Αρχή, δημιουργία και προσταγή συνδέονται άμεσα στη δυτική κουλτούρα. Η αρχή, η προέλευση, είναι ήδη μια προσταγή, η έναρξη είναι πάντα και η αρχή –ο «άρχων»– που κυβερνά και προστάζει. Αυτό ισχύει τόσο στη θεολογία, όπου ο Θεός όχι μόνο δημιουργεί τον κόσμο αλλά τον κυβερνά και δεν σταματά να τον κυβερνά μέσω μιας συνεχούς δημιουργίας, όσο και στη φιλοσοφική και πολιτική παράδοση, όπου αρχή και δημιουργία, προσταγή και βούληση, διαμορφώνουν από κοινού έναν στρατηγικό μηχανισμό, χωρίς τον οποίο το οικοδόμημα της κοινωνίας μας θα κατέρρεε.
Τα κείμενα του Ιταλού φιλοσόφου Τζόρτζιο Αγκάμπεν που παρουσιάζονται σε αυτό τον τόμο προσπαθούν να αποκαλύψουν αυτό τον μηχανισμό μέσω μιας αρχαιολογικής διερεύνησης των εννοιών του έργου, της δημιουργίας, της προσταγής και της βούλησης. Το έδαφος της αρχής διασχίζεται και εξερευνάται παντοιοτρόπως, στη βάση της αναζήτησης μιας αναρχικής οδού διαφυγής. Η αναρχία εμφανίζεται ως το μυστικό κέντρο της εξουσίας, κάτι που πρέπει να έρθει στο φως προκειμένου να καταστεί δυνατή μια σκέψη που θα απορρίπτει τόσο την αρχή όσο και την προσταγή αυτής της εξουσίας· [από το οπισθόφυλλο του βιβλίου].
«Σκέφτομαι, ωστόσο, ότι η δύναμη που απελευθερώνει η πράξη της δημιουργίας πρέπει να είναι μια δύναμη εσωτερική στην ίδια την πράξη, όπως εσωτερική σε αυτή πρέπει να είναι και η πράξη της αντίστασης. Μόνο με αυτό τον τρόπο γίνεται κατανοητή η σχέση μεταξύ αντίστασης και δημιουργίας, όπως και εκείνη μεταξύ δημιουργίας και δύναμης».
«Δίκαιο, θρησκεία και μαγεία – τα οποία στην αρχή δεν ήταν πάντοτε εύκολο να διακριθούν – συνιστούν πράγματι μια σφαίρα στην οποία η γλώσσα είναι πάντοτε στην προστακτική. Πιστεύω, μάλιστα, ότι ένας καλός ορισμός της θρησκείας θα ήταν αυτός που θα τη χαρακτήριζε ως την προσπάθεια οικοδόμησης ενός ολόκληρου σύμπαντος πάνω σε μια προσταγή. Και όχι μόνο ο Θεός εκφράζεται με την προστακτική, με τη μορφή της εντολής, αλλά, περιέργως, και οι άνθρωποι στρέφονται στον Θεό με τον ίδιο τρόπο. Είτε στον κλασικό κόσμο είτε στον ιουδαϊσμό και στον χριστιανισμό, οι προσευχές διατυπώνονται πάντοτε στην προστακτική: “Τον άρτον ημών τον επιούσιον. Δος ημίν σήμερον”».
GIORGIO AGAMBEN. (2018). Δημιουργία και Αναρχία. Το έργο στην εποχή της καπιταλιστικής θρησκείας, μτφρ. Παναγιώτης Καλαμαράς, επίμετρο Gilles Deleuze. Αθήνα: Έρμα, σσ. 29-30, 89-90.
Ο διαχωρισμός της αλήθειας από τις προβολές σε αυτήν αποτελεί το αιώνιο ζητούμενο της σκέψης. Ο κατορθώσας είναι πράγματι άναρχος. Πάντοτε όμως χάριτι του όντως ανάρχου...
ΑπάντησηΔιαγραφήΕυχαριστώ για το καίριο σχόλιό σας! Δεν θα διαφωνήσω. Ο Giorgio Agamben είναι ένας από τους αγαπημένους μου συγγραφείς και στοχαστές.
ΑπάντησηΔιαγραφή