αξιολογήσω, θα κρύβουν πολλές, μα πολλές εκπλήξεις.
Το πρώτο μέρος του αποσπάσματος είναι το εξής:
[…] Μπήκα και έκατσα σε μια καρέκλα. Ο παπάς με κοίταξε, μου είπε μπράβο που πήγα τόσο μικρό παιδί και με ρώτησε: «Υπάρχει κάτι που θέλεις να…;» Πριν τελειώσει όμως την πρότασή του εγώ τα είχα όλα έτοιμα αποβραδίς, πήρα φόρα και:
«Μια φορά που πήγαμε εκδρομή στο δάσος, εγώ πήγα μόνη μου για εξερεύνηση. Αφού περπάτησα αρκετά, είδα ένα σπιτάκι. Πήγα κοντά και από το παράθυρο είδα μέσα μια γριά κι ένα μικρό παιδάκι. Η γριά αυτή ήταν κακιά και το παιδάκι το τυραννούσε. Το έβαζε να κάνει όλες τις δύσκολες δουλειές, το τάιζε λίγο και το είχε ντυμένο με τα κουρέλια. Τότε εγώ κρύφτηκα και όταν βγήκε το παιδάκι να πάει να μαζέψει ξύλα το πήρα από πίσω και του είπα: ήρθα να σε σώσω. Εκείνο μ’ ευχαρίστησε και καταστρώσαμε ένα σχέδιο δολοφονίας της γριάς. Όταν πήγε το αγοράκι να πάρει νερό από το πηγάδι, έκανε ψέματα ότι του έπεσε ο κουβάς μέσα και φώναξε τη γριά. Εκείνη πήγε κοντά, έσκυψε για να δει και τότε πήγα κι εγώ από πίσω και τον βοήθησα και την πετάξαμε μέσα στο πηγάδι και πέθανε».
Ο παπάς με κοιτούσε και δεν μιλούσε. «Και που έγινε αυτό;» Με ρώτησε.
«Στο δάσος» του απάντησα.
Με κοίταζε και δεν μιλούσε. Τον κοίταζα κι εγώ. Στο τέλος μου είπε:
«Είναι αμαρτία να λέμε ψέματα, το ξέρεις;»
«Το ξέρω, αλλά εδώ γι’ αυτό ακριβώς ήρθαμε, για να πούμε τις αμαρτίες μας. Κι αφού δεν έχω αμαρτίες και είμαι καλή, είπα να πω ψέματα για να έχω κι εγώ μια αμαρτία να συγχωρεθώ. Θα με συγχωρέσετε;»
«Δεν συγχωρώ εγώ. Ο Θεός συγχωρεί, κι εσύ είπες ψέματα…»
«Τα είπα για να συγχωρεθώ».
«Μετάνιωσες που τα είπες;»
«Όχι».
«Τότε δεν μπορείς να συγχωρεθείς» [...]
Υ.Γ. Γι’ αυτό το βιβλίο, με τις πολύ καλές αφηγηματικές ιστορίες, ήδη έχω γράψει ένα κείμενο, το οποίο λίαν συντόμως θα δει το φως της δημοσιότητας.
