ΣΤΑΥΡΟΣ: το σύμβολο της δύναμης και της χαράς

Του Γρηγόρη Δουμούζη – Θεολόγου, MSc Θεολογίας, Κοινωνιολόγου

Η Εκκλησία μας σήμερα εορτάζει την Ύψωση του Τιμίου Σταυρού. Ο Σταυρός δεν είναι ένα «νεκρό» σύμβολο, αλλά είναι μια πρόταση ζωής. Ο Σταυρός είναι το καύχημά μας, είναι η ελπίδα μας, είναι η απόδειξη της αγάπης του Θεού. Ο Σταυρός είναι αυτός που «άνοιξε» τις πύλες του παραδείσου. Εφόσον υπάρχει ο Σταυρός, εφόσον πάνω σ’ αυτόν σταυρώθηκε ο Χριστός, μπορούμε και ελπίζουμε.

Μέσα στην Εκκλησία συμβαίνουν πράγματα περίεργα, πράγματα που αντιβαίνουν στην ανθρώπινη λογική. Άραγε, πώς ένα ξύλο, ένας σταυρός, μπορεί να είναι «τίμιο» και να το προσκυνούμε; Πώς αυτό το σύμβολο «αισχύνης» για μας είναι σύμβολο «δύναμης» και «χαράς»; Γι’ αυτό ελπίζουμε: Επειδή έχουμε ένα Θεό που σταυρώθηκε για μας. Ποιος μπορεί να απελπίζεται;

Ο Σταυρός από «ήττα» έγινε «νίκη». Γιατί αυτό; Διότι όταν ηττάσαι για χάρη του άλλου, τότε κερδίζεις. Όταν θυσιάζεσαι για τον άλλον με επίγνωση και λόγο αγάπης, τότε είσαι πραγματικός νικητής. Αυτό είναι μια ανατροπή της λογικής του κόσμου: Ο «ηττημένος» είναι ο «νικητής». Ουσιαστικά, «νικητής» είναι ο άνθρωπος που «βγήκε απ’ τον εαυτό του», «γεφύρωσε» την απόσταση απ’ τον πλησίον του και έγινε διάκονος των ανθρώπων. Μέσα στην Εκκλησία ο «νικητής» είναι αυτός που δέχεται να χάσει. Εμείς όταν αγωνιούμε να νικήσουμε τον άλλον, να φανούμε πιο ισχυροί, πράττουμε τη μεγαλύτερη προσβολή προς τον Σταυρό. Αυτό δείχνει ότι δεν έχουμε υποψιαστεί ποια είναι η ουσία της πνευματικής ζωής.

Απ’ τη μια, λοιπόν, ο Σταυρός είναι το καύχημά μας, αλλά, ταυτόχρονα, είναι και μια πρόταση ζωής. Αν δεν επιλέξουμε αυτή την οδό της αυταπάρνησης και της αυτοθυσίας, δεν μπορούμε να «γευτούμε» τη χάρη του Θεού. Διευρύνονται οι εσωτερικοί ορίζοντες του ανθρώπου που ζει μ’ αυτή την προοπτική και ο ίδιος αποκτά μια άλλη αίσθηση και «γεύση» ζωής. Μια αίσθηση ζωής που καταλαβαίνουν μόνο οι πονεμένοι και δυσκολεμένοι άνθρωποι, οι οποίοι εναπόθεσαν τις ελπίδες τους στον Σταυρό.

Έναν πόνο, όμως, που τον προσεγγίζουμε εν Χριστώ. Δηλαδή, όχι με αντίσταση, όχι με παράπονο, αλλά τον αποδεχόμαστε ησυχαστικά και μ’ εμπιστοσύνη στον Χριστό. Ο άνθρωπος αυτός του σταυρού και του πόνου έχει αποκτήσει μια προσωπική σχέση με το Θεό. Όσο μεγαλύτερη είναι η αγάπη, τόσο μεγαλύτερος είναι ο πόνος. Σήμερα μας έχει διαλύσει η άνεση. Έχουμε μια ψευδαίσθηση της πνευματικής ζωής. Θεωρούμε πως πνευματική ζωή είναι να μας πηγαίνουν όλα καλά, να ζούμε τη χαρά του Θεού και να μην αγωνιζόμαστε για τίποτα.

Ο αληθινά ελεύθερος άνθρωπος είναι αυτός που ταύτισε το θέλημά του με το θέλημα του Θεού. Όμως, επειδή είμαστε ως επί το πλείστον εγωιστές, είναι οδυνηρό να ταυτίσουμε το θέλημά μας με το θέλημα του Θεού. Χωρίς αυτή την προσπάθεια να ξεπεράσουμε τις «αγκυλώσεις» μας, δεν μπορεί ν’ ανοιχτεί για μας η πνευματική οδός. Ο Σταυρός αυτό σημαίνει: Σταυρώνω τον εγωισμό μου και το θέλημά μου, γιατί πάνω απ’ το δικό μου θέλημα ζητώ το θέλημα του Θεού. Βλέποντας ο Θεός αυτόν τον αγώνα, μου «ανοίγει» δρόμους. Μου δίνει τη χαρά που δεν γνωρίζει ο κόσμος. Μου δίνει το φωτισμό που δεν γνωρίζουν οι σοφοί του κόσμου.

Ο κόσμος θέλει τα πολλά για να νιώσει γεμάτος. Όμως, αν κατορθώσουμε να «γευτούμε» τους «καρπούς» της σταυρικής θυσίας και της αναστάσεως, θέλουμε να μην έχουμε τίποτα, ώστε να μπορέσουμε να «γευτούμε» το παν που είναι ο Θεός. «Αδειάζουμε» θεληματικά, διώχνουμε τα πάντα από πάνω μας, για να είμαστε άνετοι ενώπιον του Θεού. Δεν μας βαραίνουν μόνο οι αμαρτίες. Μας βαραίνουν, επίσης, και οι επιδιώξεις μας, οι απαιτήσεις μας και οι αγωνίες μας.

Τι σημαίνουν αυτά; «Θέλω να βρω αυτό στο οποίο στοχεύω. Ποιο; Έναν ικανοποιημένο εαυτό». Όμως, ένας «ικανοποιημένος» εαυτός είναι ένας «νεκρός» εαυτός. Ο αληθινά «ζωντανός» άνθρωπος είναι αυτός που δεν έχει θελήματα και κρατά «ζωντανό» μόνο το θέλημα της καρδιάς του, που είναι ο Χριστός. Αυτός είναι ο «δρόμος» του Σταυρού.

Δυστυχώς, μας έχει διαλύσει η άνεση. Κοροϊδεύουμε τους «κοσμικούς» ανθρώπους, αλλά ζούμε όπως αυτοί. Έχουμε τις ίδιες επιθυμίες και τις ίδιες επιδιώξεις. Απλώς, τι κάνουμε; Βάζουμε το «ένδυμα» του χριστιανού, μετέχουμε τυπικά στα μυστήρια της Εκκλησίας, για να λάβουμε μια ευχαρίστηση και όχι να μπούμε σ’ αυτή την πορεία να «σηκώσουμε» τον σταυρό μας, να σταυρώσουμε τους λογισμούς μας και τη φιλαυτία μας. Κάθε μέρα είμαστε «καλεσμένοι» να κάνουμε την καρδιά μας «αγία τράπεζα». Να θυσιάζουμε το θέλημά μας και τις επιθυμίες μας. Αυτό, φυσικά, να γίνει στο όνομα του «Χριστού» και όχι στο όνομα του «εαυτού» μας.

Όμως, πρέπει να ρωτήσουμε την καρδιά μας: «Θέλουμε τον Χριστό ή τους πόθους μας; Θέλουμε τον Χριστό ή τις φαντασιώσεις μας;». Αυτό χρειάζεται να το ξεκαθαρίσουμε. Αν δεν το ξεκαθαρίσουμε, δεν μπορεί να υπάρξει πραγματική πνευματική ζωή. Μόλις, όμως, ξεκαθαρίσουμε ότι ο Χριστός είναι το παν, όπως έλεγε ο Άγιος Πορφύριος, τότε, κάθε μέρα για χατίρι του Χριστού και της σχέσης μαζί Tου αρνούμαι να ικανοποιώ τον εαυτό μου, ώστε να βρω την πραγματική ικανοποίηση της καρδιάς μου.