«Πάθει» έρχεται το «μάθος»

Γράφει ο ΑΘΑΝΑΣΙΟΣ Ι. ΚΑΛΑΜΑΤΑΣ

Φαύλος κύκλος η τρέχουσα πραγματικότητα. Μέγας προφήτης για το σήμερα ο Arthur Koestler: «το τραγικό είναι ότι βρισκόμαστε σ’ ένα φαύλο κύκλο. Χωρίς εκπαίδευση των μαζών πολιτική εξέλιξη μηδέν· αλλά χωρίς πολιτική εξέλιξη, εκπαίδευση μαζών πάλι μηδέν» (Ο βούρκος της γης, μτφρ. Μπάμπη Λυκούδη, εκδ. Χατζηνικολή, Αθήνα 1977, σ. 185). Οι προσλαμβάνουσες εικόνες από τα συστημικά και χειραγωγούμενα πολιτικώς ΜΜΕ, οδύνη και αγανάκτηση γεννούν. Δεν είναι λίγοι οι νηφάλιοι πολίτες αυτού του τόπου που τολμούμε, επιτέλους, και υψώνουμε ανάστημα λέγοντας το αυτονόητο: φτάνει πια! Πόσο κουτόχορτο θα φάμε ακόμη; Γιατί τόση βία; Δίπλα – δίπλα πάνε η Παιδεία με το Κράτος. Με ποιο όμως Κράτος; Σαφέστατα όχι με αυτό της καταστολής.

Κάθε φορά που το πολιτικό σύστημα κλυδωνίζεται, αυτομάτως σείεται και το εκπαιδευτικό έδαφος. Η ιστορία διδάσκει. Ένα παράδειγμα από τα πολλά, αυτό του 1897: μαύρος και ατυχής ελληνοτουρκικός πόλεμος. Αποτέλεσμα η βαθιά αναταραχή στην Παιδεία. Με την ελπίδα όμως να μην σβήνει. Χάρη σε ζωηρές ζυμώσεις και ρηξικέλευθα προγράμματα πρόβαλλε ένας νέος εκπαιδευτικός κόσμος: η ίδρυση του Εκπαιδευτικού Ομίλου, στα 1910. Υπάρχουν κι άλλες τέτοιες αναταραχές, συνοδευμένες με εκπαιδευτικές αναλαμπές και αναγεννήσεις. Στάθηκα όμως σ’ αυτή γιατί 110 χρόνια μετά, ο εκπαιδευτικός χώρος για πολλοστή φορά ξαναβρίσκεται σε αναταραχή. Κι αυτό γιατί η γενιά του ’80 που σήμερα βρίσκεται στο πολιτικό και εκπαιδευτικό προσκήνιο, με την προδοσία της διαψεύδει τις προσδοκίες και τα όνειρα της γενιάς των 15ντάρηδων και των 20σάρηδων. Με τον ένα ή με τον άλλο τρόπο η σημερινή γενιά των μαθητών και των φοιτητών μας ηττάται, διδασκόμενη πως ο μόνος τρόπος για να διεκδικήσει το αβέβαιο μέλλον της είναι η κάθε είδους βία. Καμιά αξία ο αισχύλειος λόγος: «πάθει» έρχεται το «μάθος». Η σημερινή κρίση, πολιτική και οικονομική συνάμα, επί τάπητος θέτει το εκπαιδευτικό πρόβλημα: παντού βία. Ουδεμία εκπαιδευτική διδαχή, στα σχολειά, στα πανεπιστήμια, στις πλατείες για την ελπίδα: μη-βία, μέσα από την πράξη. Πουθενά το πρόταγμα: η ενάσκηση της μη-βιας «απαιτεί πολλή περισσότερη γενναιότητα απ’ ό,τι η ένοπλη σύρραξη».

Απόστολος Γεωργίου, «Καταπίεση»· ακρυλικό σε καμβά, 130Χ150 εκ.