Σε συζήτηση για τη βία στα σχολεία, μαθήτρια υποστήριξε ότι η βία υπάρχει και γεννιέται!

ΠΗΓΗ: Pet Shop Boys

Στο Λαύριο, λαύρα η οδός των Θρησκευτικών

Γράφει ο ΑΘΑΝΑΣΙΟΣ Ι. ΚΑΛΑΜΑΤΑΣ

Θλιβερό το γεγονός με τον συνάδελφο εκπαιδευτικό σε Γυμνάσιο του Λαυρίου που σε μαθητές και μαθήτριές του, στο μάθημα των Θρησκευτικών, μοίρασε μισαλλόδοξα και ομοφοβικά κείμενα. Θρησκευτική νεύρωση θα την αποκαλέσουν οι ψυχολόγοι. Προβληματική βέβαια και η θέση κάποιων θεολόγων: ο εν λόγω εκπαιδευτικός δεν είναι θεολόγος αλλά φιλόλογος και διδάσκει το μάθημα των Θρησκευτικών ως τρίτη ανάθεση· και με αυτή την ανακοίνωση νομίζουν πως λύθηκε το πρόβλημα για τους θεολόγους των σχολείων μας. Να είμαστε ρεαλιστές: οποιαδήποτε συζήτηση σε σχολική τάξη για τη σεξουαλικότητα και τον έρωτα, σε πάρα πολλές περιπτώσεις, όχι μόνο με θεολόγους αλλά και με άλλες ειδικότητες, είναι προκλητική και παραπλανητική όταν κρύβεται πίσω από διάφορους –ισμούς (ηθικισμούς, πουριτανισμούς και στείρους κατηχητικούς διδακτισμούς). Το χειρότερο στην περίπτωση αυτή –κι αυτό αφορά τους διδάσκοντες θεολόγους- είναι ότι στα μισαλλόδοξα και ομοφοβικά κείμενα, χρησιμοποιούνται αποσπάσματα Πατέρων της Εκκλησίας, τα οποία διαστρεβλώνουν τη συνολική εικόνα του συγγραφικού έργου τους, με κύριο στόχο να υπηρετήσουν έναν «ανθρωποφάγο ηθικισμό» που, δυστυχώς, θεριεύει στις μέρες μας. Εδώ, δεν είναι του παρόντος να αναφερθώ στο πως Άγιοι Πατέρες της Εκκλησίας, στο έργο τους, αναφέρονται στον ετερόφυλο ή ομοφυλόφιλο έρωτα. Εκείνο που εν τάχει σημειώνω είναι το εξής: στη διδασκαλία τους υπάρχουν διαφοροποιήσεις. Αυτό που αξίζει να λάβουμε υπόψη μας είναι το γεγονός ότι οι αναφορές τους στον έρωτα και τη σεξουαλικότητα αφορούν το ποίμνιό τους και γίνονται στο κοινωνικό πλαίσιο της εποχής που ζουν, με τις όποιες επικρίσεις τους να έχουν συγκαταβατικό - παιδευτικό και όχι καταδικαστικό περιεχόμενο.

Εν κατακλείδι, να σημειώσω μια αλήθεια: ο χαρακτήρας και η φυσιογνωμία του μαθήματος των Θρησκευτικών, σήμερα, σε καιρούς βαρβαρότητας, οφείλει να ανταποκρίνεται στις ανάγκες μιας ελεύθερης πλουραλιστικής δημοκρατικής κοινωνίας. Όσοι θεολόγοι αγωνίζονται για αυτό το πρόταγμα, είναι σίγουρο ότι με θεολογικό και παιδαγωγικό τρόπο διακονούν την ελευθερία και τον σεβασμό των ανθρωπίνων δικαιωμάτων.

ΕΙΚΟΝΑ: Ιερομόναχος Σεραφείμ Ρουσόπουλος, ψηφιδωτό από την έκθεση Πέτρινα Στεφάνια. Αίθουσα Τέχνης Titanium, Δεκέμβριος 1997. ΠΗΓΗ: Σύναξη

«Τι θα γεννήσει τον Έρωτα;»

«Όλα τα σκεπάζει η λήθη. Κονιορτός λογισμών, ασθενέστερος των ονείρων, τη σκιάς, της αύρας που πνέει. 

Αναζητά την ταλάντωση που εκδηλώνεται στην ασυνέχεια. Πυρετός στα χείλη, παγώνει καίγοντας τα σωθικά. Δεν ξέρει που να τοποθετήσει τον εαυτό του κουβαλώντας τη νέκρωση. Αλλού περπατούν τα πόδια, αλλού κατάκειται ο άνθρωπος. Αδύνατη η διάκριση κατεύθυνσης της ψυχής ως προς την αιτούμενη ολοκλήρωση και ευτυχία. Της αφετηρίας και του τέρματος, του εμπρός και του πίσω. 

Τι θα γεννήσει τον Έρωτα; Οφθαλμός ανάμεσα στον ερωτευμένο και τον ποθούμενο. Οίστρος ανίκανος να πορίζεται, πλασμένος από μορφή και αοριστία. Χωρίς χαρακτήρες, πρόσωπα, σκηνικά. 

Η φύση προσφέρει το υλικό, απ’ τη σκοτεινή και μολυσμένη αποσύνθεση, από τις στάχτες του χρόνου, ν’ αναδυθεί αθάνατο το πρόσωπο».

ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΣ ΚΟΣΜΑΤΟΠΟΥΛΟΣ. (Μάρτιος 1985). Το άλγος της αφής. Αθήνα: Άγρα, σσ. 20-21. 

Η επετειακή εορταστική μας αυτοκατανάλωση

Του ΑΘΑΝΑΣΙΟΥ Ι. ΚΑΛΑΜΑΤΑ

Στο ΦΩΤΟΡΕΠΟΡΤΑΖ: Η εορτή της 28ης Οκτωβρίου στην Ελλάδα στην ιστοσελίδα ΟRTHODOXIA INFO βλέπω την εκκλησιαστική και πολιτική ηγεσία του τόπου μας ανά την Ελλάδα να γιορτάζει με «επισημότητα» την 28η Οκτωβρίου 1940. Χρόνια κρατά αυτό το φωτογραφικό ρεπορτάζ. Οι μόνες αλλαγές κάθε χρόνο είναι των προσώπων. Άλλοι ήταν κάποτε, άλλοι είναι τώρα κι άλλοι θα είναι του χρόνου. Όμως, ο απλός λαός κουναέι σημαιούλες και τους χειροκροτεί. Πιστεύω πως ελάχιστοι είμαστε εκείνοι που αναρωτιόμαστε τι σχέση έχουν όλοι δαύτοι με κορυφαία ιστορικά γεγονότα της πατρίδας μας. Μπροστά σ’ αυτό το σκηνικό της εορταστικής επετειακής μας αυτοκατανάλωσης, επαληθεύεται ο στίχος του Οδυσσέα Ελύτη: «Όμως κανείς δεν άκουσε την πιο στερνή κραυγή».

Δημιουργικές επινοήσεις μαθητών και μαθητριών!

Του ΑΘΑΝΑΣΙΟΥ Ι. ΚΑΛΑΜΑΤΑ

Στη Σύναξη (τχ. 65), στα 1998, στο ειδικό αφιέρωμα για το μάθημα των Θρησκευτικών και με το ερώτημα να είναι καίριο: «αίτημα παιδείας ή συντεχνίας;», η Εύη Βουλγαράκη – Πισίνα, σ’ ένα εξαιρετικό κείμενό της, με τίτλο: «Μεταρρυθμίσεις και καθημερινότητα. Μια κουβέντα για το μάθημα των Θρησκευτικών», γράφοντας για τις ηθικές αναφορές στις οποίες αρεσκόμαστε ουκ ολίγοι θεολόγοι όταν διδάσκουμε σε σχολικές τάξεις, αναφέρει ότι «πρέπει να μην το ξεχνάμε: δεν έχουμε να κάνουμε οπωσδήποτε με χριστιανόπουλα». Σ’ αυτή τη σεμνότητα προσπάθησα σήμερα να αντισταθώ, διδάσκοντας σ’ ένα τμήμα της Α΄ Λυκείου την έννοια της «Επικοινωνίας με το Θεό», σύμφωνα με το Νέο Πρόγραμμα Σπουδών. Η δραστηριότητα της Ιδεοθύελλας για την προσευχή συνδεόταν με το Προσδοκώμενο Μαθησιακό Αποτέλεσμα «πως οι μαθητές και οι μαθήτριες αιτιολογούν το γεγονός ότι η προσωπική σχέση με το Θεό έχει άμεσο αντίκτυπο στη σχέση που διαμορφώνει ο άνθρωπος με τον συνάνθρωπό του και την κτίση». Καθώς μαζί με μαθητές και μαθήτριες καταθέταμε τις απόψεις μας, στο πίνακα καταγράφτηκαν τα παρακάτω γεωμετρικά σχήματα με τις αντίστοιχες αιτιολογήσεις της Γιασεμής, του Χαράλαμπου και του Δημοσθένη. Ώσμωση Θρησκευτικών, Γεωμετρίας και Λογικής, λέω… τώρα. Δημιουργικές, πάντως, επινοήσεις μαθητών και μαθητριών που κάνουν τον δάσκαλο, όταν χτυπά το κουδούνι για διάλειμμα, να μην θέλει να φύγει από τη σχολική τάξη! Κι όπως τόσο ωραία, πριν τρεις σχεδόν δεκαετίες, υποστήριζε η αγαπητή Εύη Βουλγαράκη: «πρέπει να μην το ξεχνάμε: δεν έχουμε να κάνουμε οπωσδήποτε με χριστιανόπουλα».

Ships That Pass In The Night

 

ΠΗΓΗ: stranglersofficial

Χαίρε, ω χαίρε, Ελευθεριά!!!

«Η λευτεριά 'ναι, γιέ μου, δύο φτερά που ανθρώπου χέρια επλάσαν!»

ΝΙΚΟΣ ΚΑΖΑΝΤΖΑΚΗΣ. (1960). «Ραψωδία Η΄», στο: Οδύσσεια. Αθήνα: Δωρικός, σ. 252, στ. 866.

Αλέξανδρος Αλεξανδράκης, Κατάληψη εχθρικών θέσεων (“Αέρα!”). ΠΗΓΗ ΕΙΚΟΝΑΣ: ΕΘΝΙΚΗ ΠΙΝΑΚΟΘΗΚΗ

Η ευεργεσία του Χριστού

Tου Γρηγόρη Δουμούζη – Θεολόγου, MSc Θεολογίας, Κοινωνιολόγου

Μελετώντας κανείς το Eυαγγέλιο, γρήγορα καταλαβαίνει πως ο Χριστός είναι μια «ευεργεσία» και ένα «θαύμα». Όλη η ζωή Του ήταν μια προσφορά προς τον άνθρωπο. Έδινε τη δυνατότητα σ’ όλους και σ’ όλες να βρουν τη ζωή. Στο ευαγγέλιο της Κυριακής (Λκ. η΄ 41-56) διαβάζουμε δύο θαύματα που κάνει ο Κύριος: Την ανάσταση της κόρης του άρχοντα της συναγωγής, Ιάειρου, και τη θεραπεία της αιμορροούσας γυναίκας.

Αρχικά, βλέπουμε τον «άρχοντα της συναγωγής» να πηγαίνει στον «Άρχοντα της Ζωής». Τι έκανε τον Ιάειρο να ψάξει και ν’ αναζητήσει τον Κύριο; Ο πόνος και η αγάπη για την κόρη του. Αυτό το ζεύγος «αγάπη-πόνος» είναι που μας οδηγεί στη ζωή. Χωρίς πόνο και αγάπη δεν μπορούμε να «γευτούμε» την πραγματική ζωή. Είναι αναγκαίο αυτά τα δύο να πηγαίνουν μαζί. Δεν φτάνει μόνο ο πόνος. Ο πόνος από μόνος του μας «κλείνει» στον εαυτό μας. Ο πόνος από μόνος του είναι μια εγωιστική διαδικασία που μας οδηγεί στην απελπισία. Αν εμπλουτίσουμε, όμως, τον πόνο με την αγάπη, τότε, θα μας οδηγήσει στην αναζήτηση της ζωής, στην ελπίδα για τη ζωή, που είναι ο Χριστός.

Στη συνέχεια, μας λέει το Eυαγγέλιο πως στον δρόμο ακούμπησε μια γυναίκα τα ιμάτια του Κυρίου και θεραπεύτηκε από την πληγή του σώματος που είχε. Μέσα στο συνωστισμό του πλήθους ένιωσε ο Χριστός μια δύναμη να εξέρχεται απ’ Αυτόν. Ως Θεάνθρωπος καταλάβαινε τι γίνεται. Ο Πέτρος, όμως, νευρίασε και Του λέει: «Τι μας λες τώρα; Τόσος κόσμος είναι εδώ και ρωτάς ποιος σε ακούμπησε;». «Όχι», λέει ο Κύριος, «κάποια δύναμη εξήλθε από μέσα μου».

Μετά απ’ αυτό, λέει στη θεραπευμένη: «Η πίστη σου σε έσωσε. Πορεύσου με ειρήνη». Η θεραπεία είναι χάρις απ’ το Θεό και μπορούμε να μετέχουμε όλοι όσοι με πίστη επενδύουμε τη ζωή μας σ’ Εκείνον. Όλα τα μυστήρια αυτό είναι: «Ενέργειες» της αγάπης του Θεού. Η σχέση μας με το Θεό δεν είναι φιλοσοφική, αλλά είναι προσωπική σχέση μαζί του. Σ’ αυτήν την σχέση είναι προσκεκλημένοι όλοι. Πώς γινόμαστε δεκτικοί αυτής της σχέσης; Με την πίστη. Γι’ αυτό ο Κύριος λέει «η πίστη σου σε έσωσε». Ο Χριστός δίνει την αγάπη του σε όλους, αλλά χρειάζεται και η κατάθεση της δικής μας ελευθερίας. Όλη μας η ύπαρξη ν’ αποφασίσει να στραφεί στον Κύριο.

Πιθανότατα δημιουργείται σε πολλούς το ερώτημα: «Ποιος μπορεί να έχει τέτοια πίστη;». Κατ’ αρχάς, η πίστη είναι «δώρο» του Θεού. Εφόσον είναι «δώρο» του Θεού, εμείς τι ευθύνη φέρουμε; Από εμάς απαιτείται η διάθεση να πιστέψουμε, η συναίσθηση της αμαρτωλότητάς μας και να παραδεχτούμε ότι δεν είναι γεμάτη η ζωή μας χωρίς τον Χριστό. Έτσι, δημιουργούνται οι προϋποθέσεις να δεχτούμε το «δώρο» της πίστης. Αυτό το «δώρο» οδηγεί στη θεραπεία. Μετά απ’ αυτό, λέει το ευαγγέλιο: «Πορεύσου με ειρήνη». Δηλαδή, ο άνθρωπος οδηγείται στην «ειρήνη του Θεού». Ο σκοπός δεν είναι μόνο η θεραπεία, αλλά, κυρίως, η ειρήνη. Όχι η ψυχική ειρήνη και η αίσθηση πως νιώθω καλά, αλλά η υπαρξιακή ειρήνη, που σημαίνει ότι ο Θεός είναι παρών στη ζωή μου.

Τα «δώρα»της πίστης και της ειρήνης, επομένως,τα χαρίζει ο Χριστός στον άνθρωπο που είναι «χρεωκοπημένος» και «ασθενής». Προσοχή: Όχι στον άνθρωπο τον πονεμένο που τα βάζει κάτω και τα παρατάει, αλλά σ’ εκείνον που μέσα απ’ τον πόνο επιμένει να ψάχνει το Θεό. Αυτόν που ψάχνει τρόπο «ν’ αγγίξει» το Θεό και να δεχθεί τη χάρη Του.

Μέσα απ’ αυτό το περιστατικό «γεννάται» ένας προβληματισμός: Αν αυτή η γυναίκα «άγγιξε» απλώς τα ιμάτια του Κυρίου, εμείς τι βιώνουμε, άραγε, όταν ολόκληρο τον Χριστό κοινωνούμε; Αν η γυναίκα θεραπεύτηκε μ’ αυτή την απλή κίνηση, γιατί σ’ εμάς δεν αλλάζει η ζωή μας όταν κοινωνούμε τον Χριστό; Ο λόγος; Διότι το θαύμα δεν λειτουργεί «μαγικά». Χρειάζεται τη δική μας συγκατάθεση. Τη δική μας πίστη και εμπιστοσύνη ότι Αυτός είναι η ζωή και τίποτα άλλο.

Υπάρχει και κάτι άλλο: Διαβάζουμε στο Ευαγγέλιο: «Δύναμη εξήλθε απ’ τον Κύριο και θεραπεύτηκε». Η προσευχή μας είναι «γέμισμα» απ’ τη δύναμη του Θεού και ένωση μαζί Του. Ο αληθινά πιστός φαίνεται απ’ το αν είναι γεμάτος από ζωή, χαρά και ειρήνη. Αν δεν έχουμε αυτά, κάτι πάει στραβά. Κάποιος θα πει: «Μπορεί η χάρις του Θεού να έχει φύγει απ’ τη ζωή μας». Η αλήθεια είναι πως, ακόμη και αν μας έχει εγκαταλείψει η χάρις, όταν εμείς την ποθούμε είναι σαν να την έχουμε μ’ άλλο τρόπο. Οι άγιοί μας που τα έζησαν όλα αυτά, κατάλαβαν πως οι πιο σημαντικές στιγμές ήταν όταν ο Θεός τους είχε εγκαταλείψει και Τον αναζητούσαν. Αυτός ο πόνος της απουσίας του Θεού είναι που αναπτύσσει τον άνθρωπο.

Το πρόβλημα είναι πως, όταν έχουμε εμείς αυτό το κενό, στρεφόμαστε εγωιστικά στον εαυτό μας και «τρωγόμαστε». Ξεχνάμε πως αυτές οι στιγμές της απουσίας του Θεού είναι οι πιο ευλογημένες, γιατί ταπεινωνόμαστε και ποθούμε το Θεό. Λέει ο Άγιος Ιωάννης ο Χρυσόστομος: «Υπάρχουν άνθρωποι που διδάσκουν με τις αρετές τους. Υπάρχουν, όμως, και άνθρωποι που διδάσκουν με τις πτώσεις τους και πώς τις διαχειριστήκανε». Έτσι, ξεκινάει η «πνευματική μας γέννα». Όταν αρχίσει αυτή η διαδικασία, μπορούμε και αναπαύουμε τους ανθρώπους που έχουμε γύρω μας. Όπως ο Κύριος με τη δύναμη που εξέπεμπε, θεράπευε τους ανθρώπους, έτσι και εμείς, εάν έχουμε τον Χριστό, μπορούμε ν’ αναπαύουμε τους ανθρώπους. Άρα, έχουμε ευθύνη για το αν οι άνθρωποι γύρω μας έχουν χαρά.

Ποιος μεταδίδει χαρά; Αυτός που είναι «ανοιχτός» στην αναζήτηση του Θεού. Αυτός που «βγαίνει απ’ τον εαυτό του» και δεν κατακρίνει τους άλλους. Ο Θεός και η Εκκλησία μάς δίνουν τα εφόδια, αλλά είναι προσωπική ευθύνη το αν θα μπορέσουμε να «γευτούμε» το Θεό. Όταν είναι γεμάτος ο άνθρωπος απ’ τη χαρά, μπορεί και τη μεταδίδει και θεραπεύει τους ανθρώπους. Τι σημαίνει «θεραπεία»; Να τους αναπαύει. Αν αναπαύονται οι άνθρωποι γύρω μας, είμαστε καλά πνευματικά. Αν όχι, κάποιο πρόβλημα έχουμε.

Τα πράγματα, επομένως, είναι πολύ απλά. Εμείς τα κάνουμε σύνθετα. Αν έχουμε ένα λόγο ζωής και υπάρξεως, όλα φωτίζονται και απλοποιούνται. Δεν κατηγορούμε κανέναν, απολαμβάνουμε τη ζωή και αναλαμβάνουμε την ευθύνη να είμαστε γεμάτοι, ώστε ν’ αναπαύουμε τους ανθρώπους γύρω μας.

28η Οκτωβρίου 1940

«Από το Σεπτέμβριο του 1939 ο πόλεμος ελυμαίνεται την Ευρώπη. Ώσπου στις 28 Οκτωβρίου 1948 εχτύπησε και τη δική μας πόρτα. Ήταν πρωί. Και ξυπνήσαμε σε μια νέα εποχή. Ο Δεύτερος Παγκόσμιος Πόλεμος είχε αδράξει με τις χαλύβδινες παλάμες του και τη δική μας χώρα. Τον στρατό μας. Τον λαό μας. Τον καθένα χωριστά. Διότι όλο αυτό το τεράστιο όσο και δαιμονικό γεγονός διαμοιράζεται στα εκατομμύρια των προσωπικών εμπειριών του κάθε ανθρώπου. Του πολεμιστή, του νικητή, του ηττημένου, του σκοτωμένου, του βασανισμένου, του πεινασμένου, του ήρωα, του δειλού.

»Τα ιστορικά περιστατικά είναι γνωστά. Περιττεύει η μνημόνευσή τους. Όμως δεν είναι επαρκώς γνωστή αυτή η κάθοδος της ψυχής στον Άδη, που είναι η εσωτερική εμπειρία του πολέμου. Μόνον η τέχνη, και όχι η ιστοριογραφία, μπορεί να απεικονίσει τούτη την κάθοδο στα σκοτεινά βασίλεια του θεού του πολέμου. Εκεί κατέρχεται η ύπαρξη κατάγυμνη, ωσάν τη βαβυλωνιακή θεά Ιστάρ, και φρίσσει προ του εσχάτου. Διότι ο πόλεμος με τη φρίκη και με τον θάνατο και με την οδύνη εκεί οδηγεί. Στο έσχατο του νοήματος της ιστορίας, στο έσχατο του νοήματος του πολιτισμού, στο έσχατο του νοήματος της ανθρώπινης ύπαρξης».

ΧΡΗΣΤΟΣ ΜΑΛΕΒΙΤΣΗΣ. (1993). «Ο πόλεμος», στο: Δοκίμια Ιδεών. Αθήνα: Δωδώνη, σσ. 70-71.

Νίκος Καζαντζάκης: 67 χρόνια από τον θάνατό του

Ημέρα μνήμης για τον Νίκο Καζαντζάκη είναι η 26η Οκτωβρίου. Εξήντα εφτά χρόνια πριν, έφυγε από τη ζωή ο μεγάλος Έλληνας συγγραφέας, ποιητής και στοχαστής, που αγαπήθηκε, διαβάστηκε και διαβάζεται από χιλιάδες αναγνώστες σε όλο τον κόσμο.

Με αφορμή την ημέρα θανάτου του, όπως κάθε χρόνο η Διεθνής Εταιρεία Φίλων Νίκου Καζαντζάκη πραγματοποίησε τρισάγιο στους τάφους του Νίκου και της Ελένης Καζαντζάκη, στην τάπια Μαρτινέγκο, στο Ηράκλειο.

Το τρισάγιο τελέστηκε στις 12 το μεσημέρι, με τους παρευρεθέντες να αφήνουν λουλούδια αλλά και πανέρι με φρούτα στους τάφους. Φωτογραφικά στιγμιότυπα στη: neakriti

Ο μεγάλος Κρητικός αγαπούσε πάρα πολύ τα φρούτα. Τον Μάρτιο του 1925 όταν επισκέπτεται την Τασκένδη, γράφει στην Ελένη: «Mια στιγµή κατέβηκα στον πρώτο σταθµό, µετά τη Tachkent. Περίφηµη για τις µηλιές της. Νύχτα διάκρινα θαµαστά µήλα, έτρεξα. Τη στιγµή που κρατούσα γιοµάτα τα χέρια µου, το τραίνο κίνησε. Τώρα γύρισα λαχανιασµένος, κρεµάστηκα µε ορµή και πρόλαβα. Θαυµαστά, τεράστια µήλα, και νιώθω πάλι πως όταν πεθάνω – και θά ’στε στο προσκεφάλι µου – µην ξεχάστε πως µια, από τις µεγαλύτερες χαρές της ζωής µου ήταν τα φρούτα. Και να µου φέρετε σωρούς να τ’ αποχαιρετίσω…»

ΠΗΓΗ: Διεθνής Εταιρεία Φίλων Νίκου Καζαντζάκη

Another Perfect Day

Ο Νίκος, φίλος ακριβός έφυγε από τη ζωή στα 32 χρόνια του, πριν τρεις δεκαετίες. Όταν ήμουν φοιτητής στη Μητέρα Θεσσαλονίκη, είχε έρθει για ένα Σαββατοκύριακο. Σε μια από τις βόλτες μας, στο θρυλικό δισκάδικο Blue Up επί της οδού Αριστοτέλους είχε αγοράσει το δίσκο Another Perfect Day των Motörhead που του άρεσαν πάρα πολύ. Δύο χρόνια πριν το θάνατό του, ημέρες γιορτών των Χριστουγέννων, βρεθήκαμε και αναπολήσαμε παλιές καλές στιγμές των φοιτητικών χρόνων... μου χάρισε το δίσκο των Motörhead. Κειμήλιο στη δισκοθήκη μου! Α.Ι.Κ.

ΠΗΓΗ: Motörhead Official

Πόσοι είναι οι κόσμοι μας: Τρεις; Πρώτος, δεύτερος και τρίτος;

Του ΑΘΑΝΑΣΙΟΥ Ι. ΚΑΛΑΜΑΤΑ

ΠΗΓΗ ΕΙΚΟΝΑΣ: Έξοδος στην Κοινωνία και τη Ζωή. 3/1987.

Σε πρόσφατο άρθρο του Η Ε.Ε. ως εξαγωγέας σκουπιδιών, ρύπων και μεταναστών ο Παντελής Μπουκάλας, συγγραφέας και δημοσιογράφος -με τα γραφόμενά του να έχουν σταθερή αξία-  διερωτάται: 

«Σε πόσους κόσμους χωρίζεται άραγε ο Κόσμος, ο πλανήτης μας δηλαδή, όχι το Σύμπαν που προσδιορίζει ο διεθνής όρος «Cosmos»; Σε τρεις, πρώτο, δεύτερο και τρίτο; Ανεπτυγμένο, αναπτυσσόμενο και υπανάπτυκτο; Ή μήπως σε δύο, κυρίαρχο και κυριαρχούμενο, ηγεμονεύοντα και ηγεμονευόμενο, ή πολιτισμένο και «απολίτιστο», όπως διατείνονται όσοι στη Δύση φρονούν ότι το ανθρώπινο είδος πλάστηκε για να υπηρετεί τον Λευκό Αφέντη, και δη τον χριστιανό; Να υπηρετεί, εν ολίγοις, τις πρώην και τις νυν αυτοκρατορίες, που μοιράζουν τη Γη σε ζώνες επιρροής, ευεργετώντας μια στο τόσο τους προθυμότερους των προθύμων και ασκώντας την εξουσία τους με τη λογική και την ηθική της αποικιοκρατικής εποχής, πλην με ρητορική δημοκρατίας και δικαιοσύνης;» 

Σαφέστατα πρόκειται για ερωτήματα που ανέκαθεν βασάνιζαν και συνεχίζουν να βασανίζουν και τη θεολογική σκέψη: πολλά, άλλωστε, είναι τα βιβλία – μακρύς ο κατάλογος- που μιλούν για μια νέα θέαση του κόσμου, ενάντια στην κοινωνική αδικία.

Το συγκεκριμένο άρθρο μού θύμισε το βιβλίο Θρησκευτικών της Γ΄ Λυκείου, των Μάριου Π. Μπέγζου και Θανάση Ν. Παπαθανασίου, Θέματα Χριστιανικής Ηθικής, το οποίο επί πολλά έτη διδάχθηκε σε τελειόφοιτους λυκειόπαιδες. Όσοι θεολόγοι το δίδαξαν θα θυμούνται την ωραία ενότητα: «Το κοινωνικό πρόβλημα». Σ’ αυτή, το κείμενο που εισήγαγε τους μαθητές και τις μαθήτριες στη θεολογική οπτική γύρω από τις κοινωνικές ανισότητες είχε παρόμοιο με του Παντελή Μπουκάλα τίτλο: «Πόσοι “κόσμοι” είναι ο σύγχρονος κόσμος;» Ασχέτως κι αν ο Παντελής Μπουκάλας και οι δύο καλοί συνάδελφοι διαφοροποιούνται στο πόσοι είναι σήμερα οι «κόσμοι» του σύγχρονου κόσμου που ζούμε, εκείνο που έχει μέγιστη σημασία είναι ότι παραμένει ζητούμενο η αποκατάσταση των πολλών ρωγμών που υπάρχουν ανάμεσα στον αναπτυσσόμενο δυτικό και τον υπανάπτυκτο κόσμο. Παραθέτω αυτούσιο το κείμενο του Θανάση Ν. Παπαθανασίου, για να έχουμε σαφή εικόνα για το πώς στη θεολογική και εκκλησιαστική γλώσσα, όταν συζητάμε για την κοινωνική αδικία στοχεύουμε στην επίλυση και όχι στην επικάλυψή της.

«Συχνά, για να αναφερθούμε στη σύγχρονη πραγματικότητα, χρησιμοποιούμε την έκφραση “ο κόσμος μας”. Κι όμως, αν παρακολουθήσουμε δημοσιεύματα και μελέτες κοινωνιολογικές και οικονομικές, θα δούμε ότι γίνεται λόγος για “τρίτο” και για “τέταρτο κόσμο”! Οι όροι αυτοί σηματοδοτούν σε παγκόσμια κλίμακα το σημερινό κοινωνικό πρόβλημα, το ζήτημα, δηλαδή, της δίκαιης κατανομής των υλικών αγαθών και των μέσων παραγωγής, καθώς και της δυνατότητας του κάθε ανθρώπου να απολαμβάνει τα υλικά αγαθά με ασφάλεια και ειρήνη. Αν παραδοσιακά ως “πρώτος” και “δεύτερος” κόσμος υπονοούνται η Ανατολή και η Δύση, τότε “τρίτος” κόσμος είναι οι αναπτυσσόμενες χώρες της Αφρικής και της Ασίας, αυτές που, μετά από αιώνες αποικιοκρατίας, μαστίζονται από την πείνα, τη φτώχεια, τις επιδημίες, τον αναλφαβητισμό, έχοντας οικονομίες εξαρτημένες από δυτικά κεφάλαια. Και “τέταρτος κόσμοςˮ είναι εκείνες οι ομάδες πληθυσμού των αναπτυγμένων δυτικών κρατών, οι οποίες ωθούνται στο περιθώριο της ζωής. Είναι οι άνεργοι και οι άστεγοι, τεράστιες νησίδες εξαθλίωσης μέσα σε ωκεανούς ευμάρειας και καταναλωτισμού. Αυτή είναι, με λίγα λόγια, η κατάσταση σήμερα. Μια ανθρωπότητα δύο ή και περισσότερων ταχυτήτων. Η ανισότητα δεσπόζει και αυτό που για τους ευημερούντες είναι περίσσευμα, για τους εξαθλιωμένους είναι έλλειψη. Ποια θέση καλείται να πάρει η Εκκλησία απέναντι σ’ αυτό το πρόβλημα; Ποιοι είναι οι βασικοί άξονες της παράδοσής της, που θα μπορούσαν να εμπνεύσουν λύσεις και να δώσουν προσανατολισμούς και διέξοδο;»

Στην ίδια σχεδόν τροχιά κινείται και ο Παντελής Μπουκάλας:

«Ναι, δύο οι κόσμοι: ο κόσμος που ζει και ο κόσμος που απλώς επιβιώνει. Και τέτοιος κόσμος, φτωχός και ζορισμένος, υπάρχει πολύς και μέσα σε χώρες ανεπτυγμένες. Δεν κατοικεί μόνο στα «τριτοκοσμικά» κράτη της Αφρικής και της Ασίας. Και δεν τολμάει καν να ονειρευτεί μιαν άσπρη μέρα, γιατί τα πάντα τον εξαναγκάζουν να δηλώσει υποταγή στην κορυφαία θεότητα των καιρών μας, την ΤΙΝΑ. Όχι, δεν πρόκειται για παραφθορά του ονόματος της Αθηνάς, αλλά για το αρκτικόλεξο There Is No Alternative. Δεν υπάρχει εναλλακτική. Η Ιστορία τελείωσε με τη στέψη του νεοφιλελεύθερου πολιτισμού ως μοναδικής ρεαλιστικής εκδοχής διαχείρισης των ανθρωπίνων. Αυτό ήταν το πεπρωμένο, η μοίρα, η ειμαρμένη. Μην το πολεμάτε. Ηρεμήστε πια. Παραιτηθείτε. Νομοτελειακά, στο πλαίσιο της παγκοσμιοποιητικής ΤΙΝΑ διαμορφώθηκαν ο κόσμος πομπός και ο κόσμος δέκτης, κι αυτό πρέπει να μείνει εσαεί απαρασάλευτο. Ο κόσμος που εκπέμπει, πέμπει και εξάγει (δόγματα, κανόνες, διαταγές, στρατεύματα, αλλά και «αγαθά», και ρύπους βέβαια, μια και οφείλει να συνεχίζει την πρόοδό του) και ο κόσμος που εισάγει, δέχεται και οφείλει να ανέχεται».

Και οι δύο, πάντως, συγγραφείς δείχνουν την αγωνία τους για τη σημερινή κατάσταση του ανθρώπου ενώπιον της κοινωνικής αδικίας και των κοινωνικών ανισοτήτων. Είναι, άλλωστε, ένας τρόπος για αγώνα για το τι λογής δικαιοσύνη μπορεί να υπάρξει ώστε όλοι οι άνθρωποι ετούτου του κόσμου να μπορούν να απολαμβάνουν τα αγαθά που προσφέρει ο Θεός, στην πράξη κι όχι βασιζόμενα μόνο σε θεωρητικές αρχές.

But a pilgrim must follow in search of a shrine!!!

 

ΠΗΓΗ: The Alan Parsons Project

Εκοιμήθη ο Gustavo Gutiérrez (1928-2024)

Πέθανε το βράδυ της Τρίτης, 23 Οκτωβρίου, σε ηλικία 96 ετών ο π. Gustavo Gutiérrez, πρωτοπόρος της Θεολογίας της Απελευθέρωσης, ενός κινήματος που υποστήριξε την κοινωνική δικαιοσύνη και την απελευθέρωση των φτωχών και προσκάλεσε την Εκκλησία να επανεξετάσει το ρόλο της, σε έναν κόσμο που χαρακτηρίζεται από κοινωνική ανισότητα και αδικία έναντι των αδυνάτων.

Περισσότερα στο άρθρο του Joseph Tulloch: Vatican News

Πολύ καλή σπουδή στη Θεολογία της Απελευθέρωσης είναι το έργο του στις εκδόσεις Άρτος Ζωής

Με τον τρόπο μου γαρ κραγαύζω... μόνο βινύλιο!!!

 

ΠΗΓΗ: AudioPhil

Το τέλος του Ιουδαϊσμού

Του ΤΖΟΡΤΖΙΟ ΑΓΚΑΜΠΕΝ

Μετάφραση: Αναστάσιος Θεοφιλογιαννάκος

Δεν θα μπορέσουμε να κατανοήσουμε το νόημα όσων συμβαίνουν σήμερα στο Ισραήλ, αν δεν αντιληφθούμε ότι ο Σιωνισμός αποτελεί μια διπλή άρνηση της ιστορικής πραγματικότητας του Ιουδαϊσμού. Όχι μόνο, βέβαια, επειδή ο Σιωνισμός μεταφέρει στους Εβραίους το έθνος - κράτος των Χριστιανών, αλλά και επειδή αντιπροσωπεύει το αποκορύφωμα της διαδικασίας αφομοίωσης που, από τα τέλη του 18ου αιώνα, προοδευτικά εξάλειψε την εβραϊκή ταυτότητα. Σε αυτό το πλαίσιο, είναι καθοριστικής σημασίας το γεγονός ότι, όπως έχει δείξει ο Αμνόν Ραζ - Κρακοτζκίν σε ένα εμβληματικό έργο, στη βάση της σιωνιστικής συνείδησης βρίσκεται μια άλλη άρνηση: η άρνηση της Γκαλούτ, δηλαδή της εξορίας ως κοινής αρχής όλων των ιστορικών μορφών του Ιουδαϊσμού, όπως εμείς τον γνωρίζουμε. Οι απαρχές της εβραϊκής αντίληψης για την εξορία προηγούνται της καταστροφής του Δεύτερου Ναού και είναι ήδη παρούσες στη βιβλική γραμματεία. Η εξορία συνιστά αυτή καθεαυτήν τη μορφή ύπαρξης των Εβραίων πάνω στη γη, και όλη η εβραϊκή παράδοση, από το Μισνά μέχρι το Ταλμούδ, από την αρχιτεκτονική της συναγωγής μέχρι τη μνήμη των βιβλικών γεγονότων, συλλήφθηκε και βιώθηκε υπό την προοπτική της εξορίας. Για έναν ορθόδοξο Εβραίο, ακόμα και οι Εβραίοι, που ζουν στο κράτος του Ισραήλ, βρίσκονται σε εξορία. Και το Κράτος, σύμφωνα με την Τορά, που οι Εβραίοι αναμένουν να εγκαθιδρυθεί με την έλευση του Μεσσία, δεν έχει καμία σχέση με ένα σύγχρονο εθνικό κράτος, καθώς στο επίκεντρό του βρίσκεται η ανοικοδόμηση του Ναού και η επαναφορά των θυσιών, για τις οποίες το κράτος του Ισραήλ ούτε καν θέλει να ακούσει. Και είναι καλό να μην ξεχνούμε ότι η εξορία, σύμφωνα με τον Ιουδαϊσμό, δεν είναι μόνο η ιδιαίρετη συνθήκη των Εβραίων, αλλά αφορά στη γενικότερη ατελή και ελλιπή κατάσταση του κόσμου ολόκληρου. Σύμφωνα με ορισμένους καβαλιστές, όπως ο Λούρια, η εξορία ορίζει την ίδια τη συνθήκη της θεότητας, η οποία δημιούργησε τον κόσμο εξορίζοντας τον εαυτό της από αυτόν, και αυτή η εξορία θα διαρκέσει μέχρι την έλευση του Τικκούν, δηλαδή της αποκατάστασης της αρχέγονης τάξης.

Ακριβώς αυτή η ανεπιφύλακτη αποδοχή της εξορίας, με την άρνηση που συνεπάγεται κάθε μορφή κρατικής υπόστασης στον ιστορικό χρόνο, θεμελιώνει την ανωτερότητα των Εβραίων έναντι των θρησκειών και των λαών που έχουν συμβιβαστεί με το Κράτος. Οι Εβραίοι είναι, μαζί με τους Τσιγγάνους, ο μόνος λαός που αρνήθηκε τη μορφή του κράτους, δεν διεξήγαγε πολέμους και δεν λερώθηκε ποτέ από το αίμα άλλων λαών.

Αρνούμενος ριζικά την εξορία και τη διασπορά στο όνομα ενός εθνικού κράτους, ο Σιωνισμός πρόδωσε, συνεπώς, την ίδια την ουσία του Ιουδαϊσμού. Δεν θα πρέπει τότε να εκπλησσόμαστε αν αυτή η απόρριψη και προδοσία προκάλεσε μια νέα εξορία, εκείνη των Παλαιστινίων, και οδήγησε το κράτος του Ισραήλ στο να ταυτιστεί με τις πιο ακραίες και ανελέητες μορφές του σύγχρονου έθνους - κράτους. Η πεισματική διεκδίκηση της ιστορικής αναγνώρισης, από την οποία, σύμφωνα με τους Σιωνιστές, η διασπορά είχε αποκλείσει τους Εβραίους, καταλήγει στο ίδιο αποτέλεσμα. Αλλά αυτό μπορεί να σημαίνει ότι ο Ιουδαϊσμός, ο οποίος δεν πέθανε στο Άουσβιτς, γνωρίζει ίσως σήμερα το τέλος του.

⸙⸙⸙

[Αναρτήθηκε στις 30 Σεπτεμβρίου 2024 στην ιστοσελίδα του εκδοτικού οίκου Quodlibet (στη στήλη Una voce). Πρώτη δημοσίευση της μετάφρασης στο ηλεκτρονικό Φρέαρ. Εικαστικό: Λεπτομέρεια από το έργο «Universal Ruins» (2016) του Brian Dettmer © Isabelle Arthuis, από έκθεση στο Εβραϊκό Μουσείο του Βελγίου. Δείτε τα περιεχόμενα του δέκατου τρίτου ηλεκτρονικού μας τεύχους εδώ.]

ΠΗΓΗ: Φρέαρ

Παλιοί και νέοι ηθοποιοί

 

Αξίζει τον κόπο κανείς να δει πρόσωπα σημερινών ηθοποιών, κυρίως όλων αυτών που κατακλύζουν τα «πρωϊνάδικα», τα «απογευματινάδικα» και τα «βραδυνάδικα» όπου κάνουν τις εκπομπές τους ή δίνουν τις συνεντεύξεις τους -πρόκειται για πραγματική «ψυχοπάθεια της επικαιρότητας», βραχνάς ενός κοινωνικού ανθρώπου που, από την ώρα που ξυπνάει, μέχρι και την ώρα που κοιμάται, ζει με την προπαγάνδα που τον αλλοτριώνει-, με εκείνα τα πρόσωπα των ηθοποιών των ελληνικών ταινιών με τις οποίες μεγαλώσαμε, που βλέπουμε και ξαναβλέπουμε χωρίς να δυσανασχετούμε. Πιστεύω ότι η διαφορά θα είναι πολύ μεγάλη. Το παραπάνω βιντεάκι αποδεικνύει τον ισχυρισμό μου. Α.Ι.Κ.

ΠΗΓΗ: Ο Γιάννης Γκιωνάκης και ο Νίκος Ρίζος σε σκετς των Σακελλάριου - Γιαννακόπουλου

Και Ισραηλινοί διανοούμενοι υπέρ της γενοκτονίας των Παλαιστινίων!

Γράφει ο ΔΗΜΗΤΡΙΟΣ ΧΑΤΖΗΔΗΜΗΤΡΙΟΥ

Πριν από σαράντα και πλέον χρόνια, ο σπουδαίος Γερμανός δημοσιολόγος - πολιτικός φιλόσοφος, Χανς Μάγκνους Εντσενσμπέργκερ, σε μια σειρά δοκιμίων του διαπίστωνε πως «οι διανοούμενοι υπήρξαν πάντοτε ιδιαίτερα ικανοί, όταν επρόκειτο για την κοινωνική παραγωγή του μίσους». Σχεδόν μισό αιώνα μετά, η διαπίστωση του φαίνεται να επιβεβαιώνεται πλήρως στην τρέχουσα σύγκρουση στην Παλαιστίνη (Γάζα-Δυτική Όχθη).

Η εγκληματική επιδρομή της Χαμάς στα κιμπούτς της Σντερότ, η ωμότητα με την οποίαν εκδηλώθηκε και η συνακόλουθη αντίδραση του Ισραήλ τροφοδοτούν, εδώ κι ένα χρόνο, την δημόσια συζήτηση στη χώρα. Επιφανείς καθηγητές, ειδικοί στα της Μέσης Ανατολής στα κορυφαία πανεπιστήμια του Ισραήλ δικαιολογούν ανοιχτά την πολιτική της «συλλογικής τιμωρίας» (collective punishment) των Παλαιστινίων, καθώς και τα μέτρα που επιβάλλουν συνθήκες λιμοκτονίας στους άμαχους της Γάζας.

Η ομάδα αυτών των πανεπιστημιακών διακρίνεται για την σταθερή υποστήριξη της στο λεγόμενο “Σχέδιο του Στρατηγού”. Ο συγγραφέας του, υποστράτηγος ε.α Τζιόρα Άϊλαντ, (Giora Eiland) βαθιά πεπεισμένος, όπως έγραψε σε άρθρο πέρυσι τον Νοέμβριο, ότι οι περισσότεροι κάτοικοι της Γάζας υποστηρίζουν τη Χαμάς και πως «οι γυναίκες της Γάζας είναι οι μητέρες, οι αδερφές και οι σύζυγοι των δολοφόνων της Χαμάς», στην αρχή της εκστρατείας τάχθηκε κατά των εκτεταμένων πολεμικών επιχειρήσεων, επιμένοντας ότι «οι επιδημίες στη Γάζα θα φέρουν τη νίκη πιο κοντά και θα μειώσουν τις απώλειες μεταξύ των Ισραηλινών στρατιωτών».

Σύμφωνα με το “Σχέδιο του Στρατηγού”, ο Ισραηλινός στρατός θα δίνει σε όλους τους αμάχους στη βόρεια Γάζα μια εβδομάδα για να εκκενώσουν την περιοχή, μετά την οποία θα θεωρούνται μαχητές και θα στοχοποιούνται από τους στρατιώτες. Για τον Άϊλαντ είναι ζωτικής σημασίας να επιβληθεί πλήρης αποκλεισμός στη βόρεια Γάζα και αυστηρή απαγόρευση στην παροχή ανθρωπιστικής βοήθειας σε τρόφιμα, νερό, καύσιμα, φάρμακα και ιατρικο - νοσηλευτικό υλικό. Η Χαμάς «ή θα έπρεπε να παραδοθεί ή να πεινάσει. Δεν είναι απαραίτητο ο στρατός να σκοτώσει όλους στη βόρεια Γάζα. Οι άνθρωποι δεν θα μπορούν να ζήσουν εκεί. Το νερό θα στεγνώσει» είναι το δόγμα Άϊλαντ. Όσοι στο Ισραήλ διατηρούν επαφή με την πραγματικότητα του Διεθνούς Δικαίου, τονίζουν ότι το Σχέδιο «ισοδυναμεί με εθνοκάθαρση και γενοκτονία».

Το Σχέδιο υποστήριξε πλήρως, ο Uzy Raby, καθηγητής Ιστορίας στο Πανεπιστήμιο του Τελ Αβίβ, ο οποίος σε συνομιλία του με τους δημοσιογράφους Yanon Magal και Barak Seri του ρ/σ 103 FM, στις 15 Σεπτεμβρίου, σημείωσε: «Όποιος μείνει εκεί θα κριθεί από το νόμο ως τρομοκράτης και θα περάσει είτε από μια διαδικασία λιμοκτονίας, είτε από μια διαδικασία εξόντωσης». Ο ίδιος τάχθηκε υπέρ της επίθεσης και στη Βηρυτό: «Πρέπει να τον επιβάλλεις τον πόλεμο στον πληθυσμό».

Ο δρ. Harel Chorev, από το ίδιο Πανεπιστήμιο, δήλωσε στο Channel 13 ότι θα «υπογράψει και με τα δύο χέρια» στο Σχέδιο, καθώς είναι συνεπές με το δικό του σχέδιο για την Γάζα. Τον Μάρτιο, ο Τσόρεφ ζήτησε στρατιωτική επιχείρηση στη Ράφα, παρά τις αντιρρήσεις των ΗΠΑ. «Η Ράφα πρέπει να κατακτηθεί», είπε στην εφημερίδα Maariv. Ο καθηγητής Eyal Zisser, αντιπρύτανης του Πανεπιστημίου του Τελ-Αβίβ και μέλος του τμήματος Μέσης Ανατολής, κάλεσε τον Ισραηλινό στρατό «να καταλάβει τη Γάζα τώρα». Τον Ιούνιο, ο καθηγητής Benny Morris, ένας από τους κορυφαίους μελετητές της ισραηλινο - παλαιστινιακής σύγκρουσης και μέλος του τμήματος Μέσης Ανατολής στο Πανεπιστήμιο Ben-Gurion, πρότεινε το Ισραήλ να ρίξει μια πυρηνική βόμβα στο Ιράν.

Ισραηλινοί Πανεπιστημιακοί υπέρ της “απανθρωποποίησης”

Εκτός από την προτροπή για την εκδήλωση/εφαρμογή σκληρότερης στρατιωτικής βίας και για την κατοχή τη Λωρίδας της Γάζας, αυτοί οι πανεπιστημιακοί προωθούν και μια εκστρατεία “απανθρωποποίησης” κατά των Παλαιστινίων, των Αράβων και των Μουσουλμάνων. Κατά τον καθηγητή Raby, οι κανόνες που ισχύουν για τη Δύση δεν πρέπει να ισχύουν στην ισραηλινο-παλαιστινιακή σύγκρουση. «Όταν προσπαθείτε να λύσετε τα προβλήματα της Μέσης Ανατολής με δυτικούς όρους, θα αποτύχετε», υποστηρίζει και μόλις τον περασμένο μήνα πρότεινε πως «οι ισραηλινές ενέργειες θα πρέπει να αρωματίζονται με ένα ειδικό μπαχαρικό της Μέσης Ανατολής».

Στο ίδιο μήκος και ο ομότεχνος του Chorev υπέδειξε ότι τα πράγματα πρέπει να γίνουν διαφορετικά στη Μέση Ανατολή, ενώ ο Avi Bareli, καθηγητής για το Ισραήλ και την ιστορία του Σιωνισμού στο Πανεπιστήμιο Ben-Gurion, έγραψε τον περασμένο Οκτώβριο, ότι οι Παλαιστίνιοι είναι «μια κοινωνία που λατρεύει το θάνατο και υψώνει το λάβαρο του φόνου».

Σύμφωνα με τον Yonatan Mendel, από το τμήμα Μέσης Ανατολής του Πανεπιστημίου Ben-Gurion του Negev, Ισραηλινοί ακαδημαϊκοί προσπάθησαν χωρίς κριτική να κινητοποιήσουν το κοινό πίσω από την καταστροφική εκστρατεία του στρατού στη Γάζα. «Από την έναρξη του πολέμου, ο λόγος στα ισραηλινά μέσα ενημέρωσης ήταν πολύ περιορισμένος. Η συζήτηση περιστράφηκε γύρω από το “μαζί θα νικήσουμε” και είδε την πολύ σκληρή στρατιωτική απάντηση του Ισραήλ ως το μόνο πράγμα που θα μπορούσε και θα έπρεπε να γίνει», υποστηρίζει ο Μέντελ.

Σύμφωνα με τον Assaf David, συνιδρυτή του Forum for Regional Thinking και επικεφαλής στο Ινστιτούτο Van Leer Jerusalem, ο Raby και άλλοι σαν αυτόν «είναι πιο μαχητικός ακόμη και από το κατεστημένο στρατιωτικής ασφάλειας που ηγείται επί του παρόντος στο Ισραήλ». Επισήμανε δε, ότι οι Ισραηλινοί μελετητές της Μέσης Ανατολής ήταν πάντα μάλλον συντηρητικοί σε ισραηλινοπαλαιστινιακά και περιφερειακά ζητήματα, αλλά από τότε που ξεκίνησε ο πόλεμος τον Οκτώβριο του 2023, ορισμένοι από αυτούς έχουν υποστηρίξει ακροδεξιό λόγο, παρόμοιο με τις εξτρεμιστικές απόψεις των πιο ακροδεξιών υπουργών του Ισραήλ, Itamar Ben Gvir και Bezalel Smotrich.

«Μερικοί από αυτούς τους ειδικούς πιστεύουν ότι το Ισραήλ πρέπει να είναι περήφανο για το γεγονός ότι δεν είναι μια δυτική φιλελεύθερη δημοκρατία», σημειώνει ο David και εξηγεί: «Θέλουν το Ισραήλ να ενταχθεί στη Μέση Ανατολή, αλλά στην αυταρχική τάξη της περιοχής, αφού πιστεύουν είναι ο μόνος τρόπος που το Ισραήλ μπορεί να επιβιώσει στην περιοχή». Σύμφωνα με τον Mendel, αυτή η ρητορική εκπροσωπείται από τον εξέχοντα σχολιαστή, Eliahu Yusian, έναν αυτοαποκαλούμενο ειδικό σε θέματα Μέσης Ανατολής, ο οποίος επιμένει ότι δεν υπάρχουν “αθώοι” άμαχοι στη Γάζα. «Το κατεστημένο ήθελε να ακούσει μια φωνή – όπως του Yusian – να λέει: Είναι βάρβαροι. Θα έπρεπε να είμαστε βάρβαροι σαν αυτούς», είπε ο Μέντελ.

Πικρή δικαίωση

Το είδος αυτής της ρητορικής υπενθυμίζει την δήλωση του καθηγητή Mordechai Kedar, ο οποίος αντιδρώντας στην απαγωγή και την δολοφονία τριών Ισραηλινών εφήβων, το 2014, είχε υποστηρίξει: «Το μόνο πράγμα που μπορεί να αποτρέψει τρομοκράτες, όπως εκείνους που απήγαγαν τα παιδιά και τα σκότωσαν, είναι η γνώση ότι η αδερφή τους ή η μητέρα τους θα βιαστούν. Ακούγεται πολύ άσχημα, αλλά αυτή είναι η Μέση Ανατολή». Υπάρχουν και άλλες φωνές στον Ισραηλινό ακαδημαϊκό χώρο της Μέσης Ανατολής, αλλά «δυστυχώς είναι περιθωριακές και περιθωριοποιημένες», σύμφωνα με τον David. Υποστηρίζει ότι τουλάχιστον εν μέρει «μερικοί από αυτούς αυτολογοκρίνονται και επιλέγουν να μην επικρίνουν τις πολιτικές και στρατιωτικές κινήσεις του Ισραήλ κατά των Παλαιστινίων και των δηλώσεων των συναδέλφων τους».

Πράγματι, οι μη κυρίαρχες φωνές στα ισραηλινά Πανεπιστήμια υπόκεινται σε αυστηρό έλεγχο. Από την έναρξη του πολέμου, περισσότεροι από 160 Παλαιστίνιοι φοιτητές και αρκετά μέλη ΔΕΠ αντιμετώπισαν πειθαρχικές ποινές από τα ιδρύματά τους για δηλώσεις που θεωρήθηκε ότι υποστηρίζουν τη Χαμάς ή τον παλαιστινιακό αγώνα, σύμφωνα με έκθεση της Academia for Equality, μιας ομάδας που εργάζεται για την προώθηση του εκδημοκρατισμού, της ισότητας και της ισότιμης πρόσβασης στο σύστημα τριτοβάθμιας εκπαίδευσης.

«Η ισραηλινή ακαδημαϊκή κοινότητα γενικά και οι μελέτες της Μέσης Ανατολής ειδικότερα θα έπρεπε να είχαν εκδηλώσει μια μεγαλύτερη αντίθεση στη στενή άποψη της κυβέρνησης: ότι το Ισραήλ δεν έχει καμία ευθύνη για ό,τι συμβαίνει στη Δυτική Όχθη και τη Γάζα και ότι ο μόνος τρόπος για να λύσει τα πολιτικά του προβλήματα στην περιοχή είναι χρησιμοποιώντας τον στρατό», σημείωσε ο Μέντελ.

Η κατάσταση αυτή προσφέρει μια ακόμη πικρή δικαίωση στον Εντσενσμπέργκερ, «σήμερα η οργή, το αίσθημα της απελπισμένης ματαιότητας και οι πικρίες του λαού δεν εκφράζονται πλέον από τους φιλοσόφους και τους συγγραφείς αλλά από τους διευθύνοντες των talk shows, τους γκουρού, τους αρχισυντάκτες, τους κήρυκες και τους άλλους εξπέρ της “δημοσιότητας”… Στα Βαλκάνια ή στην Εγγύς Ανατολή, στο Μαγκρέμπ ή στον Καύκασο, στην Αφρική ή στη χερσόνησο των Ινδιών, οι προοπτικές ποτέ δεν υπήρξαν ευνοϊκότερες απ’ ότι σήμερα για τον διανοούμενο ως παραγωγό μίσους και θα ήταν επιπόλαιο να υποτιμηθεί η επικινδυνότητα του».

ΠΗΓΗ: SLpress

Τα επίμαχα εκπαιδευτικά προβλήματα λύνονται με καλή πίστη και ορθοφροσύνη

Του ΑΘΑΝΑΣΙΟΥ Ι. ΚΑΛΑΜΑΤΑ

ΠΗΓΗ ΕΙΚΟΝΑΣ: AEOLOS TV

«Δεν βλέπεις ότι δε λειτουργεί τίποτα σε αυτήν την κοινωνία που ζούμε; Κάνεις και εσύ ό,τι μπορείς να περνάς καλύτερα ή να είσαι ο καλύτερος… εγώ βλέπω πολλούς, με διάφορους τρόπους, να έχουν καταφέρει πολλά. Ε, εγώ θα προχωρήσω με το σταυρό στο χέρι ή θα γίνει το κορόιδο που θα το δείχνουν όλοι;» Πάνος από τη Θεσσαλονίκη, 18 χρονών· [από το βιβλίο: Τάξη + Αταξία. Οι νέοι φωνάζουν, εισαγωγή – επιμέλεια Μάριος Κουκουνάρας – Λιάγκης, εκδ. Ακρίτας, Αθήνα 2011, σ. 141.

Εδώ και λίγες εβδομάδες το 3ο Γενικό Λύκειο Μυτιλήνης βρίσκεται σε αναβρασμό. Μαθητές της θεωρητικής κατεύθυνσης στη Γ΄ Λυκείου δεν έχουν τον δάσκαλό τους και με εντολή των διοικητικών αρχών της τοπικής εκπαίδευσης εξαναγκάζονται να φοιτήσουν σ’ άλλη σχολική μονάδα, όπου οι μαθητές της ίδιας κατεύθυνσης είναι λιγότεροι από εκείνη του 3ου ΓΕ.Λ. Οι διαμαρτυρίες μαθητών και γονέων αλλά και συναδέλφων της ΕΛΜΕ Λέσβου είναι δυναμικές και δίκαιες. Δεν θα μπορούσε να γίνει αλλιώς. Το πρόβλημα, όμως, είναι βαθύτερο από την εικόνα που βγαίνει προς τα έξω: δεν είναι μόνο οι συγχωνεύσεις τμημάτων και σχολείων, ούτε ότι οι διοικούντες την τοπική-μας εκπαίδευση, ως άριστοι «πολλαπλασιαστές», εφαρμόζουν όσα τους λέει το ΥΠΑΙΘΑ. Ανέκαθεν η εκπαιδευτική πολιτική του ελλαδικού κράτους -εκτός ελαχίστων εξαιρέσεων- ήταν πολιτική «πολλαπλασιαστών», πολιτική χωρίς πρόγραμμα το οποίο να μετρά τους όρους και τις ανάγκες του λαού και των παιδιών-του. Το έργο διοίκησης της εκπαίδευσης, σοβαρό και απαιτητικό, πάντοτε το αναλάμβαναν όσοι ανήκαν σε κάποιο πολιτικό κόμμα. Εξού και οι αποφάσεις-τους ήταν άμεσα ελεγχόμενες από την εκάστοτε κυβέρνηση, με την αυτοδέσμευση απέναντι στο κόμμα ότι θα πράττουν όσα αυτό διακηρύττει στο εκπαιδευτικό-του πρόγραμμα. Οι καιροί δεν έχουν αλλάξει: αυτό συμβαίνει και σήμερα. Με άλλα λόγια είναι δύσκολο να υπάρξει «απολιτική εκπαίδευση», εκπαίδευση χωρίς καμιά εξάρτηση από το κράτος, όπως έλεγε ο Ε. Π. Παπανούτσος. Ναι, θα συμφωνήσουμε με τον Παπανούτσο. Όμως, ένα κράτος που νοιάζεται για τους πολίτες-του και με ευθύνη τους υπηρετεί -όταν μάλιστα απευθύνεται σε μαθητές και γονείς- ως δημοκρατική πολιτική αρχή οφείλει να μην αφήνει αβοήθητη την ορθή λειτουργία της εκπαιδευτικής κοινότητας.

Η δυσλειτουργία μιας τάξης με συγκεκριμένη κατεύθυνση για σπουδές, που προετοιμάζεται για τον μεγάλο αγώνα των πανελλαδικών εξετάσεων, είναι ανεπίτρεπτο να βασίζεται σε πρακτικές άνωθεν πιέσεων. 

Κοροϊδευόμαστε μεταξύ μας!

Του ΑΘΑΝΑΣΙΟΥ Ι. ΚΑΛΑΜΑΤΑ

«Πολύ περισσότερο με ενδιαφέρουν οι άνθρωποι και τα όνειρά τους», Οδυσσέας Ελύτης.

Κοροϊδευόμαστε μεταξύ μας! Εσωτερική Αξιολόγηση και Εσωτερικοί Κανονισμοί Λειτουργίας των Σχολικών Μονάδων, που «αξιολογούν» σχολικοί σύμβουλοι, είναι απορίας άξιον πως θεωρούνται καινοτόμες πρακτικές λειτουργίας του σχολείου. Πολύ θα ήθελα να μου πουν οι αξιολογητές και εποπτεύοντες των δύο παραπάνω «καινοτόμων δράσεων», αν υπάρχουν έρευνες που να δείχνουν ότι το σχολείο και το σύστημα το οποίο υπηρετεί έχει γίνει καλύτερο. Και κάτι ακόμη. Ας υποθέσουμε ότι όσα γίνονται για την Εσωτερική Αξιολόγηση μιας σχολικής μονάδας, με τους δείκτες που σχετίζονται με τη διδασκαλία και τη μάθηση, τη σχολική διαρροή και φοίτηση, τις σχέσεις μεταξύ μαθητών και εκπαιδευτικών, τις σχέσεις σχολείου και οικογένειας, την ηγεσία και την οργάνωση σχολικής μονάδα, το σχολείο και την κοινότητα, τη συμμετοχή των εκπαιδευτικών σε επιμορφωτικές δράσεις και, τέλος, τη συμμετοχή των εκπαιδευτικών σε εθνικά και ευρωπαϊκά προγράμματα, έχουν ουσιαστικό περιεχόμενο, ποια είναι τα αποτελέσματα που δείχνουν ότι οι μαθητές και οι μαθήτριες μέσα στο σχολείο διαμορφώνονται σε ελεύθερες προσωπικότητες και αυτόνομες ατομικότητες;

Όλο και περισσότερο πια τείνω να πιστεύω πως η ωραία «καραμέλα» που χρόνια πιπιλίζουμε ότι, δηλαδή, το σχολείο είναι θεσμός καινοτομίας, είναι μόνο για αφελείς. Όσοι με σπουδή και πείρα γνωρίζουν θέματα αγωγής παιδιών και εφήβων, και με παιδαγωγική συνείδηση ασκούν το επάγγελμά του εκπαιδευτικού, οφείλουν με προσοχή να σταθούν στο εξής: «Κεντρική μορφή του σχολείου είναι ο δάσκαλος, που αναλαμβάνει την ευθύνη να διδάξει τον μαθητή, σε μια σχέση μαζί-του εξ ορισμού ασύμμετρη», κατά Σταύρο Ζουμπουλάκη.

Υ.Γ. Γνωρίζω αρκετούς σχολικούς συμβούλους, κάποιοι μάλιστα είναι φίλοι και αξιόλογοι συνάδελφοι. Όμως, απορώ πως αντέχουν να υπηρετούν ένα άκρως γραφειοκρατικό εκπαιδευτικό σύστημα, μια εκπαίδευση «αντιεκπαιδευτική».

Σύνθημα σε σχολική αίθουσα!

Με τη ματιά του ιστορικού!

«Το γεγονός ότι όλοι οι αραβικοί εθνικισμοί έχουν ως σημείο σύγκλισης την εχθρότητά τους απέναντι στον παλαιό τους αντίπαλο, το Ισραήλ, δεν πρέπει να μας εκπλήσσει. Το κράτος του Ισραήλ, που δημιουργήθηκε την επομένη του Δεύτερου Παγκόσμιο Πολέμου, δεν μοιάζει να είναι ένα κατεξοχήν έργο της Δύσης, και μάλιστα της πιο μισητής Δύσης; Τα αξιοθαύμαστα τεχνικά του επιτεύγματα –που τα τροφοδοτούν κεφάλαια από όλον τον κόσμο- οι επανειλημμένες επιδείξεις δύναμης κατά της Αιγύπτου, το 1948, και στην υπόθεση του Σουέζ, με τη νικηφόρο προέλαση του μικρού του στρατού στην εκτεταμένη χερσόνησο του Σινά (1956), όλα αυτά προκαλούν φθόνο, φόβο, εχθρότητα, και επιβαρύνουν ένα παμπάλαιο ανταγωνισμό. Δικαίως γράφει ο Ζακ Μπερκ[1]: “Άραβες και Εβραίοι είναι και οι δύο, ας μου επιτραπεί η έκφραση, λαοί περιούσιοι. Δύο περιούσιοι λαοί μαζί είναι πάρα πολύ για τους διπλωμάτες και για τα επιτελεία! Η άσπονδη σύγκρουση οφείλεται ακριβώς στη συγγένεια των αντιπάλων, που κατάγονται και οι δύο από τον Αβραάμ, κι έχουν το ίδιο ευγενές προνόμιο του μονοθεϊσμού… Οι δρόμοι που ακολούθησαν στις σχέσεις τους με τη Δύση ήταν διαφορετικοί. Οι πρώτοι, μέσα από τη διασπορά, κατάφεραν να διατηρήσουν το κοινοτικό ιδεώδες τους, ενώ απ’ την άλλη προσαρμόστηκαν οι ίδιοι στις επίμονες τεχνικές των Εθνικών. Οι δεύτεροι, παρέμειναν στη δική τους γη, αλλά κατακτήθηκαν, διαμελίστηκαν και είχαν το προνόμιο ή την ατυχία να παραμείνουν αυτοί που ήταν. Έτσι εξηγείται η ανισότητα των μέσων που αντιπαρατίθενται σήμερα, η διαφορετική στάση, ο διαφορετικός λόγος που διατυπώνουν. Οι πιο αντικειμενικοί Άραβες συγγραφείς έσκυψαν με πικρία πάνω σ’ αυτό που αποκαλούν “καταστροφή”… του 1948. Ακριβώς όπως και οι δικοί μας συγγραφείς, ο Ταιν[2] και ο Ρενάν[3], μετά το 1870, συμβουλεύουν κι αυτοί τους συμπατριώτες τους να κάνουν τις προσαρμογές που χρειάζονται ώστε να αποφύγουν στο μέλλον παρόμοιες περιπέτειες”».

FERNAND BRAUDEL. (2009). Γραμματική των Πολιτισμών, μτφρ. Άρης Αλεξάκης, Αθήνα: Μορφωτικό Ίδρυμα Εθνικής Τραπέζης, σσ. 166-167.

Οι υποσημειώσεις δικές μου.

[1] Γάλλος μελετητής του Ισλάμ και κοινωνιολόγος του Collège de France.

[2] Γάλλος ιστορικός, κριτικός και φιλόσοφος.

[3] Γάλλος ιστορικός των θρησκειών, φιλόλογος, φιλόσοφος, βιβλικός μελετητής και κριτικός.

Το σχέδιο για το Αιγαίο αποκαλύπτεται και είναι ΤΡΟΜΑΚΤΙΚΟ!

 

ΠΗΓΗ: Militaire News

Το «μεγάλο Ισραήλ» που θέλει και την Κύπρο και το νέο 1914 που ζούμε

 

ΠΗΓΗ: Militaire News

«Φωτιά και τσεκούρι στους προσκυνημένους»

Η εθνική μας κυριαρχία στο Αιγαίο Πέλαγος και οι πατάτες στη λαϊκή αγορά!

«Στα 9; στα 8; Να αμέσως - αμέσως μια διαπραγμάτευση, δεν είναι;» και συνεχίζει η κα Γαβουνέλη: «Όταν ξεκινά κανείς μια διαπραγμάτευση ξεκινά από το μέγιστο που μπορεί να ζητήσει… Θεωρητικά (δεν ξέρω γιατί, μα εδώ την κα Γαβουνέλη έπιασε ξερόβηχας) είναι μονομερής όπως το ‘κανε στο Ιόνιο, εν τοις πράγμασι όμως θα είναι κομμάτι της διαπραγμάτευσης (!) αυτονόητο και λογικό… Η λογική οποιασδήποτε διαπραγμάτευσης, είτε αγοράζουμε πατάτες στη λαϊκή είτε φτιάχνουμε την αιγιαλίτιδα είναι η ίδια…

Δεν μας τα λέει καλά η κα Γαβουνέλη, ή μήπως θέλει να μας προετοιμάσει για κάτι που έχει ήδη αποφασιστεί; Όλοι ξέρουμε πως σύμφωνα με το άρθρο 3 της Σύμβασης για το Δίκαιο της Θάλασσας, κάθε κράτος έχει το δικαίωμα να καθορίσει το εύρος της χωρικής του θάλασσας το οποίο δεν θα υπερβαίνει τα δώδεκα ναυτικά μίλια, μετρούμενα από τις γραμμές βάσεως και πως με τέτοια ενέργεια είναι μια από τις ελάχιστες μονομερείς πράξεις που η Σύμβαση προβλέπει.

ΠΗΓΗ: Δεν είναι τα χωρικά ύδατα σαν τις πατάτες στη λαϊκή, κυρία Γαβουνέλη…

All Along the Watchtower

ΠΗΓΗ: CitizenGatsby

Take A Chance With Me

Χαν Κανγκ: Η λογοτεχνία ως φωνή των φιμωμένων

Του ΔΙΟΝΥΣΙΟΥ ΣΚΛΗΡΗ

Το πρόσφατο Βραβείο Νόμπελ Λογοτεχνίας αναδεικνύει μία πολύ ενδιαφέρουσα λογοτεχνική περίπτωση. Η Χαν Κανγκ δίνει φωνή στη διττότητα της Νότιας Κορέας, ως μία χώρας τεχνολογικής προόδου, αλλά και τεράτων, που δεν είναι παρά η απωθημένη πλευρά του κορεατικού θαύματος. Γράφει σε διάλεκτο του Νότου, επιχειρώντας μία δημοκρατική συνένωση η οποία βασίζεται στην καλλιέργεια της εντοπιότητας. Στις Ανθρώπινες Πράξεις σκοπός της είναι η λεκτικοποίηση όσων έχουν αποκρυβεί από τη μακροχρόνια καταστολή, επειδή οι φορείς του εναλλακτικού λόγου φιμώθηκαν εξαιτίας φυλακίσεων ή και εκτελέσεων, αλλά και λόγω της λογοκρισίας, η οποία στην ιστορία της Νότιας Κορέας είναι απολύτως πρόσφατη. Το έργο επικεντρώνει σε αυτούς που υπομένουν την κρατική βία εν σιωπή.

Στη Χορτοφάγο η κύρια ηρωίδα παραμένει σιωπηλή, ενώ η ιστορία της αποδίδεται από τρεις διαφορετικούς αφηγητές, ήτοι από τον σύζυγο, τον κουνιάδο και τη μεγαλύτερη αδελφή της (είτε σε πρώτο, είτε σε τρίτο πρόσωπο), αποδίδοντας ένα μεγάλο φάσμα συναισθημάτων, μεταξύ των οποίων η εμμονή, η φρίκη και ο φθόνος. Η Χαν Κανγκ προβαίνει σε μια ανατομία του συνδυασμού καπιταλισμού και πατριαρχίας, μέσα από την επιδίωξη ενός στυγνού καριερισμού, ο οποίος συνδυάζεται με πατριαρχικούς εθισμούς καταπίεσης. Η χορτοφαγία εξελίσσεται σε νευρική ανορεξία και σε μία κατάσταση, η οποία θα μπορούσε συμβατικά να χαρακτηρισθεί ως σχιζοφρένεια, καθώς η ηρωίδα αισθάνεται ταύτιση με τα φυτά. Ωστόσο, η ψυχιατρικοποίηση της συνθήκης της, η οποία είναι κατά βάθος υπαρξιακή, στην ουσία δείχνει ότι η τρέλα ανήκει στην κανονική ζωή που είναι συνυφασμένη με τον φόνο. Το έργο θίγει τη βία η οποία είναι εγγενής σε κάθε βρώση, κατά τρόπο που δείχνει τη βαθιά διαπλοκή της ζωής και του θανάτου, αφού η ίδια η επιβίωσή μας βασίζεται στον θάνατο άλλων ζωών, καθιστώντας αδύνατη την αθωότητα. Το ήθος που προτείνει το έργο είναι εντέλει αυτό της αποχής, μία σκέψη ότι είναι καλύτερο να συμμετέχεις λιγότερο στη φονικότητα της ζωής. Παρακολουθούμε μια σταδιακή απογύμνωση, η οποία περιλαμβάνει πρώτα την παραίτηση από τις αστικές συμβάσεις, μετά από την επιθυμία εν γένει (κατά τρόπο που θυμίζει βουδιστικές διδασκαλίες) και στη συνέχεια, όμως, ακόμη και από την ίδια τη συμπόνια (και εδώ θα μπορούσαμε να κάνουμε λόγο για έναν μεταμοντέρνο μεταβουδισμό). Η ηδονή και η ομορφιά της ζωής εν γένει παρουσιάζεται ως συνυφασμένες με την εγκληματικότητα. Ενώ το έργο έχει έναν συνδυασμό αισθησιασμού και οδύνης, δείχνει μια συναίρεση της πατριαρχίας και της βίας κατά μία πολύ ιδιαίτερη μορφή οικοφεμινισμού.

Η Χαν Κανγκ μπορεί να θεωρηθεί ως μία σύγχρονη οικοφεμινιστική εκδοχή του Φραντς Κάφκα, καθώς διαθέτει μία παρόμοια πραγμάτευση υπαρξιακών θεμάτων μέσα από το γκροτέσκο και το φρικώδες. Θα μπορούσαμε να μιλήσουμε για μια «δυσφορία είδους» που βιώνει η πρωταγωνίστρια, η οποία την οδηγεί στη δική της δι-ειδική μεταμόρφωση, δρασκελώντας μάλιστα τον κόσμο των ζώων, που μπορεί να είναι απαλλαγμένα από την αμαρτία, όχι, όμως, και από τη βία, προς τον κόσμο των φυτών. Στον οικοφεμινισμό βεβαίως έχει ασκηθεί η κριτική ότι βγάζει την ουσιοκρατία από την πόρτα και την επαναφέρει από το παράθυρο, καθώς η παρομοίωση της γυναίκας με φυτό, έστω κι αν είναι με συμπαθή και καταξιωτική ματιά, αναπαράγει την αριστοτελική διχοτομία ενεργητικού άνδρα και παθητικής γυναίκας, η οποία βρίσκεται στη βάση κάθε ουσιοκρατικής σκέψης. Με τη διαφορά ότι η Χαν Κανγκ εκλαμβάνει τη λογοτεχνία ως φωνή των φιμωμένων θυμωμένων, με την έννοια ότι η συμβατική γλώσσα του κατά Ντεριντά φαλλογοκεντρισμού όχι μόνο υπονομεύεται από την αφωνία αλλά και διακόπτεται από ξεσπάσματα μουγκής βίας, που ανατρέπουν την πλοκή στα παραδόξως συναρπαστικά με διαφορετικό τρόπο μυθιστορήματα της Χαν Κανγκ. Θα μπορούσαμε επίσης να προσθέσουμε ότι έχουμε στο έργο της Χαν Κανγκ έναν ριζικό αντιανθρωπισμό, όταν ασκείται κριτική στην ίδια την ανθρωπινότητα ή, ίσως, ακόμη και στην ανθρωπιά, ως σε κάτι συνυφασμένο με την εγκληματικότητα, αλλά και στη ζωικότητα ως μια άλλη όψη της φονικότητας.

Μια νέα μετατοπισμένη ανθρωπιά που μπορεί να ανιχνευθεί στο έργο της Χαν Κανγκ είναι η κοινότητα με τα χαμηλότερα στρώματα της αλυσίδας της ζωής. Κατά τον τρόπο αυτό, η Χαν Κανγκ θα μπορούσε να συνδεθεί με τους αντιανθρωπιστές ή και με τους αντιφιλοσόφους της Δύσης που ανιχνεύουν το ιδιαζόντως ανθρώπινο στη δυνατότητα φυγής από το ανθρώπινο. Αν, όμως, στον Νίτσε ο αντιανθρωπισμός έχει τη μορφή της αυθυπέρβασης του ανθρώπου, στη Χαν Κανγκ λαμβάνει περισσότερο έναν χαρακτήρα αυτο-παλινδρόμησης σε πιο αρχέγονα και λιγότερο τραυματικά κοιτάσματα της ζωής.

Η εναρκτήρια σκέψη από την οποία αφορμάται ανήκει στον Γι Σανγκ, Κορεάτη ποιητή που είχε γράψει την ποίησή του υπό ιαπωνική κατοχή και στον οποίο οφείλουμε τον στίχοι «οι άνθρωποι έπρεπε να είναι φυτά». Με τη διακειμενική αυτή αναφορά η σπισιστική βία συνδέεται με την ιμπεριαλιστική (εν προκειμένω της Ιαπωνίας εναντίον της Κορέας). Με τον τρόπο αυτό η Χορτοφάγος συνδέεται θεματικά με τις Ανθρώπινες Πράξεις, ενώ η αντίστιξη ανάμεσα στην αφωνία του καταπιεσμένου ανθρώπου και στη διεκδίκηση της φωνής μέσω μιας εναλλακτικής γλώσσας μας οδηγεί περισσότερο στο έργο Μαθήματα Ελληνικών. Στα Μαθήματα Ελληνικών επίσης η αντίθεση που στήνεται είναι ανάμεσα στη φωνή και την αφωνία, καθώς μία γυναίκα θύμα οικογενειακής κακοποίησης χάνει τη δυνατότητα να μιλήσει, ενώ ο άνδρας πρωταγωνιστής οδεύει προς την τυφλότητα λόγω κληρονομικής ασθένειας. Τα αρχαία ελληνικά έχουν το νόημα μιας γλώσσας, η οποία πια δεν ομιλείται. Το μπεκετικό ζευγάρι αναδεικνύει τη γλώσσα τόσο ως επιτέλεση όσο και ως καταστροφή της ταυτότητας.

Το ενδιαφέρον με τη Χαν Κανγκ είναι ότι ενώ η θεματολογία της ανήκει εν πολλοίς σε βασικά μοτίβα της woke κουλτούρας, όπως λ.χ., η χορτοφαγία, ο φεμινισμός, ο οικοφεμινισμός, ο αντισπισισμός κ.ο.κ., η πραγμάτευσή τους είναι μη δυτική ή, έστω, είναι ξενίζουσα και εκπλήσσουσα για τον δυτικό άνθρωπο και ίσως σε αυτή την περίεργη (weird θα είχε κανείς τον πειρασμό να πει, κάνοντας σύνδεση με το Greek Weird Wave) πραγμάτευση πολύ γνώριμων θεματικών έγκειται η γοητεία της για τον δυτικό αναγνώστη, όπως και στο ότι πολύ απλές και βαθιές σκέψεις αναπτύσσονται με τρόπο ποιητικό και ανθιστάμενο στη διανοητική κατάκτηση.

Το γεγονός αυτό δημιουργεί ένα εφέ αναπαρθένευσης του βλέμματος, καθώς βλέπουμε με ανανεωμένο ανατολικό τρόπο έναν προβληματισμό, ο οποίος προκύπτει μέσα από τα αδιέξοδα της Δύσης. Είναι μάλιστα πολύ καίρια η κριτική που κάνει η Χαν Κανγκ στη συνδρομή των ΗΠΑ στο αυταρχικό καθεστώς της Νότιας Κορέας. Από αυτήν την άποψη είναι πολύτιμο το γεγονός ότι μια συγγραφέας που έχει βραβευθεί με το εμβληματικό δυτικό βραβείο (Νόμπελ) είναι ταυτοχρόνως μία καλλιτέχνιδα που έχει καταδείξει τόσο διαυγώς τον αμερικανοκίνητο καπιταλιστικό ολοκληρωτισμό προς τις χώρες της Ανατολής, καθώς ο αμερικανικός στρατός ολοκληρώνει τον οικονομικό μετασχηματισμό με τρόπο καθόλου ανεκτικό στις πολιτισμικές ετερότητες. Η Χαν Κανγκ ξεσκεπάζει έτσι τα τραύματα κάτω από τα οικονομικά θαύματα και τη βία πίσω από την οικονομική έννοια της ελευθερίας.

ΠΗΓΗ: Κοσμοδρόμιο

Ο Ευάγγελος Π. Παπανούτσος για τον Δάσκαλο

Του ΑΘΑΝΑΣΙΟΥ Ι. ΚΑΛΑΜΑΤΑ

Προσωπική θέση εκφράζω: Όσοι Εσωτερικοί Κανονισμοί για την λειτουργία των σχολικών μονάδων και να γραφούν, αν δεν λαμβάνουν υπόψη τους δύο βασικές παιδαγωγικές αρχές: την παιδαγωγική αγάπη και την υπομονή, καθίστανται κανόνες για δήθεν καλούς – υπάκουους και δήθεν κακούς – άτακτους μαθητές. Ο Ε. Π. Παπανούτσος, σε καιρό που στο σχολείο ο δάσκαλος ήταν ο φόβος και ο τρόμος των μαθητών –στα 1976- όταν έγραφε τα ωραία δοκίμιά του για την αυστηρότητα ή την επιείκεια και το νόημα των ποινών, με έμφαση διατύπωνε το εξής: 

«Αλίμονο στον Δάσκαλο που επιδιώκει με το φόβο να κερδίσει την εκτίμηση των μαθητών του, ή με το χάδι την συμπάθειά τους. Αλλιώς βλέπουν τον “αληθινό” Δάσκαλο τα παιδιά, και αλλιώς τον θέλουν για να τον λογαριάσουν και να τον αγαπήσουν».

Όταν υποχρεώνεσαι να τιμωρήσεις μιαν αταξία των μαθητών, αυτή, γράφει, είναι σοβαρότερη απ’ όταν καλείσαι να βαθμολογήσεις τις επιδόσεις τους· «δεν υπάρχει ίσως λεπτότερο θέμα στη σχολική πράξη από το θέμα της ποινής. Πολλές και ποικίλες είναι οι γνώμες που έχουν διατυπωθεί πάνω σ’ αυτό· οριστικά δεν έχει καμιά νικήσει. Γιατί το ζήτημα είναι από τη φύση του πολυσύνθετο, περίπλοκο. Η περιπτωσιολογία του δεν εξαντλείται με όλες τις αναλύσεις και τις κατατάξεις που έχουν γίνει από τους ειδικούς, ψυχολόγους και παιδαγωγούς». 

Το ερώτημα «να τιμωρούμε ή να μην τιμωρούμε τους μαθητές μας», ο αείμνηστος Παπανούτσος το θεωρεί παραπλανητικό, όπως και το ερώτημα «αυστηρότητα ή επιείκεια;» 

«Η ποινή είναι κύρωση, και η κύρωση είναι αναπόσπαστη από κάθε πειθαρχικό κανόνα. Το σχολείο είναι μια μικρή κοινωνία, και κάθε κοινωνία, για να μη διαλυθεί χρειάζεται πειθαρχικούς κανόνες. Το συμπέρασμα βγαίνει μόνο του: Δεν γίνεται να λείψουν από το σχολείο οι ποινές. Το ζήτημα είναι: Ποιες ποινές επιτρέπονται στο σχολείο; Πότε και πως πρέπει να αποφασίζονται και να εκτελούνται; Και εδώ το λόγο έχει ο Δάσκαλος ο “γνωστικός” που θέλει να τιμήσει το έργο του και όχι μόνο ξέρει, αλλά και αναδέχεται τις ευθύνες του». 

Ο Δάσκαλος που σέβεται τον εαυτό του και αγαπά τους μαθητές του στέκεται με ιδιαίτερη προσοχή στο εξής: 

«Το από παιδαγωγικήν άποψη σοβαρότερο μειονέκτημα της τιμωρίας του μαθητή από το Δάσκαλο, είναι ότι την επιβάλλει ο “από θέση του” ισχυρός σ’ ένα “από τη θέση του” αδύνατο. Η “ισχύς” που του δίνει η θέση μέσα στην τάξη, μπορεί εύκολα να παρασύρει το Δάσκαλο (όπως mutatis mutandis τον πολιτικό και τον στρατιωτικό) στην υπεροψία και στην αυθαιρεσία, στην “κατάχρηση εξουσίας”. Και η αδυναμία που αισθάνεται ο μαθητής ν’ αντιδράσει, επειδή η δική του θέση είναι στο θρανίο (εξαρτημένη) και όχι στην έδρα (αυτεξούσια), τον κάνει πολύ συχνά να συμπυκνώνει στα κρυφά την αναχαιτιζόμενη (αντ)επιθετικότητά του, να συσπειρώνεται και ν’ αναζητεί άλλους δρόμους (πλάγιους) και άλλα μέσα (όχι πάντοτε έντιμα) για ν’ ανταποδώσει τα πλήγματα. Έτσι η αίθουσα της τάξης μετατρέπεται σε πεδίο μάχης και η παιδευτική σχέση Δασκάλου και μαθητή αλλοιώνεται ριζικά, γίνεται πολεμική αναμέτρηση».

 

Αυτά, ο Παπανούτσος τα γράφει το 1976, και εμείς σήμερα κοπτόμαστε πως θα εφαρμόσουμε Εσωτερικούς Κανονισμούς Λειτουργίας των σχολικών μονάδων, οι οποίοι στο σύνολό τους είναι copy paste. Δεν τους αρνούμαι, είναι απαραίτητοι. Απαραίτητοι όμως όταν ο Δάσκαλος ως ζωντανό κι όχι ως τυπικό μέλος ενός συλλόγου διδασκόντων/ουσών λάβει υπόψη του το εξής παιδαγωγικό γεγονός : 

«Το σημερινό “παιδί”, σε όλο το φάσμα του, από το “νήπιο” έως τον “νεανία”, έχει λευτερωθεί από τους “κληρονομικούς” ενδοιασμούς, τις πλεγματικές αναχαιτίσεις που παλαιότερα έκαναν το μαθητή να σκύβει παθητικά το κεφάλι και να δέχεται αδιαμαρτύρητα την “αυθεντία” του Δασκάλου, του οποιουδήποτε Δασκάλου. Σηκώνεται και διατυπώνει με θάρρος προς κάθε κατεύθυνση τις απορίες, τις αντιρρήσεις, τις δικές του γνώμες. Και επειδή σήμερα σείεται παντού το κοινωνικό έδαφος από τα προβλήματα που έχουν γεννήσει οι οικονομικές εξελίξεις και οι πολιτικές ζυμώσεις σε όλες τις χώρες του κόσμου, αλλού βαθύτερα και ισχυρότερα, αλλού επιπόλαια και αδύνατα, η “αμφισβήτηση” έχει εισβάλει στα σχολεία όλων των τύπων και των αναβαθμών και έχει κάνει δύσκολο, τραγικά κάποτε δύσκολο το έργο του Δασκάλου». 

Τάδε έφη, λοιπόν, ο Ε. Π. Παπανούτσος, στα 1976! Και επίκαιρος εν έτει 2024!

Υ.Γ. Έχουν περάσει σχεδόν δυόμισι χιλιάδες χρόνια από την εποχή του Πλάτωνα και η Πολιτεία του είναι κι αυτή επίκαιρη: Στο 363a-e ο Αθηναίος σοφός συγγραφέας γράφει ότι, στο έδαφος της κολακείας των νέων δεν φυτρώνει η δημοκρατία αλλά η τυραννία.