Η θρησκεία... ένας άλλος κόσμος

Φρανσουάζ ΦΡΟΝΤΙΖΙ: Εάν ασχολήθηκες με την ιστορία της θρησκεία, είναι γιατί η θρησκεία είναι βαθιά, στενά συνδεδεμένη με τα υπόλοιπα, την πολιτική, την καθημερινή ζωή ή ακόμη…

Ζαν – Πιέρ ΒΕΡΝΑΝ: Όχι, δεν είναι γι’ αυτό που το διαπίστωσα. Αλλά εάν ασχολήθηκα με την ιστορία των θρησκειών, είναι, χωρίς αμφιβολία…

Φρανσουάζ ΦΡΟΝΤΙΖΙ: Της ελληνικής θρησκείας…

Ζαν – Πιέρ ΒΕΡΝΑΝ: Ότι ένας γερο-άθεος, όπως εγώ, είχα κάτι που με παρότρυνε και που μ’ έκανε να μην μπορώ να μη θέσω αυτό το πρόβλημα. Άλλωστε, πως θα μπορούσαμε να μην το θέσουμε; Γιατί; Διότι στην αντίληψη της ιστορικής ψυχολογίας, όπου ο άνθρωπος είναι, ουσιαστικά, η συμβολική λειτουργία, αυτό το οποίο είναι το πλέον χαρακτηριστικό της συμβολικής λειτουργίας, είναι η θρησκεία! Αφού στη θρησκεία είναι που μονίμως υπάρχει, πίσω από τα φαινόμενα, πίσω από τον κόσμο, πίσω από τη ζωή μας, ένας άλλος κόσμος, ο οποίος είναι κρυφός και τον οποίο προσπαθούμε να προσεγγίσουμε μέσα από διαμεσολαβητές.

Φρανσουάζ ΦΡΟΝΤΙΖΙ: Ναι, αλλά το να είσαι άθεος διευκολύνει τα πράγματα, για να γίνεις, ακριβώς, ιστορικός των θρησκειών;

Ζαν – Πιέρ ΒΕΡΝΑΝ: Κοίτα, δεν ξέρω. Είναι πολλοί αυτοί που μου εξήγησαν πως δεν μπορούμε να κάνουμε την ιστορία του χριστιανισμού, εάν δεν είμαστε χριστιανοί… Κατά συνέπεια, θα έπρεπε ίσως να πούμε πως δεν μπορούμε να κάνουμε την ιστορία της ελληνικής θρησκείας αν δεν ήμαστε παγανιστές. Και, ίσως, σ’ ένα κομμάτι του εαυτού μου να είμαι παγανιστής.

JEAN PIERRE VERNANT. (1996). Η ελληνική σκέψη, μτφρ. Σία Αναγνωστοπούλου. Αθήνα: Ελληνικά Γράμματα, σ. 26.