Διεθνές Συνέδριο προς τιμήν του Ομότιμου Καθηγητή και Ακαδημαϊκού ΠΑΣΧΑΛΗ Μ. ΚΙΤΡΟΜΗΛΙΔΗ

Δ Ε Λ Τ Ι Ο   Τ Υ Π Ο Υ

Παρασκευή 3 και Σάββατο 4 Νοεμβρίου 2023 στο Συνεδριακό Κέντρο «Θεσσαλία» στα Μελισσάτικα του Βόλου. Έναρξη την Παρασκευή 3 Νοεμβρίου, 5.00 μ.μ. Η είσοδος είναι ελεύθερη. Οι εργασίες του Συνεδρίου είναι προσβάσιμες και διαδικτυακά, στους συνδέσμους https://us06web.zoom.us/j/81933191931 (3 Νοεμβρίου) και https://us06web.zoom.us/j/82609146360 (4 Νοεμβρίου). Το φυλλάδιο του Συνεδρίου, με το πρόγραμμα, τις περιλήψεις των εισηγήσεων και τα βιογραφικά των εισηγητών είναι διαθέσιμο σε μορφή pdf στη διεύθυνση https://www.acadimia.org/.../pro.../kitromilidis_booklet.pdf

Ο Πασχάλης Μ. Κιτρομηλίδης αποτελεί αναμφίβολα μια εξέχουσα φυσιογνωμία των Νεοελληνικών Σπουδών. Ως πολιτικός επιστήμονας ασχολήθηκε εκτεταμένα με θέματα όπως ο Νεοελληνικός Διαφωτισμός και οι εκπρόσωποι του, ο ρόλος της Εκκλησίας στη διατήρηση της ελληνικής γλώσσας και της Ορθόδοξης πίστης από τους χριστιανικούς πληθυσμούς της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας, η ανάδυση του εθνικισμού ως νεωτερικού φαινομένου, η διαμόρφωση των ιδεολογικών προϋποθέσεων για την διεκδίκηση της ελευθερίας, κ.ά. Καίρια υπήρξε η συμβολή του στην πληρέστερη κατανόηση του φαινομένου του Νεοελληνικού Διαφωτισμού με την εισήγηση και καθιέρωση του όρου «πολιτισμική γεωγραφία», δηλαδή των διαφόρων εκδηλώσεων των αρχών του Διαφωτισμού μέσα στα εκάστοτε ιστορικά και πολιτισμικά συμφραζόμενα.

Γεννημένος στην Λευκωσία, ο Πασχάλης Μ. Κιτρομηλίδης σπούδασε Πολιτικές Επιστήμες και Ευρωπαϊκή Ιστορία στο Πανεπιστήμιο Wesleyan και στο Πανεπιστήμιο Χάρβαρντ, απ’ όπου και έλαβε το διδακτορικό του δίπλωμα στις Πολιτικές Επιστήμες το 1979. Δίδαξε αρχικά στο Χάρβαρντ (1978-1979), και στη συνέχεια στη Νομική Σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών ως Ειδικός Επιστήμων (1980-1983), ενώ το 1983 εξελέγη Αναπληρωτής Καθηγητής και το 1987 Τακτικός Καθηγητής του Τμήματος Πολιτικής Επιστήμης και Δημόσιας Διοίκησης στο αντικείμενο της Πολιτικής Επιστήμης. Ακόμη έχει διδάξει στα Πανεπιστήμια του Κέιμπριτζ και της Οξφόρδης, στην École des Hautes Études en Sciences Sociales στο Παρίσι, στο Ευρωπαϊκό Πανεπιστημιακό Ινστιτούτο της Φλωρεντίας και στο Κέντρο Σπουδών για την Ιταλική Αναγέννηση του Πανεπιστημίου του Χάρβαρντ στη Φλωρεντία. Από το 2016 είναι Ομότιμος Καθηγητής του Τμήματος Πολιτικής Επιστήμης και Δημόσιας Διοίκησης του Πανεπιστημίου Αθηνών. Έχει διατελέσει Διευθυντής του Κέντρου Μικρασιατικών Σπουδών από το 1980 έως το 1994 και αργότερα Γενικός Γραμματέας του Συμβουλίου του, ενώ ανέλαβε εκ νέου τη θέση του Διευθυντή του Κέντρου το 2016. Το 2000 εξελέγη Διευθυντής του Ινστιτούτου Νεοελληνικών Ερευνών του Εθνικού Ιδρύματος Ερευνών, θέση που κράτησε έως το 2011. Πλέον είναι φιλοξενούμενος ερευνητής σε αυτόν τον οργανισμό, ενώ από το 2004 είναι μέλος του Επιστημονικού Συμβουλίου της Βουλής των Ελλήνων, και από το 2021 Γενικός Γραμματέας του Διοικητικού Συμβουλίου του Μορφωτικού Ιδρύματος της Εθνικής Τραπέζης.

Το 2003 τιμήθηκε με το παράσημο του Ιππότη του Τάγματος του Ακαδημαϊκού Φοίνικα της Γαλλικής Δημοκρατίας. Το 2011 ανακηρύχθηκε Επίτιμος Εταίρος του Ινστιτούτου Σπουδών Νοτιοανατολικής Ευρώπης της Ρουμανικής Ακαδημίας Επιστημών και το 2013 Επίτιμος Διδάκτωρ του Πανεπιστημίου Βουκουρεστίου. Τυγχάνει ακόμη Επίτιμος Διδάκτωρ των Πανεπιστημίων Θράκης (2018) και Κύπρου (2021). Το 2015 ο Πρόεδρος της Ελληνικής Δημοκρατίας Κάρολος Παπούλιας τον τίμησε με το παράσημο του Ταξιάρχη του Τάγματος της Τιμής, ενώ το 2016 του απονεμήθηκε το Βραβείο Εξαίρετης Πανεπιστημιακής Διδασκαλίας του Ιδρύματος Τεχνολογίας και Έρευνας. Η Ακαδημία Αθηνών του απένειμε το Αριστείον Ιστορικών και Κοινωνικών Επιστημών το 2018 και την ίδια χρονιά ο Οικουμενικός Πατριάρχης Βαρθολομαίος του απένειμε το οφφίκιο του Άρχοντος Μεγάλου Ρεφερενδαρίου της Μεγάλης του Χριστού Εκκλησίας. Το 2020 εξελέγη Τακτικό Μέλος της Ακαδημίας Αθηνών στην Έδρα Ιστορίας των Πολιτικών Θεωριών της Τάξης Ηθικών και Πολιτικών Επιστημών, ενώ την ίδια χρονιά η Κυπριακή Ακαδημία Επιστημών, Γραμμάτων και Τεχνών τον εξέλεξε ως Εξωτερικό Μέλος της. Έχει διατελέσει πρόεδρος ή μέλος της συντακτικής ή συμβουλευτικής επιτροπής επιστημονικών περιοδικών όπως το Nations and Nationalism, History of European Ideas, Middle Eastern Studies, Δελτίο του Kέντρου Mικρασιαστικών Σπουδών, Journal of the Hellenic Diaspora, Journal of Modern Greek Studies, Eλληνική Eπιθεώρηση Πολιτικής Eπιστήμης, Revue des Études Sud-Est Européennes, κ.α.

Έχει συγγράψει ή επιμεληθεί πάνω από πενήντα βιβλία, ανάμεσα στα οποία ξεχωρίζουν τα παρακάτω: Enlightenment and Revolution: The Making of Modern Greece (Harvard University Press, 2013), Adamantios Korais and the European Enlightenment (Voltaire Foundation, 2010), Νεοελληνικός Διαφωτισμός. Οι πολιτικές και κοινωνικές ιδέες (Αθήνα: Μορφωτικό Ίδρυμα Εθνικής Τραπέζης, 2022), An Orthodox Commonwealth: Symbolic Legacies and Cultural Encounters in Southeastern Europe (Variorum, 2007), Πολιτικοί στοχαστές των νεοτέρων χρόνων. Βιογραφικές και ερμηνευτικές προσεγγίσεις, έβδομη έκδοση (Ηράκλειο: Πανεπιστημιακές Εκδόσεις Κρήτης, 2020), Eleftherios Venizelos. The Trials of Statesmanship (Edinburgh University Press, 2006), Ιώσηπος Μοισιόδαξ. Οι συντεταγμένες της βαλκανικής σκέψης τον δέκατο όγδοο αιώνα, δεύτερη έκδοση (Αθήνα: Μορφωτικό Ίδρυμα Εθνικής Τραπέζης, 2004), Κυπριακή Λογιοσύνη, 1571-1878 (Λευκωσία: Κέντρο Επιστημονικών Ερευνών, 2002), Η Γαλλική Επανάσταση και η Νοτιοανατολική Ευρώπη, τρίτη έκδοση (Ηράκλειο: Πανεπιστημιακές Εκδόσεις Κρήτης, 2022), Enlightenment, Nationalism, Orthodoxy (Variorum, 1994), Πολιτική Επιστήμη. Οι περιπέτειες μιας ιδέας (Αθήνα: εκδόσεις Πόλις, 2013), Νεότερη Πολιτική Θεωρία. Θεωρίες της ελευθερίας, έβδομη έκδοση (Αθήνα: Νομική Βιβλιοθήκη, 2023), Στο όνομα της Ελευθερίας, επιμέλεια - πρόλογος Πέτρος Παπασαραντόπουλος (Θεσσαλονίκη: Εκδόσεις Επίκεντρο, 2019), Θρησκεία και Πολιτική στον Ορθόδοξο Κόσμο. Το Οικουμενικό Πατριαρχείο και οι προκλήσεις της νεωτερικότητας, Προλεγόμενα Μητροπολίτου Περγάμου Ιωάννη (Θεσσαλονίκη: Εκδόσεις Επίκεντρο, 2021), κ.α., καθώς επίσης και πλήθος επιστημονικών άρθρων και βιβλιοκρισιών. Έργα του έχουν μεταφραστεί επίσης στα γαλλικά, ρωσικά, ρουμανικά, βουλγαρικά, σερβικά, τουρκικά.

H Ακαδημία Θεολογικών Σπουδών είχε την ιδιαίτερη τιμή να υποδεχτεί ως Εταίρους της δύο εξέχουσες φυσιογνωμίες του θεολογικού χώρου, δύο φωτισμένους Ορθόδοξους ιεράρχες με παγκόσμια αναγνώριση και οικουμενική αποδοχή: τον αείμνηστο Μητροπολίτη Περγάμου Ιωάννη Δ. Ζηζιούλα, Μέλος της Ακαδημίας Αθηνών και Kαθηγητή πολλών ευρωπαϊκών πανεπιστημίων (Οκτώβριος 2011), και τον αείμνηστο Μητροπολίτη Διοκλείας Κάλλιστο Ware, Καθηγητή του Πανεπιστημίου της Οξφόρδης (Νοέμβριος 2015). Θεωρεί δε εξαιρετική τιμή την εκ μέρους του Καθηγητή Πασχάλη Μ. Κιτρομηλίδη αποδοχή της πρότασής της για την υποδοχή του ως Εταίρου και Επίτιμου μέλους της, καθώς πρόκειται για μια εξέχουσα φυσιογνωμία στη σπουδή του Νέου Ελληνισμού, έναν πολιτικό επιστήμονα και ιστορικό που κατά τη διάρκεια της πολυετούς επιστημονικής και ακαδημαϊκής του δραστηριότητας μελέτησε, εκτός των άλλων, θέματα όπως η σχέση θρησκείας και πολιτικής στον Ορθόδοξο κόσμο, ο ενοποιητικός και υπερεθνικός ρόλος της Εκκλησίας για τους χριστιανικούς πληθυσμούς της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας, η συνάντηση της Ορθοδοξίας με το νεωτερικό φαινόμενο του εθνικισμού, κ.α. Η συνέπεια στο πρόταγμα της νεωτερικότητας, η αναγνώριση του ιδιαίτερου ρόλου της Ορθοδοξίας, καθώς και η νηφάλια προσέγγιση του στην πραγμάτευση της συνάντησης Ορθοδοξίας και Διαφωτισμού, Ανατολής και Δύσης, μακριά από μανιχαϊστικά σχήματα μέσα από την προοπτική δημιουργικών συνθέσεων και αμοιβαίων ωσμώσεων που χαρακτηρίζουν διαχρονικά το έργο του Καθηγητή Κιτρομηλίδη, φανερώνουν με τον καλύτερο δυνατό τρόπο τους λόγους για τους οποίους η Ακαδημία Θεολογικών Σπουδών Βόλου επιθυμεί να τιμήσει το πρόσωπο και να αναγνωρίσει τη σημασία του έργου του.

Η φωτογραφία του τιμώμενου καθηγητή προέρχεται από τη σειρά εκδηλώσεων «Η Ορθοδοξία και οι “άλλοι” στην Ελλάδα του 2040» που διοργανώθηκε από την Ακαδημία Θεολογικών Σπουδών Βόλου το Σεπτέμβριο του 2021.

Για το Πρόγραμμα του Συνεδρίου ακολουθείστε το σύνδεσμο: Ακαδημία Θεολογικών Σπουδών Βόλου