Ο Νίκος Καζαντζάκης σε γλώσσα Φαρσί (Περσική)

Γράφει ο ΑΘΑΝΑΣΙΟΣ Ι. ΚΑΛΑΜΑΤΑΣ

Από τις πιο όμορφες στιγμές της Επιστημονικής Ημερίδας με θέμα: Ο Ευρωπαίος Νίκος Καζαντζάκης μέσα από τις μεταφράσεις των έργων του, που έγινε το Σάββατο 11 Μαρτίου στην Αίθουσα Εκδηλώσεων του Πρότυπου ΓΕ.Λ. Μυτιλήνης του Πανεπιστημίου Αιγαίου ήταν η μετάφραση σε γλώσσα Φαρσί (Περσική) αποσπάσματος από το μέχρι πριν ένα έτος ανέκδοτο έργο του μεγάλου Κρητικού: Ο ανήφορος. Τη μετάφραση έκαμε ο μαθητής της Α΄ Λυκείου Ματίν Τζόουα, προσφυγάκι από το Αφγανιστάν, ο οποίος μιλά πολύ καλά την ελληνική γλώσσα. Παρακάτω παραθέτω τη μετάφραση όπως την κατέγραψε στο τετράδιό του.

«-Μου έκαμε μεγάλο καλό ο λόγος αυτός, θα σου τον θυμίσω, είπε ο Κοσμάς. Ένας ραβίνος έλεγε στο μαθητή του; “Όταν προφέρεις μια λέξη, πρέπει να μπαίνεις μέσα στη λέξη με όλο σου το κορμί”. “Και πως μπορεί να μπει ολάκερος ένας άνθρωπος σε μια λέξη;” ρώτησε ο μαθητής. “Όποιος θεωρεί τον εαυτό του ανώτερο από μια λέξη”, αποκρίθηκε ο ραβίνος, “είναι ανάξιος να μιλάει κανείς μαζί του”. Πολλές φορές από τότε αναστορήθηκα μ’ ευγνωμοσύνη τα λόγια τούτα του ραβίνου. Ένιωθα κι εγώ πάντα τη λέξη συμπυκνωμένη δύναμη, όπως λένε σήμερα οι σοφοί πως είναι η ύλη· όχι μάζα νεκρή παρά τεράστιες αντίδρομες δυνάμεις που είναι τόσο ισορροπημένες που φαίνονται ν’ ακινητούν. Τέτοιες κι οι λέξεις. Όποιος διαβάζει ένα κείμενο, αν θέλει να το νιώσει, ένα και μόνο έχει να κάνει: να συντρίβει τη φλούδα, σκληρή ή μαλακιά, της κάθε λέξης και ν’ αφήνει το νόημά της να ξεσπάει μέσα στην καρδιά του. Όλη η τέχνη του δημιουργού είναι να στριγμώνει μαγικά μέσα στα γράμματα του αλφάβητου ανθρώπινη ουσία· κι όλη η τέχνη του αναγνώστη είναι ν’ ανοίγει τις μαγικές αυτές παγίδες και να λευτερώνει το φλογερό και γλυκύτατο περιεχόμενό τους. Κι είμαι βέβαιος, Νοεμή: όποιος μπορεί καλά να κυβερνήσει τη λέξη, μπορεί να σώσει τον κόσμο».

ΝΙΚΟΣ ΚΑΖΑΝΤΖΑΚΗΣ. (2022). Ο ανήφορος. Αθήνα: Διόπτρα, σσ. 99-100.