Το ΥΠΑΙΘΑ πανέτοιμο για την εκπαίδευση της αμάθειας

Του ΑΘΑΝΑΣΙΟΥ Ι. ΚΑΛΑΜΑΤΑ

Το βιβλίο του Ζαν Κλωντ Μισεά: Η εκπαίδευση της αμάθειας, έχω τη γνώμη, πως λίγες ημέρες πριν την έναρξη κάθε σχολικής χρονιάς, όλων των βαθμίδων οι εκπαιδευτικοί οφείλουν να το διαβάζουν και να το ξαναδιαβάζουν. Πρόκειται για βιβλίο - εκπαιδευτικό μανιφέστο. Στο επίμετρο ο μεταφραστής του βιβλίου, Άγγελος Ελεφάντης γράφει τα εξής αποκαλυπτικά: «βασικός παιδαγωγικός και ιδεολογικός μηχανισμός για τη διδασκαλία της αμάθειας, έτσι όπως αποτυπώνεται στους εκπαιδευτικούς μηχανισμούς θεσμούς, προγράμματα σπουδών, τρόπους διδασκαλίας και εξέτασης, αποβαίνει ο κατακερματισμός της γνώσης και της εκπληροφόρησής της. Οι νέοι “μαθαίνουν” χίλια δυο και από την άλλη μεριά δεν είναι σε θέση να συνδυάσουν τις όποιες μαθήσεις τους προσφέρονται στη διάρκεια μιας πολυετούς μαθητείας τους. Συλλέγουν πληροφορίες “σερφάροντας” μέσα στον ωκεανό των λεπτομερειών και της κατακερματισμένης γνώσης». Η παραπάνω διαπίστωση είναι χιλιοειπωμένη αλλά ουδείς τολμά να αλλάξει τα εκπαιδευτικά πράγματα. Ο Μισεά γράφει για εκείνες τις εκπαιδευτικές αλήθειες που, στις επιστήμες της εκπαίδευσης, είναι γνωστές αλλά αρκετοί διδάσκοντες στις σχολικές τάξεις αγνοούν. Μια απ’ αυτές τις αλήθειες είναι: η «πρόοδος της αμάθειας» όλο και περισσότερο κυριαρχεί στο σχολείο. Και «με την έκφραση “πρόοδο της αμάθειας”», γράφει ο Μισεά, «εννοώ εδώ λιγότερο την εξαφάνιση των απαραίτητων γνώσεων με τον τρόπο που συνήθως διεκτραγωδείται (και συχνά δικαίως) και περισσότερο την προοδευτική παρακμή της κριτικής διάνοιας, δηλαδή αυτής της θεμελιώδους δεξιότητας του ανθρώπου να κατανοεί σε ποιόν κόσμο καλείται να ζήσει και, συνάμα, κάτω από ποιες συνθήκες η εξέγερση εναντίον του κόσμου συνιστά ηθική αναγκαιότητα».

Οι καθαρίστριες στα σχολεία

Του ΑΘΑΝΑΣΙΟΥ Ι. ΚΑΛΑΜΑΤΑ

Πιστεύουν πως πέτυχαν κάτι σπουδαίο οι αρμόδιοι για την καθαριότητα των σχολικών κτιρίων. Στις 6 εργαζόμενες πλήρους απασχόλησης προστίθενται άλλες 10 λένε, εδώ, στο Δήμο Μυτιλήνης. Και νομίζουν πως το πρόβλημα περί καθαρών σχολείων λύθηκε! Προσκαλώ κάποιον ή κάποια από τους υπεύθυνους της καθαριότητας του Δήμου Μυτιλήνης να επισκεφθεί ένα σχολείο. Να μπει σε σχολικές τάξεις. Και να μου πει ποια εικόνα αποκόμισε ιδίοις όμμασι, και ευθύς αμέσως θα τον παραπέμψω να απαγγείλει το ωραίο ποίημα του Ντίνου Χριστιανόπουλου, με τίτλο «Καθαρίστρια»: «Φώναξε έξαλλη. // Μπήκαν μπουλούκι, λέρωσαν, / με τις αρβύλες-τους το πάτωμα. / Μόλις το είχα σφουγγαρίζει / τρίβοντας ένα ένα τα σανίδια, / φτύνοντας αίμα ένα ολόκληρο πρωί».

Ας μη γελιόμαστε, η Μυτιλήνη όπου και να την περπατήσεις… και σε σχολεία, είναι μια βρώμικη πόλη. Το πρόβλημα δεν αφορά μόνο τους εκάστοτε υπεύθυνους για την καθαριότητα δημοτικούς άρχοντες. Αφορά και εμάς τους πολίτες που με την απαιδευσία μας, πετάμε τα σκουπίδια-μας όπου να ‘ναι, φτάνει να μην είναι μέσα στο σπίτι-μας.

«νὰ παρηγορᾶτε τοὺς ξένους»

[…] νὰ παρηγορᾶτε τοὺς ξένους καὶ νὰ τοὺς δίνετε ψωμὶ νὰ τρώγουσιν καὶ νὰ γευματίζουν καὶ ἀπὸ κανένα κομμάτι ψωμὶ καὶ νὰ πηγαίνουσιν εἰς τὴν ὥραν τὴν καλήν.

Διότι ἀκούομεν, ἀδελφοί μου, ὁποὺ λέγει ἡ Παλαιὰ Διαθήκη, ὅτι ὁ Πατριάρχης Ἀβραὰμ […] βάνει καὶ κτίζει ἕνα σπίτι καὶ ἀνοίγει τρεῖς θύρας καὶ ἔβαλε ψωμᾶν καὶ ἐζύμωνεν, καὶ ὅσοι ἄνθρωποι ἐδιάβαινον, ὅλους τοὺς ἐφίλευεν. Καὶ εἶχε συνήθειαν, κάθε ἡμέραν, ἂν ἴσως δὲν ἐπήγαινεν ξένος νὰ φάγῃ ψωμί, μήτε ὁ Ἀβραὰμ δὲν ἔτρωγεν.

Ἅγιος Κοσμᾶς ὁ Αἰτωλὸς

ΠΗΓΗ: ἀδράχτι

Η Ανδρονίκη... του Απόδημου Ελληνισμού... της «Αόριστης Ελλάδας»

«Όπου Έλληνας επί γης, η ίδια πίκρα, η ίδια μονότονη γκρίνια για την ανημπόρια της φυλής», γράφει ο Χρήστος Γιανναράς στο βιβλίο-του «Αόριστη Ελλάδα: Κονσέρστο για δύο αποδημίες» (κυκλοφόρησε από τις εκδόσεις Δόμος, το 1994). Στην μακραίωνη ιστορία του Ελληνισμού, Έλληνες της Διασποράς συνέβαλαν σημαντικά και αποφασιστικά στην οικονομική, κοινωνική, πολιτιστική και οικονομική ανάπτυξη των χωρών που εγκαταστάθηκαν. Οργανώθηκαν από μόνοι-τους, «σαν να μην υπάρχει ελλαδικό κέντρο, ωσάν η Ελλάδα να είναι μόνο “ο καινούργιος κόσμος μέγας” της διασποράς», κάνοντας το αποφασιστικό βήμα της διάδοσης του ελληνικού πολιτισμού στα πέρατα της οικουμένης· σαν τους ιεραπόστολους της Ορθόδοξης Χριστιανικής Πίστης, που έκαναν -και συνεχίζουν να κάνουν πράξη- τη διάδοση του Ευαγγελίου σε ολάκερο τον κόσμο.

Γνώρισα τον κ. Δημήτρη Ζητιανέλλη πριν λίγα χρόνια, μέσω του κ. Παναγιώτη Παρασκευαΐδη, γνωστού στη Μυτιλήνη και στη Λέσβο εν γένει φιλολόγου και πνευματικού ανθρώπου. Το πρώτο λογοτέχνημα του κ. Ζητιανέλλη, Τόποι και Άνθρωποι (εκδόσεις Ωκεανίδα, Αθήνα 2017), είχα την τιμή και τη χαρά να το παρουσιάσω στην Αίθουσα Τελετών του ιστορικού Γυμνασίου Μυτιλήνης, του οποίου απόφοιτος υπήρξε ο συγγραφέας.

Το βιβλίο που κρατάτε στα χέρια σας είναι το δεύτερο λογοτέχνημα του κ. Ζητιανέλλη. Πρόκειται για ένα ενδιαφέρον αυτοβιογραφικό βιβλίο, το οποίο περνά μέσα από την αγαπημένη σύζυγό του Ανδρονίκη. Εξού και ο τίτλος Ανδρονίκη. Διαβάζοντάς το διαπίστωσα ότι η αξέχαστη σύζυγός του Ανδρονίκη, στην πολυτάραχη ζωή-της δίπλα στον αγαπημένο-της σύζυγο κ. Δημήτρη, υπήρξε εκείνη η σύζυγος όπου ο γάμος δύο ανθρώπων, ως Μυστήριο της Εκκλησίας, υπήρξε ευλογημένος από το Θεό. Οι πατρίδες του κ. Δημήτρη και της Ανδρονίκης υπήρξαν δύο: η Μητέρα Λέσβος και το Κέιπ Τάουν. Στη δεύτερη, με τα παιδιά-τους μεγαλούργησαν, πρώτευσαν σε πολλούς τομείς: οικονομικούς, κοινωνικούς, εκκλησιαστικούς και πολιτιστικούς. Ως Έλληνες με συνείδηση ελληνικότητας και εκκλησιαστικότητας, άνθρωποι αρχοντιάς του κοσμοπολίτη, ορέχτηκαν το άριστο, πάντα μέσα από το συλλογικό ασυνείδητο της Ελληνικής Ομογένειας στον αφρικανικό χώρο.

Διαβάζοντας ετούτο το βιβλίο, ο αναγνώστης θα συνειδητοποιήσει ότι οι Έλληνες όπου γης –εδώ η οικογένεια του κ. Ζητιανέλλη, μέσω της Ελληνίδας συζύγου-του, της Ανδρονίκης (Νέττας όπως χαϊδευτικά την αποκαλούσε)- δεν παύουν να τολμούν να κάνουν πράξη το αποφασιστικό βήμα μαρτυρίας του πολιτισμού των Ελλήνων στο μακρινό Κέϊπ Τάουν. Σ’ αυτή την περίπτωση πρωταρχικός ήταν ο ρόλος της Ανδρονίκης, της στοργικής, χαρισματικής και πανταχού παρούσας Ελληνίδας μάνας.

Από τον πρόλογο του βιβλίου. Α.Ι.Κ.

Κρώζοντας μέχρι την επόμενη θύελλα

Του ΑΘΑΝΑΣΙΟΥ Ι. ΚΑΛΑΜΑΤΑ

Στην Κυβέρνηση λένε ότι είναι βαρύ το κλίμα λόγω των πυρκαγιών που καίνε την πατρίδα μας. Μα, πώς να μην είναι; Όταν ως Επιτελικό Κράτος έχεις αποτύχει σ’ όλους σχεδόν τους τομείς του δημόσιου βίου! Δεν είμαι πολιτικός για να κάνω αντιπολίτευση. Εξάλλου κι αυτής, τα πεπραγμένα, τα έχουμε δει κατ’ επανάληψη, όποια κομματική χρωματική απόχρωση κι αν έχει, εδώ και δεκαετίες. Ας το καταλάβουμε, επιτέλους: ο νόθος πολιτικός λόγος δημιουργεί και νόθα πολλαπλά προβλήματα. Στους πολίτες, άραγε, τι έχει απομείνει; Μα, η φοβία, το αίσθημα της ανασφάλειας, εν τέλει της μοναξιάς. Περίτρομοι κρώζουν πότε θα ξεσπάσει η επόμενη θύελλα.

Έντβαρτ Μουνκ, «Η Κραυγή»· μία τις πολλές εκδοχές του πίνακα, φυλαγμένη στην Εθνική Πινακοθήκη της Νορβηγίας, Όσλο.

Οι νέες ταυτότητες και ο Μεγάλος Αδελφός

Γράφει ο Αθανάσιος Ι. Καλαμάτας

ΠΗΓΗ ΕΙΚΟΝΑΣ: SLpress.GR

Για τις νέες ταυτότητες που όλοι θα κληθούμε να παραλάβουμε, οικειοθελώς ή με άνωθεν πολιτική επιβολή, η συζήτηση που γίνεται προέρχεται από ομάδες που έχουν δύο χαρακτηριστικά. Η μία είναι η γνωστή κατά καιρούς ομάδα που κινείται στα όρια του φονταμενταλισμού και της συνωμοσιολογίας. Αυτή, ως συνήθως, θεριεύει και κυριαρχεί στο Διαδίκτυο, με δημοσιεύματα περί «αντίχριστου» και «666» και που, βέβαια, με αριστοτεχνικό τρόπο σπέρνει τον πανικό, με «προφητείες» προερχόμενες κυρίως από τον παρεκκλησιαστικό χώρο, προμηνύοντας το τέλος του κόσμου ετούτου. Η άλλη ομάδα θα ‘λεγα ότι είναι σοβαρή. Τα επιχειρήματα που καταθέτει στη δημόσια συζήτηση γεννούν γόνιμο προβληματισμό: ο αντίλογος όσων με πολύ καλά άρθρα-τους αντιστέκονται στις νέες ταυτότητες έχει άμεση σχέση με την αξία γύρω από την αλήθεια του ανθρώπινου προσώπου. Στο χώρο μάλιστα της θεολογίας αυτή η αλήθεια αποτελεί ένα από τα βασικά στοιχεία της διδασκαλίας-της. Δεν γνωρίζω τι τελικά θα πράξει η Πολιτεία και η Εκκλησία έναντι μιας κοινωνίας, που από τη μια πλευρά βρίσκεται αντιμέτωπη με τον πανικό και από την άλλη αγωνιά για την αναγκαιότητα να εκδοθούν οι νέες ταυτότητες.

Έχω τη γνώμη ότι, η αφετηρία του προβλήματος γύρω από το ηλεκτρονικό φακέλωμα, που σίγουρο είναι πως είναι υπαρκτό και που, με τις νέες ταυτότητες θα προχωρήσει περαιτέρω, μπορεί να αναζητηθεί και αλλού, πιο πέρα από τις ήδη υπάρχουσες οπτικές και πτυχές των μέχρι τώρα αντιδράσεων· να αναζητηθεί, δηλαδή, στη χρήση της Τεχνολογίας από τον άνθρωπο του 21ου αιώνα. Το λέγω αυτό γιατί στη χρήση της Τεχνολογία βλέπουμε τη θετική και την αρνητική-της όψη. Η πρώτη αναφέρεται στην a priori λυτρωτική ωφέλειά της προς τον άνθρωπο. Τα παραδείγματα είναι πάρα πολλά, δεν χρειάζεται να τα απαριθμήσουμε. Η δεύτερη, η πιο σοβαρή -στην προκειμένη περίπτωση και για τις νέες ταυτότητες- είναι ο έλεγχος της συμπεριφοράς και του τρόπου ζωής κάθε ανθρώπου. Λέγεται πως οι νέες ταυτότητες θα φέρουν τα γνωστά microchip, τα οποία θα περιέχουν πολλές πληροφορίες του κατόχου-τους. Σαφέστατα, εδώ, πρόκειται για πλήρη έλεγχο του σύγχρονου αυτονομημένου ανθρώπου.

Το κριτήριο αυτό, του ελέγχου της ζωής του ανθρώπου -όμως όχι και του θανάτου-του- κατά τη γνώμη-μου είναι καίριο και φέρνει στο προσκήνιο το ερώτημα που θέτει η Ανιές, η ηρωίδα στο έργου του Μίλαν Κούντερα: Η Αθανασία. Με λογοτεχνικό και φιλοσοφικοθεολογικό θα ’λεγα τρόπο, ο Κούντερα θέτει ένα από τα πιο σημαντικά ερωτήματα για τον άνθρωπο της Τεχνολογίας στον 21ου αιώνα. Όπως θα διαπιστώσετε ευθύς αμέσως, η σκέψης-μας μπορεί να πάει πάρα πολύ παρακάτω: «Ένα ερώτημα χοροπηδούσε στο μυαλό-της: μετά το θάνατο, ποιόν τρόπο ύπαρξης έχει προγραμματίσει ο υπολογιστής;» ρωτά η Ανιές. Δύο είναι οι πιθανές περιπτώσεις. Η πρώτη: «Αν ο υπολογιστής του Δημιουργού έχει ως μοναδικό πεδίο δράσης τον πλανήτης-μας, κι αν εξαρτιόμαστε από αυτόν και μόνο από αυτόν, δεν μπορούμε να περιμένουμε μετά θάνατον παρά μια παραλλαγή αυτού που γνωρίσαμε στη ζωή· δεν θα συναντούμε παρά τοπία παρόμοια, παρόμοια πλάσματα. Θα είμαστε μόνοι στο πλήθος; Α, η μοναξιά είναι τόσο λίγο πιθανή, ήδη στη ζωή ήταν σπάνια, τι να πει λοιπόν κανείς μετά θάνατον! Υπάρχουν τόσοι περισσότεροι νεκροί από ζωντανοί!»

Η δεύτερη πιθανή περίπτωση (κατά Κούντερα) είναι: «πάνω από τον γήινο υπολογιστή υπάρχουν άλλοι που ιεραρχικώς είναι ανώτεροί του. Στην περίπτωση αυτή, το ον μετά θάνατον δεν θα έπρεπε αναγκαστικά να μοιάζει μ’ αυτό που έχουμε ήδη ζήσει, και ο άνθρωπος θα μπορούσε να πεθαίνει με μια αόριστη, αλλά δικαιολογημένη, ελπίδα».

Τι δέον γενέσθαι, θα ρωτήσουν πολλοί που, υπό το άγχος της επικράτησης του Μεγάλου Αδελφού (κατά Τζωρτζ Όργουελ), θα ελέγχει τα πάντα και θα ασκεί απόλυτο έλεγχο στις ανθρώπινες πράξεις και συνειδήσεις; Νομίζω πως πρέπει σοβαρά να προβάλουμε και πολύ προσεκτικά να ακολουθήσουμε βασικά προτάγματα της μη παρέμβασης κανενός πάνω στην ελευθερία της βούλησης του ανθρώπου. Πέραν των εξαιρετικά σημαντικών παραμέτρων που παραπάνω θέτει η γραφίδα του Κούντερα, να σημειώσουμε ακόμα εδώ ότι, οποιαδήποτε κατάχρηση της ελευθερίας του ανθρώπου θα τον χρεώσει με ένα πλήθος από δεινά, τόσο στη σχέση-του με τους συνανθρώπους-του, όσο και στη σχέση-του με την υπόλοιπη κτίση αλλά και τον Δημιουργό-του. Συνιστώ υπομονή κι όχι πανικό!

Το κράτος είναι ο καθρέφτης μας

Tου ΠΑΝΤΕΛΗ ΣΑΒΒΙΔΗ

ΠΗΓΗ ΕΙΚΟΝΑΣ: real.gr

Η τραγωδία που, δυστυχώς, μόνο να παρακολουθήσουμε μπορούμε χωρίς δυνατότητα να κάνουμε κάτι δείχνει την ανικανότητα του κράτους και την επικινδυνότητα των υποστηρικτών, δουλοπαροίκων του. Τα περί κλιματικής αλλαγής, δεκτά ως ένα σημείο, αλλά είναι επιχειρήματα κηνσόρων μιας αρρωστημένης κοινωνίας από τα οποία επιχειρήματα οι παρακμιακοί θεσμοί του και αυτοί που τους αναπαράγουν πλουτίζουν.

Η όλη κατάσταση μού έφερε στο νου τις επιθέσεις που δέχονται όσοι κατά καιρούς, τελευταία με χθεσινό δημοσίευμα στο οποίο αναφέρθηκα, «εν καιρώ ειρήνης» προσπαθούν να διεγείρουν συνειδήσεις και συναντούν απέναντί τους έναν βδελυρό κομματικό στρατό και τους βολεμένους που τους επιτίθενται. Με νοοτροπία επικυρίαρχου, προς τους υποτακτικούς του, και με υπαλλήλους να τους έχει καταστήσει σαν και αυτό, σε ραχάτι και βασανιστές των πολιτών του, το ελληνικό κράτος απέτυχε σε όλα. Κράτος σημαίνει μια οργανωμένη και ισχυρή οντότητα.

Αυτό το συνονθύλευμα ατάκτως ερριμμένων, με κέντρο μια πόλη που το μόνο που παράγει είναι παρακμή -μάστιγα του ελληνισμού από την αρχαία εποχή- είναι ο ορισμός της αποτυχίας. Το κράτος παρέχει αίσθημα ασφάλειας στους πολίτες του, αποτελεσματικές λειτουργίες και προσπαθεί να πετύχει και την ευημερία τους. Ας σηκώσει το χέρι όποιος στο κράτος αυτό αισθάνεται ασφαλής. Ας σηκώσει το χέρι όποιος δεν τυραννήθηκε από τη γραφειοκρατία του. Ας σηκώσει το χέρι όποιος δεν έχει ζήσει τον παραλογισμό του, τη διαφθορά του.

Αυτό το κράτος το αρμέγουν κατ' αρχάς οι πολιτικοί και οικονομικοί ταγοί τους και από τα αποφάγια τους -που δεν είναι λίγα- σιτίζονται και οι προπαγανδιστές του. Και εκεί τελειώνει η ιστορία. Αυτοί είναι το κράτος. Οι υπόλοιποι είναι οι δουλοπάροικοί του που προσπαθούν να βολευτούν. Αυτό το κράτος δεν πρόκειται να αλλάξει αν δεν αλλάξει νοοτροπία. Αλλά νοοτροπία δεν θα αλλάξει διότι η πλειοψηφία της κοινωνίας μετέχει στις δομές του. Αυτό το κράτος, τελικά, θέλει η πλειοψηφία αυτού του λαού. Διότι κάπου είναι περιπεπλεγμένη στις δομές του.

Ένα συγκεντρωτικό κράτος στον σκληρό πυρήνα μιας πόλης που λέγεται πρωτεύουσα, με όλη τη σαπίλα συγκεντρωμένη γύρω του και με τους μηχανισμούς του να εκμεταλλεύεται αποικιοκρατικά την υπόλοιπη χώρα και το λαό της. Αυτό είναι το κράτος που μας καταστρέφει, δεν μας προστατεύει, μας εκμεταλλεύεται. Αυτό το κράτος θα βγει νικητής και την επομένη της καταστροφής. Διότι έχει τη δύναμη και τους μηχανισμούς να ξεμπερδεύει με τους επικριτές του. Θα αγανακτήσουμε και την επομένη της συντελούμενης καταστροφής θα αναπαράγουμε τις ίδιες συνθήκες ύπαρξής μας.

Ακόμη και τα γειτονικά κράτη που βγήκαν ταλαιπωρημένα από την λαίλαπα του ολοκληρωτισμού μάς έχουν ξεπεράσει. Υπάρχει στην κοινωνία η θέληση να αλλάξει αυτό το κράτος; Θα το δούμε τις επόμενες ημέρες. Προς το παρόν όλες οι δομές του -ακόμη και ο στρατός που είναι προορισμένος για τα σύνορα- είναι συγκεντρωμένες στο λεκανοπέδιο μην και το παιδί της μαμάς υπηρετήσει μερικούς μήνες μακρυά και υποστεί ψυχολογικά προβλήματα. Και οι υποδομές του στρατού συγκεντρωμένες στις νότιες περιοχές για να αναπαράγει ηχηρά τη διαχρονική ιδεολογία του μικροελλαδισμού. Αυτήν που όταν κλήθηκε να ορίσει περί τα μέσα του 1850, πρότεινε όσοι δεν κατάγονται από τις περιοχές που απελευθερώθηκαν –και ήταν πολλοί οι πρωταγωνιστές της Επανάστασης- να μην μπορούν να γίνουν δημόσιοι υπάλληλοί του. Η εξουσία και η μαρμάγκα, δηλαδή, πρώτο μέλημά τους.

Αυτό το κράτος είναι δικό μας. Είναι δικό μας γιατί σαν και αυτό είμαστε. Αν δεν ήμασταν θα αναζητούσαμε, θα βρίσκαμε και θα υποστηρίζαμε κάποιους που θέλουν να το αλλάξουν. Το κράτος είναι ο καθρέπτης μας. Αν σας πω αμφισβητήστε το μπορεί να βρεθώ στα κάτεργά του με όλους σας να το χειροκροτείτε. Το κράτος είναι ο καθρέπτης μας. Δυστυχώς.

ΠΗΓΗ: ΑΝΙΧΝΕΥΣΕΙΣ

Μεγάλος ἀνήφορος

Του ΜΑΝΩΛΗ ΚΟΤΤΑΚΗ

OTAN ξέσπασε ἡ φωτιά στήν Νέα Ἀγχίαλο, καί στήν Ρόδο, τολμήσαμε νά γράψουμε ἀπό αὐτήν ἐδῶ τήν θέση ὅτι ἐπρόκειτο –εἰδικῶς γιά τήν πρώτη, γιά πολεμική ἐνέργεια.

Καί παραθέσαμε συγκεκριμένες πληροφορίες πού εἴχαμε ἀπό στρατιωτικές πηγές γιά τίς φωτιές πού ἔβαλαν ἄγνωστοι περιμετρικά τοῦ στρατοπέδου σέ τέσσερα σημεῖα, προκειμένου νά φτάσουν μέχρι καί τά μαχητικά ἀεροσκάφη F-16. Τελικῶς ἐπέτυχαν νά ἀνατινάξουν τήν ἀποθήκη πυρομαχικῶν. Οὐδείς τόλμησε νά διαψεύσει τήν ἐκτίμησή μας ὅτι ἐπρόκειτο περί πολεμικῆς ἐνέργειας.

Οὐδείς τόλμησε νά φέρει ἀντίρρηση στό συμπέρασμά μας, ὅτι ἡ ἐνέργεια αὐτή συνδέεται μέ τό γεγονός, ὅτι οἱ στρατιωτικές βάσεις πού εἶναι ἐγκατεστημένες στόν νομό Μαγνησίας στό Στεφανοβίκειο συνδέονται μέ τόν πόλεμο τῆς Οὐκρανίας. Οὐδείς ἐπίσης τόλμησε νά μᾶς φέρει ἀντίλογο γιά τήν ἐκτίμηση πού διατυπώσαμε ὅτι ἡ φωτιά στήν Ρόδο συνδέεται μέ τό γεγονός ὅτι τό νησί μας θεωρεῖται ἀποστρατιωτικοποιημένο ἀπό κάποιους πού πιέζουν νά τό ὑπογράψουμε κι ἐμεῖς αὐτό. Ἀπό τόν δορυφόρο ἦταν καθαρό ὅτι τό νησί περικυκλώθηκε ἀπό φωτιές ἀριστοτεχνικά.

Καί ἀξιολογήθηκε ἡ ἀντίδραση τῶν ἑλληνικῶν ἀρχῶν στήν ταχύτητα κατάσβεσής τους.

Ἐπισήμανα σέ ἄπειρους φίλους ἐκεῖνες τίς ἡμέρες ἰδιωτικῶς, ἐνῷ ἄφησα καί μερικούς ὑπαινιγμούς στά κείμενά μου, ὅτι τό ἑπόμενο μέτωπο θά εἶναι στήν Ἀλεξανδρούπολη. Ἴσως καί μετά τόν Δεκαπενταύγουστο. Καί νά πού ἦρθε. Μεγάλες φωτιές σέ ἀπόσταση ἀπό τήν πόλη, σχετικά κοντά ὅμως στό ἀεροδρόμιό της. Τό ὁποῖο μαζί μέ τήν σιδηροδρομική γραμμή καί μέ τό λιμάνι παίζουν κομβικό ρόλο στήν τροφοδοσία τῆς Οὐκρανίας σέ ὅπλα καί πρῶτες ὗλες. Ἡ εἰκόνα πού δώσαμε καί πάλι δέν ἦταν καλή. Ὁ περιφερειάρχης μιλοῦσε στά κανάλια σέ προφανῆ σύγχυση, καί δέν ἤξερε τί τοῦ γινόταν. Καί σέ αὐτό τό διαγώνισμα ἔγκαιρης ἀντιδράσεως πού κάποιοι μᾶς ἔβαλαν, ἀποτύχαμε.

Δέν εἶχα κάποια πληροφορία ὅταν διατύπωνα τήν ἐκτίμηση. Δέν εἶχα ὑπ’ ὄψη μου κάτι συγκεκριμένο. Ἔχοντας ὅμως μελετήσει βαθιά τίς φωτιές τοῦ 2007, τίς ὁποῖες κάποιοι ἀνόητοι ἀπέδιδαν τότε στήν κλιματική ἀλλαγή, ἔχω «ἐκπαιδευτεῖ» νά γνωρίζω ἄριστα τήν χορογραφία. Καί τότε τά ἴδια εἶχαν συμβεῖ. Μία μεγάλη πρόβα πρίν ἀπό τόν Δεκαπενταύγουστο μέ τίς φωτιές στήν Πάρνηθα καί τόν Ὑμηττό, καί μία μεγάλη πύρινη ἐπέλαση μετά τόν Δεκαπενταύγουστο σέ ὅλη τήν Πελοπόννησο. Οἱ ἴδιοι ἐξτρεμιστές τίς ἔβαζαν τότε, οἱ ἴδιοι τίς βάζουν μᾶλλον καί τώρα. Ἡ διαφορά εἶναι ὅτι ἔχουν ἀλλάξει στρατόπεδο, καί ἴσως ὑπηρετοῦν ἄλλες δυνάμεις.

Οἱ φωτιές λοιπόν –καί πεῖτε με ὅσες φορές θέλετε συνωμοσιολόγο– δέν πέφτουν ἀπό τόν οὐρανό.

Κάποιοι τίς βάζουν. Ἀκόμα καί συμβάντα στίς ἐθνικές ὁδούς ὅπως τό πρόσφατο στήν ἐθνική ὁδό Ἀθηνῶν – Κορίνθου (πού μπορεῖ νά ὀφείλεται σέ προβοκάτσια), στήν πραγματικότητα ἐλέγχουν πόσο χρόνο μπορεῖ νά πάρει στίς ἀρχές γιά νά ἐπαναφέρουν τήν κυκλοφορία στό ἐθνικό δίκτυο πού παρέμεινε κομμένο στήν συγκεκριμένη περίπτωση γιά 10 ὁλόκληρες ὧρες! Στήν πραγματικότητα, ὅλο τό καλοκαίρι κάποιοι ἄγνωστοι βάζουν τέστ στόν κρατικό μηχανισμό σέ ὅλη τήν χώρα σέ κρίσιμες ὑποδομές, σέ ἐθνικά ὁδικά δίκτυα, παντοῦ γιά νά τόν τεστάρουν πόσο γρήγορα θά ἀντιδράσει σέ μιά ἐθνική κρίση. Αὐτό συμβαίνει!

Δυστυχῶς, ὅπως ἀποδεικνύεται, τό ἐπιτελικό κράτος εἶναι μόνον βιτρίνα. Κατά βάθος εἶναι σάπιο. Καί στίς συγκεκριμένες περιοχές (Θράκη, Μαγνησία, Δωδεκάνησα) καλό εἶναι νά τό λέμε, ψύχραιμα, χωρίς νά ὑπάρχει πανικός ὅτι οἱ πύρινες ἐπιθέσεις συνδέονται μᾶλλον μέ τήν βαθειά ἐμπλοκή τῆς Ἑλλάδας στόν πόλεμο τῆς Οὐκρανίας. Χθές στό διαδίκτυο δημοσιεύοντο μάλιστα φωτογραφίες ἀπό τίς ὁποῖες φαινόταν δορυφορικά ὅτι ὁ καπνός τῆς φωτιᾶς τῆς Ἀλεξανδρουπόλεως ἔφθανε μέχρι τήν Μαγνησία! Ἀπό τήν μία βάση μέχρι τήν ἄλλη! Εἴμαστε ἄραγε ἕτοιμοι νά ἀντιμετωπίσουμε αὐτήν τήν νέα πραγματικότητα;

Ἐμεῖς ἀπό αὐτήν ἐδῶ τήν θέση τήν ὁποία οὐδέποτε ἐγκαταλείψαμε μέσα στό καλοκαίρι, δύο καί τρεῖς φορές, γράψαμε ὅτι ὁ πόλεμος… κατηφορίζει στήν Ἀφρική καί στά Βαλκάνια. Καί εἰς ὅ,τι μᾶς ἀφορᾶ, φαίνεται ὅτι μέ τό πρῶτο κῦμα τῶν φωτιῶν δοκιμάστηκε ἡ ἐσωτερική μας ἄμυνα καί συνοχή. Ὅπως δοκιμάζεται τώρα στήν νεκρή ζώνη (τήν ὁποία μέ ξενάγησε μέ ἕνα βαρύ ἀγγλικό τζίπ τόν περασμένο Ἰανουάριο ἔξω ἀπό τήν Ἀθηένου ὁ «κουμπάρος» Ἀνδρέας Δράκος) καί ἡ ἐσωτερική ἄμυνα στήν Κύπρο μας. Καί θά δοκιμαστεῖ ἀκόμα περισσότερο ἀπό γεγονότα, ἐσωτερικά καί ἐξωτερικά, τά ὁποῖα μόλις τώρα ἡ Κυβέρνηση ἄρχισε νά ἀξιολογεῖ. Ὅταν λέω ἐσωτερικά, ἐννοῶ τήν βαθειά κρίση ψυχικῆς ἑνότητας πού ἐπικρατεῖ σέ ὁρισμένους Κλάδους τῶν Ἐνόπλων Δυνάμεων –ὅπως οἱ πρωτοφανεῖς μαζικές παραιτήσεις ὑποπλοιάρχων καί ἀνθυποπλοιάρχων στό Πολεμικό Ναυτικό γιά τίς ὁποῖες ὅλοι ξέρουν ποιός εὐθύνεται– καί θά ἔχει ὡς ἀποτέλεσμα κατά πᾶσα πιθανότητα τήν σύγκληση τοῦ ΚΥΣΕΑ καί αἰφνίδιες κρίσεις τῶν ἀρχηγῶν στό ἀνώτατο ἐπίπεδο μέσα σέ αὐτήν τήν ἑβδομάδα. Αὐτές οἱ παραιτήσεις στό Ναυτικό σέ συνδυασμό μέ τό ἐπεισόδιο τῆς ἐπιθέσεως τοῦ ἐπαγγελματία ὁπλίτη στόν διοικητή του στό στρατόπεδο ἀλεξιπτωτιστῶν καί μέ τήν χαλαρότητα στήν φύλαξη τῶν στρατοπέδων μας στήν Μαγνησία, παραεῖναι πολλές! Δείχνουν ὅτι ἐσωτερικά κάτι ἔχει καταρρεύσει καί ἀπαιτεῖται δράση ἀπό τήν Κυβέρνηση. Τό ἴδιο ἰσχύει καί γιά τήν ἀστυνομία πού δοκιμάστηκε καί στήν ὑπόθεση τῶν χούλιγκαν καί στήν ὑπόθεση μέ τό βυτιοφόρο στήν ἐθνική ὁδό.

Ὅταν πάλι λέω ἐξωτερικά γεγονότα, ἀναφέρομαι στό ὅτι ἐνῷ ἡ Δύση κάνει ὅ,τι μπορεῖ γιά νά ρυμουλκήσει τήν Τουρκία ξανά στό λιμάνι της μέ τό ζόρι, μεθαύριο στό Γιοχάνεσμπουργκ συγκαλεῖται ἡ σύνοδος τῶν BRICS ὅπου Ρῶσσοι, Κινέζοι καί λοιπές δυνάμεις θά ἀξιολογήσουν τήν στάση τους ἀπέναντι στούς Γάλλους, τούς Ἀμερικανούς καί τήν Δύση γενικώτερα. Οἱ Γάλλοι ἐπιμένουν μάλιστα νά γίνει πόλεμος στόν Νίγηρα, καί μέ βάση τήν συμφωνία ἀμυντικῆς συνδρομῆς πού ἔχουμε ὑπογράψει μαζί τους. Ἄν θέλουμε νά μᾶς στηρίξουν στό Αἰγαῖο, πρέπει νά ἐμπλακοῦμε κι ἐμεῖς στό πλευρό τους στήν Ἀφρική!

Προσέξτε λίγο τήν χορογραφία: τήν Δευτέρα συγκαλεῖται ξαφνικά στήν Ἀθήνα σύνοδος τῶν κρατῶν τῶν δυτικῶν Βαλκανίων μέ ἀντικείμενο τήν προοπτική ἔνταξής τους στήν ΕΕ (μεταξύ αὐτῶν οἱ μουσουλμανικές Βοσνία καί Κοσσυφοπέδιο), ἐνῷ οἱ Ρῶσσοι διαρρέουν μέσῳ τῶν εἰδησεογραφικῶν πρακτορείων τους (ἐπικαλούμενοι τόν Πρόεδρο τοῦ Μαυροβουνίου χωρίς νά ἔχει διαψευστεῖ ἀπό τήν ἑλληνική Κυβέρνηση αὐτό) ὅτι πιθανό νά παραστεῖ σ’ αὐτήν καί ὁ Πρόεδρος τῆς Οὐκρανίας Ζελένσκυ. Ὁ ὁποῖος προηγουμένως θά ἐπισκεφθεῖ τήν Σουηδία. Μεθαύριο στήν Ἀφρική συγκαλεῖται μία κοσμοϊστορική ὅπως φαίνεται σύνοδος τῶν BRICS, πού φαίνεται πώς θά ἀποφασίσουν νά κλιμακώσουν τήν σύγκρουσή τους μέ τήν Δύση. Νομισματικά καί στρατιωτικά.

Ὑπό τό φῶς ὅλων αὐτῶν τῶν δεδομένων τό ἐρώτημα εἶναι ποιά πρέπει νά εἶναι ἡ στάση τῆς χώρας μας σέ ἕνα νέο κόσμο πού ἀλλάζει. Ὑπάρχουν σοβαρά ἐρωτήματα καί μεγάλες ἀνησυχίες στό μέτρο πού ἀναπτύσσονται ἐξωτερικές ἀπειλές γιά τήν ἐθνική ἀσφάλεια γιά τήν ἀγκίστρωσή μας σέ ἕνα συγκεκριμένο μπλόκ δυνάμεων. Γιά τό γεγονός ὅτι ἔχουμε ποντάρει ὅλα τά λεφτά μας σέ μία μάρκα. Ἄν τυχόν ἔρθει ὁ Ζελένσκυ, θά μετατραπεῖ ἡ χώρα ἐκτός ἀπό στρατιωτική βάση ἐμπλοκῆς στόν πόλεμο στήν Οὐκρανία καί σέ ἀτζέντη μεσολαβητή δυτικῶν συμφερόντων στόν ρῶσσο-ουκρανικό πόλεμο. Μέ ποιό ἀντάλλαγμα; Ὑπάρχει ἀντάλλαγμα;

Καί πῶς ἐμεῖς ξαφνικά πού λέμε σέ ὅλους ὅτι θά βάλουμε βέτο γιά τήν χρηματοδότηση τῆς Ἀλβανίας ἀπό τήν Εὐρωπαϊκή Ἕνωση τόν Δεκέμβριο λόγῳ Μπελέρη καί ὅτι θά ἐλέγξουμε τήν πορεία ἐφαρμογῆς τῆς συνθήκης τῶν Πρεσπῶν γιά νά δώσουμε «πράσινο φῶς» στούς Σκοπιανούς, τώρα πολιτευόμαστε ὅπως ὁ Σημίτης τό 2003;

Ὡς ἐκεῖνοι δηλαδή πού παίρνουν στήν πλάτη τους ὅλα τά Βαλκάνια καί προωθοῦν χωρίς ἀστερίσκους τήν ὑποψηφιότητά τους γιά ἔνταξη στήν Ἕνωση; Καί ποιό ἄραγε εἶναι τό ἀντάλλαγμα πού θά πάρει ἡ χώρα (ἐκτός ἀπό μελλοντικά εὐρωπαϊκά ἀξιώματα) γιά τήν ἀποτροπή τῆς ἐπέκτασης τῆς ρωσσικῆς ἐπιρροῆς; Διότι μή γελιόμαστε, αὐτός θά εἶναι ὁ στόχος τῆς συνόδου: νά μήν ἐπεκταθεῖ ἡ ρωσσική ἐπιρροή στά Βαλκάνια! Μέ δέλεαρ τήν ἔνταξη γειτονικῶν χωρῶν στήν Εὐρωπαϊκή Ἕνωση! Ἀτζέντηδες κανονικοί!

Σοβαροί διπλωμάτες λένε ὅτι ἡ Ἑλλάδα ἔχει πάρα πολλά προβλήματα στά Βαλκάνια καί πρέπει νά παραμείνει ἀξιόπιστος πόλος εἰρήνης καί σταθερότητας. Ὄχι νά ἐμφανίζεται ὡς ἀτζέντης τῶν δυτικῶν δυνάμεων στό Οὐκρανικό μέ ἀμφίβολα ἐθνικά κέρδη!

Δέν θά πῶ περισσότερα οὔτε θά προεξοφλήσω. Ἁπλῶς θά προσευχηθῶ νά πάει καλά ἡ Σύνοδος καί νά διαψευστοῦν ὅλες αὐτές οἱ ἀνησυχίες. Θά προσευχηθῶ νά μήν ἰσχύουν οἱ πληροφορίες ὅτι τό ἐπίπεδο τῆς ἐσωτερικῆς μας ἄμυνας δέν εἶναι τό καλύτερο δυνατό καί ὅτι σύντομα τά γεγονότα θά μετακομίσουν ἀπό τήν Περιφέρεια στίς πόλεις μας, ὅπως συνέβη καί τόν Δεκέμβριο τοῦ 2008.

Μόνο ἕνα ἔχω νά πῶ διαβάζοντας τόν ἐκπληκτικό «Ἀνήφορο» τοῦ Νίκου Καζαντζάκη αὐτήν τήν περίοδο, ὁ ὁποῖος εἶναι ἀπολύτως ἐπίκαιρος καί συγχρονισμένος μέ τήν ἐποχή μας. Ἔχουμε μπροστά μας ὡς Ἔθνος ἀπό τό φθινόπωρο καί μετά μεγάλο Ἀνήφορο, πράγματι: οἰκονομικό ἀνήφορο, θεσμικό ἀνήφορο καί ἐθνικό ἀνήφορο.

ΠΗΓΗ: ΕΣΤΙΑ

Περί των νέων ταυτοτήτων

Του ΓΕΩΡΓΙΟΥ Μ. ΒΑΡΔΑΒΑ

Η παρορμητική αντίδραση ορισμένων συμπολιτών μας, που είναι επιρρεπείς στη συνωμοσιολογία, είναι ένα γεγονός που πρέπει να μας προβληματίσει ιδιαίτερα. Ωστόσο δεν αντιμετωπίζονται τέτοια νοσηρά φαινόμενα με τη λοιδορία, την ειρωνεία και την απαξίωση. Χρειάζεται να εξηγήσει κανείς ψύχραιμα σε αυτούς τους ανθρώπους ότι μιλάμε για ένα έγγραφο ταυτοποίησης και τίποτε παραπάνω. Ακριβώς όπως τα νέα διπλώματα οδήγησης που όλοι τα έχουν πάρει.

(Apropos ένας βουλευτής του ΠΑΣΟΚ σήμερα το πρωί στην τηλοψία αποπειράθηκε να συσχετίσει και να συμψηφίσει τα τωρινά γεγονότα με τα αντίστοιχα "σημιτικά". Μέγα λάθος! Η αντίδραση του κόσμου στη σημιτική αυθαιρεσία ήταν τεράστια. Καμία σχέση με τη σημερινή μειοψηφία μεμονωμένων, που κάνουν ουρές στα αστυνομικά τμήματα για να πάρουν ταυτότητα παλαιού τύπου).

ΠΗΓΗ: ΠΕΡΑ ΑΠΟ ΤΟ ΑΤΟΜΟ

Παναγιώτης Κονδύλης: Περί Ευατού

«Δυο βασικές σχολές για την υφή του Εαυτού: α) υπάρχουν τόσοι εαυτοί στον καθένα όσα και κοινωνικά πρόσωπα ή ομάδες. β) Ο Εαυτός είναι ενιαίος, μια ιδιαίτερη αυτοτελής εξελικτική διεργασία. Ανάλογα εκτιμάται ο ρόλος του κοινωνικού ελέγχου, του αυτοελέγχου, του εκκοινωνισμού κ.τλ. Η προσπάθεια να αποδείξει κανείς τη μια από τις δυο αυτές αντιλήψεις ισοδυναμεί με τετραγωνισμό του κύκλου. Τα πολλά πρόσωπα τα υποδύεται κανείς ακριβώς επειδή ζητά ένα πράγμα: την αναγνώριση. Για να είναι ένας, πρέπει να είναι πολλοί. Συχνά το ίδιο πρόσωπο ξέρει ότι υποδύεται πολλά. Το αντίτιμο για να είναι επιτυχής προς τα έξω είναι να εξασθενίζει προς τα μέσα – μπορεί όμως να κάνει και το αντίθετο».

* * *

«Η σχέση μεταξύ υποκειμένων είναι διαπραγμάτευση των ταυτοτήτων τους. Αν δεν είναι δυνατό να αποδεχτεί το ένα ολότελα την αυτοκατανόηση του άλλου (γιατί αυτό θα συνεπαγόταν την υιοθέτηση μιας κλίμακας αξιών επικίνδυνης για την δική του ταυτότητα), τότε εξετάζεται εφόσον θεωρείται πλεονεκτικότερη η διατήρηση σχέσεων – ποια σημεία θα εξουδετερωθούν - αγνοηθούν και ποια θα μεταβληθούν εκατέρωθεν (είτε μόνιμα είτε ad hoc, δηλ. ενόψει αυτής της σχέσης, μολονότι μπορούν να παραμείνουν ενεργά ως προς μιαν άλλη). Αλλά ακόμα και όταν επιτευχθεί μια πρώτη ισορροπία, είναι δυνατό, στη βάση των κεκτημένων θέσεων, να επιχειρηθεί ανακατάληψη του εδάφους που χαρίστηκε αρχικά. Έτσι γεννιέται σ’ ένα κατοπινό στάδιο η σύγκρουση που αποφεύχθηκε αρχικά».

* * *

«Κατά πόσο το Εγώ του δεκάχρονου ανθρώπου είναι το ίδιο με του πενηντάχρονου; Μήπως αλλάζει ολοκληρωτικά, όπως το πλοίο, που κάθε τόσο αντικαθίσταται ένα μέρος του και στο τέλος δεν κρατά παρά το όνομα – οπότε είναι το ίδιο μόνο και μόνο γιατί κάποιοι το θεωρούν ως ίδιο; Αν η κοινωνία δεν θεωρούσε ένα άτομο ως ταuτόσημο με τον εαυτό του μέσα στην διαδοχή του χρόνου, κατά πόσο θα είχε το ίδιο συναίσθηση της ταυτότητας αυτής; Ήτοι: αν ο πενηντάχρονος δει τον δεκάχρονο εαυτό του σε ποιόν βαθμό θα επαναγνωρίσει ένα συνεχές εγώ; Κι ακόμη περισσότερο: αν μπορούσα να δω τον τωρινό μου εαυτό να φέρεται και να κινείται, θα τον αναγνώριζα, σε περίπτωση που δεν τον είχα δει στον καθρέφτη;

Γιατί μερικές φορές φαίνεται το παρελθόν σαν όνειρο, δηλαδή ποιος είναι ο βαθμός αλήθειας στην ανάπλαση περασμένων βιωμάτων; Μήπως η έλλειψη πάγιου εγώ δεν επιτρέπει παρά σκόρπιες διασταυρούμενες παραστάσεις από το παρελθόν; Κατά πόσο το παρελθόν ως οργανωμένη ιστορία βίου είναι αναγκαία μυθοπλασία, που την χρειαζόμαστε για το παρόν;»

* * *

«Ο άνθρωπος αγωνίζεται αδιάκοπα για να παρουσιάζει προς τα έξω μια προσωπικότητα συνεπή και ολοκληρωμένη. Συνεχώς απατά τον εαυτό του για τον εαυτό του. Η συμπεριφορά του ρυθμίζεται ανάλογα με την εικόνα που θέλει να δώσει, γι’ αυτό κι ανάμεσα στην συμπεριφορά και στον πραγματικό εαυτό υπάρχει ένα χάσμα (η ευγένεια συνίσταται στο να το παραβλέπεις – στους άλλους). Η επιθετικότητα αυξάνεται, όταν οι άλλοι βλέπουν το χάσμα και προπαντός όταν εμείς ξέρουμε πως το βλέπουν. Τότε προσπαθούμε να βρούμε τι ποταπά κίνητρα έχει η συμπεριφορά του άλλου απέναντί μας».

Αποσπάσματα από τις σημειώσεις του Παναγώτη Κονδύλη για το ημιτελές έργο του Το Πολιτικό και ο άνθρωπος. Κάποιες από αυτές, όθεν η παρούσα επιλογή, είδαν το φως της δημοσιότητας σε παλαιότερο αφιερωματικό τεύχος της Νέας Εστίας, σε επιμέλεια του π. Ευάγγελου Γκανά.

ΠΗΓΗ: ΝΕΟΝ ΠΛΑΝΟΔΙΟΝ

Άδικη η πολεμική κατά του Μακαριωτάτου Αρχιεπισκόπου Τιράνων, Δυρραχίου και πάσης Αλβανίας ΑΝΑΣΤΑΣΙΟΥ

Γράφει ο ΑΘΑΝΑΣΙΟΣ Ι. ΚΑΛΑΜΑΤΑΣ

Η ρητορική ακράτεια δημοσιογράφων εκκλησιαστικών ειδήσεων και ρεπορτάζ, με κείμενα εναντίον του Μακαριωτάτου Αρχιεπισκόπου Τιράνων, Δυρραχίου και πάσης Αλβανίας ΑΝΑΣΤΑΣΙΟΥ (Γιαννουλάτου), που τον τελευταίο καιρό δημοσιεύονται σε ιστοσελίδες και blog, συνιστά ύβρη προς το πρόσωπό του. Η συμβολή του Μακριωτάτου σε τομείς όπως η σύγχρονη χριστιανική μαρτυρία για την ειρήνη, το περιβάλλον, τη φτώχεια, τον διαθρησκειακό διάλογο και τη συνύπαρξης των λαών, είναι διεθνώς αναγνωρισμένη. Έχω τη γνώμη ότι, τα κείμενα που, τις τελευταίες μέρες, στηλιτεύουν τη συμπαράσταση του Μακαριωτάτου Αναστασίου προς τους ρωσόφωνους επισκόπους στην Ουκρανία, και που άμεσα σχετίζονται με το Αυτοκέφαλο της Ορθόδοξης Εκκλησίας της Ουκρανίας, επιεικώς είναι απαράδεκτα. Προκαλούν με το κατάπτυστο λεξιλόγιό τους. 

Στο φαινόμενο της «Ρωσολατρίας», με ρωσόφιλα κινήματα εκκλησιαστικά και εθνικιστικά, το οποία στην πατρίδα-μας εμφανίστηκαν μετά το πόλεμο στην Ουκρανία και μετά την αναγνώριση του Αυτοκεφάλου της Ορθόδοξης Ουκρανικής Εκκλησίας από το Οικουμενικό Πατριαρχείο, όπου ένας όχλος - ορυμαγδός από φονταμενταλιστές, φανατικούς, ζητορθόδοξους, θιασώτες του «ξανθού γένους», «πουτινικούς», δεν χάνουν την ευκαρία να επιτίθεται κατά του Οικουμενικού Πατριαρχείου, καμιά θέση δεν έχει ο Μακαριώτατος ΑΝΑΣΤΑΣΙΟΣ. Ολάκερο το έργο-του: ακαδημαϊκό, συγγραφικό, ιεραποστολικό και ποιμαντικό διαψεύδει τους κήνσορες του δημοσιογραφικού εκκλησιαστικού, αντάμα και θεολογικού ρεπορτάζ, το οποίο έχει χαρακτηριστικά «τελεβαντισμού», «κιτρινισμού» και «αυριανισμού».

Στην εύθραυστη ενότητα της Ορθοδοξίας, στον 21ο αιώνα, με τα καμώματα και την κακοφωνία της Ρωσικής Ορθόδοξης Εκκλησίας, ο 21ος αιώνας, ή θα είναι αιώνας ενός ακόμα σχίσματος, αυτή τη φορά εντός της Ορθοδοξίας ή, θα είναι αιώνας της Ορθοδοξίας, κατά Σερ Στήβεν Ράνσιμαν.

«Η ομορφιά θα σώσει τον κόσμο», λέει ο πρίγκιπας Μίσκιν, ο Ηλίθιος του Φ. Ντοστογιέβσκη. Ο Μακαριότατος Αναστάσιος είναι ο ιεράρχης της ομορφιάς, της ειρήνης, της καταλλαγής, της αλληλεγγύης, της συνύπαρξης. Ως εδώ; ή, ως εδώ και μη παρέκει.

Κομματισμός - μικροπολιτικά παιχνίδια και στις αυτοδιοικητικές εκλογές

Γράφει ο ΑΘΑΝΑΣΙΟΣ Ι. ΚΑΛΑΜΑΤΑΣ

Από φωτογραφίες, καλά δουλεμένες σε ειδικά προγράμματα επεξεργασίας ηλεκτρονικών υπολογιστών, υποψήφιων περιφερειαρχών, δημάρχων και συμβούλων (περιφερειακών και δημοτικών) στις επερχόμενες αυτοδιοικητικές εκλογές, συνοδευόμενες από το επάγγελμά τους, αλλά και με ένα πολύ σύντομο «όραμα» για το πως μετά τις εκλογές ονειρεύονται να είναι ο τόπος τους που, κακά τα ψέματα, αρκετά από αυτά τα «οράματα» θυμίζουν τσιτάτα –αφήνω στην άκρη τους τίτλους των συνδυασμών, στην πλειονότητά τους είναι αεριτζίδικοι- δεν πρέπει να ‘χουμε παράπονο. Με το έμπα του Σεπτεμβρίου, όταν οι διακοπές του καλοκαιριού θα είναι πια παρελθόν, θα δούμε και τα γνωστά δίπτυχα, τρίπτυχα, ακόμα και πολύπτυχα προγραμμάτων των συνδυασμών και των υποψηφίων, με τα βιογραφικά τους να πλασσάρονται σ' αυτά, σαν να βρισκόμαστε σε πασαρέλα επίδειξης μόδας. Στην εποχή μάλιστα της τεχνολογίας, του ψηφιακού κόσμου και ψηφιακής επανάστασης όπου ζούμε, με τα Μέσα Κοινωνικής Δικτύωσης –«αφασίας» τα λέω κάποιες φορές, μιας και η τεράστια βιομηχανία ενημέρωσης περνά μέσα από αυτά, ενημέρωσης όμως αποχαυνωτικής του ανθρώπινου προσώπου, πολλές φορές άκρως προβληματικής αφού, κατά τον Ζαν Μποντριγιάρ, ο ηλεκτρονικός υπολογιστής (και το κινητό τηλέφωνο) είναι «άγαμες μηχανές»- θα δούμε τους υποψήφιους και τις υποψήφιες, στην κυριολεξία να βομβαρδίζουν τους πολίτες με τα «οράματα» και τα «όνειρα» που έχουν για τον τόπο όπου ζουν και θέλουν να διαφεντέψουν για μια ακόμη τετραετία. Τις τελευταίες μάλιστα μέρες διαβάζω και το εξής αποκαλυπτικό: ιεράρχες τοπικών εκκλησιών απαγορεύουν σε ψάλτες και νεωκόρους να κατέβουν στις εκλογές. Εδώ στη Λέσβο διαβάζω, επίσης, και αιχμηρές κριτικές προς βουλευτές κάθε κομματικού χρώματος, να μην «τηλεφωνούν μεσάνυχτα» σε υποψηφίους και υποψήφιες, για να μην κατέβουν με τον τάδε συνδυασμό αλλά με τον συνδυασμό που επιβάλλει το κόμμα. Κωμικοτραγικό και αποκαρδιωτικό είναι και το γεγονός του σκληρού ροκ πολέμου πολλών περιφερειακών και δημοτικών συμβούλων εναντίον των συνδυασμών που, κατά την προηγούμενη τετραετία, εκλέχθηκαν και διαφέντευσαν τον τόπο μας, με τις εκατέρωθεν καταγγελίες να βρίσκονται στο μιντιακό προσκήνιο. Διαβάζοντας όσα γράφονται και ακούγοντας όσα λέγονται, ταπεινά φρονώ ότι, ο κομματισμός συνεχίζει να διαβρώνει και την Τοπική Αυτοδιοίκηση. Φυσικά οι καθ’ όλα αξιότιμοι αυτοί κύριοι ξεχνούν πως εκλέχθηκαν και διακρίθηκαν (θετικά ή αρνητικά, αυτό ο λαός το κρίνει) με τους συνδυασμούς που τώρα επικρίνουν, αναμασώντας τα κομματικά τους προγράμματα και ρίχνοντας στο καλάθι των αχρήστων όσα προεκλογικά είχαν υποσχεθεί ή, στη χειρότερη περίπτωση τα υποσχόμενα «μεγάλα έργα», όπως συνήθως τα ονομάζουν, να βαλτώνουν σε γραφειοκρατικούς μηχανισμούς, που ούτε οι ίδιοι δεν γνωρίζουν αν ποτέ θα ολοκληρωθούν. Όταν σπούδαζα στη Θεσσαλονίκη, κατά τη δεκαετία του ’80, σλόγκαν είχε γίνει το μετρό της, η γνωστή «τρύπα του Κούβελα» -ο κ. Σωτήριος Κούβελας ήταν δήμαρχος Θεσσαλονίκης. Από τότε έχουν περάσει τέσσερεις δεκαετίες και το μετρό δεν έχει ολοκληρωθεί.

Μ’ όλα αυτά που γράφω, προς Θεού, δεν θέλω να υποτιμήσω πρόσωπα και γεγονότα. Αρκετοί και αρκετές, άλλωστε, υποψήφιοι και υποψήφιες εδώ στον ακριτικό μας νησί, την Λέσβο, είναι γνωστοί μου. Ως πολίτης όμως, αλλά και ως ψηφοφόρος, επιθυμώ να έχω άποψη για όσα βλέπω και όσα διαβάζω. Τα μηνύματα, άλλωστε, από την τρέχουσα πολιτική κατάσταση στην οποία βρίσκεται η πατρίδα μας είναι ξεκάθαρα, με ευθύνη όλων όσων έχουν κυβερνήσει αυτόν τον τόπο: μικροπολιτικές τακτικές, έλλειψη συναίνεσης σε καίρια θέματα (εθνικά, εκπαιδευτικά, τοπικά). 

Η παρούσα, λοιπόν, προεκλογική περίοδος, ακόμα μία αυτόν το χρόνο του 2023, εδώ στη Λέσβο έχει χαρακτηριστικά κλαυσίγελου. Όπως και οι παλαιότερες περίοδοι εκλογών. Γιατί έχει χαρακτηριστικά κλαυσίγελου; Νομίζω ότι είναι απλή η εξήγηση: ο τόπος μας, τοπικός και πανελλαδικός, περνά παρατεταμένη κρίση, σ’ όλα τα επίπεδα, κοινωνικά, πολιτιστικά, πολιτικά, οικονομικά, πνευματικά. Το πολιτικό, κυρίως, κατεστημένο με το οποίο συνδέεται η Τοπική Αυτοδιοίκηση –μην ξεχνάμε το ρητό πως αυτή είναι το «μακρύ χέρι του ελληνικού κρατιδίου»- είναι ένας τερατόμορφος εφιάλτης, με πολλά «κουνούπια», τα οποία «θάρεψαν πως είναι μέλισσες και πως παράγουν μέλι», κατά τον σοφό λόγο του Μάνου Χατζηδάκι (με ιώτα παρακαλώ). Σ’ αυτό το πολιτικό τέλμα, δυστυχώς, κανείς δεν αντιδρά. 

Οι νέοι «αυτοδιοικητικοί άρχοντες», αυτοί που μετά τις εκλογές θα εκλεγούν κι αυτοί που θα είναι δημοτικοί και περιφερειακοί σύμβουλοι κάποιου αντιπολιτευτικού συνδυασμού, οφείλουν να ανασκουμπωθούν και να αναρωτηθούν: υπό ποιες συνθήκες έχουμε φτάσει στον πάτο του βαρελιού; Να απαντήσουν ξεκάθαρα γιατί μέσα από μακρόχρονες πολιτικάντικες πρακτικές και νοοτροπίες ετούτος ο λαός οδηγήθηκε στην αναισθησία και στην ισοπέδωση βασικών αξιών του ανθρώπινου βίου;

Είναι ολοφάνερο ότι η πόλη που ζούμε –η Μυτιλήνη- είναι μια βρώμικη πόλη, με προχειρότητα των κατασκευών σε δημόσιους χώρους (πάρκα, πλατείες, δρόμους, σχολεία), με την αθλιότητα κοινωνικών συμπεριφορών να κυριαρχεί παντού. Με ποια μέσα και με ποιόν τρόπο, οι μελλοντικοί «αυτοδιοικητικοί άρχοντες», θα αγωνιστούν για μια βιώσιμη πόλη και ένα βιώσιμο χωριό, σε απλά θέματα της καθημερινότητας του πολίτη: καθαριότητα, συνθήκες ασφάλειας σε σχολεία, παιδικές χαρές, καθαρές και ελεύθερες παραλίες από κουτοπόνηρους επαγγελματίες της αρπαχτής, πολιτιστικά δρώμενα και εκδηλώσεις που προάγουν την παιδεία των πολιτών; Για να τεκμηριώσω την παραπάνω άποψή μου αναφέρω ένα παράδειγμα: το ζήτημα ίδρυσης παραρτήματος της Δημόσιας Κεντρικής Βιβλιοθήκης στη Γέρα, με ουσιαστική πρόταση να στεγαστεί στο Αρχοντικό Βρανά και η άρνηση των αυτοδιοικητικών κρατούντων να υλοποιήσουν τη συγκεκριμένη πρόταση, δείχνει πόσο αντιπνευματική είναι η εξουσία· δείχνει πως, με τρομακτική ταχύτητα αυξάνεται η βαθιά πνευματική κρίση του λαού μας. 

Τι χρειάζεται; Είμαστε πάρα πολλοί, που συχνά κάνουμε αυτή την ερώτηση. «Έργο και αγώνας!» κατά πως έλεγε ο αείμνηστος Μίκης Θεοδωράκης. Χωρίς αντίσταση ουσιαστική από εμάς τους πολίτες, και οι επόμενοι «αυτοδιοικητικοί κρατούντες» θα είναι όπως και οι προηγούμενοι.

Δημήτρης Γιαννουκάκης, «Καθιστό Γυμνό»· περ. 1956-1960. ΠΗΓΗ ΕΙΚΟΝΑΣ: paletaart – Χρώμα & Φώς

Ως εδώ;

Του ΚΩΣΤΑ ΧΑΤΖΑΝΤΩΝΙΟΥ

Αν έχουμε φθάσει στο σημείο μία αγία μορφή όπως ο Αρχιεπίσκοπός Αλβανίας Αναστάσιος, να δέχεται χυδαίες επιθέσεις και να αποκαλείται «άθυρμα τού ρωσικού κόσμου» επειδή αγωνιά για την ειρήνη, για την ενότητα της Ορθόδοξης Εκκλησίας ή, επειδή συμπαρίσταται σε διωκόμενους από το ουκρανικό καθεστώς ρωσόφωνους επισκόπους, σημαίνει πως έχουμε φθάσει σε πολύ θλιβερό κατάντημα.

Είναι προφανές ότι η ελλαδική πολιτική ηγεσία πολύ σωστά, και για λόγους αρχής και λόγω της τουρκικής απειλής, έχει καταδικάσει τη ρωσική εισβολή στην Ουκρανία. Από το σημείο αυτό όμως ως την χυδαία και ολοκληρωτικού τύπου φίμωση κάθε σκέψης ή, ακόμη χειρότερα, ως την πλήρη αλλοίωση του εκκλησιαστικού ήθους, υπάρχει τεράστια απόσταση.

Είναι κωμικοτραγικό άνθρωποι που ανακάλυπταν «εθνοφυλετισμό» στην παραμικρή μνεία των δεσμών Ελληνισμού και Ορθοδοξίας, να καταπίνουν αμάσητο τον ουκρανικό εθνοφυλετισμό και είτε ως παραδουλεύτρες του Φαναρίου είτε ως εντεταλμένα όργανα της αμερικανοκρατιας, να αντικαθιστούν τη μέριμνα για το κοινό Ιερό Ποτήριο με την έγνοια για ένα ποτήρι της Coca Cola.

Αντιλαμβάνομαι ότι το Οικουμενικό Πατριαρχείο είναι αιχμάλωτο. Συνεπώς, όπως συνέβη το 1821, με τον περιβόητο από τον άγιο Γρηγόριο Ε΄ αφορισμό της Επανάστασης, θα υπενθυμίσω τον τρόπο που ο Αλέξανδρος Υψηλάντης αντέδρασε τότε, όταν καθησύχαζε με επιστολή του τον Θεόδωρο Κολοκοτρώνη ότι «ο μεν Πατριάρχης βιαζόμενος παρά της Πόρτας σάς στέλλει αφοριστικά και εξάρχους παρακινώντας σας να ενωθήτε με την Πόρτα, εσείς όμως να τα θεωρείτε ταύτα ως άκυρα, καθότι γίνονται με βίαν και δυναστείαν και άνευ θελήσεως του πατριάρχου».

Άνευ της θελήσεως λοιπόν του Οικουμενικού Πατριαρχείου, ας θεωρήσουμε (με καλή θέληση) και την κατάντια, που επιτρέπει σε όντως αθύρματα να πιάνουν στο στόμα τους τον Άγιο Αλβανίας.

ΠΗΓΗ: ΓΕΡΟΜΟΡΙΑΣ

Πέντε μικρές πρόζες του Franz Kafka… για βαθιά ανάσα στο εφετινό καυτό καλοκαίρι

5 ΜΙΚΡΕΣ ΠΡΟΖΕΣ του Franz Kafka, σε μετάφραση του Μ. Κρίσπη, δημοσιευμένες τον Δεκέμβριο του 1975, στο παλαιό καλό περιοδικό ΓΡΑΜΜΑΤΑ, με διευθυντή τον Φρίξο Ηλιάδη, Λέσβιο λογοτέχνη και δημοσιογράφο.

Σημαντικές διάκρισεις δύο μαθητών του Πρότυπου ΓΕ.Λ. Μυτιλήνης του Πανεπιστημίου Αιγαίου στον Διεθνή Μαθητικό Διαγωνισμό Λογοτεχνίας και Ζωγραφικής σε Ελληνόφωνα και Ξενόγλωσσα Σχολεία της Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης

Του ΑΘΑΝΑΣΙΟΥ Ι. ΚΑΛΑΜΑΤΑ

Η Διεθνής Εταιρεία Φίλων Νίκου Καζαντζάκη (Δ.Ε.Φ.Ν.Κ.) είναι ένα ανεξάρτητο διεθνές πολιτιστικό σωματείο μη κερδοσκοπικού χαρακτήρα. Ιδρύθηκε το 1988 στη Γενεύη, παρουσία της Ελένης Καζαντζάκη, του Γιώργου Ανεμογιάννη, ιδρυτή του Μουσείου Νίκου Καζαντζάκη, και του τωρινού της Προέδρου και Πρεσβευτή Ελληνισμού Γιώργου Στασινάκη. Ο κύριος σκοπός του είναι η προώθηση –με διάφορους τρόπους και ιδιαίτερα με μελέτες– του έργου και της σκέψης του Νίκου Καζαντζάκη (1883-1957). Εκδίδει την ετήσια επιθεώρηση «Le Regard crétois / Η Κρητική Ματιά», η οποία περιέχει άρθρα και μελετήματα, ανέκδοτα κείμενα του συγγραφέα σε τέσσερις γλώσσες (γαλλικά, ελληνικά, αγγλικά, ισπανικά), βιβλιοπαρουσιάσεις και κριτικές. Εκδίδει, επίσης, το τετραμηνιαίο Ενημερωτικό Δελτίο «Synthesis» σε οκτώ γλώσσες. Σήμερα, 34 χρόνια μετά, δραστηριοποιείται σε 1312 χώρες και στις πέντε ηπείρους και έχει πάνω από 9.000 μέλη που αγαπούν τον Κρητικό συγγραφέα και διαβάζουν το έργο-του.

Η Δ.Ε.Φ.Ν.Κ., βασίζεται στον ανθρώπινο παράγοντα και βρίσκεται πάντα κοντά στους νέους. Γι’ αυτόν τον λόγο δίνει ιδιαίτερη βαρύτητα και διοργανώνει εκδηλώσεις σε σχολεία και πανεπιστήμια. Έχει διοργανώσει πολλούς διαγωνισμούς για νέους στις εξής χώρες: Αίγυπτο, Αυστραλία, Βέλγιο, Βουλγαρία, Γερμανία, Ελβετία, Ελλάδα, Καναδά, Κύπρο, Σερβία και Τουρκμενιστάν. 

Με τη συμπλήρωση, το 2023, 35 ετών από την ίδρυσή της και τα 140 χρόνια από τη γέννηση του μεγάλου Κρητικού συγγραφέα, ποιητή και στοχαστή, η Δ.Ε.Φ.Ν.Κ., διοργάνωσε Διεθνή Μαθητικό Διαγωνισμό Λογοτεχνίας και Ζωγραφικής. Σκοπός του διαγωνισμού ήταν η ενασχόληση των μαθητών/τριών με την προσωπικότητα του Νίκου Καζαντζάκη μέσα από τη ζωή και τη μελέτη του έργου-του.

Στόχοι του διαγωνισμού ήταν να διευρυνθούν και να ενισχυθούν:

• Η επαφή με τη Λογοτεχνία, Ιστορία, Γεωγραφία, Τέχνες και άλλες επιμέρους επιστήμες, που προκύπτουν μέσα από αυτές και προωθούν τη διαθεματικότητα.
• Ο εντοπισμός πολιτιστικών στοιχείων και παραδόσεων διαφόρων εποχών.
• Η γλωσσική έρευνα, η καλλιτεχνική δημιουργία, η καλλιέργεια της φαντασίας, της πρωτοβουλίας και επομένως η ενίσχυση της προσωπικότητας.
• Η εκτίμηση και αναγνώριση της τεράστιας συνεισφοράς του Νίκου Καζαντζάκη στα Γράμματα και τις Τέχνες.
• Η ενθάρρυνση της φιλαναγνωσίας.

Σύμφωνα με τον Κανονισμό, ο Διαγωνισμός αφορούσε τη Λογοτεχνία (ποίηση και πεζό λόγο) και τη Ζωγραφική με την παρακάτω θεματολογία:

• Ποίηση. Το ποίημα να είναι εμπνευσμένο από τη ζωή και το έργο του Νίκου Καζαντζάκη.
• Πεζογραφία. Κείμενο ελεύθερο σε οποιαδήποτε μορφή πεζού λόγου πάντα γύρω από την προσωπικότητα και το έργο-του.
• Ζωγραφική. Θέμα εμπνευσμένο από το έργο-του (τοπίο, μνημείο, πορτρέτο του συγγραφέα ή κάποιου ήρωά του κ.ά.), σημειώνοντας το σχετικό απόσπασμα.

Ο Διαγωνισμός απευθύνονταν σε μαθητές και μαθήτριες ελληνόφωνων ή ξενόγλωσσων, δημοσίων και ιδιωτικών σχολείων της Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης στην Ελλάδα και στο εξωτερικό, ηλικίας 13-18 ετών. Η συμμετοχή ήταν ατομική και κάθε διαγωνιζόμενος μπορούσε να υποβάλει έργο μόνο σε ένα από τα τρία προαναφερόμενα θέματα. Η γλώσσα του έργου μπορούσε να είναι ελληνική ή γαλλική ή αγγλική ή ισπανική ή γερμανική.

Στον εν λόγω Διαγωνισμό, από το Πρότυπο ΓΕ.Λ. Μυτιλήνης του Πανεπιστημίου Αιγαίου, επτά μαθητές και μαθήτριες συμμετείχαν με πρωτότυπα έργα-τους. Τέσσερεις με έργα ζωγραφικής, δύο με δοκίμιο και ένας με ποίημα. Συγκεκριμένα, η Μαρία – Πηνελόπη Πασπάτη, μαθήτρια της Γ’ Λυκείου και από εφέτος φοιτήτρια στη Σχολή Κινηματογράφου ΑΠΘ κατέκτησε το 1ο Βραβείο στη ζωγραφική και ο Παναγιώτης Κατζάνης, μαθητής της Β’ Λυκείου ήταν επιλαχών στην ποίηση.

Παρακάτω δημοσιεύω όλα τα έργα των συμμετεχόντων - συμμετεχουσών μαθητών/τριών. Όσον αφορά στα έργα ζωγραφικής το καθένα συνοδεύει και σύντομο επεξηγηματικό κείμενο.

ΟΤΑΝ ΝΥΧΤΩΝΕΙ, ΤΗ ΖΩΗ ΦΩΤΙΖΕΙ Η ΤΕΧΝΗ

«Τι θα πει φως; Να κοιτάς με αθόλωτο μάτι όλα τα σκοτάδια»· Ασκητική.

«Γιατί πιστεύοντας με πάθος κάτι που δεν υπάρχει ακόμα, το δημιουργούμε… ανύπαρχτο είναι ό,τι δεν πεθυμήσαμε αρκετά, ό,τι δε ποτίσαμε αρκετά με το αίμα-μας, για να μπορέσει να πάρει ανάκαρα να δρασκελίσει το σκοτεινό κατώφλι της ανυπαρξίας».

Τα παραπάνω αποσπάσματα από το βιβλίο του Καζαντζάκη Ασκητική ήταν η έμπνευση για τη ζωγραφιά-μου. Μέσα απ' όλα τα έργα του αναδύεται η φλόγα της δημιουργίας, η φλόγα που δίνει ζωή στους χαρακτήρες, τους εξυψώνει από το χαρτί και τους δίνει υπόσταση. Η φλόγα δηλώνει το πάθος και την ανάγκη για ελεύθερη έκφραση συναισθημάτων, για μοίρασμα ψυχής. Από τις λευκές σελίδες ξεχύνεται φως, που δίνει χρώμα και βάθος στην πραγματικότητα. Φωτίζει ακόμα και το πρόσωπο, τον κόσμο του ίδιου του καλλιτέχνη - δημιουργού. Στο έργο του Καζαντζάκη αναδεικνύονται οι επιθυμίες, ο πόνος, οι ευαισθησίες και οι αδυναμίες του ανθρώπου, που αποτελούν κοινό βίωμα της ανθρώπινης ύπαρξης.

Μαρία - Πηνελόπη Πασπάτη· (1ο Βραβείο στη Ζωγραφική).

Ο ΔΙΚΟΣ ΜΟΥ ΝΙΚΟΣ ΚΑΖΑΝΤΖΑΚΗΣ

Του Παναγιώτη Κατζάνη. Α΄ Λυκείου· (Επιλαχών στην Ποίηση)

Κάτω στην Κρήτη

σ' ένα καλύβι

γνώρισα ένα γεροντάκι

που το λέγαν Καζαντζάκη.

Μου μίλησε για τη ζωή και τα ταξίδια,

μοιάζαν τόσο ψεύτικα και τόσο αληθινά,

είπε για βραχόκηπους στην Ανατολή

και τον Οδυσσέα στην Ανταρκτική,

ιστορίες μέσα από την Κνωσό

και τον Μέγα Αλέξανδρο.

Είπε για του ανθρώπου την φύση

που σταυρώνει τον Χριστό στην Λυκοβρύση,

για θνητούς και για θεούς

με χιλιάδες πειρασμούς

και για δολοφόνους, αδερφοφάδες

που σκοτώνουν μέχρι και παπάδες.

Έλεγε, έλεγε δεν σταματούσε

άραγε ποιά μούσα τον ωθούσε;

Όμηρε που είσαι να δεις τους απογόνους

που έσπειρες μέσα στους χρόνους.

Είπε για τον έρωτα,

τον όφη και το κρίνο

άκουγα χωρίς να κρίνω

για ψυχές σπασμένες, απομονωμένες

στο ίδιο τους το σώμα νιώθαν ξένες.

Είπε για τον Ζορμπά

Αλέξη στ' όνομά

που χόρευαν ως το πρωί

κι όνειρα κάνανε μαζί.

ΤΑΞΙΔΕΥΟΝΤΑΣ ΣΤΟ ΦΩΣ ΤΟΥ ΝΙΚΟΥ ΚΑΖΑΝΤΖΑΚΗ

Κανένας άλλος λογοτέχνης δεν αγαπήθηκε και ταυτόχρονα δεν πολεμήθηκε στην εποχή-του όσο ο Νίκος Καζαντζάκης. Προτάθηκε για το βραβείο Νόμπελ εννέα φορές αλλά δεν το πήρε καμία. Τα έργα-του, όμως, του συγγραφέα που μεταφράστηκε σε περισσότερες γλώσσες από κάθε άλλο Έλληνα, εξακολουθούν να μας ταξιδεύουν σε τόπους αλαργινούς και ιδέες διαχρονικές, να εμπνεύουν και να θαυμάζονται σε όλο τον κόσμο.

Προσωπικά αρκετά έργα-του με ενέπνευσαν με πολλούς τρόπους: Ένας από αυτούς είναι ότι ο κορυφαίος Κρητικός είναι γνωστός για τις ζωντανές και λεπτομερείς περιγραφές τόπων και πολιτισμών. Ενδεικτικά, τα μυθιστορήματά του «Καπετάν Μιχάλης», «Βίος και Πολιτεία του Αλέξη Ζορμπά» και «Ο Τελευταίος Πειρασμός», ταξιδεύουν τους αναγνώστες στην Ελλάδα, την Αίγυπτο, την Ιερουσαλήμ και άλλες τοποθεσίες σε όλο τον κόσμο. Μέσω της γραφής-του, ο Καζαντζάκης μάς μεταφέρει σε αυτά τα μέρη, επιτρέποντάς μας να γνωρίσουμε τις εικόνες, τους ήχους και τις μυρωδιές-τους, καθώς και τα έθιμα και τις πεποιθήσεις των ανθρώπων που τα κατοικούν.

Επιπλέον, στα έργα-του ο Καζαντζάκης συχνά ασχολείται με θέματα πνευματικής και προσωπικής ανακάλυψης. Οι χαρακτήρες-του ξεκινούν συχνά ταξίδια αυτοανακάλυψης και φώτισης, τα οποία μπορούν να εμπνεύσουν τους αναγνώστες και να τους προβληματιστούν για τις δικές-τους ζωές και αξίες. Ακολουθώντας τα ταξίδια αυτών των χαρακτήρων, οι αναγνώστες ενθαρρύνονται να ξεκινήσουν τις προσωπικές-τους αναζητήσεις για αυτοβελτίωση, οι οποίες θα μπορούσαν να τους οδηγήσουν σε νέα και άγνωστα μέρη, τόσο σωματικά όσο και συναισθηματικά.

Τέλος, τα έργα του Καζαντζάκη συχνά πραγματεύονται διαχρονικά θέματα και ερωτήματα για την ανθρώπινη υπόσταση, όπως η φύση του καλού και του κακού, το νόημα της ζωής, το Θεό και την αναζήτηση σκοπού και εκπλήρωσης της ζωής. Με την ενασχόληση με τέτοια θέματα, οι αναγνώστες μπορούν να αποκτήσουν μια βαθύτερη κατανόηση του εαυτού τους και του κόσμου γύρω τους, κάτι που θα μπορούσε να τους εμπνεύσει να εξερευνήσουν νέες προοπτικές και τρόπους ζωής.

Στο πίνακα ζωγραφικής-μου με ενέπνευση τη θάλασσα, την ελιά, το φάρο, το ανοιχτό βιβλίο -με αποσπάσματα από τον «Καπετάν Μιχάλη»-, την αγνή ψυχή του παιδιού αποτυπώνω το ταξίδι της αναζήτησης και της αυτογνωσίας. Είναι μερικά από τα στοιχεία που συμπεριέλαβα στον πίνακά-μου, προσπαθώντας να εκφράσω με εικόνα το μεταμορφωτικό ταξίδι στην ανθρώπινη εμπειρία, την εξερεύνηση της οικουμένης, με εφόδια τη συμπόνια, την ενσυναίσθηση, την αμφισβήτηση, την περηφάνεια, την αντίσταση, το θάρρος, την ειλικρίνεια, την ανθεκτικότητα και την απόλυτη ελευθερία.

Ποιος άλλος εξάλλου έκανε πράξη μέσα από τη ζωή και το έργο-του την εμβληματική ρήση που χαράχθηκε στον τάφο-του: «Δεν ελπίζω τίποτα, δεν φοβούμαι τίποτα, είμαι λέφτερος» και λάμπει σα φάρος αφύπνισης και αλήθειας ακόμη και μετά θάνατον;

Ελένη Βερβέρη. Β' Λυκείου· (Αναμνηστικό Δίπλωμα Συμμετοχής).

Ουρανία Νείρου. Γ΄ Λυκείου, από εφέτος φοιτήτρια στο Παιδαγωγικό Τμήμα ΕΚΠΑ· (Αναμνηστικό Δίπλωμα Συμμετοχής).

Άρης - Δημήτρης Μαλάνος· (Αναμνηστικό Δίπλωμα Συμμετοχής).

«Ας είναι καλά ο Θεός που έκαμε τις Κυριακές»[1]

Γράφει η Παρασκευή Κουγκούλιου. Α΄ Λυκείου· (Αναμνηστικό Δίπλωμα Συμμετοχής).

Ο ήλιος, εκείνος που αντίθετα με τους φτωχούς ανθρώπους, δεν περιμένει κάποιον να τον καλέσει αλλά «αναδύεται» μονάχος-του, εκείνος που δεν επηρεάζεται από παρακάλια, εκείνος που δεν κρατάει ποτέ κακία, πάντα λάμπει. Είναι εκεί, πίσω από τα σύννεφα. Είναι εκεί, πίσω από τη δυστυχία, την ατυχία, την αποτυχία, πάντα λαμπερός, φωτεινός με όλα του τα κάλλη. Ο ήλιος, ένας ήλιος αλλιώτικος αλλά συνάμα ολόιδιος με τον χτεσινό, ίδιος όσο το σήμερα με το χτες και διαφορετικός όσο διαφέρει το παρόν από το παρελθόν, πρόβαλε από τη θάλασσα.

Η θάλασσα, μια θάλασσα ρυτιδιασμένη από το φιλί του ανέμου, φωτίστηκε από το φως του ηλίου κι όλες οι πτυχώσεις-της λάμψανε σα χιλιάδες πυγολαμπίδες να ‘χαν απλωθεί με το χέρι Του στη τραχιά επιφάνειά της, δημιουργώντας ένα από τα ομορφότερα έργα τέχνης. Τα κύματα ψιθύριζαν την είδηση, ο γέρος ωκεανός το είχε προφητέψει κι οι άσπροι γλάροι που κρυφάκουγαν μια αιωνιότητα, μετέφεραν τις ειδήσεις, πετώντας παρέα με τον άνεμο, παρέα με την ελπίδα, στον πολύχρωμο ουρανό.

Ο ουρανός πλημμυρισμένος από σύννεφα, πλημμυρισμένος από χιλιάδες χρώματα. Ήταν λες κι ένας καλλιτέχνης θύμωσε και κουράστηκε, θέλησε να πετάξει τις μπογιές-του και να υποκύψει σ’ αυτά που όλοι του 'λεγαν να τα παρατήσει. Πέταξε τις μπογιές-του στο πάτωμα και τις τσαλαπάτησε με μανία ώσπου να πόδια-του μάτωσαν κι έτρεξε το αίμα κατακόκκινο από τις πληγές. Τον είδε τότε Εκείνος, είδε την απελπισία-του και πριν μαζί-του τον πάρει, έβαλε στον ουρανό τον τελευταίο-του πίνακα που έφερε το όνομα: «Το κύμα της παραλίας».

Η παραλία ήταν έρημη, στον ήχο της θάλασσας αιώνια κοιμισμένη. Κανείς δεν περπατούσε, μονάχα οι γλάροι πετούσαν. Η άμμος έλαμπε κι αυτή, κλέβοντας λίγο από το φως του ηλίου καθώς ο άνεμος τη σήκωνε, την αναστάτωνε, την ανακάτευε. Ο άνεμος κι η άμμος έπαιζαν μαζί σαν δυο νέα παιδιά τρελά ερωτευμένα. Κι ο ήχος τότε ακούστηκε, ο ήχος, ο γνωστός ήχος σ’ όλη τη πλάση, ο ήχος ο απαράλαχτος που κανείς δεν αμφισβητούσε, ο ήχος από το καμπαναριό.

Το καμπαναριό της μεγάλης εκκλησίας ξεχώριζε, φάνταζε ψηλότερο από όλα τα σπίτια, από όλα τα κτήρια, από όλους τους μιναρέδες λες και έφτανε το ταβάνι του ουρανού. Ήταν μες στην μεγάλη αυλή της εκκλησιάς, που συγκριτικά με το εσωτερικό θα μπορούσε να χαρακτηριστεί όχι μονάχα μεγάλη αλλά τεράστια. Έτσι, που, οι περισσότεροι πιστοί καθόντουσαν όρθιοι στα πεζούλια ενώ μονάχα οι γηραιότεροι κι οι γυναίκες βρίσκονταν στο εσωτερικό-της, όλοι εκεί κοντά, μαζεμένοι, να ακούσουν τα λόγια του παπά.

Ο παπάς ήταν ένας ψιλόλιγνος γέρος, τόσο γέρος, που δεν θα περίμενε κανείς μήτε να ζει μήτε να ψέλνει. Κι όμως η φωνή-του τρυφερή, γλυκιά και δυνατή ηχούσε κάθε Κυριακή ζεσταίνοντας τις καρδιές με το λόγο του Θεού και κάνοντάς τες να συλλογιστούν γιατί χτυπάνε, για ποιον χτυπάνε οι καμπάνες, ενώ το μυαλό αδειάζει και γεμίζει, σκέφτεται και ησυχάζει, συλλογίζεται τα λάθη της εβδομάδας. Τα λάθη που, όσες φορές κι αν συγχωρούνταν, όσες φορές κι αν καταδικάζονταν επαναλαμβάνονταν. Έτσι, που, θα νόμιζε κανείς ότι η Ανατολή συναντά τη Δύση κι η Δύση συναντά την Ανατολή μονάχα για να τα διατηρήσουν, να τα μεταφέρουν, σα τη φλόγα που μεταλαμπαδεύεται πριν αρχίσουν οι Ολυμπιακοί Αγώνες.

Οι αγώνες που τόσο επιθυμούσε εκείνος ο παπάς να δει κι όλο αργούσαν. Καθυστερούσαν αλλά εκείνος περίμενε, περίμενε υπομονετικά χρόνια και χρόνια καθώς οι μέρες περνούσαν κι οι μήνες διαδέχονταν ο ένας τον άλλον. Ήξερε πως κάποτε θα αρχίσουν μα οι πιστοί όλο αμφέβαλλαν. Μονάχα, η παπαδιά τον πίστευε μα την πήρε ο Θεός νωρίς κοντά-του. Τώρα πια είχε την κόρη-του να σβήνει τα κεράκια, να παρατηρεί καθώς λιώνει το κερί και να αναρωτιέται όλο να αναρωτιέται τα «πως» και τα «γιατί», αγνοώντας πόσα ο άνθρωπος έχει καταφέρει, αγνοώντας την εξέλιξη. Η κοπέλα κάθονταν, ο χρόνος πήρε την ομορφιά-της ενώ εκείνη χαμένη στους δαιδαλώδεις διαδρόμους των σκέψεών της συλλογίζονταν για τα λάθη και τα σωστά των θεριών, των αυτοαποκαλούμενων «ανθρώπων».

Οι άνθρωποι, αυτοί που τόσα έχουνε κάνει και μέλλει πολλά ακόμη να κάμουνε, να βρουν, να εφεύρουν, να ανακαλύψουν. Εκείνοι, οι κακόμοιροι κι οι τυχεροί, οι διαφορετικοί κι οι ίδιοι, οι φιλικοί κι οι εχθρικοί, οι δυστυχισμένοι κι οι ευτυχισμένοι, οι μορφωμένοι κι οι αμόρφωτοι, οι όμορφοι κι οι άσκημοι, οι δειλοί κι οι γενναίοι, οι αγενείς κι οι ευγενικοί, οι φωνακλάδες κι οι ήσυχοι, οι υπεύθυνοι κι οι ανεύθυνοι, οι τσιγκούνηδες κι οι γενναιόδωροι, οι συνετοί κι οι απερίσκεπτοι, οι έμπειροι κι οι άπειροι, οι κυνικοί κι οι διακριτικοί, οι αξιοπρεπείς κι οι αναξιοπρεπείς, οι άξεστοι κι οι πολιτισμένοι, οι ασεβείς κι οι ευσεβείς, οι φίλοι κι οι εχθροί, οι γνωστοί κι οι ξένοι, οι σημαντικοί κι οι ασήμαντοι, έχουν μια μέρα, μια Κυριακή να μετανοήσουν, να ξαναγεννηθούν, να ξανανιώσουν άνθρωποι. Η Κυριακή, η μέρα που είναι πιο ακριβή κι από όλο το χρυσό του κόσμου. Η Κυριακή, η μέρα που δεν πουλιέται, η μέρα που όσες άλλες μέρες κι αν δώσει ο Σατανάς, την Κυριακή δεν την αγοράζει. Τα κυριακάτικα πρωινά με τη δική-τους γλύκα, με τη συχώρεση, τη μετάνοια. Τα πρωινά που οι άνθρωποι έχουν πίστη, έχουν ζωή, πιστεύουν και ζουν όλη-τους τη ζωή ξανά από τη γέννηση.

Η γέννηση, η παρθενογένεση έγινε μια φορά και μας έσωσε, μας σώζει κάθε μέρα, κάθε εβδομάδα, κάθε μήνα, κάθε χρόνο και μας έδωσε ελπίδα, την ελπίδα, την Κυριακή γεμάτη χαρά. Κάθε Κυριακή γέμισε με ελπίδα. Κάθε Κυριακή. Ήτανε Κυριακή όταν γεννήθηκε αυτός που αργότερα με τη πένα-του θα γράψει:

«Κυριακή μαθές σήμερα, εμπόριο δεν έχει, τα μαγαζιά είναι κλειστά, κοιμάται μια μέρα ο μεγαλέμπορας ο Σατανάς, ας ακούσουν το λοιπόν το λόγο του Θεού, τζάμπα είναι, δε χάνουν τίποτα, κι αύριο πάλι πρωί πρωί ο πήχης, η ζυγαριά, το παζάρεμα, κι όπου φάει τον άλλον! Έξι μέρες του Διαόλου, μια του Θεού, άναβε λαμπάδα και στους δυο για να ‘σαι μέσα».[2]

Λίγες γραμμές που εκδόθηκαν πρώτη φορά εβδομήντα χρόνια μετά… Εβδομήντα χρόνια μετά από μια Κυριακή… Από εκείνη τη Κυριακή του Φλεβάρη που ήρθε στον κόσμο εκείνος που, με τη πένα-του, έγραψε αυτά που ακόμα και σήμερα προβληματίζουν. Μια Κυριακή…

«Ας είναι καλά ο Θεός που έκαμε τις Κυριακές».

[1] Ο Καπετάν Μιχάλης, Εκδ. Ελένης Καζαντζάκη, Αθήνα 2000, σ. 83.

[2] Ο Καπετάν Μιχάλης, όπ.π. σ. 98.

ΖΩΗ ΚΑΙ ΘΑΝΑΤΟΣ ΣΤΟΝ ΝΙΚΟ ΚΑΖΑΝΤΖΆΚΗ

Γράφει η Δήμητρα Αυγερινού. Β΄ Λυκείου· (Αναμνηστικό Δίπλωμα Συμμετοχής).

Ο Νίκος Καζαντζάκης ήταν ένας από τους πιο σημαντικούς συγγραφείς του 20ού αιώνα στην Ελλάδα και παγκοσμίως. Μέσα από τα έργα του αντικατοπτρίζει τη δική-του προσωπική άποψη για τον ανθρώπινο βίο και τον θάνατο.

Για τον Καζαντζάκη, η ζωή είναι μια ανεξέλεγκτη δύναμη, μια διαδικασία που εξελίσσεται χωρίς την παρέμβασή μας. Πιστεύει πως αυτό που ονομάζουμε ζωή είναι σαν ένα ρεύμα, που μας σέρνει αδιάκοπα προς ένα απρόσμενο τέρμα. Γι' αυτό και τα ερωτήματά του για τη ζωή και το θάνατο είναι αμείλικτα για τον κάθε άνθρωπο: «κατά που θα κινήσεις; Πώς θ΄ αντικρίσεις τη ζωή και το θάνατο, την αρετή και το φόβο; Όλη η γενεά καταφεύγει στο στήθος σου και ρωτάει και προσδοκάει με αγωνία».

Ο Καζαντζάκης αναγνωρίζει ότι η ζωή είναι μια συνεχής διαδικασία εξέλιξης και αλλαγής, και ότι η θέση-μας σε αυτήν τη διαδικασία είναι μια μικρή προσωρινή στιγμή στο μεγαλύτερο σχέδιο του σύμπαντος.

Για τον Καζαντζάκη, ο θάνατος δεν είναι το τέλος της ζωής, αλλά ένας σταθερός συνοδός-της: «ο θάνατος δεν είναι ένα τέλος αλλά μια αρχή, μια επιστροφή στην πηγή από την οποία προήλθαμε». Πιστεύει ότι ο θάνατος είναι ένας τρόπος για να συνεχίσουμε το ταξίδι-μας στον απέραντο κόσμο της αθανασίας. Θεωρεί, επίσης, ότι «είναι μια παγίδα που τελικά μας απελευθερώνει από την επίγεια πραγματικότητα και μας επιτρέπει να ακολουθήσουμε την πνευματική-μας πορεία». Δεν βλέπει τον θάνατο ως κάτι φοβερό, αλλά ως μια φυσική διαδικασία που πρέπει να αποδεχτούμε και να εκτιμήσουμε όσο ζούμε: «η ζωή μας είναι ένα ταξίδι και ο θάνατος είναι ο σταθμός που κλείνει αυτό το ταξίδι. Όπως κάθε ταξίδι, ο θάνατος είναι μια ευκαιρία για να ανακαλύψουμε και να εξερευνήσουμε νέους κόσμους».

Τα έργα του Καζαντζάκη αντικατοπτρίζουν μια ένδοξη για τη ζωή και τον θάνατο αντίληψη του, που ως έννοιες είναι αλληλένδετες και αμετάβλητες στην ανθρώπινη εμπειρία. Πιστεύει ακράδαντα ότι η ζωή είναι μια ευκαιρία για να ανακαλύψουμε και να αναπτύξουμε την πνευματικ- μας διάσταση. Γι' αυτόν η ζωή είναι μια ευκαιρία για να εξερευνήσουμε το βάθος της ανθρώπινης ύπαρξης και να ανακαλύψουμε τη σχέση-μας με τον κόσμο και τον Θεό.

Στα έργα-του αναδεικνύει την ανθρώπινη εμπειρία ως μια συνεχή αναζήτηση της αλήθειας και της πνευματικής ακεραιότητας. Ο θάνατος, για τον Καζαντζάκη, είναι μια φυσική διαδικασία που σηματοδοτεί το τέλος της σωματικής ύπαρξης, αλλά δεν αποτελεί το τέλος της ανθρώπινης ύπαρξης. 

Για τον Καζαντζάκη, η αλήθεια είναι μια διαρκής πνευματική αναζήτηση: «η ζωή-μας είναι μια διαρκής αναζήτηση για την αλήθεια. Κάθε εμπειρία που ζούμε, κάθε πόνος, κάθε χαρά, κάθε απώλεια, είναι ένα βήμα προς την αλήθεια».

Τέλος, ο Καζαντζάκης βλέπει τη ζωή ως μια δύναμη που οδηγεί τον άνθρωπο να ζει πλήρως και ενεργητικά. Ο κορυφαίος ήρωάς του Ζορμπάς βλέπει τη ζωή σαν μια γιορτή που πρέπει να την αξιοποιήσουμε στο έπακρο των δυνατοτήτων-μας. Που πρέπει να τη ζούμε κάθε στιγμή με πάθος και ενέργεια, να είμαστε ανοιχτοί στις εμπειρίες και να μη φοβόμαστε την αλλαγή.

Συνολικά, ο Νίκος Καζαντζάκης βλέπει τη ζωή ως μια συνεχή αναζήτηση για την αλήθεια και την πνευματική ακεραιότητα, ενώ ο θάνατος είναι μια φυσική διαδικασία που δεν σηματοδοτεί το τέλος της ανθρώπινης ύπαρξης. Η ζωή, για τον Καζαντζάκη, έχει αξία όταν διακατέχεται από πάθος και ενέργεια, όταν αξιοποιούμε στο έπακρο τις δυνατότητές μας, Γι αυτό πρέπει να είμαστε ανοιχτοί στις εμπειρίες και σε αλλαγές.

Από την Τελετή Βάβευσης της Μαρίας - Πηνελόπης Πασπάτη, που έγινε στο Ηράκλειο Κρήτης, στις 03 Αυγούστου 2023.