Επιμέλεια ΑΘΑΝΑΣΙΟΣ Ι. ΚΑΛΑΜΑΤΑΣ
Στην Πρωτοβάθμια και τη Δευτεροβάθμια Εκπαίδευση ο χαρακτήρας και η φυσιογνωμία του μαθήματος των Θρησκευτικών (μτΘ), πολλές φορές, εξαρτάται από εξω-εκπαιδευτικούς και εξω-παιδαγωγικούς θεσμούς και φορείς. Κατά την τελευταία, κυρίως, δεκαετία η ύπαρξή του στην εκπαίδευση, το περιεχόμενό του και ο τρόπος διδασκαλίας του έχει λάβει καθαρά νομικίστικο χαρακτήρα. Οι ευθύνες που βαραίνουν όσους έχουν αφήσει το μάθημα στα χέρια των παραπάνω θεσμών - φορέων είναι πάρα πολλές.
Λίγες ημέρες πριν ανοίξουν τα σχολειά μας, ο εκπαιδευτικός κόσμος και η ελληνική κοινωνία γενικότερα, φαίνεται να υποβάλλεται σ’ ένα τέστ που, με βάση από τη Γνωμοδότηση της Αρχής Προστασίας Δεδομένων Προσωπικού Χαρακτήρα, φέρνει στο προσκήνιο τη συζήτηση του δικαιώματος απαλλαγής από το μάθημα και από Ορθόδοξους μαθητές. Ωστόσο, γεγονός είναι ότι το ΥΠΑΙΘ δεν έχει λάβει ακόμη τη σχετική απόφαση που θα καθορίζει το ζήτημα των απαλλαγών.
Για την αξία του μτΘ, ως μάθημα ΠΑΙΔΕΙΑΣ και ΕΛΕΥΘΕΡΙΑΣ βέβαια, μακριά από τις υπάρχουσες αγκυλώσεις διδακτικών ομολογιακών ρητορισμών αλλά και μακριά από μεγαλοστομίες που επιθυμούν την κατάργησή του, αυτό που προέχει να ακουστεί σοβαρά είναι το εξής: το μτΘ στο 21ο αιώνα είναι μάθημα βαθιάς γνώσης των χριστιανικών καταβολών του πολιτισμού μας, κυρίως του Δυτικού. Τα δύο παρακάτω αποσπάσματα είναι αποκαλυπτικά:
«Εμπρός σ’ αυτή τη βαθιά θρησκευτική ταπεινοφροσύνη, η Δύση δίνει την εντύπωση ότι έχει ξεχάσει τις χριστιανικές καταβολές της. Αυτό όμως αντί να το αποδίδουμε σε ένα υποτιθέμενο ρήγμα, που δήθεν δημιούργησε ο ορθολογισμός ανάμεσα στη θρησκεία και την πνευματική εξέλιξη, θα είμαστε οπωσδήποτε πιο κοντά στην πραγματικότητα αν το δούμε ως συνύπαρξη επιστήμης και θρησκείας μέσα σε μια εκκοσμικευμένη κοινωνία ή, ακόμη καλύτερα ως πολλαπλούς διαλόγους ανάμεσα στις δύο, άλλους δραματικούς κι άλλους γεμάτους εμπιστοσύνη, που δεν διακόπηκαν ποτέ, παρά τα φαινόμενα. Είναι βέβαιο πως ο χριστιανισμός αποτελεί θεμελιώδη πραγματικότητα της δυτικής ζωής, η οποία σημαδεύει, χωρίς πάντα να το ξέρουν ή να το αναγνωρίζουν, ακόμη και τους άθεους. Οι ηθικοί κανόνες, η στάση εμπρός στη ζωή και το θάνατο, η αντίληψη της εργασίας, η αξία της προσπάθειας, ο ρόλος της γυναίκας και του παιδιού, όλα αυτά είναι συμπεριφορές που φαίνεται να μην έχουν πια καμία σχέση με το χριστιανικό αίσθημα, κι όμως όλα από αυτό απορρέουν.
[…] Ο δυτικός χριστιανισμός υπήρξε και εξακολουθεί να είναι η κύρια συνιστώσα της ευρωπαϊκής σκέψης, ακόμη και της ορθολογιστικής, που διαμορφώθηκε για να τον αντιπαλέψει, χωρίς όμως να έχει άλλη αφετηρία από τον ίδιο. Σ’ όλη την ιστορία της Δύσης, ο χριστιανισμός βρίσκεται στην καρδιά αυτού του πολιτισμού, τον οποίο ζωογονεί ακόμη και όταν αφήνεται να παρασυρθεί ή να αλλοιωθεί από αυτόν, και τον οποίο αγκαλιάζει ακόμη κι όταν εκείνος πασχίζει να του ξεφύγει. Γιατί όταν στρέφεις τη σκέψη ενάντια σε κάποιον, εξακολουθείς να βρίσκεσαι στη δική του τροχιά. Ο Ευρωπαίος, ακόμη και ο άθεος, δεν παύει να είναι δέσμιος μιας ηθικής, δέσμιος διαφόρων ψυχικών επιταγών που ορίζουν τη συμπεριφορά του, και είναι βαθιά ριζωμένες στη χριστιανική παράδοση».
F. BRAUDEL. (2009). Γραμματική των Πολιτισμών, μτφρ. Α. Αλεξάκη Αθήνα: Μορφωτικό Ίδρυμα Εθνικής Τραπέζης, σσ. 78, 457-458.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου