«Ποιός είσαι εσύ;»

Γράφει ο ΑΘΑΝΑΣΙΟΣ Ι. ΚΑΛΑΜΑΤΑΣ

Ετοούτη τη χρονιά της επετείου των 200 χρόνων από την Επανάσταση του 1821, όπου στα συστημικά και κρατικά ΜΜΕ, θεριεύει η αποδόμηση της Ιστορίας, απομυθοποιούνται και διαστρεβλώνονται γεγονότα - σταθμοί και πρόσωπα της ιστορικής συνείδησης των Νεοελλήνων, το βιβλίο της κας Αθηνάς Κακούρη, νομίζω πως είναι ένα καλό γιατρικό ενάντια στο βιασμό ιστορικών πηγών και τεκμηρίων.

Η συγγραφέας στα τόσα λογοτεχνήματα που έχει γράψει μας έχει δώσει κι ένα εξαιρετικό, ιστορικό θα ‘λεγα έργο. Πρόκειται για το εκδοθέν στα 2012 από τις εκδόσεις Πατάκη βιβλίο της: 1821. Η αρχή που δεν ολοκληρώθηκε. Πότε και πως δημιουργήθηκε το κράτος όπου ζούμε σήμερα· καθώς γνωρίζω, το εν λόγω έργο της διανύει τη δέκατη τέταρτη έκδοση, κι αυτό δείχνει τη μεγάλη απήχηση που έχει στο αναγνωστικό κοινό τής κας Κακούρη. Έχω την ταπεινή γνώμη πως αυτό το βιβλίο θα ‘πρεπε να είναι ένα από τα κυριότερα διδακτικά βοηθήματα και, γιατί όχι, βασικό διδακτικό εγχειρίδιο του μαθήματος Ιστορίας σε τάξεις Γυμνασίου και Λυκείου.

Κι αυτό το υποστηρίζω για τους παρακάτω λόγους:

Πρώτον, παρουσιάζει την ιστορία της περιόδου 1821 - 1831 (μέχρι το θάνατο του Ιωάννη Καποδίστρια), με το θέλγητρο ότι οι πρωταγωνιστές της Εθνικής Παλιγγενεσίας συνεχίζουν να βρίσκονται ανάμεσά μας, επιμηκύνεται δηλαδή ο πολυτάραχος βίος τους. Διαβάζοντας σήμερα ένα σχολιαρόπαιδο ετούτο το βιβλίο, νομίζω πως σίγουρα θα κατανοήσει ότι κι αυτό είναι ένα μέρος σ' όσα συνέβησαν την παραπάνω δεκαετία. Έτσι, άλλωστε, εξηγείται το ερώτημα που θέτει η συγγραφέας «ποιός είσαι εσύ;», (σ. 19).

Δεύτερον, η μνήμη των προσώπων και των γεγονότων σε κάθε σελίδα είναι έντονη, σαν να συνέβησαν εχθές. Για τον νεοέλληνα του 21ου αιώνα παραμένει ακόμη ζητούμενη η εθνική αφύπνισή του. Στις μέρες μας λείπει η πατριδογνωσία. Κι είναι απολύτως αναγκαία, αν επιθυμούμε να μην χάσουμε τους δεσμούς μας με την περίοδο του ξεσηκωμού των Ελλήνων ενάντια στον Τούρκο κατακτητή, αλλά και με την περίοδο της συγκρότησης του νεοελληνικού κράτους. Η κρίση και η μνήμη είναι πολύτιμοι λίθοι που, όταν εξασθενούν, καλό είναι να ανασταίνονται, νομίζω. Αυτό σε μέγιστο βαθμό κάμει το βιβλίο της κας Κακούρη. Δεν γράφει μόνο για τη γνώση του παρελθόντος, γράφει και για γνώση του παρόντος.

Τρίτον, και το σπουδαιότερο κατ’ εμέ, η γραφή της συγγραφέως είναι και μια αναδρομή από το παρόν στο παρελθόν. Χρήσιμη πέρα για πέρα αυτή αναδρομή, δείχνει στον αναγνώστη πως συχνά το παρόν διευκολύνει στο ολοζώντανο αντίκρισμα πολλών προβλημάτων του παρελθόντος. Οφείλουμε κάποτε να κατανοήσουμε ότι, η γνώση όσων συνέβησαν στη δεκαετία 1821 - 1831 δεν κρύβεται μόνο στις πηγές που, όσο καλά κι αν τις μελετάμε, η παρακολούθηση σύγχρονων ζητημάτων και προβλημάτων, πολλές φορές μας κάμει να ψάχνουμε να βρούμε ομοιότητες με αντίστοιχα ζητήματα και προβλήματα του παρελθόντος. Προς Θεού, δεν εννοώ ότι η Ιστορία επαναλαμβάνεται. Φέρνω ένα παράδειγμα από το βιβλίο για να τεκμηριώσω τις παραπάνω απόψεις μου. Σε πολλές σελίδες του, το όνομα του πρώτου κυβερνήτη του ελληνικού κράτους Ιωάννη Καποδίστρια βρίσκεται στην πρώτη γραμμή. Η κα Κακούρη με γλαφυρότατο τρόπο περιγράφει ένα από τα πολλά γεγονότα της πολυτάραχης ζωής τού Κυβερνήτη, όταν ήταν κοντά στον Τσάρο της Ρωσίας Αλέξανδρο. Τη στιγμή που ο Τσάρος, στο Παρίσι ευρισκόμενος μετά το Συνέδριο της Βιέννης (1815), πρότεινε στον Καποδίστρια να γίνει Υπουργός Εξωτερικών της Ρωσίας, ο Καποδίστριας αρνήθηκε θυσιάζοντας ένα λαμπρό μέλλον χάριν του ελληνικού προβλήματος που τότε βρίσκονταν στην κορύφωσή του. Γι’ αυτή τη στάση του Καποδίστρια η κα Κακούρη γράφει: «μ’ αρέσει να στέκομαι και να αναθυμιέμαι αυτήν την σκηνή που δεν έχει το ταίρι της: να σου προτείνουν μια τέτοια θέση – το αντίστοιχο σήμερα του Υπουργού Εξωτερικών της Αμερικής ή της Κίνας ή της Ρωσίας – κι εσύ να τους απαντάς πως είσαι Έλληνας, δεν θα πάψεις να είσαι Έλληνας και άρα θα υπηρετείς πάντα τα ελληνικά συμφέροντα. Να τους θέτεις όρους, σαν να λέμε. Ναι, μ’ αρέσει πολύ να στέκω και να αναθυμιέμαι αυτήν τη σκηνή και να χαίρομαι το σεμνό της μεγαλείο», (σ. 75). Αξιοζήλευτο, πράγματι, ιστορικό κριτήριο μιας συγγραφέως που, βέβαια, δεν είναι ιστορικός! Και το κυριότερο: θεώρηση των πραγμάτων που προδίδει βαθιά και σαφή αντίληψη της Επανάστασης του 1821 που, δυστυχώς, σήμερα λείπει από πολλούς.